Ένα κοινό ταμείο και όχι αφεντικά: αυτοκαθοριζόμενη διαβίωση και εργασία στην κοινότητα Niederkaufungen
Συλλογικές μορφές διαβίωσης και συνεργατικότητας δίνουν τη δυνατότητα σε ανθρώπους να εργάζονται ανάλογα με τις δεξιότητές τους και να καταναλώνουν σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Σύμφωνα με αυτό το αξίωμα ζουν και δουλεύουν- εδώ και 24 χρόνια- μέχρι 80 πρόσωπα, σε μια από τις μεγαλύτερες εναλλακτικές κοινότητες της Γερμανίας, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη Kassel.
Το χωριό Niederkaufungen υπάρχει εδώ και 1000 χρόνια και έχει διατηρήσει μέχρι τώρα την εικόνα του παραδοσιακού αγροτικού οικισμού μικροαγροτών της Β. Έσσης, οι τωρινοί όμως κάτοικοί του- στην πλειοψηφία τους- δεν ζουν από την αγροτική δραστηριότητα, αλλά βγάζουν το ψωμί τους δουλεύοντας στην πόλη του Κάσσελ.
Στους εναλλακτικούς όμως κύκλους της Γερμανίας το Niederkaufungen είναι ένα σημείο αναφοράς. Εδώ και 24 χρόνια ζουν και εργάζονται 60 ενήλικες και 20 νέοι και υλοποιούν νέες μορφές κοινωνικής ζωής χωρίς ατομική ιδιοκτησία μέσων παραγωγής, χωρίς ατομική περιουσία και με ένα κοινό ταμείο.Μια πολύ σταθερή προσέγγιση, που τους έκανε να εγκαταλείψουν πίσω τις προηγούμενες αποξενωμένες εργασίες, τις ιεραρχίες, τον ανταγωνιστικό τρόπο σκέψης, τον καταναλωτικό εξαναγκασμό και τη στενότητα- απομόνωση των νοικοκυριών- μικρών οικογενειών.
«Καθώς εγκατασταθήκαμε στο παλιό αγροτικό συγκρότημα(Bauernhof) το 1986, είμαστε ένα ξένο σώμα για το χωριό». Θυμάται ο Uli Barth, που είχε σπουδάσει μηχανικός και είναι από τα ιδρυτικά μέλη της κοινότητας. Στην αρχή-δεκαετία του `80- ήθελε να γίνει εθελοντής για την βοήθεια ανάπτυξης στην Αφρική. Αμφισβήτησε όμως το σκοπό της –που ήταν να δέσει την περιοχή στο άρμα της καπιταλιστικής ανάπτυξης και μαθαίνοντας για το εγχείρημα της κοινότητας από την εναλλακτική τότε εφημερίδα »taz«, άλλαξε κυριολεκτικά τη ζωή του. Οι ιδρυτές είχαν δει πάνω από 300 περιπτώσεις χώρων εγκατάστασης στη περιοχή του Αμβούργου και τελικά αποφάσισαν για το αγροτικό συγκρότημα στο Niederkaufungen, που τη δεκαετία του `60 είχε χρησιμοποιηθεί σαν εστία ξένων εργατών. Σε αυτό προστέθηκαν και οι διπλανές εγκαταστάσεις μιας παλιάς εταιρείας μεταφορών.
Απελευθερωμένοι από καταναγκασμούς, βιώνουν τις ουτοπίες τους.
Μερικοί από τους αρχικά σκεπτικιστές κατοίκους του χωριού, ήταν τώρα χαρούμενοι που δεν τους ενοχλούσαν πια τα μεγάλα φορτηγά της μεταφορικής εταιρείας που έκαναν μεγάλο θόρυβο στους στενούς δρόμους του χωριού. Με συνεισφορά εργασίας κυρίως των μελών της κοινότητας, επιδιορθώθηκαν τα κτίρια και η αυλή, ρίχνοντας το βάρος στη θερμομόνωση και την εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς και στην οικοδόμηση καλών σχέσεων με τους γείτονες.
