Επιστροφή προς τα ... μπρος!

Επιστροφή προς τα ... μπρος!

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ
ΝΑ ΘΕΜΕΛΕΙΏΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΙΣΌΤΗΤΑΣ

Αποανάπτυξη-Τοπικοποίηση -Αυτονομία- Άμεση Δημοκρατία-Ομοσπονδιακός Κοινοτισμός

Τον Μάιο του 2020, μια ομάδα περισσότερων από 1.100 υποστηρικτών της «Αποανάπτυξης», υπέγραψε ένα μανιφέστο καλώντας τις κυβερνήσεις να αδράξουν την ευκαιρία και να στραφούν προς ένα «ριζικά διαφορετικό είδος κοινωνίας, αντί να προσπαθούν απεγνωσμένα να θέσουν ξανά σε λειτουργία την «καταστροφική ανάπτυξη». Η Συνδημία του κοροναϊού δείχνει ότι θα χρειασθεί να γίνουν μεγάλες αλλαγές, αν δεν θέλουμε να πάμε στην κατάρρευση! Ειδικά για την μετά-COVID Ελλάδα: Για να ξεφύγει η χώρα από τη μέγγενη των χρεών, από την φτωχοποίηση και το πολιτισμικό αδιέξοδο, καθώς και από την κατάθλιψη και την μεμψιμοιρία στην οποία έχει πέσει ο πληθυσμός της-ιδίως μετά το σοκ της πανδημίας και τον εγκλεισμό του στα σπίτια- θα χρειασθεί, μετά το πέρασμα της καταιγίδας, να αναπτερωθεί το ηθικό του μέσα από μια στροφή προς μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση . Εφαλτήρας μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας και στη συνέχεια ο μεταποιητικός ένδυσης- υπόδησης, ο ενεργειακός και ο ήπιος ποιοτικός τουρισμός να την συμπληρώσουν. Είναι μια εναλλακτική στη σημερινή κυρίαρχη κατεύθυνση, που δεν χρειάζονται κεφάλαια, ξένες επενδύσεις, χωροταξικά σχέδια, υπερτοπικές συγκεντρώσεις, μεγαλεπήβολα και εξουθενωτικά μεγέθη και ρυθμούς. Η κατεύθυνση της Αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης -Αυτονομίας- Άμεσης Δημοκρατίας-Ομοσπονδιακού Κοινοτισμού θα μπορούσε να είναι η διέξοδος για την χώρα, στην μετά-COVID εποχή!

Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Χωρίς παιδίατρο το Νότιο Πήλιο

Να μεταθέσει την μοναδική παιδίατρο του Νοτίου Πηλίου αποφάσισε η υγειονομική περιφέρεια Θεσσαλίας, προκειμένου να... καλύψει εφημερίες στο νοσοκομείο Λαμίας. Το πρόβλημα που θα προκληθεί για τις εκατοντάδες οικογένειες με παιδιά από την έλλειψη της μοναδικής παιδιάτρου στο Κέντρο Υγείας Αργαλαστής, επισημαίνουν σε ανακοίνωσή τους, οι γονείς- μέλη του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού σχολείου και νηπιαγωγείου Αργαλαστής, με έγγραφό τους προς την 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας και ζητούν μεταξύ άλλων, την επαναξιολόγηση της απόφασης για την μετακίνηση της παιδιάτρου στο νοσοκομείο Λαμίας για κάλυψη εφημεριών.
Στο έγγραφό τους τονίζουν:
"α) Η παιδίατρος του Κέντρου Υγείας Αργαλαστής είναι η μοναδική παιδίατρος σ’ αυτό το μεγάλης έκτασης κομμάτι του Νομού Μαγνησίας δεδομένου ότι σ’ όλη αυτή την περιοχή δεν υπάρχει ούτε ένα ιδιώτης παιδίατρος προκειμένου εμείς οι γονείς να πάμε τα παιδιά μας σε περίπτωση ανάγκης ή ακόμη για τακτικό έλεγχο ή εμβολιασμό.
β) Η παιδίατρος του Κέντρου Υγείας Αργαλαστής γνωρίζει άριστα το ιστορικό των παιδιών μας, μιας που μετά από πολλά χρόνια εργασίας της στο Κέντρο Υγείας η εμπιστοσύνη μας στο πρόσωπό της είναι απεριόριστη. Η σχέση που έχει αναπτύξει με τα παιδιά μας και όλους εμάς τους γονείς είναι άριστη και το ενδεχόμενο της μετακίνησής της για εφημερίες σε άλλο Νοσοκομείο θα προκαλέσει τεράστιο πρόβλημα καθώς μέχρι σήμερα είναι η μοναδική παιδίατρος στην οποία εμπιστευόμαστε την πολύτιμη υγεία των παιδιών μας.
γ) Το σταμάτημα των εφημεριών της στο Κέντρο Υγείας Αργαλαστής σημαίνει πρακτικά ότι για κάθε περιστατικό επείγον ή μη η απόσταση από το κοντινότερο παιδιατρικό Ιατρείο απέχει ως δύο ώρες , χρόνο πάρα πολύ για τυχόν δυσάρεστές εξελίξεις".
Και συνεχίζουν:
«η παιδίατρος, πρέπει να κάνει τις εφημερίες της στο Κ.Υ Αργαλαστής όπως όλα τα προηγούμενα χρόνια. Γιατί τη χρειαζόμαστε και γιατί υπάρχουν ανάγκες και περιστατικά που πρέπει να τα καλύπτει ένας παιδίατρος και σ’ αυτήν τη περιοχή. Ευελπιστούμε ότι η επιστολή μας δεν θα καταλήξει στα «υπόψη» αλλά οι ενέργειες και οι αποφάσεις σας θα είναι τέτοιες που 15.000 συμπατριώτες μας και πολλοί επισκέπτες της περιοχές μας θα σας ευχαριστούν. Διαφορετικά σε τυχόν περίπτωση δυσάρεστης εξέλιξης σε παιδιατρικό περιστατικό, παρακαλούμε να αναλάβετε τις ευθύνες σας».

Σχόλιο: ο τοπικός δήμος δε μπορεί να αντιδράσει σε τέτοιες περικοπές κοινωνικών παροχών του περιφερειακού κράτους; Φαίνεται ότι όχι μόνο η κεντρική αντιπροσώπευση, αλλά και η καλλικρατιακή -πρέπει να το πάρουμε απόφαση-αποτυγχάνει να επιλύει τα προβλήματα των πολιτών δημοτών. Κάνουν καλά οι ντόπιοι γονείς και αναλαμβάνουν τη πρωτοβουλία μόνοι τους για να αντιμετωπίσουν το θέμα της έλειψης παιδίατρου στην περιοχή. Αυτό πρέπει να κάνουμε όλοι οι κάτοικοι των απομακρυσμένων περιοχών. Να αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες και δράση άμεσα για την επίλυση των διάφορων προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε και να μη περιμένουμε από τους αποτυχημένους θεσμούς εκπροσώπησης.

Η ύδρευση του Βόλου στους πρόποδες του Πηλίου. Προτάσεις για την υγιεινή του πόσιμου νερού

Εάν κάναμε μια διεθνή σύγκριση, ο Βόλος είναι σε μια πλεονεκτική θέση, εφόσον βρίσκεται στους πρόποδες του Πηλίου. Σε μία οροσειρά με πλούσιους υδάτινους πόρους, με πολλές χιονοπτώσεις το χειμώνα, μ’ ένα ποικιλόμορφο δάσος και με μικρή οικιστική πυκνότητα, υπάρχουν ιδανικές προϋποθέσεις για την ύδρευση της πόλης, με μια εξαιρετική ποιότητα πόσιμου νερού, κατά πολύ καλύτερου απ’ αυτό που καθορίζουν οι οδηγίες του πόσιμου νερού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι κάτοικοι του Βόλου έχουν όμως την αίσθηση, ότι η ποιότητα αυτή του νερού δεν παρέχεται στη βρύση του σπιτιού τους.
Απόσπασμα : Υπάρχουν πόλεις που το εμφιαλωμένο νερό είναι η μοναδική πηγή. Μια τέτοια πόλη κατά παράδοξο λόγω (το Πήλιο έχει άφθονα νερά) είναι και ο Βόλος.
Πράγματι, κάθε οικογένεια στο Βόλο επιβαρύνεται περίπου με 200€ το χρόνο, για να έχει, όπως πιστεύει, καθαρό νερό, με την αγορά εμφιαλωμένου νερού (που δεν είναι καλύτερο από το νερό της βρύσης) η με την μετακίνηση στο βουνό για να πάρει νερό από τις πηγές, καταναλώνοντας έτσι επιπλέον καύσιμα.
Συχνά δεν προστατεύονται οι πηγές, όταν επιτρέπει η Πολεοδομία την οικοδόμηση στη περιοχή πάνω απ’ αυτές, γεγονός που ρυπαίνει με τις αποχετεύσεις το νερό των πηγών. Οι πηγές για το λόγω αυτόν θα πρέπει να ελέγχονται συχνά και τ’ αποτέλεσμα των αναλύσεων θα πρέπει ν’ αναρτιούνται σε πίνακα κοντά στις πηγές.
Για την ύδρευση του Βόλου σημασία έχουν τα παρακάτω σημεία:
1. Διαχωρισμός των πολιτικών παραγόντων από την οργάνωση παροχής νερού: Η πολιτική ηγεσία θα πρέπει να δίνει γενικές και βασικές κατευθύνσεις, αλλά τη τεχνική και οικονομική διαχείριση θα πρέπει να έχει στη δικαιοδοσία της η ανεξάρτητη υπηρεσία ύδρευσης. Η διεύθυνση του οργανισμού αυτού δεν θα πρέπει να ακολουθεί τις προθέσεις τις εκάστοτε πολιτικής εξουσίας, αλλά θα πρέπει να ενεργεί ανεξάρτητα. Η παροχή του νερού έχει ένα μακροχρόνιο στόχο είκοσι και πενήντα η ακόμα και εκατό χρόνων. Δεν πρέπει να υποκύπτει στις πρόσκαιρες καταστάσεις της πολιτικής. Εφόσον ο γνώμονας αυτός δεν είναι ακόμα δυνατό να επιβληθεί, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η αειφορία της παροχής καθαρού νερού στο Βόλο.
2. Φροντίδα του δικτύου παροχής: Είναι γνωστό, ότι ένεκα της κακής συντήρησης του δικτύου ύδρευσης, υπάρχουν πολλές διαρροές. Το νερό χάνεται ανεκμετάλλευτο και σε διακυμάνσεις πίεσης των σωλήνων, μπορεί να εισέλθει ακατάλληλο νερό στο δίκτυο. Στη Γερμανία μπόρεσε η υπηρεσία Υγιεινής να πείσει τις επιχειρήσεις, ακόμα και στα νέα κρατίδια, μετά την ένωση του 1990, να αποκαταστήσουν το δίκτυο, με το ευχάριστο αποτέλεσμα να περιοριστεί η απώλεια νερού στο 5%. Πολλοί όμως είναι ακόμα αυτοί που θεωρούν τη φροντίδα του δικτύου ως πολυδάπανη. Είναι αντίθετα πολύ αναγκαία για την ασφάλεια του πόσιμου νερού και επιβάλλεται ακόμα και για οικονομικούς λόγους. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει οικονομία στο νερό. Η αποκατάσταση του δικτύου δεν μπορεί να μεταφερθεί στις επόμενες γενεές, χωρίς να υπάρχουν μακροχρόνια οικονομικά αποθέματα. Σχετικά πρέπει να αναφερθεί, ότι δεν είναι απαραίτητο να αντικατασταθούν οι σωλήνες αμιάντου. Ο αμίαντος είναι ένα μη τοξικό υλικό. Είναι επικίνδυνο στην μηχανική επεξεργασία, όταν δημιουργείται πολύ σκόνη από λεπτές ίνες, που μπορούν να καταλήξουν στους πνεύμονες.
3. Η φροντίδα των πηγών: Είναι απαραίτητα αναγκαίο να αναλάβει ο Οργανισμός Ύδρευσης του Βόλου τη συστηματική φροντίδα όλων των πηγών και των υδρομαστεύσεων στο Πήλιο, συμπεριλαμβανομένων και των προστατευόμενων περιοχών γύρο από τις πηγές, με δικά του έξοδα αλλά σε συνεργασία με τους Δήμους του Πηλίου. Έτσι θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης, παρουσιάζοντας στους πολίτες με συνέπια καθαρές πηγές, από τις οποίες μπορούν να προμηθευτούν καθαρό νερό για τις οικογένειες τους. Επίσης θα μπορέσει έτσι να πάρει την απαραίτητη γνώση για τις πηγές και την υδροφόρα περιοχή, ώστε να εξασφαλίσει μαζί με τους Δήμους του Πηλίου την μελλοντική παροχή νερού στη πόλη του Βόλου.
4. Η φροντίδα των γεωτρήσεων: Στους πρόποδες του βουνού βρίσκονται μεγάλοι αμμώδεις υδροφόροι ορίζοντες με υπόγεια νερά. Στην Υπηρεσία ύδρευσης του Βόλο θα πρέπει συστηματικά και μακροπρόθεσμα να δοθεί η ιδιοκτησία των προστατευόμενων περιοχών (έκτασης που ανέρχεται τις περισσότερες φορές σε 0,5 έως 2 χλμ., ανάλογα με τις υδρολογικές συνθήκες) και στις οποίες μπορούν να γίνουν γεωτρήσεις, τις οποίες θα επιστατεί και θα επιτρέπει στις προστατευμένες αυτές περιοχές, μόνο τη βιολογική γεωργία. Για το γεγονός αυτό θα ευγνωμονούν και οι μελλοντικές γενεές.
5. Μετρητές και υδραυλικές εγκαταστάσεις στα σπίτια: Σε τι μπορεί να βοηθήσει η φροντίδα του δικτύου, όταν ρυπαίνονται οι μετρητές νερού στα πεζοδρόμια; Θα πρέπει να προστατευθούν περισσότερο. Επίσης απαιτούνται ποιοτικά αναβαθμισμένα και εγκεκριμένα υλικά σωληνώσεων στις υδραυλικές εγκαταστάσεις των κατοικιών, για να αποφευχθεί η υποβάθμιση της ποιότητας του νερού στα τελευταία μέτρα από το δρόμο έως τη βρύση.
6. Χρήση των καθαρισμένων υγρών αποβλήτων στη γεωργία:
Σ’ αυτό θα μας αναγκάσει υποχρεωτικά και η αλλαγή του κλίματος. Εφόσον είναι επισκευασμένο το δίκτυο αποχέτευσης και είναι στεγανό και δεν εισέρχεται θαλασσινό νερό, μπορεί να ελέγχεται και να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία, χωρίς ν’ απειλεί τα υπόγεια νερά και ιδιαίτερα τις καλλιέργειες φυτών για βιοντίζελ η για τη παραγωγή φυτών για μεθάνιο.
7. Αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις βιολογικών καθαρισμών υγρών αποβλήτων των ορεινών οικισμών και των μικρών δημοτικών διαμερισμάτων του Πηλίου: Όπως έδειξαν οι τρεις πρόσφατες ημερίδες στο νομό Μαγνησίας (το 2006 στη Πορταριά, το 2008 και 2010 στη Σκιάθο), υπάρχουν στη Ελλάδα διάφορα και καλά ελεγχόμενα, αποτελεσματικά συστήματα αποκεντρωμένων εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού οικιακών λυμάτων. Με την προϋπόθεση αυτή μπορεί να ξεκινήσει άμεσα ο βιολογικός καθαρισμός των αποβλήτων στα ορεινά χωριά και στα μικρά δημοτικά διαμερίσματα, ιδιαίτερα σε οικίες γύρω και άνω της περιοχής των πηγών. Θα πρέπει τελικά να αποφευχθούν τα οικονομικά ασύμφορα μεγάλα δίκτυα αποχετεύσεων που μεταφέρουν λύματα από μακρινούς οικισμούς στη κεντρική εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων στο Βόλο. Η υπηρεσία Ύδρευσης του Βόλου θα πρέπει να δεσμευτεί να δοκιμάσει τις εγκαταστάσεις αυτές και να πειραματιστεί και σε αργά βήματα, σε συνεργασία με τα δημοτικά τοπικά Συμβούλια να κάνει πρακτικές εφαρμογές και ιδιαίτερα στη προστασία των πηγών από τους ρύπους των αποβλήτων. Θα πρέπει να αναλογιστεί κανείς, ότι το καθαρισμένο νερό των οικιακών αποβλήτων μπορεί άμεσα να διατεθεί στις τοπικές γεωργικές δραστηριότητες και το καλοκαίρι να είναι διαθέσιμο για την πυρόσβεση στις δασικές περιοχές.
Τα παραδείγματα αυτά δείχνουν, πόσο σύνθετη είναι η ύδρευση και η επεξεργασία καθαρισμού του χρησιμοποιούμενου νερού (απόβλητα). Ο υπεύθυνος για το σύστημα της υδροδότησης, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας θα πρέπει να δεσμευτεί από την τοπική πολιτική ηγεσία και από τον Οργανισμό Ύδρευσης να αποκτήσει το αναγκαίο τεχνικό και ανθρώπινο δυναμικό, για τη προώθηση και επίτευξη των στόχων 1 έως 7 καθώς και να σχεδιάσει το απαιτούμενο χρονοδιάγραμμα (περίπου δέκα έως είκοσι χρόνια)

Βερολίνο – Βόλος,
Καθηγητής Δόκτωρ Ανδρέας Γκρόμανν

Η απώλεια της αγροτικής βιοποικιλότητας στην Ελλάδα

Ο Ελλαδικός γεωγραφικός χώρος έχει αναγνωριστεί ως ένα σημαντικό κέντρο αγροτικής βιοποικιλότητας και καταγωγής μιας σειράς από είδη όπως τα άγρια και καλλιεργούμενα σιτηρά ή ορισμένα φαρμακευτικά - αρωματικά που είναι αυτόχθονα είδη. Σήμερα η Ελλάδα, θεωρείται η δεύτερη πλουσιότερη σε βοτανική βιοποικιλότητα Ευρωπαϊκή χώρα, μετά την Ισπανία. Ωστόσο, οι μετασχηματισμοί του αγροτικού χώρου από την δεκαετία του '50, με την επέκταση της εντατικής γεωργίας και την εγκατάλειψη της υπαίθρου, είχαν σαν αποτέλεσμα τη μείωση της αγροβιοποικιλότητας (γενετική διάβρωση) και την ανθρωπογενή υποβάθμιση των παραδοσιακών αγροτικών τοπίων. Με την επικράτηση της βιομηχανικού τύπου μονοκαλλιεργειών και των βελτιωμένων υβριδικών ποικιλιών στην εγχώρια γεωργία, το μεγαλύτερο μέρος του ντόπιου γενετικού υλικού εκτοπίσθηκε από την παραγωγική διαδικασία ως λιγότερο ανταγωνιστικό και, λόγω μη έγκαιρης λήψης μέτρων διατήρησης, χάθηκε οριστικά.
Οι αριθμοί σχετικά με την μείωση της Αγροτικής βιοποικιλότητας είναι αποκαρδιωτικοί. Εκτιμήσεις έχουν δείξει, ότι μόνο το 1% των εκτάσεων που υπήρχαν πριν 50 χρόνια στην Ελλάδα, καλλιεργούνται με εντόπιες ποικιλίες σίτου. Αντίστοιχη τάση υπάρχει και για τις ποικιλίες λαχανικών. Σύμφωνα με τη Δεύτερη Εθνική Έκθεση του Υπ.Α.Α.Τ., “σχετικά με την κατάσταση των φυτογενετικών πόρων για τα τρόφιμα και τη γεωργία”, πιο γρήγορα υπέστησαν διάβρωση οι ποικιλίες σιτηρών. Ανάλογη τάση, με καθυστέρηση 15 – 20 ετών, έχει αρχίσει να διαφαίνεται και για τις καλλιέργειες λαχανικών.
Το φυτογενετικό υλικό που τελικά διατηρήθηκε στο αγρό οφείλεται πρωτίστως σε καλλιεργητές και κηπουρούς, κυρίως υπέργηρους, συνήθως μειονεκτικών ορεινών νησιωτικών περιοχών ή της ορεινής ενδοχώρας που συνέχισαν να καλλιεργούν τις μη ανταγωνιστικές ντόπιες ποικιλίες ως κομμάτι της τοπικής γεωργικής παράδοσης και πολιτισμού. Επιπλέον, οι ντόπιες ποικιλίες συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια πολλών οπωροφόρων δέντρων (ελιά, μηλιά, κερασιά, αχλαδιά κ.α.) και στο αμπέλι με τον αριθμό τους όμως να έχει μειωθεί αισθητά.
Ένα άλλο μέρος του φυτογενετικού υλικού των τοπικών ποικιλιών της Ελλάδας διατηρείται στην Τράπεζα Γενετικού Υλικού στη Θεσσαλονίκη και σε αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού.

Αποδόμηση της φαντασίωσης της ανάπτυξης και της επέκτασης.

Από τον Serge Latouche(1), ομότιμο καθηγητή οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Orsay , αντιρρησία ανάπτυξης.

Η αποανάπτυξη έχει κατηγορηθεί ότι δεν λαμβάνει υπόψη τη φτώχεια του Βορρά
και ακόμα περισσότερο του Νότου και ότι έχει σα συνέπεια να την επιδεινώνει. Αυτή η κριτική προέρχεται εξίσου απ’ την Δεξιά και την Αριστερά.

Αυτή η πεποίθηση πάνω στην ανάγκη για ανάπτυξη προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα της φτώχειας είναι αποτέλεσμα του αποικισμού του φανταστικού από τους μύθους για ανάπτυξη και οικονομικοποίηση του κόσμου.
Πρέπει λοιπόν:
Ι. Να αποδομήσουμε τη φαντασίωση της ανάπτυξης και της επέκτασης
Και στη συνέχεια να δούμε
ΙΙ. Την απάντηση της αποανάπτυξης, δηλαδή: τη δημιουργία μιας κοινωνίας με λιτή αφθονία.
Ι. Αποδόμηση της φαντασίωσης της ανάπτυξης και της επέκτασης. Πρέπει να δούμε πώς οι μύθοι προπαγανδίζονται από τους διεθνείς θεσμούς (Α) και στη συνέχεια να ξαναδιαβάσουμε ιστορία (Β)

Α. Η διάδοση των μύθων από τους διεθνείς θεσμούς
Τα ψέματα των στατιστικών και η ανακρίβεια για την πείνα και τη φτώχεια. Ο Gladstone έλεγε πως η θεολογία έχει στο οπλοστάσιο της τριών ειδών ψέματα (το λόγο, την πράξη και την παράλειψη) αλλά οι οικονομολόγοι έχουν εφεύρει κι ένα τέταρτο: τη στατιστική.

Το τρικ της FAO(Διεθνής Οργάνωση Τροφής και Γεωργίας):
« Γύρω στο 1990, αναφέρει ο François de Ravignan, η FAO είχε τροποποιήσει αναδρομικά τις στατιστικές της, διαβεβαιώνοντας πως ο αριθμός των υποσιτισμένων την διετία 1969-1971 ήταν 941 εκατομμύρια (από 800). Αυτό της επέτρεψε να γράφει ότι « στις θεωρούμενες υποανάπτυξη χώρες παγκοσμίως, ο αριθμός των υποσιτισμένων είχε σταδιακά μειωθεί (από 941 εκατομμύρια σε 786) τα τελευταία είκοσι χρόνια» (…)Για τη διετία 1998-2000, η ίδια η FAO εκτιμούσε στα 799 εκατομμύρια τον αριθμό αυτών που υπέφεραν από υποσιτισμό άρα περισσότεροι απ’ ότι τη διετία 1988-1990 σύμφωνα με τις προηγούμενες μετρήσεις (786 εκατομμύρια). Αλλά η FAO είχε αναθεωρήσει ξανά την αύξηση: 818 εκατομμύρια για τη διετία 1990-1992! Η πρόκληση είναι λοιπόν μεγάλη για να μην παίρνει κανείς στα σοβαρά τις διαβεβαιώσεις της FAO σύμφωνα με τις οποίες « ο αριθμός των υποσιτισμένων στις υπανάπτυξη χώρες έχει μειωθεί κατά 19 εκατομμύρια (από 818 σε 799) από τη διετία 1990-1992 μέχρι σήμερα»
Όλα αυτά οδήγησαν στη διατήρηση του μύθου της τούρτας (δηλαδή της ανάπτυξης). Αλλά ούτε η ινδική ανάπτυξη , ούτε η κινέζικη δεν εξαφάνισαν την πείνα και τη φτώχεια. Μόνο η βραζιλιάνικη ανάπτυξη το έκανε. αλλά ζημιώνοντας τη φύση και τις φυσικές πηγές και θυσιάζοντας τις μελλοντικές γενιές. Η τούρτα πρέπει να φουσκώσει στο Νότο. Στην Ινδία, πρόκειται για το μύθο περί πράσινης ανάπτυξης. Αύξησαν την ποσότητα των παραγόμενων σιτηρών, είναι γεγονός, αλλά με αντάλλαγμα την τεράστια καταστροφή του περιβάλλοντος και την διαστολή των ανισοτήτων.
«Δεν ήταν μια πράσινη αλλά μια άπληστη επανάσταση» σύμφωνα με ένα ινδό οικονομολόγο τον Καθηγητή Swaminathan. Οι πλούσιοι γίνανε πιο πλούσιοι και οι φτωχοί προλετάριοι.
Η αλήθεια για την κινέζικη ανάπτυξη.
Για την πλειοψηφία των κινέζων, αυτή η ανάπτυξη είναι το ίδιο καταστροφική μ’ αυτήν των αρχών του βιομηχανικού καπιταλισμού στη Μεγάλη Βρετανία. Εκατοντάδες εκατομμύρια αγροτών απομακρύνθηκαν από τη γη τους ( οι migongs ή αχυρένια καπέλα, 350 εκατομμύρια σε μερικά χρόνια) και συναθροίστηκαν , μέσα σε απίστευτες συνθήκες φτώχειας και νοσηρότητας, γύρω από τις περιφέρειες υπερμολυσμένων πόλεων. Δύο εκατομμύρια απόπειρες αυτοκτονίας το χρόνο, έχουν πιστοποιηθεί στην Κίνα , εκ των οποίων 300.000 είναι επιτυχείς. Σύμφωνα με την Ακαδημία κοινωνικών σπουδών το 20% των Κινέζων υποφέρουν από κατάθλιψη και 100 εκατομμύρια θεωρούνται βαριές περιπτώσεις .
Η περίπτωση της Βραζιλίας: Η περίπτωση της Βραζιλίας του Lula είναι η εξαίρεση που μοιάζει να επιβεβαιώνει το trickle down effect. Αλλά αυτό είναι το αποτέλεσμα του πολιτικού βολονταρισμού της (welfare) κοινωνικής πρόνοιας (?) από την κυβέρνηση του κόμματος των εργατών και της οικολογικής θυσίας του μέλλοντος για το παρόν, όπως στο παράδειγμα της καρικατούρας του νησιού Nauru, ce morceau de phosphate dans le Pacifique Sud.

B. Να ξαναδιαβάσουμε ιστορία για να καταλάβουμε καλύτερα:

Το φαντασιακό της ευτυχίας: Όταν ο Saint-Just δήλωνε την επομένη της Γαλλικής Επανάστασης πως η ευτυχία είναι μια νέα ιδέα στην Ευρώπη, έπρεπε να καταλάβουμε καλά πως σε αντίθεση με την ιδανική ευδαιμονία και την κοινή ευτυχία, πρόκειται για μια ευδαιμονία υλική και ατομική , προθάλαμο του κατά κεφαλήν ΑΕΠ ( Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) των οικονομολόγων. Και πράγματι, με αυτή τη λογική πρόκειται για μια νέα ιδέα που εκδηλώνεται σχεδόν παντού στην Ευρώπη, αλλά κυρίως στην Αγγλία (Happyness) και στη Γαλλία. Η διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της 4η Ιουλίου 1776 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, χώρα που πραγματοποιήθηκε το ιδεώδες του Διαφωτισμού σε επίπεδο απαίτησης, διακηρύσσει σαν στόχο : «Τη ζωή , την ελευθερία και την αναζήτηση της ευτυχίας» Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου με το σύνταγμα του 1793 στη Γαλλία είναι ακόμα πιο σαφής : « Ο σκοπός της κοινωνίας είναι η κοινή ευτυχία».

Μέσα από το πέρασμα απ’ την ευτυχία στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ ( Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) δημιουργείται μια επιπρόσθετη τριπλή μείωση: 1) Η επίγεια ευτυχία ταυτίζεται με την υλική καλοζωία με τη φυσική σημασία του όρου 2) Η υλική καλοζωία μετριέται με τη στατιστική καλοζωία , δηλαδή με την ποσότητα των αγαθών, τις εμπορικές υπηρεσίες, την απορρόφηση των προϊόντων και την κατανάλωση. 3) Η αποτίμηση του συνόλου των αγαθών έχει μετρηθεί επί του ακαθάριστου, δηλαδή δεν προσμετρείται η απώλεια της φυσικής και τεχνικής κληρονομιάς που απαιτείται για την παραγωγή του.

Κατά συνέπεια λοιπόν, μαζί με τον Jean- Baptiste Say που διαχωρίζει έτσι την ευτυχία από την κατανάλωση , ο Ian Tinbergen πρότεινε να μετονομαστεί το ΑΕΠ ( Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν) απλά και σαφώς σε ΑΕE ( Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία) . Αυτή η αλαζονική απαίτηση απ’ τον Ολλανδό οικονομολόγο δεν είναι τίποτα άλλο από την επιστροφή στις πρωταρχικές πηγές. Όταν η ευτυχία υλικοποιείται σε ευημερία κατ’ ευφημισμό της καλοζωίας, κάθε προσπάθεια για να βρεθούν άλλοι δείχτες για τον πλούτο και την ευτυχία θα είναι μάταιη. Το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) είναι η ποσοτική ευτυχία.

Είναι εύκολο να κάνουμε κριτική αυτού του αιτήματος που συγχωνεύει την ευτυχία με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) και να δείξουμε πως το Εγχώριο ή Εθνικό Προϊόν δεν υπολογίζει παρά μόνο τον εμπορικό «πλούτο» και αυτόν που μπορεί να απορροφήσει. Από το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) εξαιρούνται φυσικά, οι εκτός αγοράς συναλλαγές (οικιακοί φόροι, εθελοντική εργασία, μαύρη εργασία) ενώ τα έξοδα «αποζημίωσης» (ανακαίνησης?) υπολογίζονται θετικά και οι ζημιές που δημιουργούνται ( externalites negatives) δεν εκπίπτουν, ούτε η απώλεια της φυσικής κληρονομιάς. Πρέπει να πούμε ακόμα πως το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) μετράει την απόδοση ή την παραγωγή και όχι την έκβαση ή τα αποτελέσματα.

Πρέπει να θυμηθούμε την πολλή καλή ομιλία του Robert Kennedy ( πιθανόν γραμμένη από τον John Kenneth Galbraith) που εκφωνήθηκε λίγες μέρες πριν τη δολοφονία του. « Το δικό μας ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν), δήλωνε ο Bob Kennedy, περιλαμβάνει επίσης την ατμοσφαιρική ρύπανση , τις διαφημίσεις για τα τσιγάρα και τις διαδρομές των ασθενοφόρων που μαζεύουν τους τραυματίες από τους δρόμους. Περιλαμβάνει την καταστροφή των δασών μας και την καταστροφή της φύσης. Περιλαμβάνει τις ναπάλμ και το κόστος της αποθήκευσης των ραδιενεργών απορριμμάτων. Από την άλλη, το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) δεν λαμβάνει υπόψη την υγεία των παιδιών μας , την ποιότητα της μόρφωσης, την χαρά των παιχνιδιών τους, την ομορφιά της ποίησης μας ή τη σταθερότητα των γάμων μας. Δεν εκτιμά το κουράγιο μας , την ακεραιότητα μας , την αντίληψη μας , τη σοφία μας. Τα μετράει όλα, εκτός απ’ αυτά που δίνουν αξία στη ζωή .

Πρέπει να αποκαλυφθεί ο μεγάλος μύθος της δυτικής ανάπτυξης και της βιομηχανικής επανάστασης, που ακόμα και σήμερα , διδάσκεται στα σχολεία των παιδιών μας.
1) Το όνειρο του Adam Smith (1776-1850) ή την απάτη του trickle down effet ( πλουτισμός για όλους)

2) Το θερμο-βιομηχανικό σύστημα 1850-1950. Αύξηση του βιοτικού επιπέδου και περιοδικές κρίσεις

3) Η κοινωνία της κατανάλωσης (1950-1975). Η παρένθεση της ανάπτυξης/ αφθονίας. Τα τρία κίνητρα/ εξωθήσεις στο έγκλημα: Το μάρκετινγκ και η διαφήμηση, η πίστωση (οι NINJA), η προγραμματισμένη βαθμιαία αχρήστευση. Ο ρόλος του πετρελαίου: un plein de pétrole = 5 χρόνια δουλειάς.

4) Το πέρασμα από το όνειρο στον εφιάλτη/Graphique de Daly/ Power Point


Δεδομένων αυτών, η αύξηση του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) των τριάντα τελευταίων χρόνων, των «τριάντα θλιβερών» όπως τα λένε οι οικονομολόγοι του ελέγχου (?) , δεν δημιουργήθηκαν ούτε θέσεις εργασίας, ούτε αναβάθμιση της ευημερίας. O Herman Daly απέδειξε με το genuine progress indicator ( δείκτης πραγματικής προόδου) ότι πέρα από ένα σημείο που αντιστοιχεί περίπου στη δεκαετία του 70, οι δαπάνες της ανάπτυξης (έξοδα αποκατάστασης και αποζημίωσης) ήταν κατά μέσο όρο ανώτερες από τα κέρδη .


Aυτό ενδυναμώνει την διαίσθηση του Ivan Illich που λέει: « Το ποσοστό ανάπτυξης της αποστέρησης πλεονάζει περισσότερο απ’ αυτό της παραγωγής» και που μπορεί να αντιπαραβάλλεται στο σόφισμα της δημοσιογραφικής μεθόδου προβοκάτσιας που επαναλαμβανόταν στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες από τη μια στιγμή στην άλλη τις δεκαετίες του 80 και του 90: «Η οικονομία πάει καλά, αλλά οι πολίτες όχι»

Είναι ιδιαίτερα επίκαιρο με την παγκοσμιοποίηση, όπου το περίφημο trickle –down της ανάπτυξης (δηλαδή το αποτέλεσμα της διάχυσης ή της υποτροπής) έχει μεταλλαχτεί σε trickle-up ( μεγέθυνση των ανισοτήτων). Η αύξηση των ανισοτήτων του Βορρά έχει επιταχυνθεί όπως επίσης και η «ψυχολογική ένδεια» που προκαλείται από την αύξηση των πραγματικών ή τεχνιτών αναγκών που δεν ικανοποιούνται.


Σήμερα, γνωρίζουμε μια κοινωνία ανάπτυξης χωρίς ανάπτυξη. Η οικονομική κοινωνία της ανάπτυξης και της ευμάρειας δεν πραγματοποιεί το αντικείμενο που απαιτήθηκε απ’ τον εκμοντερνισμό, δηλαδή την μέγιστη ευημερία για τον μέγιστο αριθμό.

Η ιδέα μιας αστικής «οικονομίας» ή της ευτυχίας, που εκφράστηκε κυρίως από μια ομάδα ιταλούς οικονομολόγους ( κυρίως από τους Stefano Zamagni, Luigino Bruni, Benedetto Gui, Stefano Bartolini και Leonardo Becchetti) συνδέεται με την αριστοτελική παράδοση και προέρχεται από μια κριτική του ατομισμού. Η δομή μιας τέτοιας οικονομίας αναβιώνει την «publica félicità » του Antonio Genovesi και της ναπολιτάνικης σχολής του 18ου αιώνα όπου θριάμβευσε η σκωτσέζικη πολιτική οικονομία. Η επίγεια ευτυχία, en attendant la béatitude promise aux justes dans l’au-delà, δημιουργούμενη από ένα δικαίωμα διακυβέρνησης (buon governo) ακολουθώντας την αναζήτηση του κοινού αγαθού είναι , πράγματι, το αντικείμενο της σκέψης του ναπολιτάνικου Διαφωτισμού. Ολόκληρη η αγορά, ο ανταγωνισμός και η επιδίωξη της προσωπικής ωφέλειας μέσω του εμπορικού αντικειμένου, δεν αρνήθηκαν την κληρονομιά του θωμισμού. Αυτοί οι θεωρητικοί της πολιτικής οικονομίας έχουν πολύ καλά συνειδητοποιήσει το «παράδοξο της ευτυχίας» που ξανα-αποκαλύφθηκε από τον αμερικάνο οικονομολόγο Richard Easterlin. «Είναι οικουμενικός νόμος ότι δεν μπορεί κανείς να ευτυχήσει χωρίς να κάνει τους άλλους να ευτυχούν» . Θα χρειαστούν δυο αιώνες ξέφρενης καταστροφής του πλανήτη για χάρη της «καλής διακυβέρνησης» από το αόρατο χέρι και της προσωπικής ωφέλειας που εγκωμιάζεται για να ξανα-ανακαλύψουμε αυτές τις βασικές αλήθειες .

Όπως είχε πολύ καλά επισημάνει ο Baudrillard στην εποχή του « μια από τις αντιφάσεις της ανάπτυξης είναι ότι ταυτόχρονα δημιουργεί αγαθά και ανάγκες, αλλά δεν τα δημιουργεί με τον ίδιο ρυθμό». Απ’ αυτό προκύπτει κι αυτό που λέμε «ψυχολογική ένδεια», μια κατάσταση γενικού ανικανοποιήτου, που «ορίζει, λέει , την κοινωνία της ανάπτυξης σαν τον αντίποδα της κοινωνίας της αφθονίας» .


ΙΙ Η λιτή αφθονία σαν απάντηση της αποανάπτυξης.

Ο Ivan Illich έχει κάνει τη σχετική ανάλυση της «εκμοντερνισμένης φτώχειας» που δημιουργείται από την επέκταση και την ανάπτυξη. (…)« Είναι αλήθεια, τονίζει ο Illich πως οι φτωχοί έχουν λίγο περισσότερα χρήματα, αλλά μπορούν να κάνουν λιγότερα απ’ αυτούς που έχουν περισσότερα, (…)Η φτώχεια εκμοντερνίζεται: Το νομισματικό όριο ανεβαίνει γιατί τα καινούρια βιομηχανικά προϊόντα παρουσιάζονται σαν αγαθά πρώτης ανάγκης, αφήνοντας απέξω τις πλειοψηφίες (…)Στον τρίτο κόσμο ο φτωχός αγρότης εκδιώκεται από τη γη του από την πράσινη ανάπτυξη. Κερδίζει περισσότερα απ’ τον αγροτικό μισθό, αλλά τα παιδιά του δεν τρέφονται πια όπως πριν» . Η καταστροφή της παραδοσιακής οικογενειακής παραγωγής των πληθυσμών που ζούσαν λιτά μεταλλάσει την παλιά φτώχεια σε μιζέρια . Η φτώχεια παραδοσιακά χαρακτηριζόταν από την απουσία του περιττού ενώ η δυστυχία από την αδυναμία να καλυφθούν τα απαραίτητα.
Ο σοσιαλισμός γεννήθηκε για να λύσει το πρόβλημα των ανισοτήτων που δημιουργήθηκαν από την βιομηχανική επανάσταση και μαζί μ’ αυτό και την ιδέα για μια δίκαιη αναδιανομή του πλούτου. Αλλά παντού δημιουργήθηκε (μια προδοσία του προγράμματος της Αριστεράς για αναδιανομή???) τουλάχιστο μια ολίσθηση στην παγίδα της παραγωγικότητας όπως στη Βραζιλία του Lula.

Έχουμε ξεχάσει πως το 1848 ο Marx αλλά κι ο John Stuart Mill επίσης, σκεφτόταν πως το πρόβλημα στις ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως στην Αγγλία, δεν ήταν το μέγεθος της τούρτας (εντούτοις , τριάντα ή σαράντα φορές μικρότερης απ΄ ότι σήμερα) αλλά η μη δίκαιη διανομή της!
" Αυτό είναι το μήνυμα που θέλω να σας μεταδώσω" , μας λέει ο W. Morris: "Τουλάχιστο στις πολιτισμένες χώρες, θα μπορούσε να υπάρχει αφθονία για όλους. Το ίδιο και στη βάση μιας δουλειάς το ίδιο διαστρεβλωμένης όσο και σήμερα, μια ίση αναδιανομή του πλούτου του οποίου καθορίζουμε πως θα διασφάλιζε σε καθέναν μια σχετικά άνετη ζωή. Αλλά τι είναι αυτός ο πλούτος σε σύγκριση με αυτό που μπορούμε να καθορίσουμε αν η εργασία ήταν σωστά διευθετημένη;"

Είναι αλήθεια ότι χωρίς οικονομία της ανάπτυξης και χωρίς κοινωνία της κατανάλωσης, απλούστατα δεν θα υπήρχε σοσιαλ-δημοκρατία. Το σοσιαλιστικό κίνημα (συμπεριλαμβανομένων και των κομμουνιστικών κομμάτων) θα ήταν καταδικασμένο να κάνει την επανάσταση για βγει το προλεταριάτο από τη δυστυχία . Ιστορικά, η ανάπτυξη είναι αυτό που επιτρέπει στις δυτικές χώρες να πραγματοποιούν την οικονομία της επανάστασης, ειδικότερα μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, χωρίς να αντιμετωπίζουν σοβαρά το πρόβλημα του καταμερισμού. Από κει και πέρα, ο οικολογικός περιορισμός αναγκάζει να τίθεται το ζήτημα της αναδιανομής μιας τούρτας που δεν μπορεί στην πραγματικότητα να αυξηθεί και που δεν πρέπει. Αναγκάζει επίσης να αναρωτηθούμε πάνω στο περιεχόμενο της συγκεκριμένης τούρτας.

Η αναγκαιότητα της διανομής του Βορά και της διανομής ανάμεσα στο Βορά και το Νότο και αυτής του να βγούμε από την καταναλωτική λογική και να φτάσουμε στον αυτοπεριορισμό των αναγκών.

Είμαστε πεπεισμένοι πως μια άλλη κοινωνία είναι εφικτή, αναγκαία και επιθυμητή: Είναι το στοίχημα της αποανάπτυξης. Είναι επίσης απαραίτητο (και ίσως πάνω απ’ όλα) να περιορίσουμε την υλική και ψυχολογική φτώχεια του Βορρά. Γι’ αυτό πρέπει να βγούμε απ’ αυτή την τυραννία της ανάπτυξης, να ανταπεξέλθουμε σε μια καινούρια αναδιανομή και να εγκαταλείψουμε την πίστη στην ανάπτυξη που μας καθιστά τοξικο-εξαρτημένους. Συμμετέχοντας εξίσου στον πεπερασμένο υλικό πλούτο δεν είναι ένας περιορισμός τέτοιος όπως τον αντιλαμβάνονται οι κυβερνήσεις , αλλά μια λιτότητα που , αν βγούμε από την καταναλωτική λογική και μπορέσουμε να ορίσουμε τις «αληθινές» μας ανάγκες, δεν μας αποκλείει από την αφθονία. Πρόκειται, κυρίως στο να λάβουμε υπόψη άλλες μορφές πλούτου απ’ αυτή του υλικού. Πρέπει να επανεξετάσουμε τις αξίες που πιστεύουμε. Η υλική φτώχεια και η σχετική λιτότητα αποτελούν εδώ και αιώνες θετικές αξίες. Η οικονομοποίηση του κόσμου είναι αυτή που κατασκεύασε τη δυστυχία που γνωρίζουμε σήμερα σε πολυάριθμες περιοχές του πλανήτη. Μια δυστυχία που δεν έχει να κάνει με τη φτώχεια της επιβίωσης που γνωρίζουν οι κοινωνίες όπως επισημαίνει ο Majid Rahnema στο βιβλίο του "Όταν η δυστυχία παραγκωνίζει τη φτώχεια". Η ζωή μας μπορεί να είναι το ίδιο πλούσια όταν ξέρουμε να περιορίζουμε τις ανάγκες μας .

Για το Νότο: Για να ξεφύγει από την οικονομία πρέπει πρώτα να ξεφύγει από την ανάπτυξη: «Τι καλύτερο θα μπορούσε να συμβεί στους κατοίκους των φτωχών χωρών , σημειώνει διακριτικά ο Hervé René Martin, από το να δουν το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) να μειώνεται; (…) Η άνοδος του ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) δεν μετράει τίποτα περισσότερο από την αύξηση της αιμορραγίας. Όσο πιο πολύ ανεβαίνει , τόσο πιο πολύ η φύση καταστρέφεται, οι άνθρωποι αποξενώνονται, τα συστήματα αλληλεγγύης αφανίζονται, οι απλές αλλά αποτελεσματικές τεχνικές και η τεχνογνωσία των προγόνων ξεχνιούνται. Αποανάπτυξη για τους κατοίκους των φτωχών χωρών θα σήμαινε λοιπόν τη διατήρηση της φυσικής κληρονομιάς, τη φυγή από τα εργοστάσια και την επανασύνδεση με την ζωντανή γεωργία, την χειροτεχνία και το μικρό εμπόριο, ξαναπαίρνοντας στα χέρια τους την κοινή τους τύχη . Πράγματι, συνηθισμένοι να γίνονται πολυμήχανοι, οι αντισυμβατικοί Αφρικανοί δεν θα το φέρουν βαρέως. Η κρίση θα μπορούσε παρομοίως να συνιστά γι’ αυτούς μια ευκαιρία να αποδεσμευτούν από τις αλυσίδες της οικονομικής εξάρτησης αν καταφέρουν να διαλύσουν αυτές του φαντασιακού. Είναι επίσης η διάγνωση του François Partant, ενός μετανοημένου τραπεζίτη και προάγγελο της αποανάπτυξης. « Ό,τι κρύβει , έγραφε, από σήμερα μέχρι αύριο τις συνεισφορές του «πολιτισμού», αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την απόλυτη αποδιοργάνωση μιας οικονομίας που υπο-αναπτύσσεται από το γεγονός της τωρινής οργάνωσης της καθώς και η αποδιοργάνωση της εξουσίας που ακμάζει πάνω στην στην υπο-ανάπτυξη, αλλά χωρίς κανένα αποτέλεσμα δυσάρεστο για την τεράστια πλειοψηφία του λαού , τουλάχιστο στις χώρες που ο λαός αποτελείται ουσιαστικά από αγρότες και ανέργους ». Θα μπορούσε αυτό να ισχύει και στο Βορά αν ήμασταν ικανοί να απελευθερωθούμε από την τοξικοεξάρτηση της κατανάλωσης και της δουλειάς.

Η λιτή αφθονία: Η επανάκτηση της λιτότητας επιτρέπει να αναδομηθεί μια κοινωνία αφθονίας στη βάση αυτού που ο Ivan Illich ορίζει « μοντέρνα επιβίωση». Δηλαδή «ο τρόπος ζωής σε μια οικονομία μετα-βιομηχανική που στους κόλπους της οι άνθρωποι έχουν καταφέρει να μειώσουν την εξάρτηση τους από την αγορά και στην οποία καταφέρνουν προστατεύοντας την, –με πολιτικά μέσα- μια υποδομή όπου οι τεχνικές και τα εργαλεία εξυπηρετούν, σε πρώτη φάση, στο να δημιουργούνται αξίες χρήσης μη μετρίσιμες και μη ποσοστιαίες από τους επαγγελματίες κατασκευαστές των αναγκών» . Πρόκειται να βγούμε από το φαντασιακό της επέκτασης και της ανάπτυξης και να ξαναδιατηρήσουμε τον τομέα της οικονομίας στην κοινωνία με μια aufhebung (κατάργηση/υπέρβαση).
Για να βγούμε από το οικονομικό φαντασιακό χρειάζονται βέβαια πραγματικές ρήξεις. Θα πρέπει να ορίσουμε τους κανόνες που πλαισιώνουν και περιορίζουν το ξέσπασμα της απληστίας των παραγόντων (αναζήτηση του συμφέροντος όλο και περισσότερο): οικολογική και κοινωνική προστασία , εργατική νομοθεσία, περιορισμός του μεγέθους δραστηριοτήτων κλπ. Και σε πρώτο πλάνο την «από-αγοραιοποίηση» από τις τρεις πλασματικές αγορές που είναι η εργασία, η γη και το νόμισμα. Λέγεται πως ο Karl Polanyi είδε μέσα στην αναγκαστική αλλαγή της αγοράς από αυτά τα τρία στηρίγματα της κοινωνικής ζωής , τη θεμελιώδη στιγμή της αυτορυθμιζόμενης αγοράς. Η σύμπτυξη τους στην παγκόσμια αγορά θα σηματοδοτούσε την έναρξη μιας ενσωμάτωσης της οικονομίας μέσα στην κοινωνία.
Ταυτόχρονα με ένα αγώνα ενάντια στο πνεύμα του καπιταλισμού, θα ταίριαζε να ενθαρρυνθούν τα μεικτά εγχειρήματα όπου το πνεύμα του δώρου και η επιδίωξη της δικαιοσύνης θα κατευνάζουν τη δριμύτητα της αγοράς. Σαφώς, στη δεδομένη στιγμή η μετάβαση στη « λιτή αφθονία» χρειάζεται κανονισμούς και διασταυρώσεις και εξαιτίας τούτου , συγκεκριμένες προτάσεις, από την υπεράσπιση της αλληλέγγυας οικονομίας μέχρι την υπεράσπιση της εθελοντικής λιτότητας ,για να μπορούν να έχουν μια συνολική στήριξη οι οπαδοί της αποανάπτυξης. Αν η θεωρητική ακρίβεια (η ηθική στην πεποίθηση του Max Weber) αποκλείει την εγκατάλειψη της σκέψης , ο πολιτικός ρεαλισμός (η ηθική της υπευθυνότητας) θεωρεί το συμβιβασμό, πράξη. Η ιδέα της συγκεκριμένης ουτοπίας για την ανοικοδόμηση μιας κοινωνίας απανάπτυξης είναι επαναστατική, αλλά το πρόγραμμα για τη μετάβαση- πως θα φτάσουμε εκεί- είναι αναγκαστικά ρεφορμιστικό . Πολλές από τις «εναλλακτικές» προτάσεις που δεν διεκδικούν επιπλέον αποανάπτυξη μπορούν ευτυχώς να βρουν εκεί τη θέση τους. Το σημαντικό είναι να μη χάνουμε στο δρόμο την όψη του αντικειμένου.


(1) θα είναι ο κύριος ομιλητής την Τρίτη 10 Μάη στις 19:30 στο Πολυτεχνείο (αμφιθέατρο ΜΑΧ) στην εκδήλωση με θέμα «το στοίχημα της αποανάπτυξης». Βλέπε και την ανάρτηση: http://topikopoiisi.blogspot.com/2011/04/blog-post_3477.html

Πέμπτη 28 Απριλίου 2011

Αριστερά, διανοούμενοι και απελευθερωτικός ιμπεριαλισμός

Του Στέλιου Ελληνιάδη από το e-dromos.gr:

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και η μεταστροφή της Κίνας επέφεραν τεράστια σύγχυση στην Αριστερά. Με τις αλλαγές στα καθεστώτα, επήλθαν ρωγμές σε όλα τα επίπεδα, θεωρητικά και πρακτικά. Ό,τι αποτελούσε δόγμα, παράδειγμα, πεποίθηση, πολιτική και ιδεολογία, κλονίστηκε εκ θεμελίων. Γεγονός που στην Ευρώπη οδήγησε στη διάλυση του κομμουνιστικού κινήματος και όχι σε μια ριζική αναθεώρηση και επανασύστασή του, όπως είχαν ελπίσει οι θιασώτες του ευρωκομμουνισμού. Η επιβίωση θρυμματισμένων οργανώσεων του αντικαπιταλιστικού χώρου και μερικών κομμάτων τύπου ΚΚΕ δεν αλλάζει τη μεγάλη εικόνα.
Η υποχώρηση ήταν ολοκληρωτική. Η κοινωνία παραδόθηκε αμαχητί στο νεοφιλελευθερισμό ελπίζοντας σε ένα μεγαλύτερο μερίδιο ευημερίας και οι περισσότεροι διανοούμενοι, μελετητές των κοινωνικών φαινομένων και διαμορφωτές των ιδεών, ενσωματώθηκαν στο σύστημα που πρόθυμα τους εγκολπώθηκε. Στην καλύτερη περίπτωση, πέρα από ολιγάριθμους διανοούμενους που δεν προσαρμόστηκαν και συνεχίζουν να αμφισβητούν σοβαρά το σύστημα, αναπτύχθηκαν τάσεις και κινήματα όχι ανατροπής του καπιταλισμού και εγκαθίδρυσης εναλλακτικών κοινωνικών μορφών, αλλά αποτροπής της χειροτέρευσής του και εξωραϊσμού του, όπως οι πράσινοι.
Με αυτά τα δεδομένα, εκδηλώνονται συνεχώς οι πιο αντιφατικές πολιτικές συμπεριφορές, από την αριστερή πτέρυγα της σοσιαλδημοκρατίας ώς τις πιο ακραίες εξωκοινοβουλευτικές οργανώσεις της Αριστεράς. Κατά των πυρηνικών σταθμών, αλλά υπέρ των βομβαρδισμών με βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου στη Γιουγκοσλαβία ή κατά της εισβολής στο Ιράκ, αλλά υπέρ της ισοπέδωσης της Λιβύης ή υπέρ του χάρτη του ΟΗΕ που εγγυάται την ανεξαρτησία των κρατών-μελών του, αλλά κατά της ακεραιότητας ορισμένων κρατών ή υπέρ της αυτοδιάθεσης των Παλαιστινίων, αλλά και υπέρ του σημερινού κράτους του Ισραήλ που την καταπολεμάει λυσσωδώς.
Ναι ή όχι στην αυτοδιάθεση και την ανεξαρτησία;
Βασικό θύμα αυτής της σύγχυσης, η θεμελιώδης αρχή τής αυτοδιάθεσης των λαών και της ανεξαρτησίας των κρατών. Σύγχυση που καλλιεργήθηκε στα πλαίσια της πιο σκληρής νεοαποικιακής πολιτικής των μητροπόλεων που υπηρετεί την άνευ όρων και ορίων επιβολή του επεκτατικού νεοφιλελεύθερου μοντέλου σε όλο τον κόσμο. Σύγχυση που καλλιεργήθηκε με περίτεχνο τρόπο πίσω από την επίκληση και προβολή του ιερού σκοπού της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Για να εξωραΐσουν τις σταυροφορίες που είχαν καθαρά χαρακτήρα κατακτητικό και ληστρικό, πρόβαλαν ως σκοπό τους την απελευθέρωση των Αγίων Τόπων από τους απίστους. Έτσι παρουσιάζουν τις σταυροφορίες μέχρι τις μέρες μας, το σχολείο και το Χόλιγουντ. Το ότι λεηλατούσαν ό,τι έβρισκαν στο δρόμο τους, θύμα τους και η χριστιανικότατη Κωνσταντινούπολη το 1204, υποβαθμίστηκε ως παράπλευρη απώλεια του «ιερού σκοπού». Η δουλεία σαράντα εκατομμυρίων ανθρώπων, που κατάστρεψε όλες τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς της αφρικανικής ηπείρου, όπως και η γενοκτονία δεκάδων εκατομμυρίων αυτοχθόνων στη Λατινική Αμερική από τους χριστιανούς «εξερευνητές» που αναζητούσαν χρυσό και ασήμι για τις ευρωπαϊκές άρχουσες τάξεις, εντάχθηκαν στον «ιερό σκοπό» του εκπολιτισμού και εκχριστιανισμού των βαρβάρων και αμαρτωλών ιθαγενών. Με αντίστοιχους «ιερούς σκοπούς» δικαιολογήθηκε η αποικιοκρατία που συνεπαγόταν τη λεηλασία των χωρών και την επιβολή χρόνιας καθυστέρησης στην εξέλιξη των κοινωνιών, από την Κίνα και την Ινδία ώς την Αγκόλα και το Μεξικό.
Αλλά και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι καταστροφές στην Κορέα, το Βιετνάμ, το Λάος και την Καμπότζη, οι εισβολές και τα πραξικοπήματα σε δεκάδες χώρες, έγιναν με το πρόσχημα της υπεράσπισης του ελεύθερου κόσμου από τον κομμουνισμό. Τώρα, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι μητροπόλεις επιδίδονται σε ένα νέο όργιο σταυροφοριών, λεηλασιών, καταστροφών και γενοκτονιών, με πρόσχημα την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που, όλως περιέργως, καταπατώνται μόνο σε κράτη που δεν υπάγονται στον άμεσο έλεγχό τους.
Εξωραϊστές διανοούμενοι
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, σε όλες τις εποχές, άλλοτε με εξαγορές, άλλοτε με βία κι άλλοτε με παραπλάνηση, οι μητροπόλεις εξασφάλιζαν όχι μόνο την ανοχή, αλλά και την υποστήριξη των ενεργειών τους από σημαντική μερίδα διανοουμένων, κάτι που αποτελούσε βασική προϋπόθεση για την ευρύτερη κοινωνική συναίνεση που ήταν απαραίτητη προκειμένου να μην αμφισβητούνται οι επιλογές της άρχουσας τάξης και να επιστρατεύονται οι πολίτες στους πολεμικούς τυχοδιωκτισμούς. Από τον φιλόσοφο Σεπούλβεδα που στήριζε τις σφαγές και τους ακρωτηριασμούς των ιθαγενών της Λατινικής Αμερικής από τους στρατιώτες του ισπανικού θρόνου ώς τον Μπερνάρ Κουσνέρ, που από επικεφαλής των Γιατρών του Κόσμου έγινε υπουργός Εξωτερικών του Σαρκοζί και στηρίζει τους βομβαρδισμούς στη Λιβύη, όπως στήριξε το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας και την κατοχή του Αφγανιστάν.
Όμως, σε εποχές ηττοπάθειας, αυτοί οι διεφθαρμένοι καθεστωτικοί διανοούμενοι, φιλόσοφοι, καθηγητές, δημοσιογράφοι, πολιτικοί ή λογοτέχνες, παρασύρουν σ’ αυτήν την πλάνη και προοδευτικούς ανθρώπους με ευαισθησίες. Ακόμα και ανθρώπους που ανήκουν ενεργητικά στην Αριστερά.
Επικρίνοντας την ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Λιβύη κατά τη διάρκεια της κυριακάτικης ραδιοφωνικής μου εκπομπής «Στο Κόκκινο 105,5», μία ακροάτρια, η Φωτεινή, αριστερών πεποιθήσεων, με ρώτησε εάν υποστηρίζω τον δικτάτορα Καντάφι. Και δεν είναι η μόνη. Και η φίλη μου η Δήμητρα, συνεπής ακτιβίστρια, έμεινε κολλημένη στον Καντάφι. Δεν έβλεπε όλη την εικόνα: μια τυχάρπαστη συμμαχία αρπακτικών, από τον εμίρη του Κατάρ και τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας (σίγουρα δημοκρατικών και ανθρωπιστικών πεποιθήσεων!) ώς τον καταρρέοντα Σαρκοζί που μέχρι χτες φιλοξενούσε τον δικτάτορα Ντιβαλιέ της Αϊτής και προστάτευε τον Μπεν Αλί της Τυνησίας, με κολαούζους τον Παπανδρέου και τον Μπορίσοβ της Βουλγαρίας, διαλύει τη Λιβύη για το καλό του λαού της!
Οι Ευρωπαίοι διανοούμενοι που στηρίζουν τις ιμπεριαλιστικές επιδρομές επικαλούμενοι τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, προκαλώντας βιβλικές καταστροφές στις χώρες-στόχους, είναι εξαιρετικά χρήσιμοι στο σύστημα, γιατί με τις ανθρωπιστικές τους θεωρίες επηρεάζουν τη Φωτεινή και τη Δήμητρα, που σίγουρα δεν θα πείθονταν το ίδιο εύκολα από τον Σαρκοζί και τον Κάμερον.
Καμία χώρα που «απελευθερώθηκε» από τους ιμπεριαλιστές, δεν εκδημοκρατίστηκε και δεν απέκτησε την ανεξαρτησία της. Γρενάδα, Αϊτή, Παναμάς, Κατάρ, Κόσοβο, Ιράκ, Αφγανιστάν... Αντιθέτως, όλες παραδόθηκαν στις ντόπιες μαφίες και βυθίστηκαν στο χάος.
Αν είχαμε την ίδια σύγχυση στην Αριστερά στη δεκαετία του ’70, ίσως κάποιοι να ζητούσαν κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, να μας απαλλάξουν οι Ευρωπαίοι από τον Παπαδόπουλο βομβαρδίζοντας τα αεροδρόμια του Ελληνικού, της Μίκρας και του Ηρακλείου, τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, τα στρατόπεδα στα σύνορα, το προεδρικό Μέγαρο, τις εθνικές οδούς, τις σιδηροδρομικές γραμμές και ό,τι άλλο θα επέλεγαν οι ανθρωπιστές δημοκράτες εξολοθρευτές!

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΩΣ ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ

Με αφορμή τα περιστατικά εργοδοτικής αυθαιρεσίας και αντεργατικών πρακτικών σε μια σειρά από μέσα ενημέρωσης και άλλων επιχειρήσεων που έχουν άμεση σχέση με πολιτικούς φορείς της Αριστεράς (902, Τυποεκδοτική, Αυγή, ρ/σ Κόκκινο, Σύγχρονη Εποχή κλπ) τίθεται το ζήτημα της Αριστεράς ως εργοδότη και των εργατικών δικαιωμάτων των ανθρώπων που εργάζονται σε μέσα και επιχειρήσεις οι οποίες έχουν άμεση σχέση με την Αριστερά.
Αυτή η κουβέντα ξεπερνάει κατά πολύ μια μικροπολιτική διάσταση που πολλές φορές μπορεί να παίρνει και ένα χαρακτήρα κουτσομπολιού, γιατί στην πραγματικότητα έχει ένα βαθύ πολιτικό χαρακτήρα, που όσο και εάν φαίνεται άσχετο, συνδέεται με την πολιτικές αδυναμίες και αναξιοπιστία της Αριστεράς.
Όταν η ίδια η Αριστερά από την θέση του εργοδότη, αναπαράγει τις πρακτικές και τα επιχειρήματα περί βιωσιμότητας των επιχειρήσεων που κατέχει και χρησιμοποιεί, τότε πως θα μπορέσει να πείσει την κοινωνία όταν διαμαρτύρεται, καταγγέλλει και κινητοποιείται απέναντι τόσο στους εργοδότες που εφαρμόζουν τέτοιες μεθόδους, αλλά και στο κράτος που νομοθετεί όλο και πιο αντεργατικά πλαίσια;
Δεν δίνει με αυτό τον τρόπο η Αριστερά το στίγμα στην κοινωνία ότι η φιλεργατική της στάση είναι υποκριτική και αφορά τους άλλους αλλά όχι την ίδια; Ο συνήθης τρόπος να αντιμετωπίζει τέτοια περιστατικά είναι είτε να καταγγέλλει για αντικομουνισμό όσους θέτουν τα ζητήματα (ΚΚΕ), είτε να προσπαθεί να κουκουλώσει το ζήτημα με το κλασικό «μεν αλλά». Αυτή η στάση της Αριστεράς δημιουργεί μια βαθύτερη πολιτική κουλτούρα, η οποία μπροστά σε τέτοιες περιπτώσεις βάζει τα ταξικά κριτήρια ποίο πίσω από τα κριτήρια της κομματικής σκοπιμότητας ή ακόμα και της προσωπικής συμπάθειας και των συντροφικών/ φιλικών σχέσεων, υπονομεύοντας με αυτόν τον τρόπο τον ταξικό χαρακτήρα της ίδιας της Αριστεράς. Είδαμε μάλιστα πόσο αυτή η κουλτούρα, επηρέασε μια σειρά επωνύμων Αριστερών, στην περίπτωση της απόλυσης του Ντ. Παλαιστίδη από τις εκδ. Άγρα να πάρουν την θέση της εργοδοσίας ή έστω να κρατήσουν μια «ουδετερότητα».
Όταν η Αριστερά αναγκάζεται να καταφύγει να χρησιμοποιήσει μισθωτή εργασία για να μπορέσει να λειτουργήσει της δομές της (εκδόσεις, τύπος, βιβλιοπωλεία κλπ), άσχετα με το εάν είναι ο άμεσος ή ο έμμεσος εργοδότης, έχει το πολιτικό και ηθικό καθήκον να διασφαλίζει εκείνους τους όρους και τις συνθήκες εργασίας που κατοχυρώνουν, το μίνιμουμ εργατικών δικαιωμάτων για τα οποία η ίδια αγωνίζεται.
Κάποτε η Αριστερά βασιζότανε στην στράτευση των μελών της για να κολλήσει τις αφίσες της να βγάλει τα έντυπα της, να λειτουργήσει τα βιβλιοπωλεία της και γενικά να στήσει της δομές της. Ήταν τα μέλη της αυτά που στο πλαίσιο της πολιτικής στράτευσης και δραστηριότητας τους πρόσφεραν την εργασία και τις ικανότητες τους για τον κοινό πολιτικό σκοπό. Όμως φαίνεται ότι η Αριστερά χάνει την ικανότητα της στράτευσης των μελών της, έτσι καταφεύγει στην μισθωτή εργασία και στα επαγκελματικά στελέχη, πράγμα που οδηγεί και στην μεγαλύτερη εξάρτηση της Αριστεράς από τις κρατικές επιχορηγήσεις και άρα από το αστικό κράτος. Ενώ ταυτόχρονα πολλά από τα μέλη της καταλήγουν να μετατρέπονται σε «καταναλωτές πολιτικής ένταξης» που απλά πληρώνουν την συνδρομή τους, συμμετέχουν σε κάποιες λίγες κομματικές διεργασίες, χωρίς όμως να επιφορτίζονται με την υλοποίηση της πολιτικής του κόμματος τους σε κανένα επίπεδο, από αυτό της συγκρότησης των θέσεων για τον επιμέρους κοινωνικό τους χώρο, μέχρι την «λάντζα» που λέγαμε στην παλιά κομματική γλώσσα της αφισοκόλλησης, της καθαριότητας των γραφείων κλπ.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο δεν είναι λίγες οι φορές που η Αριστερά βρίσκεται στην αντιφατική θέση να θέλει να είναι ταυτόχρονα ο εκφραστής της εργατικής τάξης και εργοδότης με τα δικά του ιδιαίτερα συμφέροντα σε σχέση με το κόστος της εργασίας, να επικαλείται την κατάργηση της μισθωτής εργασίας, αλλά να βασίζεται ολοένα και πιο πολύ σε αυτή για να μπορέσει να προωθήσει την πολιτική της δράση και θέσεις. Και συμβαίνει μερικές φορές αυτή η αντίφαση να σκάει στα χέρια της με την μορφή της ταξικής αντιπαράθεσης, μιας ταξικής αντιπαράθεσης στην οποία λόγου της θέσης της ως εργοδότης δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει με ταξικά κριτήρια.
Αν το ΚΚΕ καθαρίζει εύκολα με αυτές τις περιπτώσεις καταγγέλλοντας τους πάντες για αντικομουνισμό, η υπόλοιπη Αριστερά πέφτει στην λούμπα των υπεκφυγών. Προσπαθώντας να παρακάμψει την ουσία του ζητήματος ψελλίζει μια σειρά από δικαιολογίες, που τελικά αναπαράγουν την επιχειρηματολογία του κάθε εργοδότη σε αυτές τις περιπτώσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ θεωρητικά η Αριστερά έχει ανοίξει μέτωπο απέναντι στο καθεστώς επικοικίασης των εργαζομένων και των υπεργολαβιών, ειδικά μετά την ιστορία της Κούνεβα, σε πολλές περιπτώσεις κλείνει τα μάτια της και σφυρίζει αδιάφορα. Ακόμα και όταν οι ευθύνες της ως έμμεσου εργοδότη είναι πολύ μεγάλες για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται οι εργαζόμενοι σε αυτές.
Απολύσεις, μη καταβολή δεδουλευμένων, μειώσεις μισθών, αλλαγή συμβάσεων σε μερική απασχόληση είναι μερικές από της μεθόδους που η Αριστερά χρησιμοποιεί ως εργοδότης, με την κλασική δικαιολογία της βιωσιμότητας.
Ανάμεσα στα άλλα παραδείγματα που αναφέραμε, είδαμε πρόσφατα τις περικοπές μισθών στο τεχνικό προσωπικό της Αυγής. Η διεύθυνση της Αυγής κρύβεται πίσω από τον εργολάβο που έχει αναλάβει το τεχνικό μέρος της έκδοσης, για να μην αναλάβει τις δικές της ευθύνες. Η Αυγή είναι ο έμμεσος εργοδότης αυτών των εργαζομένων, οι οποίοι απασχολούνται στο δικό της εργασιακό χώρο και προσφέροντας την εργασία τους αποκλειστικά για την έκδοση της εφημερίδας. Άρα δεν μπορεί να σφυρίζει αδιάφορα για την μείωση των μισθών και την μεταβολή των συμβάσεων. Γιατί εδώ δύο πράγματα μπορεί να συμβαίνουν και η διεύθυνση της Αυγής οφείλει να το ξεκαθαρίσει:
Ή η Αυγή έχει εύθηνη για την οικονομική δυσπραγία του εργολάβου, μην καταβάλλοντας στην ώρα της οικονομικές της υποχρεώσεις απέναντι του ή μειώνοντας το πόσο του δίνει για το έργο, είτε τέλος αυξάνοντας τον όγκο του έργου και άρα ο εργολάβος για να αντεπεξέλθει μεταφέρει το αυξημένο κόστος που του επιβάλει η Αυγή στις πλάτες των εργαζομένων.
Ή ο εργολάβος για να αυξήσει το κέρδος του ή να ρεφάρει χασούρα από άλλες δουλειές, προσπαθεί να αυξήσει το κέρδος του μειώνοντας το εργατικό κόστος των εργαζομένων που απασχολεί στην Αυγή.
Και στις δυο περιπτώσεις τόσο η διεύθυνση της Αυγής όσο και οι εργαζόμενοι πρέπει να πάρουν θέση και να σταματήσουν να σφυρίζουν αδιάφορα. Ειδικά στην πρώτη περίπτωση οι ευθύνες της Αυγής ως έμμεσου εργοδότη είναι εξίσου σημαντικές, και μάλλον μεγαλύτερες από του άμεσου εργοδότη.
Στην ιστορία που λέγεται επινοικίαση εργαζομένων και υπεργολαβίες, δυστυχώς οι ευθύνες της Αριστεράς δεν περιορίζονται στο ρόλο της ως εργοδότης, αλλά και επεκτείνονται και στην συνδικαλιστική της δράσης. Δυστυχώς πολλοί Αριστεροί συνδικαλιστές του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα έκλειναν τα μάτια τους και αδιαφορούσαν πλήρως για το τη συμβαίνει στους φορείς τους με αυτούς τους εργαζόμενους, με την δικαιολογία ότι εργάζονται σε άλλο εργοδότη.
Κώστας Σ.

Γαύδος: Ρώσοι επιστήμονες από το Τσέρνομπιλ στο νησί


Oρφανεμένοι πρώην Σοβιετικοί επιστήμονες αποβιβάζονται -είναι Σεπτέμβρης- στον Καραβέ, νοτιότερο λιμάνι επίσημου διαμετακομιστικού εμπορίου στη Μεσόγειο. Αποσκευές λιγοστές αλλά κάθε μια κι ένα κέρατο της Αμάλθειας, ικανό να θρέψει όχι μόνο έναν Δία αλλά χιλιάδες.

Είναι η απόκρυφη γνώση που γεννήθηκε στα Σοβιετικά εργαστήρια, είναι η θέληση και η πεποίθηση ότι το να είσαι επιστήμονας δεν εξαργυρώνεται με συμβιβασμούς, έλλειψη οράματος και βουλιμικούς μισθούς, που θα τους ευνουχίσουν καλοζωισμένοι γάτοι στα κρυστάλλινα γραφεία πετρελαϊκών πολυεθνικών. Υπάρχει ΟΡΑΜΑ, υπάρχει η Ρόδος και όλα είναι έτοιμα για το ΑΛΜΑ…

Βίοι και Πολιτεία.

Αντρέι Ντροσντόβ, ασπρομάλλης, ομιλητικός, ο αρχηγός και ο πρώτος που θα αποβιβαστεί κουβαλώντας το στίγμα ενός Τσερνομπίλ που σημάδεψε την ανθρωπότητα, ενώ οι μετρητές Γκάιγκερ έβγαλαν όλους τους πυρηνικούς φυσικούς, που έτρεξαν να αξιολογήσουν την καταστροφή, νεκρούς. «Πάρτε χημικά φάρμακα» είπαν οι γιατροί.

Μαντρωμένοι σε απομακρυσμένες κλινικές βλέπουν το δέρμα τους να μετατρέπεται σε κάρβουνο. “Όχι εγώ”. Εξοντώνει την ραδιενέργεια με γυμναστική. Ιδρώνει και επιβιώνει. Ο μόνος από τους εκατό.

Μπόρις Λάντα, βυζαντινή αγιογραφία με σκιά, καλλιτέχνης με ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει έξω από μουσείο στο γαλαξία. Ο κατ’ επάγγελμα ψυχίατρος που την Άνοιξη του '68, ενώ Σοβιετικά τάνκ σαρώνουν τους δρόμους της Πράγας, τολμά να διαδηλώσει στην Κόκκινη Πλατεία με άλλους 10.

Αποτέλεσμα να συλληφθούν και να σωθεί χάρη στην επιμονή της Αμερικάνας φίλης του που βομβαρδίζει το Κρεμλίνο με γράμματα. “Θα αυτοπυρποληθώ μπροστά στο μαυσωλείο του Λένιν αν δεν τους απελευθερώσετε”. Εξορία στην χώρα των “ελεύθερων” ΗΠΑ και Σχολή Καλών Τεχνών. «Πάντως ήταν καλύτερα στην φυλακή» εξομολογείται.

Υπόλοιποι και μη εξαιρετέοι: Ειρήνη Καρμάζινα, Άλλα Σαχίνα, Αλεξάντρ Γιούδιν, Άλλα Γιαυτουτσένκο, Αλεξέι Γιούσγιν. “Δεν ξέραμε ούτε λέξη στα ελληνικά” παύση. Το σκεπτικό: Άνθρωποι εμείς, άνθρωποι κι αυτοί κάπως θα συνεννοηθούμε και τελικά συνεννοούνται με τη μαυροφορεμένη γιαγιά στα Βατσιανά που χωρίς να τρομοκρατηθεί από τους ξένους τους παραχωρεί το μισοερειπωμένο πατρικό για να βγάλουν το χειμώνα. Τι ακριβώς κάνετε εδώ; «Είμαστε ένα πείραμα, ένα παράδειγμα που αναιρεί το αυτονόητο της αλόγιστης, χωρίς δεύτερες σκέψεις, τύψεις, ενοχές καταστροφής του πλανήτη.


Οι πληροφορίες είναι παντού σε όλες τις εφημερίδες, τηλεόραση, ραδιόφωνο, όλοι ξέρουν τους κινδύνους, αλλά κανείς δεν κάνει τίποτα και δεν είμαστε ούτε βέβαιοι ότι η κατάσταση είναι πλέον αναστρέψιμη.

Απλώς προσφέρουμε τη μόνη λύση που εμείς θεωρούμε ικανή να επιτρέψει στο ανθρώπινο γένος να ζήσει την πρωτοχρονιά του 2026 και να μην ενταφιαστεί οριστικά στην κατεστραμμένη, πνιγερή χωματερή Γη το προηγούμενο έτος που σύμφωνα με τους επιστημονικούς μας υπολογισμούς είναι η κόκκινη περιοχή στους μετρητές αντοχής του πλανήτη.

Η τεχνολογία της ανανεώσιμης, ήπιας ενέργειας δεν είναι θεωρία, ούτε είναι μόνο για επιδείξεις, είναι γεγονός και μπορεί να λειτουργήσει σε ευρεία κλίμακα, καθιστώντας ετούτο το νησί αυτάρκες ενεργειακά, μέχρι και να δημιουργήσει αποθέματα νερού.

Βρισκόμαστε στην κόψη του μαχαιριού και οι αισιόδοξες φαρισαϊκές υποσχέσεις για υιοθέτηση της αιολικής πχ. ενέργειας, που τώρα χάνονται στα βάθη του χρόνου, πρέπει επειγόντως να μεταφερθούν στο παρόν».

Ζεστή νύχτα, ανεξάντλητα ερωτηματικά μετέωρα γύρω από το τραπέζι στο σαλόνι του σπιτιού που μόνοι τους έχτισαν- ούτως ή άλλως αυτοί είναι το ενεργό εργατικό δυναμικό του νησιού. “Το σπίτι του Κουφοντίνα εμείς το χτίσαμε” γελάνε.

Το ζήτημα είναι να επανακτηθεί η αρμονία με το ΕΝΑ, η διαίρεση, η αποξένωση, η ανασφάλεια γεννά την παθητική αποδοχή, την τυφλή ραχιτική πίστη στο αυτονόητο και την παράλογη ελπίδα ότι ο πολιτισμός θα επιβιώσει. Αν όμως κανείς δεν αγωνιστεί τότε;

«Έχουμε ξεχάσει αυτόν τον ιερό αριθμό της παγκόσμιας συμπαντικής ενότητας, το ΕΝΑ και παλινδρομούμε πνιγμένοι από άλλους αριθμούς με άπειρα απομονωμένα μηδενικά δισεκατομμυρίου στην ουρά τους.

Όσο πιστεύουμε στην επιστήμη μας άλλο τόσο πιστεύουμε και στην αρμονία του Πυθαγόρα κι εκεί βασίζεται η δική μας ελπίδα γι' αυτόν τον κόσμο, που δεν έχουμε έρθει εδώ για να απαρνηθούμε σαν αναχωρητές, αλλά για να αποδείξουμε έμπρακτα ότι η ελπίδα είναι αληθινή, απτή, πραγματοποιήσιμη.

Όποιος έχει ζήσει έστω και λίγες μέρες σε κάποιο νησί της άγονης γραμμής μπορεί εύκολα να αντιληφθεί την πλήρη εξάρτηση της ζωής των κατοίκων από τα καιρικά φαινόμενα.

Θα μπορέσει να φτάσει το καραβάκι με το πετρέλαιο, το νερό και τα υπόλοιπα αγαθά που φαντάζουν με "μάννα εξ ουρανού"; Ε, λοιπόν γιατί να μην μετατρέψουμε τα μειονεκτήματα σε πλεονεκτήματα, γιατί να μην εκμεταλλευτούμε εμείς τον καιρό αντί να μας εκμεταλλεύεται εκείνος;

gavdos3_15-03-2011Το project των Ρώσων επιστημόνων στη Γαύδο έχει να κάνει με την αυτονομία του νησιού σε νερό και ενέργεια, μέσω ανανεώσιμων πηγών. Και μάλιστα είναι ένα διεθνές project που λαμβάνει χώρα και σε νησιά της Βενεζουέλας και της Αυστραλίας με το δίκτυο των Ρώσων επιστημόνων να πηγαινοέρχεται μεταξύ Λατινικής Αμερικής, Μεσογείου και Ωκεανίας.

Οι άνεμοι μπορεί να εμποδίζουν το καραβάκι να φτάσει στο νησί, είναι όμως μιας πρώτης τάξεως πηγή ενέργειας. Οι δικοί μας ανεμόμυλοι δε σταματάνε στα 4 μποφόρ για να μη σπάσουν όπως αυτοί που έχουν εγκαταστήσει στα αιολικά πάρκα.

Συνεχίζουν μέχρι και τα δέκα μας λέει ο Αντρέι με περηφάνια δείχνοντας αυτόν που έχουν ήδη εγκαταστήσει στην αυλή τους. Αυτός δεν έχει τη μορφή προπέλας όπως αυτοί της Siemens αλλά είναι ένας διάτρητος κύλινδρος. Ο ήλιος είναι μια ακόμα καθαρή πηγή που χρησιμοποιείται.

Έτσι καλύπτονται οι ενεργειακές ανάγκες μιας μέσης οικογένειας που υπολογίζονται στις 5-10 k Wt ημερησίως. Μια ντηζελογεννήτρια τίθεται σε λειτουργία απλά σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης.

Ένα άλλο εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί σε ένα ακριτικό ξερονήσι είναι αυτό της έλλειψης νερού. Εάν το σπίτι βρίσκεται κοντά στην παραλία, η ερευνητική ομάδα προτείνει ως λύση την αφαλάτωση του θαλασσινού νερού.

Αλλιώς μια συσκευή συμπύκνωσης της ατμοσφαιρικής υγρασίας από το Ινστιτούτο Vernadsky της Ρωσικής Ακαδημίας Φυσικών Επιστημών παρέχει την απαραίτητη ποσότητα νερού που υπολογίζεται σε 3 κυβικά ημερησίως. Επίσης η ύπαρξη αποθεμάτων νερού στο νησί θα δημιουργούσε τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της γεωργίας.

Ωστόσο δεν είναι δίκαιος ο χαρακτηρισμός του όλου project ως πείραμα απλά γιατί αποδεικνύει στην πράξη ότι δουλεύει. Αυτή τη στιγμή η ερευνητική ομάδα περιμένει το πράσινο φως από την κοινότητα της Γαύδου ούτως ώστε όλοι οι κάτοικοι του νησιού να επωφεληθούν των τεχνολογικών καινοτομιών.

Φυσικά εδώ δεν πρέπει να παραλείψουμε και τις κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις του ζητήματος. Παύει να υπάρχει η εξάρτηση του νησιού - και του κάθε νησιού - από την κεντρική διοίκηση που το έχει ξεχασμένο έτσι κι αλλιώς.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι όλο το οδικό δίκτυο του νησιού είναι χωματόδρομοι ή ακριβέστερα λακουβόδρομοι, εκτός από το σημείο μεταξύ του ελικοδρομίου και του λιμανιού. Βλέπετε πριν μερικά χρόνια επισκέφθηκε τη Γαύδο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος και έπρεπε να σχηματίσει την εικόνα που έπρεπε τόσο αυτός όσο και οι κάμερες που τον συνόδευαν.

Τι έχουν να πουν όμως οι ίδιοι οι επιστήμονες γι' αυτό;
«Για μας δεν είναι πείραμα αλλά στοίχημα για την επιβίωση του πλανήτη που δεν μπορεί να δεχθεί άλλο το βιασμό του από το πετρέλαιο. Είναι παράλογο. Καίμε πετρέλαιο για να μεταφέρουμε πετρέλαιο από το ένα μέρος στο άλλο ενώ η φύση μας δίνει τα αγαθά της δωρεάν. Είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε την ημερομηνία λήξης του πλανήτη. Είναι σε δύο δεκαετίες. Το 2026 …».

Πηγή: περιοδικό Υποβρύχιο

Δείτε το βίντεο: http://www.e-aftodioikisi.gr/default.aspx?action=viewvideo&gallery=v1&item=v40

Υπό κατασκευή τα πρώτα δώδεκα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από βιομάζα αγριοαγκινάρας


απο το karditsanews.gr

Ανάμεσα σε δεκάδες αγρότες βρέθηκε ο πρόεδρος των εταιριών «Ελληνική Βιομάζα Α.Ε.» και «Τράπεζα Ενέργειας Α.Ε.» . Σταύρος - Αλέξανδρος Ευσταθίου έπειτα από την ανακοίνωση των αδειών των πρώτων δώδεκα εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από επεξεργασία βιομάζας, όπως και της έγκρισης των φωτοβολταϊκών πάρκων. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της εταιρείας στον Παλαμά σε κλίμα ενθουσιασμού καθώς εκατοντάδες αγρότες θα τετραπλασιάσουν το εισόδημά τους. Για την κάλυψη των αναγκών των εργοστασίων θα χρειαστεί η καλλιέργεια 500.000 στρεμμάτων αγριοαγκινάρας.
Ο πρόεδρος του ομίλου «Apollo Capital Group» στον οποίο εντάσσονται οι εταιρίες «Ελληνική Βιομάζα Α.Ε.» και «Τράπεζα Ενέργειας Α.Ε.» ανακοίνωσε πως μέσα στο επόμενο εξάμηνο θα κατασκευαστούν οι δύο πρώτες μονάδες στην περιοχή της Θεσσαλίας. Η υλοποίηση του συνόλου των εργοστασίων θα ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα τρία χρόνια. Τα εργοστάσια θα εξοπλιστούν με υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά μηχανήματα.
Αγρότες της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλίας σπεύδουν να προμηθευθούν σπόρο αγριοαγκινάρας για την εαρινή σπορά, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, θα χρειαστούν 500.000 στρέμματα φυτειών. Οι γεωπόνοι της εταιρείας θα βοηθήσουν και θα καθοδηγήσουν τους αγρότες για την καλύτερη δυνατή συγκομιδή. Ο κ. Σταύρος- Αλέξανδρος Ευσταθίου δήλωσε κατηγορηματικά πως δεν θα προβεί στην εισαγωγή βιομάζας από το εξωτερικό. Οι ανάγκες των εργοστασίων θα καλυφθούν αποκλειστικά από εγχώριο προϊόν.
Επιπροσθέτως, στα γραφεία της εταιρείας στον Παλαμά αναρτήθηκε μία πλήρης λίστα των εγκεκριμένων φωτοβολταϊκών πάρκων. Οι εκπρόσωποι των εταιρειών θα επικοινωνήσουν με τους κατόχους των αγροτεμαχίων για να τους ενημερώσουν για τη διαδικασία τοποθέτησης των εγκαταστάσεων, που θα γίνει άμεσα.
Ο ενεργειακός χάρτης της Ελλάδας θα μεταβληθεί σημαντικά με την λειτουργία των εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από επεξεργασία αγριοαγκινάρας, καθώς και με την εγκατάσταση πολυάριθμων φωτοβολταϊκών πάρκων. Η καλλιέργεια αγριοαγκινάρας καθεαυτή συμβάλει περαιτέρω στην προστασία του περιβάλλοντος της χώρας και γενικότερα του πλανήτη καθώς είναι οικολογική. Η ποσότητα ποτιστικού νερού που χρειάζεται είναι σημαντικά μικρότερη από αυτή για τις παραδοσιακές φυτείες βάμβακος, σιταριού κ.α. Επιπροσθέτως, η ανάγκη φυτοφαρμάκων είναι ελάχιστη αν όχι μηδαμινή. Ενδέχεται, μάλιστα, οι καλλιέργειες να δεχθούν περαιτέρω επιδότηση για τον λόγο αυτό.
Σημαντική θα είναι η αλλαγή και στο οικονομικό τοπίο παρόλη τη δεινή δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. Η αύξηση της αγοραστικής δύναμης των αγροτών δεν θα βελτιώσει μόνο την οικονομική κατάσταση του αγροτικού κόσμου, αλλά θα αναβαθμίσει τη γενικότερη εικόνα της αγοράς της περιοχής και της Ελλάδας γενικότερα

Σχόλιο: εναλλακτικός τίτλος:
"Τόνοι φυτών πεταμένοι για να κυκλοφορούμε με ήσυχη συνείδηση ή να δροσίζουμε τις κοιλάρες μας τον Αύγουστο"

Τετάρτη 27 Απριλίου 2011

25 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΣΕΡΝΟΜΠΙΛ:













Η κληρονομιά του Τσερνομπίλ και η εξελισσόμενη καταστροφή στη Φουκουσίμα μας υποχρεώνουν να δούμε επιτέλους με την απαραίτητη αποφασιστικότητα τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον χωρίς πυρηνικά.
Ένα τέταρτο του αιώνα μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ, στις 26 Απριλίου 2011, η ραδιενεργή κληρονομιά του είναι ακόμα μαζί μας: Δεκάδες χιλιάδες νεκροί και βαριά άρρωστοι, ολόκληρες περιοχές ακόμα αποκλεισμένες, εκατοντάδες τόνοι υψηλά ραδιενεργών υλικών πρόχειρα θαμμένων, που ακόμα περιμένουν μια στοιχειωδώς ασφαλή διαχείριση.
Η καταστροφή στη Φουκουσίμα, σε μια χώρα-πρότυπο για τους υπερασπιστές της πυρηνικής ενέργειας, επιβεβαίωσε πως αυτή ποτέ δε θα είναι απόλυτα ασφαλής. Πάντα θα συνοδεύεται από ένα δυσθεώρητο ρίσκο το οποίο δεν έχουμε κανένα λόγο να συνεχίσουμε να αναλαμβάνουμε.
Στη γειτονιά μας αλλά και σε όλον τον κόσμο, πρέπει να παγώσουν τα σχέδια για κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών, να κλείσουν άμεσα οι παλιότεροι και επικίνδυνοι από τους υφιστάμενους αντιδραστήρες, να τεθούν οι αυστηρότερες δυνατές προδιαγραφές και σαφές χρονοδιάγραμμα κλεισίματος, σε όσους συνεχίσουν να λειτουργούν το επόμενο διάστημα.
Την ίδια στιγμή, η ενεργειακή και η κλιματική κρίση δεν περιμένει. Τώρα που έγινε πια σαφές και στους πιο δύσπιστους ότι μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν και ότι η εποχή της φτηνής και άφθονης ενέργειας τέλειωσε οριστικά, είναι διπλά επιτακτική η ανάγκη να σχεδιάσουμε και να αρχίσουμε να υλοποιούμε άμεσα τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον, βασισμένο στην εξοικονόμηση ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές, χωρίς ορυκτά καύσιμα ή πυρηνικά.
Για τη χώρα, μεταξύ της επίκαιρης απαίτησης της τρόικας για ιδιωτικοπίηση του τομέα της ενέργειας και του δημόσιου χαρακτήρα του ενεργειακού εφοδιασμού υπάρχει η πρόταση-σφήνα μας για την κοινωνικοποίηση-δημοτικοποίησή της ενέργειας:

α) Προς τους πολίτες-δημότες:
Εγκατάσταση φ/β συστημάτων στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη. Εγκατάσταση μικρών ανεμογεννητριών σε ευνοϊκά σημεία μη παραγωγικής γης. Δημιουργία μη κερδοσκοπικών εταιρειών, εταιρειών λαϊκής βάσης, ετερόρρυθμων εταιριών για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα.

β) Προς τους ΟΤΑ:
Επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, αγοράζουν από τον διαχειριστή του Δικτύου ΥΤ το ποσοστό της που ακόμα δεν παράγουν οι ίδιες, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα ΜΤ-ΧΤ και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους


Εντωμεταξύ η πλειοψηφία του πληθυσμού στη Γερμανία τάσσεται υπέρ της εξόδου της χώρας από την πυρηνική ενέργεια και της στροφής προς τις ΑΠΕ(Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας). Τη Δευτέρα του Πάσχα διαδήλωσαν κατά χιλιάδες με αυτό το αίτημα. Σύμφωνα με τον Jochen Flasbarth, τον διευθυντή της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της χώρας, η Γερμανία θα μπορούσε να πετύχει την "εξοδο" μέσα στα επόμενα έξι χρόνια, μέχρι το 2017. Αυτό οφείλεται στο ότι στη χώρα αναπτύχθηκε από τη δεκαετία του `70 πλατιά η αντιπυρηνική συνείδηση και η στροφή στις ΑΠΕ(παράγουν το 17% της κατανάλωσης ήδη)και αυτό εκφράζεται κυρίαρχα και πολιτικά(η 'Εξοδος" κερδίζει έδαφος ακόμα και στα κόμματα εξουσίας μετά τη Φουκοσίμα).




Από τη διαδήλωση στο Biblis που συμμετείχαμε.




Δε συμβαίνει το ίδιο βέβαια στη διπλανή Γαλλία, όπου υπάρχει μεγάλη εξάρτηση από την πυρηνική και παρόλο που αναπτύσσονται και εκεί ραγδαία οι ΑΠΕ, η "έξοδος" μάλλον θα αργήσει, αφού δεν υπάρχει και η πολιτική βούληση για αυτό.

Δευτέρα 25 Απριλίου 2011

Τί ήταν η εξέγερση του Κιλελέρ;


Τα γεγονότα του Κιλελέρ -η συμπλοκή δηλαδή έξω από το χωριό του Κιλελέρ στις 6 Μαρτίου 1910 και οι συγκρούσεις που ακολούθησαν στο συλλαλητήριο της Λάρισας- καθώς και τα συλλαλητήρια των επόμενων ημερών σε Καρδίτσα και Τρίκαλα ήταν η κορύφωση μιας εξέγερσης που διήρκεσε σχεδόν 30 χρόνια. Μετά το Κιλελέρ, η σύγκρουση κολίγων και τσιφλικάδων αρχίζει να περνά όλο και περισσότερο από τα χέρια των ανθρώπων που δούλευαν τη γη στα χέρια αυτών που υποτίθεται ότι τους εκπροσωπούσαν, από το χωράφι δηλαδή και τις κοινότητες στα έδρανα της Βουλής. Από την αρχή βέβαια το αγροτικό ζήτημα εξελισσόταν παράλληλα σε δύο επίπεδα: το αγροτικό ζήτημα των κοινοτήτων του θεσσαλικού κάμπου ήταν αυτό της βίαιης σύγκρουσης με τα όργανα των τσιφλικάδων. Το αγροτικό ζήτημα της Βουλής ήταν η σύγκρουση ανάμεσα στους ξεπερασμένους ιστορικά γεωκτήμονες και σε όσους επιθυμούσαν τον -έστω και καθυστερημένο- αστικό εκσυγχρονισμό της Ελλάδας.

«πού ‘σαι καημένο τουρκικό!»
Με τη φράση αυτή αναπολούσαν οι καλλιεργητές του κάμπου την εποχή που η γη τους αποτελούσε τμήμα της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Το γιατί, δεν είναι δύσκολο να το αντιληφθούμε. Για να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, θα πρέπει να πάμε στα 1881, όταν το μεγαλύτερο κομμάτι της Θεσσαλίας και η επαρχία της Άρτας αποσπώνται από την καταρρέουσα οθωμανική αυτοκρατορία και προσαρτώνται στο νεοελληνικό κράτος, όπως όριζαν οι συνθήκες του Βερολίνου (1878) και της Κωνσταντινούπολης (1881). Μέχρι τότε η γη δεν ανήκε σε κανέναν, παρά μόνο στον Αλλάχ. Ωστόσο, με αποφάσεις του Σουλτάνου, κομμάτια γης αποδίδονταν σε τοπικούς άρχοντες ή σε μοναστήρια, τα οποία διατηρούσαν πάνω στις συγκεκριμένες γαίες μόνο ένα είδος επικαρπίας/κατοχής, αφού η έννοια της ιδιοκτησίας δεν υπήρχε στο οθωμανικό δίκαιο. Στα πλαίσια αυτά οι καλλιεργητές ή οι κοινότητες καλλιεργητών για τις μεγαλύτερες εκτάσεις, ήταν υποχρεωμένοι να αποδίδουν στον επικαρπωτή/κάτοχο το μισό ή το ένα τρίτο του καθαρού προϊόντος, εφόσον αυτό υπήρχε. Το καθεστώς αυτό εξασφάλιζε σε γενικές γραμμές τους πόρους των καλλιεργητών και τους προστάτευε από τις κακές χρονιές, τις καταστροφές ή τις λεηλασίες, ενώ οι σχέσεις των κοινοτήτων με την κεντρική εξουσία ήταν χαλαρές και μάλλον απόμακρες.
Στα τρία όμως χρόνια που μεσολάβησαν ανάμεσα στις δύο προαναφερθείσες συνθήκες (1878-1881) οι επικαρπωτές των γαιών αυτών σπεύδουν να πουλήσουν τη γη που δεν τους ανήκει• η αυτοκρατορία ξεψυχάει και τα τσιφλίκια ξεπουλιούνται σε εξευτελιστικές τιμές. Αγοραστές είναι σχεδόν πάντα πάμπλουτοι έλληνες του εξωτερικού, οι γνωστοί ανιδιοτελείς πατριώτες και εθνικοί ευεργέτες. Έτσι, ό,τι ίσχυε μέχρι τότε ανατρέπεται ουσιαστικά σε μία νύχτα και ο κάμπος υπάγεται από το οθωμανικό στο ελληνορωμαϊκό δίκαιο ως δια μαγείας. Οι γη έχει πλέον ιδιοκτήτη, οι καλλιεργητές της και τα υπάρχοντά τους αποτελούν μέρος αυτής της ιδιοκτησίας, ενώ η κεντρική εξουσία κάνει την εμφάνισή της με ποικίλους τρόπους και αγκαλιάζει ασφυκτικά τους υποτελείς της. Γιατί, αν και οι ελληνικές αρχές εγκαθίστανται επίσημα στη Θεσσαλία τρεις μήνες μετά την προσάρτηση, έχουν προηγηθεί οι επιστάτες των νέων ιδιοκτητών, συνεπικουρούμενοι φυσικά απ’ όλους τους προστάτες της ατομικής ιδιοκτησίας: τους δημοσιογράφους, την εκκλησία, τη χωροφυλακή, το στρατό, τη δικαιοσύνη, τους δημάρχους και νομάρχες και την πλειοψηφία των βουλευτών. Ανάμεσα στους τελευταίους φιγουράρουν και οι περισσότεροι τσιφλικάδες ή οι δηλωμένοι εκπρόσωποί τους.
Η απάντηση των κοινοτήτων του κάμπου είναι άμεση. Η εξέγερση ξεκινά με την εμφάνιση των τραμπούκων των τσιφλικάδων. Σε ένα πρώτο επίπεδο εκδηλώνεται αυθόρμητα με ξυλοδαρμούς ή και δολοφονίες επιστατών, πυρπολήσεις αποθηκών, συγκρούσεις με τη χωροφυλακή και το στρατό. Σε ένα δεύτερο επίπεδο και με το πέρασμα των χρόνων, δημιουργούνται τοπικές αγροτικές ενώσεις σε όλο τον κάμπο που προσπαθούν να οργανώσουν τον αγώνα αλλά και να τον μεταφέρουν σε ένα πιο «πολιτισμένο» επίπεδο.
Εμπνευστές αυτών των ενώσεων είναι αγρότες, τεχνίτες ή επαγγελματίες αλλά κυρίως είναι οι μορφωμένοι γόνοι των κολίγων, δικηγόροι, δημοσιογράφοι ή γιατροί. Οι ενώσεις αυτές λειτουργούν δημοκρατικά, θέτουν ως στόχο τους την (υπό ποικίλες συνθήκες) απαλλοτρίωση των τσιφλικιών, έχουν επαφές με τους βουλευτές που υποστηρίζουν την απαλλοτρίωση, παρεμβαίνουν με διαβήματά τους στη Βουλή, αλλά και διοργανώνουν όλα τα μεγάλα συλλαλητήρια στις μικρές ή μεγαλύτερες πόλεις του κάμπου, ανάμεσα τους και τα συλλαλητήρια που οδήγησαν στα γεγονότα του Κιλελέρ.
Βέβαια, η αυθόρμητη και βίαιη αντίσταση των καλλιεργητών εξακολουθεί παράλληλα και δεν διακόπτεται ούτε χαλιναγωγείται από τις ενώσεις• δεν θα μπορούσε άλλωστε. Αντίθετα, οι τελευταίες χρησιμοποιούν πολλές φορές και με έξυπνο τρόπο το ανεξέλεγκτο των καλλιεργητών, για τις πιέσεις που ασκούν στην Βουλή και στην κυβέρνηση.
Τώρα, παρόλο που στα συλλαλητήρια της περιόδου μαρτυρείται πως ανέμιζαν μαύρες και κόκκινες σημαίες και κάποιοι βουλευτές διαμαρτύρονται για «αρχάς αναρχισμού ή σοσιαλισμού», «δημαγωγούς» και «αντεθνικούς σκοπούς» ενώ ορισμένοι δημοσιογράφοι αποφαίνονται πως «ήρξαντο να αναφαίνονται εκ μέρους των χωρικών αναρχικές τάσεις», η εμπλοκή των σοσιαλιστών της εποχής στο αγροτικό κίνημα τουλάχιστον μέχρι το 1910 είναι ένα σημείο ιδιαίτερα σκοτεινό. Ο ιδιόμορφος αναρχο-σοσιαλιστής Μαρίνος Αντύπας είναι η μόνη σίγουρη περίπτωση γνωστού σοσιαλιστή που συμμετείχε στο αγροτικό κίνημα. Από το καλοκαίρι του 1906 που βρέθηκε στο τσιφλίκι ενός θείου του στη Θεσσαλία με σχέδια για εφαρμογή του σοσιαλισμού, μέχρι τη δολοφονία του το Μάρτιο του 1907, γύριζε στις κοινότητες του κάμπου με σύντροφό του το λαρισαίο Θανάση Καραλόπουλο παρακινώντας τους κολίγους σε εξέγερση. Από ‘κει και πέρα, το «αναρχο-αθεϊστικό» (όπως εύστοχα χαρακτηρίστηκε από τους αντιπάλους του) κίνημα του Βόλου και της Λάρισας, με επίκεντρά του τα εργατικά κέντρα των δύο πόλεων, συνδέθηκε με το αγροτικό κίνημα, όμως αυτό έγινε κυρίως μετά την εξέγερση του 1910.
Όλα αυτά λοιπόν, με στιγμές έντασης και περιόδους ύφεσης μέχρι το 1923, όταν ο πραξικοπηματίας Πλαστήρας και οι συνθήκες τις εποχής βάζουν μια και καλή το νεοελληνικό κράτος στο δρόμο της αστικής δημοκρατίας, απαλλοτριώνοντας τα τσιφλίκια (με αποζημιώσεις φυσικά για τους τσιφλικάδες) και μοιράζοντας τη γη στους πρώην κολίγους και νυν μικροϊδιοκτήτες…
Για ποιον ήταν νίκη η «λύση» του αγροτικού ζητήματος;
Για τους αστούς πολιτικούς, τους καπιταλιστές που δε συνδέονταν με τη γη αλλά και για τους ανιδιοτελείς υποστηρικτές των κολίγων ήταν σίγουρα μια μεγάλη νίκη η επικράτηση έναντι των οπαδών ενός (ανύπαρκτου εξάλλου για το βαλκανικό χώρο) γαιοκτητικού παρελθόντος, που έμπαιναν εμπόδιο στην επιδιωκόμενη αστική καπιταλιστική ανάπτυξη.
Για τους οπαδούς ενός κακοχωνεμένου μαρξισμού με το ντετερμινιστικό του κομμάτι ασφαλώς υπερτονισμένο, ήταν ένας θρίαμβος: επιτέλους θα διαλύονταν οι παραδοσιακές κοινότητες, επιτέλους θα γέμιζε ο κάμπος εργοστάσια, επιτέλους θα προλεταριοποιούνταν ο πληθυσμός της υπαίθρου, επιτέλους η ιστορία θα περνούσε στο επόμενο στάδιο και θα άνοιγε ο δρόμος για το μεθεπόμενο…
Για τους ίδιους τους καλλιεργητές τώρα και τις κοινότητές τους, η ατομική/οικογενειακή καλλιέργεια και ο πολυτεμαχισμός της γης ήταν μια σαφέστατη βελτίωση σε σχέση με το δουλοκτητικό καθεστώς της περιόδου μετά το 1881. Αν, ωστόσο, αυτό που διεκδικούσαν οι αυθόρμητες λαϊκές εξεγέρσεις ήταν η χαμένη ελευθερία που έχαιραν οι κοινότητες επί οθωμανικού καθεστώτος, προσδίδοντας έτσι στους αγώνες χαρακτηριστικά και στόχους πολύ πιο ελευθεριακά από τα αντίστοιχα των δημοκρατών εκπροσώπων τους αλλά και των σοσιαλιστών της εποχής, τότε η «λύση» ήταν ένας καθαρός συμβιβασμός.
Η παρακαταθήκη όμως αυτού του αγώνα και οι μνήμες λαϊκής αντίστασης υπήρξαν ανεκτίμητα και στην ιστορία της αυτονομίας που γράφουν οι από κάτω στον ελλαδικό χώρο η συγκεκριμένη περίοδος είναι από τις πιο σημαντικές, αν και ελάχιστα γνωστή και βαριά διαστρεβλωμένη και αφομοιωμένη απ’ τους μηχανισμούς της κυριαρχίας.

Βιβλιογραφία:
1. Γιάννης Κορδάτος, «Ιστορία του αγροτικού κινήματος στην Ελλάδα», εκδ. Μπουκουμάνη, 1973
2. Λάζαρος Αρσενίου, «Το έπος των Θεσσαλών αγροτών και οι εξεγέρσεις τους 1881 – 1993», εκδ. Φ.Ι.Λ.Ο.Σ., Τρίκαλα 1994
3. Χρήστος Βραχνιάρης, «Ανάμεσα σε δύο εξεγέρσεις Κιλελέρ 1910 – Τρίκαλα 1925», εκδ. Αλφειός, 1985
4. Γιώργος Δ. Καρανικόλας, «Κιλελέρ», εκδ. Γραμμή, 1980
5. Κώστας Βεργόπουλος, «Το αγροτικό ζήτημα στην Ελλάδα», εκδ. Εξάντας, 1975

Θ.ΜΠ.
Λάρισα

(αναδημοσίευση από candiaalternativa)
Αναρτήθηκε από Ανοιχτή Συνέλευση από ΧΩΡΙΑ ΒΔ Κρήτης

Η ελληνική ουτοπία

Aπό τον/την βιβλιοπωλείο "χωρίς όνομα"

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΝΤΟΥΛΑΣ (www.manifestomag.gr)
Η ελληνική ουτοπία
Στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Η Ελλάδα είναι μια χώρα αγροτική. Μια χώρα, όμως, που επιμένει πεισματικά να αγνοεί ότι είναι αγροτική. Ο πλούτος της είναι οι επαρχίες της.
Μεταπολεμικά και κυρίως μεταπολιτευτικά, αυτός ο πλούτος όχι μόνο περιφρονήθηκε, αλλά και απαξιώθηκε από μιαν ανέντιμη πολιτικά κι ανεπαρκή διανοητικά ηγεσία. Αυτή η ηγεσία παρήγαγε συστηματικά γραφειοκρατίες, για να συντηρηθεί αλλά όχι πολιτική. Αυτή η ηγεσία ξερίζωσε από τις ελληνικές επαρχίες τους νέους, για να τους κάνει χαρτογιακάδες και σερβιτόρους. Οι καλύτεροι, μάλλον, έφυγαν για τα ξένα, αρνούμενοι να μαγαρίσουν το ψωμί τους, φιλώντας –κατά τα κομματικά ειωθότα- κατουρημένες τους ποδιές.
Όσοι ξεμείναμε εδώ, καταδικαστήκαμε να κουτουλάμε στα ντουβάρια, με τα οποία τσιμεντώσαμε την Πατρίδα και χτίσαμε την αυθαίρετο μητρυίδα. Αυτός είναι ο πολιτισμός μας, το μπετόν αρμέ. Διότι έτσι διακονήθηκε ο «εκσυγχρονισμός» στην χώρα μας. Από αεριτζήδες κι εργολάβους. Με μεσάζοντες και μίζες. Αισθητικό πρότυπό μας έγινε αντιπαροχή κι οικονομικό μας πρότυπο η λοβιτούρα.
Συνδέθηκε η ανάπτυξη με την κατανάλωση. Με τις εξατμίσεις και τα κλιματιστικά. Κλινέξ, λαστέξ, στωματέξ, ελλαδέξ…!
Η ύπαιθρος χώρα έγινε μια έρημη χώρα. Μια χώρα, που στην πραγματικότητα ποτέ δεν ενσωματώθηκε στο κράτος – πρωτεύουσα. Αλλά όσους έμειναν εκτός της αθηναϊκής χωματερής τους εκμαυλίσαμε, εθίζοντάς τους στην επιδότηση της αεργίας τους με τα ψιχία των «πακέτων» μας. Τους κάναμε συνενόχους και συμμετόχους στις αποκεντρωμένες αστικές κομπίνες μας. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα το δομημένο περιβάλλον της περιφέρειας συναγωνίζεται με αξιώσεις τις χειρότερες συνοικίες της πρωτεύουσας.
Για χρόνια επενδύαμε –τρόπος του λέγειν επενδύαμε- στον τουρισμό. Στην ουσία όμως απαξιώναμε κι εδώ το ίδιο το προϊόν κάνοντας αρπαχτές. Γι’ αυτό κι έχουμε μια χώρα με ασύγκριτα τουριστικά πλεονεκτήματα, χωρίς τουρισμό πόλης και με εποχικούς επισκέπτες. Μια χώρα που η φιλοδοξία της σταμάτησε στα «ρουμς του λετ», δυο μήνες τον χρόνο. Τους υπόλοιπους δέκα, πίναμε φραπέδες περιμένοντας την επόμενη σεζόν αλλά δεν υπολογίσαμε ότι για τα τουριστικά θελήματα θα μας προέκυπταν –όπως και μας προέκυψαν- οικονομικότεροι μπακαλόγατοι.
Το τελειωτικό χτύπημα σε αυτό το μοντέλο υπανάπτυξης, το έδωσε ο ίδιος ο «εκσυγχρονισμός». Γίναμε εν μια νυκτί τζογαδόροι στο Χρηματιστήριο. Δεν χρειαζόταν πλέον να δουλεύουμε καθόλου. Ο «Ντάουν Τζόουνς» να ’ναι καλά. Μόνο που εμείς τον συναντήσαμε στα τελευταία του και μαζί μ’ αυτόν ψόφησε κι η γελάδα που μας μοσχοανάθρεψε. Είχαμε ξεμάθει την δουλειά και, πριν το ρίξουμε στην επαιτεία, το ρίξαμε στα δάνεια. Δάνειο για το σπίτι, για το αυτοκίνητο, για την επισκευή του εξοχικού, για τις γιορτές, για τις διακοπές. Ζωή σε δόσεις αλλά με χαμηλό επιτόκιο.
Αλλά επειδή κανείς δεν μακροημερεύει με δανεικά και φιλοδωρήματα, χρειάζεται να επιστρέψουμε ακριβώς εκεί απ’ όπου ξεκινήσαμε. Στην [υποθηκευμένη] γη μας, δηλαδή, η οποία παρά την εγκατάλειψη και την κακοποίηση, παραμένει, υπό προϋποθέσεις, πλούσια όχι μόνο ιστορικά αλλά και παραγωγικά.
Ο ιστορικός πλούτος της ελληνικής επαρχίας είναι πλούτος φορτισμένος με πυκνά νοήματα, αρχαία και σύγχρονα. Όσα μάλιστα γλίτωσαν από την προσοχή μας, παρουσιάζουν ακόμη αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό ενδιαφέρον.
Ο παραγωγικός πλούτος των ελληνικών περιφερειών είναι –όχι βεβαίως στην έκταση που ήταν- πλούτος διατροφικός και βιοτεχνικός. Κρασί, λάδι, μέλι, τυριά, αλλαντικά, σιτάρι, σύκα σταφίδες, υφαντά, αργυροχρυσοχοΐα, κεραμική. Πρόκειται για έναν λησμονημένο αλλά υπαρκτό πλούτο, τον οποίο δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι μπορούμε ακόμη και σήμερα να τον εκτιμήσουμε.
Ένας πολιτισμός όμως δεν αξιολογείται ούτε από τους περιοδεύοντας θιάσους, ούτε από τα κρατικοδίαιτα Μέγαρα Μουσικής των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου. Ένας πολιτισμός αξιολογείται από την ίδια την καθημερινότητά του. Από την διατροφή του. Από τον καθ’ ημέραν πολιτισμό του. Από το τι τρώει και πώς το τρώει. Κι η καθημερινότητά μας είναι μετεξεταστέα εδώ και χρόνια, διότι είναι μια καθημερινότητα χωρίς στοιχεία ποιότητας. Μια όρθια καθημερινότητα. Μια «φαστ φουντ» καθημερινότητα. Από το πολυεθνικό ράφι στον θερμοθάλαμο. Ή στην χλιδάτη κιτσαρία για την άρχουσα κηφηναρία!
Τα καταστήματα εστίασης από την Θράκη ως την Κρήτη αυτή την ένδεια περιγράφουν. Κατεψυγμένες πατάτες και φτηνά κρέατα. Μπορεί να βουλιάζουμε στην [εισαγόμενη] κρέμα γάλακτος, αλλά αγνοούμε το βούτυρο Κερκύρας. Οι πολυεθνικές των τροφίμων ξέρουν πολύ καλά ότι τα λεφτά είναι πολλά και μας το θυμίζουν με καταιγισμό διαφημιστικών μηνυμάτων. Κι όπου δεν μπορούν να μπουν από την πόρτα, μπαίνουν από το παράθυρο. Αγοράζουν ή δημιουργούν μια εμπορεύσιμη «τοπικότητα» για να συνεχίσουν την λεηλασία του τόπου και των ανθρώπων.
Κι όμως, στον τόπο μας, πριν γίνουμε δορυφόροι ενός ξενόφερτου υποδείγματος, είχαμε μια άλλη καθημερινότητα: στρώναμε τραπεζομάντιλο για να φάμε και το ψωμί ήταν ψωμί και η ελιά ήταν ελιά. Δεν ξέραμε τι είναι το «τοστ», αλλά ξέραμε πολλές πίτες. Σήμερα, παρά την τεραστίων διαστάσεων έγνοια μας για τις θερμίδες, είμαστε οι παχύσαρκοι της Μεσογείου.
Δεν νοσταλγώ τις εποχές της ανέχειας αλλά της κατακτημένης ποιότητας. Αυτή την ποιότητα, που δεν πετούσε στα σκουπίδια το φαγητό της, δεν μπορέσαμε να την εκτιμήσουμε τότε αλλά μάλλον θα την τιμήσουμε εξ ανάγκης τώρα.
Αυξάνονται -λένε- οι νέοι που επιστρέφουν στα χωριά τους ή στα χωριά των γονιών τους, αυξάνοντας με την παρουσία τους τις πιθανότητες να ζήσουν μια ζωή σε ανθρώπινες συνθήκες, όχι για να δημιουργήσουν μια νέα τουριστική ατραξιόν, αλλά για να επανεύρουν την ταυτότητά μας και να περισώσουν ό,τι μπορούν από την γηγενή ποιότητα που αρνηθήκαμε χάριν της επείσακτης ποσότητας που μας καταπλάκωσε.
Βεβαίως, δεν είναι η επανακατοίκηση της υπαίθρου προϋπόθεση ανάπτυξης. Προϋπόθεση ανάπτυξης όμως κι επανακατοίκησης είναι να ξανααγαπήσουμε τον τόπο μας και να επανασχεδιάσουμε την γεωοικονομία μας. Και αυτός ο επανασχεδιασμός θα φέρει αποκατάσταση του ερημωμένου ή βεβηλωμένου αγροτικού χώρου. Κι αυτός ο επανασχεδιασμός θα φέρει προκοπή, δημιουργώντας μάστορες κι όχι «ευέλικτους» εργαζόμενους. Αυτός ο επανασχεδιασμός θα μας απελευθερώσει από την εξάρτηση και θα μας συνδέσει με την χαμένη μας περηφάνια. Την περηφάνια του να ζει κανείς εργαζόμενος κι όχι επαιτώντας, του να ζει κανείς ως δημιουργός κι όχι ως καταναλωτής.
Ούτε μπορούμε ούτε θέλουμε τα φτηνιάρικα μαζικής παραγωγής προϊόντα. Θέλουμε την αναζωογόνηση των παραδοσιακών παραγωγικών συστημάτων και τρόπων. Αυτή είναι η κληρονομιά μας. Προϊόντα υψηλής ποιότητας και συμβολικής υπεραξίας, προϊόντα που δεν συγκρίνονται με τα πολυεθνικά σκουπίδια.
Οι νέες τεχνικές και τεχνολογίες, εάν χρησιμοποιηθούν σωστά, μπορούν να γίνουν αρωγοί σε αυτό το εγχείρημα, αφού δεν θα πνίγουν, αλλά θα προστατεύουν την πολυμορφία και την δυναμική της τοπικότητας, αναδεικνύοντας τα μοναδικά χαρακτηριστικά της.
Ο νέος αγρότης, σε αυτή την περίπτωση, θα είναι ο πρωταγωνιστής, όχι ο περιθωριοποιημένος οικονομικά και υποβαθμισμένος κοινωνικά εργάτης.
Δεν χρειάζονται ειδικές γνώσεις, για να προβλεφθεί ότι μια νέα αγροτικότητα θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά σε όλα τα επίπεδα, δημιουργώντας πρόσθετες αξίες στον χώρο.
Τίτλος του κειμένου είναι: «Ελληνική ουτοπία» και είναι ένας τίτλος που κυριολεκτεί, διότι η νέα αγροτικότητα, για την οποία ομιλεί και γράφει εδώ και χρόνια ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης (Αγροφιλία), είναι μια ουτοπία, ένα αίτημα χωρίς τόπο, μια αγροτικότητα χωρίς αγρό, μια ασώματος κεφαλή. Η νέα αγροτικότητα είναι ασώματος γιατί το σώμα της, τής το στέρησε ένας συμπλεγματικός επαρχιωτισμός που προτιμούσε να παρασιτεί παρά να ζει.
Αυτό όμως που δεν έκαμε η Πολιτεία, οφείλει να το κατορθώσει –εάν βεβαίως υπάρχει- η ίδια η φιλοπατρία των πολιτών.

Η Κερατέα ήταν η ΑΡΧΗ


έξω ο ΧΥΤΑ κι απ' τη ΦΥΛΗ
Αποκεντρωμένη διαχείριση απορριμμάτων στην ΠΗΓΗ


Ποιοι είμαστε;
Πρόκειται για πρωτοβουλία πολιτών που έχουν κοινή άποψη ότι πρόκειται για ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της εποχής μας. Η Ελλάδα έχει αποτύχει απόλυτα να το αντιμετωπίσει με ευθύνη όσων έχουν κυβερνήσει τα τελευταία 30 χρόνια, αλλά και των περιφερειακών αρχών και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε μέχρι σήμερα η χώρα μας τα παραγόμενα απορρίμματα μπορεί να περιγραφεί με τρεις λέξεις: αδιαφορία, αδράνεια, αναποτελεσματικότητα.
Τι επιδιώκουμε; (στόχοι)
• Πρόταση για κοινή δράση
• Εναλλακτική πρόταση για την διαχείριση των απορριμμάτων
• Άμεση και δυναμική παρέμβαση ΤΩΡΑ
Τι συμβαίνει με την διαχείριση των απορριμμάτων σήμερα;
• Στο λεκανοπέδιο της Αττικής λειτουργεί η μεγαλύτερη χωματερή (ΧΥΤΑ) της Ευρώπης, η χωματερή των Άνω Λιοσίων - Φυλής και πολλές παράνομες και ανεξέλεγκτες χωματερές
• Η Αττική παράγει το 40% των απορριμμάτων της χώρας (2,3 εκατ. τόνοι κάθε χρόνο)
• Η ανακύκλωση γίνεται σε πολύ μικρό ποσοστό και με ελλειπή τρόπο (μπλε κάδοι)
Υπάρχει σχεδιασμός αντιμετώπισης του θέματος από την πολιτεία;
Έχουν περάσει 5 χρόνια από την εκπόνηση του περιφερειακού σχεδιασμού Αττικής (Άνω Λιόσια – Φυλή, Κερατέα, Γραμματικό) και όπου επιχειρείται υλοποίησή του προκαλούνται οξύτατες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες και άλλους φορείς.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Ο σχεδιασμός αυτός χαρακτηρίζεται από ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΝΕΔΑΦΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ (επίκαιρο παράδειγμα η Κερατέα)
Οι κύριοι τεκμηριωμένοι άξονες αντιδράσεων είναι:
• η κοινωνικά και περιβαλλοντικά άδικη κατανομή των εγκαταστάσεων διαχείρισης των απορριμμάτων
• η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων με επιπτώσεις στην υγεία τους
• τα κριτήρια επιλογής των θέσεων χωροθέτησης (αρχαιολογικοί χώροι, χώροι προστασίας της φύσης, μικρές αποστάσεις από κατοικημένες περιοχές κλπ)
• η πλήρης υποβάθμιση των πολιτικών πρόληψης, μείωσης του όγκου των απορριμμάτων, ανάκτησης και ανακύκλωσης
• η επιλογή της λύσης των μεγάλης κλίμακας σύνθετων εγκαταστάσεων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων
• η εμφανής προτίμηση τεχνολογιών, που συνδέονται είτε με τη θερμική επεξεργασία, είτε με την καύση δευτερογενών προϊόντων (RDF, SRF) της επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων. Γεγονός που έχει συνδεθεί και με την εξυπηρέτηση μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, που δραστηριοποιούνται και στο χώρο της διαχείρισης απορριμμάτων
• η προοπτική της εκτόξευσης του κόστους της διαχείρισης των απορριμμάτων, με άμεσο αντίκτυπο στα τέλη που θα κληθεί να καταβάλλει ο απλός πολίτης
Τι θα μπορούσε να γίνει άμεσα ως προς την διαδικασία;
• Ριζική αναθεώρηση του εθνικού και των περιφερειακών σχεδιασμών ΤΩΡΑ. Η προβλεπόμενη διαδικασία επικαιροποίησης των σχεδιασμών μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.
• Η προβλεπόμενη αναθεώρηση των περιφερειακών σχεδιασμών πρέπει να υλοποιηθεί μέσα από το φυσικό φορέα τους, που δεν είναι άλλος από την αιρετή περιφερειακή διοίκηση και όχι με αδιαφανείς λύσεις από τα όργανα της αποκεντρωμένης περιφερειακής διοίκησης και, μάλιστα, με διαδικασίες fast track, χωρίς την απαραίτητη κοινωνική και επιστημονική διαβούλευση.
• Άμεσο πάγωμα των σχετικών διαδικασιών, μέχρι την 1/7/2011 και την ακύρωση των σχετικών πράξεων, στις οποίες έχει προβεί η αποκεντρωμένη διοίκηση, κατά το τελευταίο διάστημα (προγραμματική σύμβαση με ΕΣΔΚΝΑ, επιλογή συμβούλων κλπ.).
Υπάρχουν «κοινά μυστικά»;
Για όποιον επιχειρήσει να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει με την υπόθεση «σκουπίδια», πολύ γρήγορα διαπιστώνει ότι:
• Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για την μείωση του όγκου των απορριμμάτων
• Ένα ποσοστό που πλησιάζει το 90% του συνόλου των αστικών απορριμμάτων είναι ανακτήσιμο και αξιοποιήσιμο
• Ένα μέρος από το εναπομένον 10% δεν έχει ανάγκη ταφής σε ΧΥΤΥ, αφού έχει χαρακτηριστικά αδρανούς υλικού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Τι θα μπορούσε να γίνει άμεσα επί της ουσίας;
Νέος περιφερειακός σχεδιασμός που να βασίζεται:
• στα «κοινά μυστικά»
• στην υιοθέτηση εναλλακτικού και απλού μοντέλου διαχείρισης, που δίνει μεγάλη έμφαση στην πρόληψη, στην επαναχρησιμοποίηση και την διαλογή στην πηγή
• στην δημιουργία δικτύου αποκεντρωμένων ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης «μικρής κλίμακας» (~ 200.000 τόνοι τον χρόνο), διαλογής, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης
• λίγους ΧΥΤΑ με κεντρική διαχείριση, πολύ μικρότερης δυναμικότητας από αυτούς που προβλέπονται
• να μείνουν «εκτός παιχνιδιού» όλα αυτά που αποτελούν «μήλον της έριδος» για τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα (σύμμεικτα για απευθείας καύση, RDF και SRF για έμμεση καύση)
• προστασία περιβάλλοντος και ζωής
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του μικρού ολοκληρωμένου μοντέλου διαχείρισης, σε σχέση με τις μεγάλες μονάδες;
• είναι πιο κοντά «στα μέτρα» του δήμου και του πολίτη
• ευνοεί την συμμετοχή και τον κοινωνικό έλεγχο
• είναι φιλικό στο περιβάλλον και οικονομικό
• αποδίδει ανακτήσιμα και ανακυκλώσιμα προϊόντα καλύτερης ποιότητας και μεγαλύτερης αξίας
• δημιουργεί θέσεις εργασίας
• αποδίδει έσοδα στους δήμους
• είναι κοινωνικά δίκαιο
• οδηγεί στο κλείσιμο των γιγαντιαίων, αναχρονιστικών και επικίνδυνων εγκαταστάσεων στην περιοχή Άνω-Λιόσια-Φυλή και στην σταδιακή αποκατάσταση του περιβάλλοντος της περιοχής

Πρωτοβουλία συνεννόησης για την διαχείριση των απορριμμάτων (για την Αττική)

Σάββατο 23 Απριλίου 2011

Πρώτη Οικογιορτή Μαραθώνα


Την ευκαιρία να συνδυάσουν την εκδρομή με την περιβαλλοντική ενημέρωση θα έχουν μικροί και μεγάλοι στην 1η Οικογιορτή Μαραθώνα που θα πραγματοποιηθεί αμέσως μετά την Κυριακή του Πάσχα, την Δευτέρα 25 Απριλίου μέχρι και την Πρωτομαγιά στο Ολυμπιακό Κωπηλατοδρόμιο αλλά και στον ευρύτερο χώρο του Εθνικού Πάρκου Σχινιά. Σε μία περίοδο κρίσης, μία γιορτή οπού η φύση έχει την τιμητική της έρχεται να υπογραμμίσει την σημασία της εναλλακτικής σκέψης και δυνητικά να προτείνει λύσεις μέσα από εργαστήρια, συζητήσεις, προβολές, ξεναγήσεις και πολλές άλλες εκδηλώσεις.
Ο Μαραθώνας, γνωστός τόσο για την σύνδεση του ονόματός του με το άθλημα του Μαραθωνίου δρόμου όσο και για την ιστορική μάχη που δόθηκε 2500 χρόνια πριν ενάντια στον περσικό στρατό, παραδοσιακά υπήρξε αγροτική περιοχή. Η 1η Οικογιορτή μέσω του περιεχομένου της και του προγράμματος των εκδηλώσεων που τη συνοδεύουν στόχο έχει να δώσει έμφαση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός τόπου όπως ο Μαραθώνας και τις δυνατότητες ενίσχυσης της αυτάρκειας της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας. Στην πρώτη αυτή διοργάνωση θα συμμετάσχουν βιοκαλλιεργητές της περιοχής του Μαραθώνα αλλά και διοργανωτές σημαντικών εργαστηρίων από άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως:
• Αρχιτεκτονική με πηλό (Ομάδα ΠηλΟίκο – http://www.piliko.gr/ )
• Κομποστοποίηση (Γιώργος Λούντος)
• Διαρκής Καλλιέργεια (Έλενα Συμεωνίδου- http://permaculture-greece.org/ )
• Κεραμική (Κυριάκος Σπυρόπουλος/ κεραμίστας, Βέρα Σιατερλή, ζωγράφος/κεραμίστρια)
• Δημιουργία ζωγραφικής και τέχνης για παιδιά με…χώμα και εργαστήρια σαπουνιού, κεριού (Suzanne Riedl/ Έλενα Χατζημιχάλη/ Σάντυ Βαρελοπούλου, «Κάτι τρέχει»)
• Κατασκευές με καλάμι (Κώστας Ντάφλος/ Βάντα Χαλυβοπούλου)
• Χρήσεις Βοτάνων (Νέα Γουινέα- http://neaguinea.org/ )
• Εργαστήριο για την αυτοδιαχείριση της ενέργειας (Νέα Γουινέα- http://neaguinea.org/ ) κλπ.
Ανάμεσα σε άλλες δράσεις και εκδηλώσεις θα γίνουν επίσης ανοικτές συζητήσεις με βιοκαλλιεργητές και κοινό, ξεναγήσεις στο Εθνικό Πάρκο και την ευρύτερη περιοχή, ποδηλατικές διαδρομές, προβολές ταινιών, μουσικές εκδηλώσεις και πολλά άλλα που θα ανακοινωθούν άμεσα στην ιστοσελίδα της διοργάνωσης:
http://marathonecofestival.wordpress.com/
Κάθε ημέρα τελειώνει με συζητήσεις, ζωντανή μουσική και δρώμενα…Για λεπτομέρειες και πλήρες πρόγραμμα προβολών, συζητήσεων, εργαστηρίων και άλλων εκδηλώσεων μπορείτε να επισκέπτεστε την ιστοσελίδα της διοργάνωσης που ενημερώνεται καθημερινά. Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνία και δηλώσεις συμμετοχής, το email επικοινωνίας είναι
marathon.ecogathering@gmail.com
Η είσοδος είναι δωρεάν. Ενδεικτικό ωράριο: 10:00-20:00
Σας περιμένουμε με χαρά!
Η διοργάνωση είναι αυτοδιαχειριζόμενη, διοργανώνεται από την Ομάδα Πρωτοβουλίας 1ης Οικογιορτής Μαραθώνα, μία ανοικτή ομάδα εργασίας και δεν υποστηρίζεται οικονομικά παρά από τους συμμετέχοντες.
Συνδιοργάνωση:
- Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
http://www.ellet.gr/
- ΔΕΝΤΡΟ
http://todendro.blogspot.com/
Υπό την αιγίδα:
Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Σχινιά Μαραθώνα
http://itia.ntua.gr/greenmarathon/
Με την υποστήριξη:
Δήμος Μαραθώνα
http://www.marathon.gr/

Η οργάνωση European-Village.Org:
Η οργάνωση μας έχει αναλάβει το κομμάτι του "καφενείου" της γιορτής

Πάντα επίκαιρος ο Σουρής

Ποιος είδε κράτος λιγοστό
σ’ όλη τη γη μοναδικό,
εκατό να εξοδεύει
και πενήντα να μαζεύει;

Να τρέφει όλους τους αργούς,
νά ‘χει επτά Πρωθυπουργούς,
ταμείο δίχως χρήματα
και δόξης τόσα μνήματα;

Νά ‘χει κλητήρες για φρουρά
και να σε κλέβουν φανερά,
κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε
τον κλέφτη να γυρεύουνε;

Όλα σ’ αυτή τη γη μασκαρευτήκαν
ονείρατα, ελπίδες και σκοποί,
οι μούρες μας μουτσούνες εγινήκαν
δεν ξέρομε τί λέγεται ντροπή.

Σπαθί αντίληψη, μυαλό ξεφτέρι,
κάτι μισόμαθε κι όλα τα ξέρει.
Κι από προσπάππου κι από παππού
συγχρόνως μπούφος και αλεπού.

Θέλει ακόμα -κι αυτό είναι ωραίο-
να παριστάνει τον ευρωπαίο.
Στα δυό φορώντας τα πόδια που ‘χει
στο ‘να λουστρίνι, στ’ άλλο τσαρούχι.

Σουλούπι, μπόϊ, μικρομεσαίο,
ύφος του γόη, ψευτομοιραίο.
Λίγο κατσούφης, λίγο γκρινιάρης,
λίγο μαγκούφης, λίγο μουρντάρης.
Και ψωμοτύρι και για καφέ
το «δε βαρυέσαι» κι «ωχ αδερφέ».
Ωσάν πολίτης, σκυφτός ραγιάς
σαν πιάσει πόστο: δερβέν αγάς.
Δυστυχία σου, Ελλάς,
με τα τέκνα που γεννάς!
Ώ Ελλάς, ηρώων χώρα,
τί γαϊδάρους βγάζεις τώρα;

Γ. Σουρής (1853-1919)
για την αντιγραφή Φάνης Τσαπικούνης

Από το "βιβλιοπωλείο χωρίς όνομα"

Λαμπρές Ευχές για τη Λαμπρή και την Ανάσταση(όπως την εννοεί ο καθένας)

Σημ.: 'Οχι, δεν λέμε ''καλό Πάσχα'' (το ''Πάσχα'', παραπέμπει σε ''εξόδους'' άλλων από Αίγυπτο)

Και ο φίλος Αργύρης μου απάντησε ως εξής για τις παραπάνω ευχές που του έστειλα ηκεκτρονικά:
“Και τοις μεταστάσιν δούναι την ανάστασιν” λέει ο ψαλμός, πράγμα που σημαίνει ότι για να αναστηθείς πρέπει πρώτα να αποδημήσεις εις κύριον. Εμείς, βεβαίως, ακόμη υφιστάμεθα εις τούτον τον βίον - ως μόλις και μετά βίας επιβιώνοντες – άρα “ανάστασις” για μας δεν είναι δυνατή. Δυνατή όμως είναι μια “μετάστασις”. Εξ ου και το κάτωθι στιχουργικό λογοπαίγνιο.

Ανάσταση

Στα λογικά προΐσταμαι
Στα πάθη μου υφίσταμαι
Στα όμορφα παρίσταμαι
Και στα στραβά ενίσταμαι

Από πολλά συνίσταμαι
Γι’ αυτό συχνά διίσταμαι
Κι όσο θαρρώ επίσταμαι
Τόσο κουτός καθίσταμαι

Μα όπου και αν ίσταμαι
Πάντα απορώ κι εξίσταμαι
Πώς γίνεται ν’ ανθίσταμαι
Κι απ’ τη ζωή να αφίσταμαι;

Κι εφόσον δεν μεθίσταμαι
Γιατί να λέω ανίσταμαι;

Παρασκευή 22 Απριλίου 2011

Στα "φραουλοχώραφα της ντροπής"

ΒΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ
Νέο κρούσμα απροκάλυπτης βίας είς βάρος δημοσιογράφων αυτή τη φορά συνέβη στα "φραουλοχώραφα της ντροπής" της Βουπρασίας. Λίγες μόλις ημέρες μετά την ανακάλυψη νέου κυκλώματος δουλεμπορίου στην περιοχή, το παράνομο καθεστώς της βίας και της αυθαιρεσίας έδειξε ξανά το απαίσιο πρόσωπό του.
Αραγε τι άλλο περιμένουν οι ταγοί της "Προστασίας του πολίτη" για να παρέμβουν; Για να βάλουν τέλος στο "κράτος" των νεόπλουτων μεγαλοπαραγωγών της περιοχής που εκμεταλλεύονται τη δυστυχία και την ανέχεια χιλιάδων ανθρώπων κερδοσκοπώντας ασύστολα; Τι άλλο άραγε περιμένουν για να επικρατήσουν συνθήκες αξιοπρεπούς εργασίας και διαβίωσης για τους «άθλιους» των φραουλοχώραφων αλλοδαπούς εργάτες;