Η προκατάληψη ότι δάσκαλοι ή αμφισβητίες «δεν μπορούν ούτε ένα καρφί να καρφώσουν στον τοίχο» ξεπεράσθηκε γρήγορα. Πολλοί κοινοτιστές είχαν εκπαίδευση σε διάφορα επαγγέλματα, αλλά και πανεπιστημιακές σπουδές πίσω τους και επεδίωκαν το ξεπέρασμα του διαχωρισμού χειρονακτικής και πνευματικής εργασίας. Δεν αντιλαμβάνονταν τον εαυτό τους σαν ελίτ ή πρωτοπορία, αλλά λειτούργησαν από την αρχή με βάση την ανταλλαγή απόψεων και γνώσεων στο νέο περιβάλλον τους. Μέλη της κομμούνας ενσωματώθηκαν στη ζωή του χωριού και δραστηριοποιήθηκαν στη τοπική κοινωνία, είτε π.χ. στον αθλητικό σύλλογο, είτε στη χορωδία κ.λπ. Ακόμα και με τη διπλανή εκκλησία, της οποίας τις καμπάνες δεν μπορούν να αγνοήσουν, έχουν καλές σχέσεις, παρόλο που δεν πηγαίνουν στις λειτουργίες.
Επειδή ο καπιταλισμός δεν προσφέρει λύσεις και επειδή δεν μπορούσαν να περιμένουν πότε θα επαναστατήσει ο κόσμος γύρω τους, οι ιδρυτές της κοινότητας έθεσαν τον εαυτό τους σε ένα προσωπικό πείραμα, προσπαθώντας να πραγματώσουν τις συγκεκριμένες αντιλήψεις τους. Άλλαξαν ριζικά τις βάσεις της ζωής τους, χωρίς να μπορούν να προτείνουν άμεσα ολοκληρωμένη λύση για όλη την κοινωνία.
« Είμαστε ένα μικρό κομμάτι στη διαδικασία ανάπτυξης της εναλλακτικής διεξόδου από το κυρίαρχο μοντέλο του καπιταλισμού», ισχυρίζονται. Όποιος συνδεθεί μαζί τους και μετά από μια δοκιμαστική περίοδο γίνεται αποδεκτός στην κοινότητα, φέρνει μαζί του και τη συνολική προσωπική του περιουσία και την καταθέτει στο κοινό ταμείο. Και οι αμοιβές όσων εργάζονται έξω από την κοινότητα πηγαίνουν στο κοινό ταμείο. Στη πάροδο των χρόνων δημιουργήθηκαν στα πλαίσια της κομμούνας κολεκτίβες, όπως το ξυλουργείο, το εργαστήριο μετάλλων, το νηπιαγωγείο(στο οποίο έρχονται και παιδιά από το χωριό), ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων(από την περιοχή) κ.λπ., οι οποίες κολεκτίβες ήταν και είναι πηγές εισοδήματος για τη κοινότητα. Υπάρχει επίσης και το συνεδριακό κέντρο, όπου μπορούν να συνεδριάζουν και να φιλοξενούνται διάφορες ομάδες και συλλογικότητες. Η συλλογική τους κουζίνα επίσης αναλαμβάνει και οργανώνει υπηρεσίες Catering.
Στο αγρόκτημα της κομμούνας (δύο εκτάρια=20 στρέμματα) εργάζεται-από το 1988- η κολεκτίβα «κόκκινο παντζάρι» και δύο μέρες τη βδομάδα μπορούν να ψωνίσουν και τα εκτός κομμούνας νοικοκυριά, απευθείας φρέσκα οικολογικά λαχανικά, μεταποιημένα είδη διατροφής, λουκάνικα και άλλα είδη και από άλλους τοπικούς παραγωγούς. Στο «μαγαζάκι» της υπάρχει και έντυπο πληροφοριακό υλικό από διάφορες εκδηλώσεις και τοπικές κινητοποιήσεις είτε ενάντια στα πυρηνικά, είτε ενάντια σε αμφισβητούμενες δραστηριότητες εταιρειών στην περιοχή. Γιατί οι κοινοτιστές συμμετέχουν ενεργά στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα της περιοχής. Ακόμα και στις τοπικές εκλογές. Η κοινότητα έχει εξελιχθεί σε σταθερό «παράγοντα» στις διαδικασίες της καθημερινής ζωής και της οικονομίας στη περιοχή.
Εσωτερικά η κοινότητα λειτουργεί σαν μια μεγάλη διευρυμένη οικογένεια με όλες τις γενιές μαζί στον κοινό «Οίκο». Οι σχέσεις τους δεν καθορίζονται από ιδιοκτησία, κατοχή ή εξουσία, αλλά από την ποιότητα και τη θετική στάση. Υπερβαίνουν τα στενά όρια της πυρηνικής οικογένειας και οι γονείς δεν αφήνονται μόνοι τους με την ανατροφή των παιδιών τους. Τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν και άλλα πρόσωπα για να τους φροντίζουν, εκτός από τους φυσικούς γονείς. Παρόλο που κάθε μέλος μπορεί να αποσύρεται -όταν το επιθυμεί- στο δωμάτιό του, παίζουν μεγάλο ρόλο στη καθημερινή ρουτίνα ο μεγάλος κοινός χώρος. Λειτουργεί σαν τραπεζαρία, καθιστικό και αναγνωστήριο με περιοδικά και βιβλία, σαν αίθουσα συνεδριάσεων και ενημέρωσης. Μια φορά τη βδομάδα γίνεται και η συνέλευση της κοινότητας
Χρόνος για δημιουργικότητα και δέσμευση για πολιτική δραστηριότητα
Στη μεγάλη κουζίνα εργάζονται συνήθως «εξειδικευμένα» μέλη. Διαφορετικά από ότι συμβαίνει στις μικρές οικογένειες ή νοικοκυριά, δεν χρειάζεται τα μέλη να σπάζουν το κεφάλι τους για τα ψώνια ή την καθημερινή ετοιμασία του φαγητού. Αυτή η απελευθέρωση από την καθημερινή δουλειά στην κουζίνα και τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, απελευθερώνει τη δημιουργικότητα. Όταν τα μέλη –κατά κανόνα- έχουν υπηρεσία στη κουζίνα ή στην καθαριότητα κάθε όγδοο Σαββατοκύριακο, για κάποιους είναι αυτό μία ευπρόσδεκτη εναλλαγή.
Η οικολογία, που για τους περισσότερους πολιτικούς είναι κενή λέξη, εδώ είναι καθημερινή ρουτίνα. Μάρτυρες για αυτό δεν είναι μόνο η φωτοβολταϊκή εγκατάσταση και η εγκατάσταση για συλλογή νερού της βροχής για χρήση στις τουαλέτες. Οι κοινοτιστές μοιράζονται μεταξύ τους επτά αμάξια και δέκα μηνιαίες κάρτες για την κοντινή κυκλοφορία τους με τα μαζικά μέσα μεταφοράς. Στην κοινότητα λειτουργεί από τον Thomas ένας στόλος ηλεκτρικών οχημάτων- σαν πείραμα σε συνεργασία με δύο πανεπιστήμια- για την έρευνα γύρω από την κινητικότητα χωρίς υγρά καύσιμα. Το ξύλο για το ξυλουργείο δεν έρχεται από τα τροπικά, αλλά από τα τοπικά δάση. Τα υπολείμματα από την επεξεργασία του ξύλου χρησιμοποιούνται το χειμώνα στον καυστήρα συμπαραγωγής θέρμανσης και ηλεκτρισμού της κοινότητας. Είδη διατροφής που δεν πουλήθηκαν από το μαγαζάκι, καταναλώνονται στη συλλογική κουζίνα. Σχεδόν τίποτα δεν καταλήγει στα σκουπίδια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου