Επιστροφή προς τα ... μπρος!

Επιστροφή προς τα ... μπρος!

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ
ΝΑ ΘΕΜΕΛΕΙΏΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΙΣΌΤΗΤΑΣ

Αποανάπτυξη-Τοπικοποίηση -Αυτονομία- Άμεση Δημοκρατία-Ομοσπονδιακός Κοινοτισμός

Τον Μάιο του 2020, μια ομάδα περισσότερων από 1.100 υποστηρικτών της «Αποανάπτυξης», υπέγραψε ένα μανιφέστο καλώντας τις κυβερνήσεις να αδράξουν την ευκαιρία και να στραφούν προς ένα «ριζικά διαφορετικό είδος κοινωνίας, αντί να προσπαθούν απεγνωσμένα να θέσουν ξανά σε λειτουργία την «καταστροφική ανάπτυξη». Η Συνδημία του κοροναϊού δείχνει ότι θα χρειασθεί να γίνουν μεγάλες αλλαγές, αν δεν θέλουμε να πάμε στην κατάρρευση! Ειδικά για την μετά-COVID Ελλάδα: Για να ξεφύγει η χώρα από τη μέγγενη των χρεών, από την φτωχοποίηση και το πολιτισμικό αδιέξοδο, καθώς και από την κατάθλιψη και την μεμψιμοιρία στην οποία έχει πέσει ο πληθυσμός της-ιδίως μετά το σοκ της πανδημίας και τον εγκλεισμό του στα σπίτια- θα χρειασθεί, μετά το πέρασμα της καταιγίδας, να αναπτερωθεί το ηθικό του μέσα από μια στροφή προς μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση . Εφαλτήρας μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας και στη συνέχεια ο μεταποιητικός ένδυσης- υπόδησης, ο ενεργειακός και ο ήπιος ποιοτικός τουρισμός να την συμπληρώσουν. Είναι μια εναλλακτική στη σημερινή κυρίαρχη κατεύθυνση, που δεν χρειάζονται κεφάλαια, ξένες επενδύσεις, χωροταξικά σχέδια, υπερτοπικές συγκεντρώσεις, μεγαλεπήβολα και εξουθενωτικά μεγέθη και ρυθμούς. Η κατεύθυνση της Αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης -Αυτονομίας- Άμεσης Δημοκρατίας-Ομοσπονδιακού Κοινοτισμού θα μπορούσε να είναι η διέξοδος για την χώρα, στην μετά-COVID εποχή!

Δευτέρα 22 Μαΐου 2017

Τι χρειάζεται πραγματικά ο άνθρωπος για να είναι ικανοποιημένος;

Στην ουσία αυτά που σήμερα είναι ανεπαρκή: διανθρώπινες σχέσεις-σχεσιακά αγαθά- εργασία όσο γίνεται πιο δημιουργική και ευχάριστη -με ουσιαστική σχέση με το προϊόν της εργασίας του-και τη φύση γύρω του-όσο το δυνατόν πιο αναζωογονητική για τον ίδιο.

Τα παραπάνω είναι τόσο αυτονόητα! Όμως και τόσο παραμελημένα! Παραβλέπονται τόσο συστηματικά από τον σημερινό κυρίαρχο ανθρωπολογικό τύπο και το καπιταλιστικό σύστημα που τον έχει διαμορφώσει.
Ας κάνουμε μια ερευνητική διαδρομή προς τη ρίζα των αναγκών του ανθρώπου, την ανάγκη για ουσιαστική σχέση με την «πρωταρχική του μάνα», τη φύση. Η αποκατάσταση αυτής της σχέσης εκτός των άλλων θετικών που φέρνει μαζί της, είναι και θεραπευτική για τον σημερινό στρεσαρισμένο και αγχωτικό άνθρωπο, ιδίως των πόλεων. Μπορεί να τον αλλάξει και εσωτερικά και να ξεπεράσει τη σημερινή νοοτροπία του και τα νοήματα ζωής που τον καθορίζουν.
Συχνά ακούμε από μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους: «Όταν βρίσκομαι εκεί, είμαι ευτυχής». Και με το «εκεί» εννοούν ένα μέρος, στο οποίο αναφέρονται με μια ευτυχισμένη έκφραση στο πρόσωπο. Και αυτό το μέρος, σχεδόν πάντα, είναι είτε ένα δάσος, είτε μια κορυφή βουνού, είτε μια εξαίσια ακρογιαλιά. Για πολλούς είναι ακόμα πιο συγκεκριμένο αυτό το μέρος και αναπολούν τις στιγμές που περνούν για παράδειγμα στη σκιά ενός συγκεκριμένου αιωνόβιου δένδρου, ή στη σκιά ενός βράχου που υψώνεται πάνω από την αμμουδιά μιας συγκεκριμένης παραλίας το καλοκαίρι. Άλλοι βρίσκουν την ευτυχία τους περιδιαβαίνοντας το παλιό αγρόκτημα του παππού τους με τα εναπομείναντα φρουτόδεντρα και δοκιμάζοντας την απαράμιλλη γεύση των λιγοστών φρούτων τους, ή όταν με παρέα, καβάλα για παράδειγμα σε άλογα, ακολουθούν ένα ωραίο μονοπάτι περνώντας από ρυάκια ή βαλτότοπους, γεμάτα από αποδημητικά πουλιά και πράσινο χρώμα.
Ειδικά η ανάγκη για πράσινο, οδήγησε φέτος το Ινστιτούτο Pantone Color[1] να επιλέξει σαν το «χρώμα της χρονιάς» του 2017 το Greenery, την Πρασινάδα,  ένα έντονο φωτεινό πράσινο του μήλου. Είναι τυχαίο ή είναι ανθρώπινη ανάγκη το πράσινο;
Οι ρομαντικοί ποιητές και συγγραφείς πάντα έγραφαν-με τον τρόπο του ο καθένας-ότι ο άνθρωπος γίνεται άνθρωπος μόνο όταν συνδέεται οργανικά με τη φύση. «Μόνο κάτω από έναν ουρανό φύλλων ο άνθρωπος γίνεται άνθρωπος», έγραψε ο ρομαντικός Ludwig Tieck.  Όπως το έκφρασε ο Henry David Thoreau-για πολλούς ο πιονέρος της οικολογίας- στο βιβλίο του Walden[2]: «πήγα στο δάσος, γιατί ήθελα να ζήσω συνειδητά, γιατί ήθελα να ζήσω έντονα, ώστε όταν φθάσει η ώρα του θανάτου να μη αισθανθώ  ότι δεν έχω ζήσει».
Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες έβλεπαν το θέμα «φύση», από τη σκοπιά του «τι κακό κάνει ο άνθρωπος στη φύση». Αλλά πλέον αντιστρέφουν το ζήτημα: γιατροί, ερευνητές του περιβάλλοντος, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, όλοι πια, ενδιαφέρονται για το «τι κάνει πραγματικά η φύση με τον άνθρωπο». Είναι προφανές ότι μια μέρα στη λίμνη, ή μια ώρα στον κήπο, είναι αρκετό για να αισθανθούμε καλά και να απαλλαγούμε από το αίσθημα κούρασης που τυχόν μας έχει κυριεύσει πριν. Αλλά γιατί; Τι σήματα μας εκπέμπονται από τη φύση; Και τι μας κάνει δεκτικούς σε αυτά; Που βρίσκονται οι δέκτες μας οι οποίοι συντονίζονται με τις συχνότητες εκπομπής της φύσης, στο σώμα, στον εγκέφαλο, σε αυτό που αποκαλούμε ψυχή; Είναι δυνατό, πίσω από την αφήγηση ότι «το πράσινο μας κάνει καλό», να κρύβεται στην πραγματικότητα η  θεραπευτικότητα της φύσης;
Ο άνθρωπος σαν είδος-homo sapiens-ενηλικιώθηκε σε έναν κόσμο πολύ πιο άγριο από τον σημερινό. Εδώ και πολύ λίγες γενεές ζει, αισθάνεται και σκέφτεται ενταγμένος σε τεχνητά αστικά περιβάλλοντα. Καθοριζόμαστε όμως ακόμα από εξοχές και υπαίθρια περιβάλλοντα, όπου οι πρόγονοί μας έβρισκαν προστασία, τροφή, νερό κ.λπ. Και όταν βρίσκουν την ευκαιρία τα αναζητούν και οι σημερινοί αστοί των πόλεων, για να τους επανέλθει η ηρεμία που προσφέρει το πράσινο φως-το φύλλωμα π.χ. των δέντρων φιλτράρει το υπέρυθρο και το υπεριώδες του ηλιακού φωτός, προστατεύει επομένως από το ζημιογόνο μέρος της ακτινοβολίας, κάνει πιο ήπια τη ζέστη. Λιγοστεύει επίσης το κρύο και τη βροχή. Και αυτό το κάνει και σήμερα, όπως παλιά με τους προγόνους μας που ζούσαν στα δάση.
Αλλά όχι μόνο το δάσος και το φύλλωμα από πάνω, είναι θεραπευτικό. Το έδαφος κάτω από τα πόδια μας; Τα πόδια μας είναι καμωμένα για ανώμαλα και μαλακά εδάφη και όχι για ίσιους τσιμεντένιους δρόμους και άσφαλτο.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές επιστημονικές έρευνες για την επίδραση του πράσινου περιβάλλοντος στην ανθρώπινη υγεία. Μια τέτοια που γίνεται στη Γερμανία για αρκετά-δώδεκα- χρόνια και συγκεντρώνει στοιχεία από κατοίκους 32 μεγάλων γερμανικών πόλεων, καταλήγει στο συμπέρασμα: ο κίνδυνος για διαβήτη, αϋπνίες ή ασθένειες των αρθρώσεων είναι ανάλογος της απόστασης της κατοικίας από εγκαταστάσεις του πράσινου, δηλαδή τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση, ενώ η ικανοποίηση της ζωής τόσο μεγαλύτερη όσο μικρότερη είναι η απόσταση των πάρκων. Όλες οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι η εγγύτητα με τη φύση οδηγεί σε μεγαλύτερη ικανοποίηση, ενώ οι κάτοικοι περιοχών με βλάστηση αντιμετωπίζουν πολύ μειωμένο κίνδυνο για άγχος, κατάθλιψη, υπερβάρος, καρδιακά ή αναπνευστικά προβλήματα. Ακόμα και η «θέα του πράσινου από το παράθυρο» είναι θεραπευτική για ασθενείς των κλινικών, έδειξαν κάποιες άλλες έρευνες. Τα αποτελέσματα φαίνονται προφανή και «τα ξέρει και η γιαγιά μας», όπως λέμε, όμως οι ερευνητές ενδιαφέρονται για τη θεωρία που μπορεί να τα εξηγήσει. Και μέχρι τώρα δεν είναι σε θέση να τη διατυπώσουν. Αυτό είναι το πρόβλημα που έχουμε σαν σημερινός πολιτισμός: πρέπει να διατυπωθεί με επιστημονικό τρόπο για να γίνει αποδεκτό κάτι, που είναι φως φανάρι και το ξέρανε και οι «άγριοι» προγονοί μας. Όμως τώρα δεν γίνεται αποδεκτό, γιατί η παγκόσμια τάση που έχει δημιουργηθεί συστηματικά την τελευταία χρονική περίοδο οδηγεί τον παγκόσμιο πληθυσμό να εγκαθίσταται σε μεγα-πόλεις με ελάχιστο ή καθόλου πράσινο.
Η ψυχολογία μιλάει πάντα για την σπουδαιότητα των σχέσεων με τους συνανθρώπους μας και ιδιαίτερα με τους γονείς μας στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας και την ανάλυση των προβλημάτων μας, αλλά ξεχνά την εξίσου σημαντική σχέση μας με τον χώρο και τον τόπο. Τόποι και χώροι που μας καθορίζουν και έχουμε αναπτύξει σχέσεις, είναι εξίσου σημαντικοί με τους κοντινούς μας ανθρώπους. Αυτή η αλληλεπίδραση γίνεται περισσότερο φανερή, όταν συνδέουμε τον τόπο με κάποιες σημαντικές σημασίες και νοήματα για μας. Και αυτό γίνεται καλύτερα όταν ο τόπος έχει να κάνει με τις διεργασίες της φύσης στο φυσικό περιβάλλον. Η άμπωτις π.χ. σε μια παραλία προκαλεί μέσα μας μια ελαφριά μελαγχολία, το ράπισμα του ανέμου στο πρόσωπο μας κάνει να θέλουμε να κραυγάσουμε απελευθερωτικά, η ματιά μας σε ένα απέραντο λιβάδι μας φέρνει τη σκέψη της «ελεύθερης φύσης» και μας κάνει να αισθανόμαστε και οι ίδιοι ελεύθεροι, η θέα ενός εύρωστου δένδρου μας δίνει δύναμη και μας φέρνει αισιοδοξία να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες. Ο νέος κλάδος της ψυχολογίας, η «περιβαλλοντική ψυχολογία», αποκαλεί «θεραπευτικές εξοχές» τους τόπους στους οποίους οι άνθρωποι βιώνουν τέτοιες εσωτερικές καταστάσεις. Ανάλογα σε τι φάση της ζωής τους βρίσκονται οι άνθρωποι, και σε ποια ηλικία, τα μέρη αυτά μπορούν έχουν διαφορετικές σημασίες. Σε ένα παιδί νηπιαγωγείου π.χ. το παιχνίδι έξω στη φύση προκαλεί τη φαντασία του και του αναπτύσσει τη δημιουργικότητα. Κοντά σε φυτά και ζώα εκτυλίσσονται οι δυνατότητές του να συνδεθεί συναισθηματικά μαζί τους. Αντίθετα, για τους νέους η φύση αποτελεί πρόκληση για επιβεβαίωση των δεξιοτήτων τους, για να αναγνωρίσουν τις δυνατότητες και τα όριά τους στην αντιμετώπιση δυσκολιών, πράγμα που είναι απαραίτητο για τη δημιουργία σταθερών ταυτοτήτων-προσωπικοτήτων. Συνήθως, η ακτίνα του κύκλου στον οποίο βρίσκονται τα αγαπημένα μέρη μας-και αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό προσωπική υπόθεση- είναι μικρή σαν παιδιά, μεγαλώνει με την ηλικία μας, για να ξαναγίνει μικρός ο κύκλος όταν γεράσουμε. Ζούμε μια αξιοβίωτη ζωή, όταν φροντίζουμε να διατηρούμε τη σχέση μας με τα αγαπημένα μας μέρη.
Ένα πείραμα που κάνουν συνήθως οι περιβαλλοντικοί ψυχολόγοι για να μελετήσουν το στρες από το οποίο κυριαρχείται ο άνθρωπος της πόλης, είναι το εξής: Οι συμμετέχοντες του πειράματος κάνουν περιπάτους. Μια ομάδα περπατά κατά μήκος μιας αστικής οδού, μια άλλη περπατά στη φύση σε ένα ωραίο τοπίο. Μετρούν την πίεση του αίματος και τις τιμές της κορτιζόλης τους, παρατηρούν την δυνατότητα συγκέντρωσης και τη δημιουργικότητά τους. Πριν τον περίπατο και μετά. Το αποτέλεσμα: τίποτα δεν κατεβάζει περισσότερο το επίπεδο του στρες μας, από ότι η παραμονή μας στο ελεύθερο τοπίο! Γιατί;
Οι ερευνητές καταλήγουν, όσον αφορά π.χ. την δυνατότητα συγκέντρωσης, στο εξής: περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τη συγκέντρωση, ανανεώνονται και αναγεννούνται κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου στη φύση. Αυτό οφείλεται στη «μαλακιά γοητεία»(soft fascination) με την οποία επιδρά η φύση πάνω μας. Το πώς επιδρά ακριβώς δεν μπορούν να το εξηγήσουν οι σχετικοί ερευνητές, αλλά όποιος κάθε φορά αφήνει τη ματιά του να περιπλανηθεί, χωρίς κανένα ιδιαίτερο σκοπό, σε ένα δάσος, σε ένα βουνό με τρεχούμενα νερά-σαν το Πήλιο-ή σε μια άγρια –αλλά και ομαλή αμουδερή-παραλία, το καταλαβαίνει ενδόμυχα, χωρίς να χρειάζεται να το αναλύσει πιο πέρα. Στη θάλασσα: η άμμος είναι όμοια στη δομή της, όμως παίρνει τόσο διαφορετικές μορφές από παραλία σε παραλία. Στο δάσος, τα φύλλα έχουν την ίδια μορφή: κοτσάνι, μεσαία ράβδωση, πλευρικές ραβδώσεις, όμως είναι τόσο διαφορετικά από δένδρο σε δέντρο και δε θα βρεις ένα φύλλο ίδιο με κάποιο άλλο.
Δάσος, έρημος, λιβάδι, τυρφώνας, βάλτος ή βιότοπος, βουνό: αποτελούν αυτά που οι επιστήμονες ονομάζουν «αυτο-παρόμοια τοπία». Και υποστηρίζουν ότι ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται ιδιαιτέρως εύκολα τις αυτο-παρόμοιες δομές. Κάποιοι λοιπόν ισχυρίζονται ότι αυτός είναι ο σύνδεσμος που έλειπε για να εξηγήσουν πως το οπτικό σήμα που εκπέμπει η φύση είναι σε θέση να εξαλείψει την κούραση του σώματός μας, η οποία προέρχεται από τη συνεχή προσοχή μας(είμαστε δηλαδή συνέχεια στην «τσίτα») στα πλαίσια του τεχνητού μας περιβάλλοντος.
Η φύση φαίνεται ότι επιδρά πάνω μας όπως η μουσική. Μας συνοδεύει από το «πίσω μέρος του μυαλού μας», αποτελεί την υπόκρουση και το φόντο μέσα στο οποίο ζούμε, δράμε και αντιδράμε. Ταυτόχρονα μας ανεβάζει την καλή διάθεση-μέχρι και να χορεύουμε έχουμε διάθεση κοντά της, ακολουθώντας τους ρυθμούς της, όπως με τη μουσική- και μας απαλλάσσει από τις κακές σκέψεις. Αυτή την επίδραση έχουν αρχίσει να την χρησιμοποιούν και κάποιοι ψυχοθεραπευτές για να απαλλάξουν τους ασθενείς τους από άγχη, κατάθλιψη και σύνδρομο υπερκόπωσης(burn out). Εκδράμουν μαζί με τους ασθενείς τους σε πράσινα τοπία στοχεύοντας όχι απλά στη μείωση του στρες και την αναψυχή, αλλά στην προσωπική εσωτερική αλλαγή, με άνοιγμα και διαδρομή προς τα ενδόμυχα πάθη τους, σαν αποτέλεσμα του ανοίγματος στην ομορφιά της φύσης, στην απεραντοσύνη της, στη σιωπή της, στη δύναμή της για ανανέωση και την ικανότητά της για ισορροπία.  
Και αυτό δεν συμβαίνει με μακρινά άγνωστα τοπία, αλλά με κοντινά μας γνώριμα τοπία, που μπορούμε να προσεγγίζουμε με τα πόδια και μόνοι μας ή με παρέα, όταν έχουμε ανάγκη για ησυχία και ξεκούραση. Η εγγύτητα στις αποστάσεις είναι σημαντική, γιατί έχει να κάνει με τον μη προγραμματισμένο χρόνο μας, με τον αυθορμητισμό των στιγμών μας και όχι με τυχόν διακοπές μας και τον τουρισμό. Βέβαια αν έχουμε διακοπές μπορούμε να τις περάσουμε όσο γίνεται πιο ανανεωτικά, αν κάνουμε αυτό που λέμε ήπιο τουρισμό, δηλαδή γνωρίζουμε τις ομορφιές ενός τόπου ακολουθώντας διαδρομές με ποδήλατο ή πεζοπορίες και μένοντας σε τοπικούς ξενώνες, γνωρίζοντας από κοντά μη στρεσαρισμένους «αποκεντρωμένους» ανθρώπους και γευόμενοι τοπικά ποιοτικά προϊόντα που έχουν παραχθεί με αγάπη από τους ντόπιους. Τέτοιες διακοπές δεν είναι μόνο ανανεωτικές, αλλά και θεραπευτικές σε σχέση με τις εμμονές των κατοίκων των πόλεων.


[1] Από το 2000 το Ινστιτούτο Pantone Color δηλώνει ένα ιδιαίτερο χρώμα σαν "Χρώμα της Χρονιάς. Το χρώμα υποτίθεται ότι συνδέεται με το πνεύμα της εποχής (zeitgeist) . Για παράδειγμα, το δελτίο τύπου που δηλώνει το Honeysuckle το χρώμα του 2011 είπε: "Σε περιόδους άγχους, χρειαζόμαστε κάτι για να ανασηκώσουμε τα πνεύματάμας."(https://translate.google.de/translate?hl=el&sl=en&tl=el&u=https%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fwiki%2FPantone )

[2] Το Walden είναι πια ένα νέο περιοδικό που εκδίδεται από το 2015 και ασχολείται και παρουσιάζει τοπία στην ύπαιθρο, ωραίες διαδρομές με ποδήλατο, πεζοδρομίες και πρόχειρες κατασκευές για ολιγοήμερη παραμονή στην ύπαιθρο κ.λπ., στη Γερμανία.
 


Κοινωνικοποίηση της ενέργειας ναι, αλλά πως;

Ο νέος ανθρωπολογικός τύπος στον οποίο αναφερόμαστε με τον Γιάννη Μπίλλα στο βιβλίο μας «Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης-τοπικοποίησης»( https://ekdoseisynadelfwn.wordpress.com/2013/03/09/%CE%BC%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CF%82-%CE%BA%CF%85%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B5-3/), δε θα προέλθει «από το πουθενά» και ξαφνικά, αλλά θα είναι ταυτόχρονα δημιουργός και αποτέλεσμα των συλλογικών κοινοτικών εγχειρημάτων, όχι μόνο της αντίστασης, αλλά και της δημιουργίας στοιχείων του μελλοντικού βιώσιμου μετακαπιταλιστικού κόσμου που επιδιώκουμε. Όλα αυτά τα εγχειρήματα δεν μπορούν παρά να έχουν και το ρόλο της διαμόρφωσης και εκπαίδευσης των συμμετεχόντων σε αυτά, προς τη κατεύθυνση του απαιτούμενου νέου ανθρωπολογικού τύπου. 
Κατεξοχήν τέτοια εγχειρήματα είναι και αυτά της κοινωνικής, αλληλέγγυας και συνεργατικής οικονομίας, όπως π.χ. και οι συνεταιρισμοί ενεργειακού εφοδιασμού, που θα ικανοποιούν τις πραγματικές ανάγκες-και όχι επιθυμίες- της τοπικής κάθε φορά κοινωνίας. Τις ανάγκες, που όσον αφορά τη χρήση όχι μόνο της ηλεκτρικής ενέργειας, θα καθορισθούν από τις συνελεύσεις των κοινοτήτων και των πολιτών, στη βάση κυρίως των τοπικών πόρων και των εναλλακτικών ήπιων πηγών ενέργειας(ΑΠΕ-όχι ΒΑΠΕ-δέσμευση ελεύθερης ενέργειας, βιοντίζελ από τηγανέλαια, φυτικά υπολείμματα κ.λπ). Καθώς και της λογικής της αποανάπτυξης, δηλαδή όχι τα πάντα ηλεκτρικά(δεν χρειάζεται π.χ. να έχουμε μέχρι και ηλεκτρικές βούρτσες δοντιών για να πλένουμε τα δόντια μας ή στεγνωτήρες μαλλιών, αντί να στεγνώνουμε τα μαλλιά μας τρίβοντάς τα με τη πετσέτα και ούτε ηλεκτρικές κουζίνες για παράδειγμα)  ή ατομική υπερκατανάλωση, αλλά συνειδητή συμπεριφορά, εξοικονόμηση κ.λπ.
Οι εφαρμογές και τα συστήματα των ΑΠΕ μπορούν να έχουν δύο βασικές κατευθύνσεις: με τη μορφή μεγάλης κλίμακας, όπου μεγάλες εταιρείες επενδύουν σε μεγάλα βιομηχανικά συστήματα ΑΠΕ, με σκοπό τη μεγαλύτερη απόδοση για μεγιστοποίηση του κέρδους τους, αλλά και με τη μορφή μικρής κλίμακας. Τα μικρά αυτά συστήματα, για παράδειγμα οι μικρές ανεμογεννήτριες και όχι οι τεράστιες των εταιρειών, μπορούν να συνεισφέρουν στην αυτοδυναμία ενέργειας σε νοικοκυριά ή οικισμούς, χωρίς να πωλείται το ρεύμα πρώτα στον διαχειριστή του δικτύου και μετά να έρχεται μέσα από το δίκτυο στη πρίζα τους. Το πιο προωθημένο βέβαια στην αυτονομία σύστημα είναι το εντελώς αυτόνομο. Αυτό που δεν μετατρέπει το συνεχές ρεύμα σε εναλλασσόμενο. Το εκατό τοις εκατό αυτόνομο σύστημα δεν χρειάζεται μετασχηματιστή για να το κάνει με τη μορφή που το παίρνουμε από τη πρίζα σήμερα. Άρα δεν θα έχουμε και τις γνωστές απώλειές του, πράγμα που είναι πλεονέκτημα. Το μειονέκτημα όμως είναι ότι χρειαζόμαστε συσσωρευτές, μπαταρίες δηλαδή, για να αποθηκεύουμε το ρεύμα και να έχουμε και τη νύχτα ή όταν δεν έχει ηλιοφάνεια. Οι συσσωρευτές είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Από τη μια πρέπει να είναι μεγάλης διάρκειας ζωής και να έχουν πολλούς κύκλους φόρτωσης-εκφόρτωσης και από την άλλη η μέχρι τώρα τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την κατασκευή, τους μετατρέπει σε τοξικά απόβλητα μετά το πέρας της ζωής τους, οπότε χρειάζονται ειδική μεταχείριση.  Για αυτό η καλύτερη μέθοδος αποθήκευσης, σε εισαγωγικά το αποθήκευση, είναι το δίκτυο διανομής. Όμως αυτό δεν εξασφαλίζει την αυτονομία του νοικοκυριού.
Αυτονομία σημαίνει ότι έχεις στη διάθεσή σου ένα σύστημα παραγωγής που σου εξασφαλίζει το ρεύμα που χρειάζεσαι-με μέτρο βέβαια και εξοικονόμηση- όταν το χρειάζεσαι. Αν αυτό το θέλεις από εναλλακτικές πηγές ενέργειας, τότε θα πρέπει να έχεις σε παράλληλη σύνδεση και φωτοβολταϊκή εγκατάσταση και αιολική. Έτσι όταν δεν έχεις ήλιο, έχεις συνήθως αέρα. Αν δεν έχεις ούτε το ένα ούτε το άλλο, τότε θα πρέπει να συμβιβασθείς με κεριά ή φακό ή με σχόλη ή να πέσεις για ύπνο. Όλα αυτά απαιτούν να μην είσαι στη φιλοσοφία καταναλωτής. Να μη λες «ρεύμα θέλω, τώρα το θέλω». Αν όμως δεν μπορείς να αποφύγεις αυτή τη νοοτροπία, τότε θα χρειασθεί να κάνεις ένα συμβιβασμό, που δεν είναι καθόλου οικολογικός, δηλαδή να έχεις παράλληλα και μια ντιζελογεννήτρια, η οποία να μπει σε λειτουργία καίγοντας πετρέλαιο, όταν δεν υπάρχει ρεύμα από τις άλλες πηγές. Όλα αυτά μπορούν να λειτουργούν και αυτόματα, χωρίς δική σου παρέμβαση, αρκεί να έχεις στο παράλληλο αυτό σύστημα και έναν επιπλέον ηλεκτρονικό ρυθμιστή -inverter το λέμε- και ο οποίος αποφασίζει κάθε φορά από πού θα έχουμε τροφοδοσία.
Η αυτοδυναμία παράγεται όχι στα πλαίσια ενός νοικοκυριού, αλλά στα πλαίσια ενός δικτύου συλλογικοτήτων ή κοινοτήτων ή δήμων ή περιφερειών, που έχουν στη διάθεσή τους συμπληρωματικά μεταξύ τους συστήματα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, αλλά και το σύστημα διανομής της παραγόμενης ενέργειας. Τα δίκτυα δηλαδή χαμηλής και μεσαίας τάσης με τα οποία γίνεται η διανομή σε ένα τόπο ή μια μεγαλύτερη περιοχή. Οι ΑΠΕ υπάρχουν μεν παντού στη διάθεσή μας, αλλά δυστυχώς όχι οπωσδήποτε την ίδια χρονική στιγμή ή περίοδο. Όταν δεν έχει ηλιοφάνεια ή αέρα ή υδατόπτωση σε μια συγκεκριμένη χωρική κοινότητα ή δήμο, μπορεί να έχει σε κάποιον άλλο. Βιομάζα βέβαια μπορεί να έχει πάντα στη διάθεσή του, αρκεί να το έχει προγραμματίσει. Δεν χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις, αρκεί να κατασκευασθούν μικρά τέτοια συστήματα, αποκεντρωμένα και τοπικά. Χωρίς πολύ υψηλή τεχνολογία και μεγάλη εξειδίκευση. Η απελευθέρωση από την κεντρικά διανεμόμενη ενέργεια και ο δυνητικά αποκεντρωμένος χαρακτήρας αυτών των συστημάτων, είναι που τα κάνει επαναστατικά. Βέβαια 100% επαναστατικά θα ήταν, αν μπορούσαμε να κατασκευάσουμε και μόνοι μας τα φωτοβολταϊκά στοιχεία ή τις ανεμογεννήτριες και να μην τις αγοράζαμε από κατασκευάστριες εταιρείες για να τις εγκαταστήσουμε.
Υπάρχουν και απλοί τεχνίτες που μπορούν μόνοι τους, με απλά υλικά, να φτιάξουν π.χ. μια μικρή ανεμογεννήτρια. Για πλήρη όμως ενεργειακή αυτονομία, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν σύλλογοι ή συνεταιρισμοί από ενδιαφερόμενους πολίτες, που μαζεύοντας τις οικονομίες των μελών τους, αλλά και από άλλους για οικολογικούς και πολιτικούς λόγους υποστηρικτές και σε συνεργασία με κάποιους ειδικευμένους, να αναλαμβάνουν και τη κατασκευή των στοιχείων και την εγκατάσταση τέτοιων μικρών συστημάτων. Ο κατασκευαστής δε χρειάζεται να είναι ιδιωτική εταιρεία που θα λειτουργεί με βάση το κέρδος. Μπορεί να είναι και ένας συνεταιρισμός κοινωνικής οικονομίας ή μια δημοτική επιχείρηση που λειτουργεί για κοινωνικούς και οικολογικούς σκοπούς, αν βέβαια ένας τοπικός δήμος βρίσκεται στα χέρια των πολιτών. Να αυτοοργανωθούμε σε τέτοιες κινήσεις πολιτών, που θα κάνουν πραγματικότητα τέτοιους δήμους και την τροφοδοσία με ρεύμα από αποκεντρωμένα μικρά συστήματα ΑΠΕ και δέσμευσης της ελεύθερης ενέργειας με βασικό σύνθημα όσον αφορά τον ενεργειακό εφοδιασμό το: Όχι τα πάντα ηλεκτρικά! Εξοικονόμηση και εναλλακτικά!

Μέσα από τις συνελεύσεις κάθε τοπικής κοινότητας θα αποφασίζονται οι ανάγκες σε ενέργεια και το μέγεθος(μικρό ή μεσαίο) των συστημάτων που θα τις ικανοποιούν. Σε ένα χωριό θα μπορούσαν π.χ. να ικανοποιηθούν με φωτοβολταϊκά στις στέγες των σπιτιών ή των αγροτικών αποθηκών(έτσι κάθε καταναλωτής ηλ. Ενέργειας θα είναι και εν μέρει παραγωγός της) μαζί με κάποιες μικρές ανεμογεννήτριες για τις περιόδους που δεν έχουμε ήλιο και συνήθως έχουμε άνεμο ή σαν συμπληρωματικό ένα μικρό υδροηλεκτρικό σε υπάρχον τυχόν υδατικό ρεύμα(π.χ. απότομο ποταμάκι όπου το χειμώνα όταν δεν έχουμε ήλιο θα έχουμε αρκετό νερό, όπως συμβαίνει π.χ. σε πολλά χωριά του Πηλίου). Από τη στιγμή που μας είναι ακόμα απαραίτητο το ηλ. Ρεύμα θα χρειασθεί να κάνουμε κάποιους συμβιβασμούς, αλλά όσο γίνεται πιο ανώδυνους για την τοπική κοινωνία και το τοπικό περιβάλλον. Με αυτό όμως που δεν πρέπει να συμβιβασθούμε σε καμιά περίπτωση, είναι να περάσει ο ενεργειακός εφοδιασμός μας στα χέρια ιδιωτών-επενδυτών ή εταιρειών- καθώς και να εξακολουθεί η ΔΕΗ να παράγει την πιο «βρώμικη κιλοβατώρα στην Ευρώπη» με λιγνίτη, στην Κοζάνη ή την Μεγαλόπολη, κάνοντάς τες «κρανίου τόπους» και σκορπώντας τον καρκίνο στον ντόπιο πληθυσμό. 

Η διαφορετικότητα στον τρόπο ζωής και δράσης

[...] Εμείς δε χρησιμοποιούσαμε τον όρο "αποκέντρωση". Προτιμούσαμε το "επανατοπικοποίηση". Συνδέαμε τον τόπο εγκατάστασής μας με τον "ου τόπο". Την ουτοπία που ξέραμε ότι δεν υπήρχε κάπου και που θα έπρεπε να τη δημιουργήσουμε. "Να δημιουργήσουμε τον κόσμο μας, μέσα στον κόσμο που θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας". Ήταν το σύνθημά μας. Επιστροφή, αλλά όχι προς τα πίσω! Επιστροφή... προς τα μπρος! Ήταν το άλλο σύνθημά μας [...] Για εμάς ένας άλλος κόσμος δεν θα είναι μόνο στο μέλλον εφικτός, είναι ήδη ΥΠΑΡΚΤΟΣ στο παρόν. [...]
Είναι ο κόσμος ενός μικρού - προς το παρόν κινήματος «διαφορετικών» πολιτών-προσώπων- που την προηγούμενη 30ετία προσπαθούσαν "δια του παραδείγματος" να αναδείξουν ένα άλλο τρόπο ζωής και να προτείνουν μια διαφορετική κοινωνικοπολιτική πράξη και δράση, πέρα από το κυρίαρχο νεοελληνικό κοινωνικό παράδειγμα και την πολιτική-κομματική στάση.
Σήμερα στα πλαίσια της συνολικής κρίσης και του "ναυαγίου" του μοντέλου ανάπτυξης που ακολουθήθηκε στη χώρα, θεωρούμε ότι η στροφή προς την "επανατοπικοποιημένη" κοινωνία μπορεί να αφορά σε ένα ευρύτερο σύνολο στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας. 
Περισσότεροι πολίτες της  βλέπουν ότι είναι αναγκαίο να ξεπερασθεί το παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό μοντέλο "ανάπτυξης" που μας οδηγεί σε οικονομικές και οικολογικές καταστροφές. Από την άλλη αντιλαμβάνονται όλο και περισσότεροι, ότι για να είναι αυτό δυνατό, θα χρειασθεί ένα σημαντικό μέρος της νεολαίας και των ανέργων των πόλεων να μετεγκατασταθεί με δημιουργικό τρόπο στην περιφέρεια. Για να την αναζωογονήσουν και να στραφούν στην ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με εφαλτήρα τον αγροδιατροφικό τομέα και την μεταποίηση και όχι μόνο με τις υπηρεσίες και τον υπερδιογκωμένο μέχρι σήμερα τριτογενή τομέα και τον τουρισμό.
Η νέα ριζοσπαστική πολιτική που προτείνουμε, θα χρειασθεί να αγνοήσει όλα τα μέχρι τώρα ανυπόστατα για την ευζωία μας κριτήρια, όπως τα χρήματα που κατέχουμε, το ατομικό ή συνολικό ΑΕΠ, τα χρέη κ.λπ., και να νοηματοδοτήσει με νέες έννοιες και αξίες, την καθημερινότητα του "μέσου" πολίτη. Να δημιουργήσει μια νέα ατομική και κοινωνική συνείδηση, η οποία συνδέοντας το παλιό με το καινούργιο θα κατανοήσει ότι επιτέλους θα χρειασθεί να αλλάξουμε πορεία και αντί να τρέχουμε σήμερα όλο και πιο γρήγορα και να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα επιφανειακά, να πηγαίνουμε πιο αργά και σε βάθος, όπως παλιότερα. Αντί να επιδιώκουμε όλο και περισσότερα, να στραφούμε στην ποιότητα και την επάρκεια, γιατί τα λιγότερα είναι συνήθως αρκετά. Αντί να συμπεριφερόμαστε όλο και πιο ανταγωνιστικά, να αρχίζουμε να συνεργαζόμαστε με αλληλοστήριξη και αλληλεγγύη. Αντί να τα κάνουμε όλα πιο μεγάλα και να ταξιδεύουμε όλο και πιο μακριά, να γλυκοκοιτάξουμε τα πιο μικρά που είναι συνήθως όμορφα, τα πιο κοντινά και τοπικά που μας είναι γνώριμα. Αντί να αγοράζουμε και να χρησιμοποιούμε πράγματα μιας χρήσης και με ημερομηνία λήξης, να προτιμάμε τα πιο γερά και να τα επισκευάζουμε για επανάχρηση, όπως το κάνανε οι παλιότεροι, ίσως από ανάγκη τότε, αλλά από ανάγκη δε θα το κάνουμε και στο μέλλον; Αντί για τα απρόσωπα και ομογενοποιημένα αντικείμενα της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής, να αναπτύξουμε τα πιο όμορφα που θα ταιριάζουν στον καθένα χωριστά και προσωπικά, χρηστικά κατασκευάσματα της μεταβιομηχανικής εποχής. Και το πιο βασικό:  Αντί μόνο για όποιον έχει χρήματα να τα εξασφαλίζει μέσω της αγοράς, να διανέμονται πιο δίκαια, για τον καθένα που το έχει ανάγκη, από τον καθένα που μπορεί!
Όλα αυτά τα χρόνια κάποιοι προσπαθούσαμε να υλοποιήσουμε  κάποιες πλευρές αυτής της πρότασης, σαν επιλογή,  και σαν τρόπο ζωής. Επιλέξαμε και επιδιώξαμε την ευζωία αντί την «ευημερία». Δεν ισχυριζόμαστε ότι το πετύχαμε σε μεγάλο βαθμό στην πράξη. Κάποια στοιχεία της όμως μπορέσαμε να βιώσουμε και κυρίως να τα διαμορφώσαμε και στη θεωρία.
​Χρησιμοποιούμε τον όρο «ευζωία» (ευ ζωή, καλή ζωή) για να τον ξεχωρίσουμε από τον όρο «ευημερία» (ευ ημέρα, καλή ημέρα) που χρησιμοποιείται σήμερα από όλους σαν στόχος της «ανάπτυξης». Άλλο να περνάς τη μέρα σου καλά, και άλλο να έχεις μια ποιότητα συνολικά σε όλη τη ζωή σου. Άλλο να νομίζεις ότι ήλθες στη ζωή για να τρέχεις, να δουλεύεις όσο γίνεται περισσότερο, να αποκτάς περισσότερα χρήματα για να καταναλώνεις όσο γίνεται περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες-εμπορεύματα, θεωρώντας-χωρίς να έχεις το χρόνο να σκεφθείς- ότι «ευημερείς» και άλλο να περιορίζεις τις καταναλωτικές σου ανάγκες υιοθετώντας ένα μοντέλο «εθελούσιας ολιγάρκειας», να καταναλώνεις δηλαδή λιγότερους αλλά επαρκείς πόρους και ενέργεια, ζώντας μια καλύτερη συνολική ζωή, ανακαλύπτοντας την ποιότητα και την αξία χρήσης των προϊόντων και έχοντας επαρκή χρόνο στη διάθεσή σου για αυτοανάπτυξη, αυτοπραγμάτωση και εμβάθυνση στα νοήματα της ζωής.
Κατευθυντήρια γραμμή  για την ευζωία -αξιοβίωτη ζωή προτείνουμε τα οκτώ Ε:

  1. Επιβράδυνση στον χρόνο:  Όχι όλο και πιο γρήγορα και επιφανειακά, αλλά πιο αργά και σε βάθος!
  2. Εγγύτητα στον χώρο: Όχι όλο και πιο μεγάλα, όλο και πιο μακριά και παγκοσμιοποιημένα, αλλά πιο μικρά, πιο κοντά και τοπικά!
  3. Επάρκεια στην ιδιοκτησία, στα μέσα και τους πόρους διαβίωσης: Όχι όλο και περισσότερα, αλλά ποιότητα, επάρκεια, τα λιγότερα είναι συνήθως αρκετά! Όχι μιας χρήσης και με ημερομηνία λήξης, αλλά καλύτερα και πιο γερά! Όχι απρόσωπα και ομογενοποιημένα, αλλά πιο όμορφα και προσωπικά !
  4. Ενσυναίσθηση στις διανθρώπινες σχέσεις και στις σχέσεις με τις άλλες μορφές ζωής: Όχι εμπορευματοποίηση και ωφελιμισμός, αλλά αναγνώριση της διαφορετικότητας και συμπάθεια-αλληλοστήριξη!
  5. Έξοδος από την αγορά: Όχι μόνον για όποιον έχει χρήματα μέσω της αγοράς, αλλά πιο δίκαια, για τον καθένα που το χρειάζεται, από τον καθένα που μπορεί!
  6. Επαναοικειοποίηση τόπων, Κοινών συλλογικών αγαθών και χρόνου: Όχι καταστροφή τόπων και Κοινών με «ανάπτυξή» τους και αύξηση του εργάσιμου χρόνου, αλλά αποκατάσταση, επανάκτησηυποστήριξή τους και αύξηση του ελεύθερου προσωπικού χρόνου για αυτοπραγμάτωση-αυτοανάπτυξη!
  7. Ευρύτητα στη γνώση και τις δεξιότητες: Όχι εξειδίκευση και προώθηση του μονοδιάστατου οικονομικού ατόμου, αλλά ολιστική πολύπλευρη γνώση και ολοκληρωμένα πρόσωπα!
  8. Επανανοηματοδότηση στη συνείδηση και τη ζωή: Όχι όλο και πιο ανταγωνιστικά, αλλά συνεργατικά και αλληλέγγυα! όποιος φροντίζει για όλους, φροντίζει και για τον εαυτό του!
 Το 8οκριτήριο προϋπόθεση για τα άλλα 7. Τα οκτώ Ε είναι χρήσιμα για την αλλαγή στην ατομική στάση και τον τρόπο ζωής και δράσης μας, αλλά και σαν πυξίδα στη γενικότερη πολιτική κατεύθυνση και την οικονομία.
Διακατεχόμαστε μάλλον από την αθεράπευτη ελπίδα ότι ο άνθρωπος θα επιλέξει- ή τελικά θα αναγκασθεί- να στραφεί πάλι προς τις δύο «μάνες» που τον έφεραν σαν είδος ως εδώ. Την πρωταρχική μάνα γαία που τον γέννησε και τον τρέφει, και τη δεύτερη μάνα του που είναι η ομάδα, η κοινότητα, η κοινωνία, στα πλαίσια των οποίων μπορεί να εξασφαλίσει όχι μόνο την επιβίωση, αλλά και το ευ ζειν που λέγανε οι αρχαίοι μας, το buen vivir που λένε σήμερα οι ιθαγενείς λαοί.
Η επιστροφή προς αυτές τις δύο μάνες δεν θα είναι προς τα πίσω, αλλά… προς τα εμπρός. Οι κόρες και οι γιοί, τα παιδιά και τα εγγόνια της σημερινής γενιάς των ανθρώπων, θα χρειασθεί, όχι μόνο να παίρνουν από αυτές τις μάνες και να τις εξαντλήσουν, όπως το κάνανε οι μέχρι τώρα γενιές. Θα χρειασθεί να τις φροντίσουν κιόλας, για να μπορούν να πορεύονται μαζί και στο μέλλον. Επιστροφή σημαίνει να ρίχνουμε ματιές προς τα πίσω για να ξαναπιάσουμε κάποια θετικά νοήματα του παρελθόντος, να τα αναδείξουμε στο παρόν, να τα πλέξουμε με καινούργια νοήματα και αξίες, ώστε να έχουμε ξανά το νήμα που θα μας οδηγήσει στην ευζωία των σημερινών και των μελλοντικών γενιών. Το προς τα εμπρός έχει να κάνει επομένως με τη διαμόρφωση του ευτοπικού μας μέλλοντος υπό τις νέες συνθήκες που υπάρχουν και που απαιτούν αποκατάσταση των μέχρι τώρα καταστροφών και επαναφορά της οικολογικής ισορροπίας. Η ελπίδα μας στηρίζεται ακριβώς εκεί, ότι δηλαδή κάποια στιγμή ο σημερινός homo oeconomicus θα ξαναγίνει ο homo sapiens sapiens, ο «σοφός μοντέρνος άνθρωπος», και θα παραιτηθεί από την επέκταση της κυριαρχίας του σε όλο τον πλανήτη και θα αποφασίσει να ενταχθεί με ισορροπία στο φυσικό και κοινωνικό οικοσύστημα.
Να επιστρέψουμε λοιπόν στον κάθε Τόπο, για να δημιουργήσουμε τις Ευτοπίες των διαφορετικών κόσμων μας, την πολυνησία της νέας Ατλαντίδας μας!
Να δημιουργήσουμε τον νέο ανθρωπολογικό τύπο που θα βάλει σε κίνηση όλη την κοινωνία, ώστε να βρεθεί σε περίοδο μετάβασης προς έναν μετακαπιταλιστικό πολιτισμό, αφήνοντας πίσω τη δυστοπία του σημερινού κόσμου, που έχει βάλει στόχο «να αυτοκτονήσει με το κουστούμι και το πυρούνι»(Γιάννης Μακριδάκης).

Nα αναβιώσουμε το κοινοτικό πνεύμα για να ξεπεράσουμε όχι μόνο την κρίση, αλλά και για να αποχαιρετήσουμε τον καπιταλισμό.
 Θα χρειασθεί να στηριχθούμε στις κοινότητες κάθε είδους- αστικές ή της υπαίθρου, αλλά και επαγγελματικές, κοινωνικής ή συνεργατικής οικονομίας, τις κοινότητες ενδιαφερόντων ή του διαδικτύου(π.χ. κοινότητες «κοινής χρήσης» κατοικιών, αυτοκινήτων κ.λπ) -σαν κύτταρα της νέας κοινωνίας που θα επιδιώξουμε. Μιας κοινωνίας της δημοκρατικής αυτονομίας και του ομοσπονδιακού κοινοτισμού.

Σάββατο 20 Μαΐου 2017

Αποανάπτυξη-Τοπικοποίηση με σχεδιασμό και όχι καταστροφή με μνημόνια!

Ψηφίσθηκε λοιπόν και στην ελληνική βουλή το 4ο κατά σειράν μνημόνιο. Και τώρα έρχεται η «μια από τα ίδια ανάπτυξη», υπόσχεται η κυβέρνηση. Με διεθνείς επενδύσεις για μεταφορά του πλούτου της χώρας στο εξωτερικό, στα χέρια των διεθνών επενδυτών, αυτών καλέ που μας δανείζανε όλα αυτά τα χρόνια και τώρα τους χρωστάμε τα «μαλλιά της κεφαλής μας».
Τι και αν κάποιοι από μας φωνάζουμε όλα αυτά τα χρόνια: σεισάχθεια και αποανάπτυξη! (http://www.topikopoiisi.eu/theta941sigmaepsiloniotasigmaf/36) και «στροφή σε αποκεντρωμένη, τοπικοποιημένη, αμεσοδημοκρατική κοινωνία ίσης κατανομής και του μικρότερου δυνατού οικολογικού αποτυπώματος».
Μα τα μνημόνια δεν πετύχανε –χωρίς να το θέλουμε-αποανάπτυξη; Τι είναι η συρρίκνωση κατά 25% του ΑΕΠ της χώρας[1], αν δεν είναι αποανάπτυξη; Λένε μερικοί κυνικοί!
Απαντάμε: πρώτα -πρώτα το ΑΕΠ μιας χώρας δεν είναι κατάλληλος δείκτης για την ευζωία των κατοίκων της και σήμερα αμφισβητείται αυτό και υπάρχουν οικονομολόγοι, κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμοί που εργάζονται εδώ και δεκαετίες για τη διαμόρφωση καλύτερων δεικτών ευημερίας, διότι η προσήλωση στο ΑΕΠ θέτει στο περιθώριο της κοινωνικής συνείδησης το περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος της ανάπτυξης (http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/1559378 και http://www.topikopoiisi.eu/theta941sigmaepsiloniotasigmaf/2087834).
Στη συνέχεια λέμε ότι: αποανάπτυξη κάνεις με συνειδητό σχεδιασμό και όχι με καταστροφή μέσω των μνημονίων!
Η βασική ιδέα της αποανάπτυξης είναι η αλληλέγγυα, δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική οικονομία με χαμηλή κατανάλωση πόρων – και όχι η φτώχεια και η ύφεση με ντιρεκτίβες λιτότητας, συνδυασμένη μάλιστα με καταστροφή του περιβάλλοντος και οικολογική υποβάθμιση που βιώνουν οι άνθρωποι σήμερα στην Ελλάδα.
Οι αρνητικές συνέπειες των δήθεν λύσεων για την κρίση, βύθισαν τους ανθρώπους στην Ελλάδα στη δυστυχία και έφερε την Ευρώπη στο χείλος της ανθρωπιστικής καταστροφής. Αντίθετα πολλοί πλούσιοι Έλληνες κατάφεραν - με τη βοήθεια της υπόλοιπης Ευρώπης - να βγάλουν τα περισσότερα περιουσιακά τους στοιχεία από τη χώρα. Για να προστατεύσουν τον εαυτό τους από μια ενδεχόμενη πλήρη κατάρρευση της οικονομίας, αλλά αυτό επιτάχυνε ταυτόχρονα αυτή την κατάρρευση και σε γενικές γραμμές αύξησε την ανισότητα, τις συγκρούσεις κατανομής και τον αποκλεισμό.
Την ίδια στιγμή η κρίση-πολλές φορές το τονίσαμε αυτό και σαν ιστοσελίδα και στις ομιλίες συζητήσεις με τα εναλλακτικά εγχειρήματα που ξεπήδησαν σε όλο αυτό το διάστημα-είχε και έχει ακόμα ένα θετικό: Μας αναγκάζει επίσης να αναζητήσουμε νέες δυνατότητες και τρόπους ζωής, συνύπαρξης και εργασίας, καθώς και διευρυμένους χώρους για να δοκιμάζουμε όλα αυτά. Εγχειρήματα που πριν την κρίση για χρόνια διαχειρίζονταν από μικρές μειοφηφικές πρωτοβουλίες ( από ελευθεριακές, αντιφασιστικές ή ομάδες αλληλεγγύης για παράδειγμα), βρίσκουν τώρα μεγάλη απήχηση και δημιουργούνται καινούργια, με νέες ιδέες. Υπάρχουν αυτοδιαχειριζόμενοι χώροι και εγχειρήματα γειτονιάς, κοινωνικά-αλληλέγγυα ιατρεία, δίκτυα-οάσεις μη χρηματικής οικονομίας και ανταλλαγής, κοινωνικά παντοπωλεία με δωρεάν διάθεση προϊόντων και αντικειμένων κυρίως από «δεύτερο χέρι», νέας μορφής συνεταιρισμοί(χωρίς διοικητικά συμβούλια , με συνέλευση μελών), εργαστήρια και πρότζεκτ αυτοβοήθειας. Μοντέλα συλλογικής εργασίας και συνεργατικές με αποφάσεις στη βάση της συναίνεσης και της άμεσης δημοκρατίας, γίνονται πλατιά γνωστά και οικεία. Μερικοί άνθρωποι λοιπόν στην Ελλάδα αναγκάσθηκαν και αναγκάζονται να συνευρεθούν και να οικοδομήσουν στοιχεία μιας ενωμένης και ειρηνικής κοινωνίας «από τα κάτω».

Αλλά οι προϋποθέσεις για όλα αυτά είναι κατανοητά δύσκολες - η πλειοψηφία της κοινωνίας βιώνει τη συρρίκνωση, όχι ως δημιουργία νέων δυνατοτήτων, αλλά ως καταστροφή. Γιατί παρά αυτά τα φωτεινά σημάδια της ελπίδας, ο ισολογισμός της μέχρι τώρα λιτότητας παραμένει καταστροφική. Η βρεφική θνησιμότητα αυξήθηκε μόνο μεταξύ 2008 και 2010 κατά 43%. Η επίσημη ανεργία βρίσκεται στο 25%, ενώ η ανεργία των νέων φθάνει ακόμη και στο 50%. Ολόκληρες οικογένειες ζουν από την μικρή σύνταξη των παππούδων. Σύμφωνα με δημοσίευμα του ίδιου του ελληνικού κοινοβουλίου σχεδόν 6,5 εκατομμύρια Ελλήνων ζουν μέσα στη φτώχεια - αυτό είναι το 58% του πληθυσμού! Ένας τρίτο του πληθυσμού δεν έχει ασφάλιση υγείας. Οι διαδηλώσεις, οι διαμαρτυρίες και ενέργειες ενάντια σε αυτές τις πολιτικές ήταν και είναι κοινός τόπος – ακριβώς όπως και η βίαιη καταστολή τους από την αστυνομία.
Περισσότερη «λιτότητας» χωρίς περικοπή ή εξάλειψη του χρέους θα επιδεινώνει συνεχώς την κατάσταση, χωρίς να την επιλύει. Η κλασική πολιτική πρόταση-από όλα σχεδόν τα κόμματα- για μια μονόπλευρη εστίαση στην μια από τα ίδια «ανάπτυξη» και στις επενδύσεις με στόχο το κέρδος κερδών, δεν μπορεί να είναι η απάντηση και αυτό είναι ολοφάνερο. Παραμένουν άλυτες-και σε παγκόσμιο επίπεδο-οι αντιθέσεις και οι συγκρούσεις για ισότιμη και δίκαιη κατανομή των βαρών και των πλεονασμάτων, καθώς και η οικολογική καταστροφή. Χρειαζόμαστε μια εναλλακτική λύση, η οποία θα αντιμετωπίζει μαζί τα οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα και τις αιτίες τους. Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε αλλαγές σε πολλαπλά επίπεδα: στο προσωπικό και συλλογικό επίπεδο συνείδησης, στην οργάνωση και αυτοοργάνωση, στο θεσμικό πολιτικό επίπεδο. Να επανέλθει το πνεύμα του κοινοτισμού για να βρούμε συλλογικά τις απαιτούμενες σήμερα ριζοσπαστικές λύσεις. Να στηρίξουμε και να πολλαπλασιάσουμε τα αυτοοργανωμένα εναλλακτικά εγχειρήματα σε όλους τους ζωτικούς τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας, ώστε να αναπνεύσει ο πληθυσμός και να επανέλθει η ελπίδα για το μέλλον, κόντρα στη δυστοπία των μνημονιακών πολιτικών.


[1] Σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο Makroökonomie und Konjunkturforschung η ευρωκρίση κόστισε στην Ελλάδα σχεδόν το ¼ του ΑΕΠ της. Η μεγαλύτερη μείωση που έχει επιτευχθεί ποτέ σε «αναπτυγμένη» χώρα εν καιρώ ειρήνης. 

Σάββατο 13 Μαΐου 2017

Ο σύγχρονος κοινοτισμός και η άμεση δημοκρατία

Σε μία εποχή όπου όλες οι ενδείξεις είναι δυσοίωνες και τα προγνωστικά αποθαρρυντικά, ο κοινοτισμός επαναφέρει το όραμα για μια ανθρωπότητα που δεν θα πέσει στην παγίδα του αιμοσταγούς κανιβαλισμού και της αυτοκαταστροφής.
Ο κοινοτισμός και η άμεση δημοκρατία με την ομοσπονδιακή μορφή, αποτελεί σήμερα την ιδέα που μπορεί, όσο πιθανώς καμία άλλη, να εδαφικοποιήσει ταυτόχρονα σε τοπικό/γεωγραφικό αλλά και οικουμενικό/φαντασιακό επίπεδο την έννοια του κοινωνικού αυτοκαθορισμού. Αυτό άλλωστε έχει αποδειχτεί, τα τελευταία χρόνια, από το ζαπατιστικό κίνημα στο Μεξικό, από τις αμεσοδημοκρατικές κοινότητες αγώνα στην Ελλάδα, από το κίνημα Οccupy στις ΗΠΑ, από το πείραμα του δημοκρατικού συνομοσπονδισμού στις κουρδικές περιοχές[1].
Στη σύγχρονη συγκυρία, είναι σκοπός μας αυτή την ιδέα να τη θέσουμε σε άμεση λειτουργία και στον ελλαδικό χώρο μέσα από τη διαμόρφωση και προώθηση μιας συγκεκριμένης στρατηγικής πρότασης.
Ο κοινοτισμός ξεκινά από την απαρχή της ανθρώπινης ιστορίας. Μαζί με την αντίληψη για τη «μάνα θεά φύση», κυριάρχησε και η αντίληψη στους ανθρώπους για τη «μάνα κοινότητα». Για τη μόνη –σε δύσκολες συνθήκες- δυνατότητα επιβίωσης του ατόμου. «Οι άνθρωποι αποφάσισαν από πολύ νωρίς να συμβιώνουν σε Κομμούνες και στη συνέχεια σε κοινωνίες για να μετριάσουν τα μειονεκτήματα και τις αδυναμίες τους και να αντιμετωπίσουν τις αντίξοες συνθήκες της ζωής τους. Γι’ αυτό ένωσαν τη λογικής τους, τις δυνάμεις της φαντασίας και του σώματός τους, τη νοημοσύνη, την εξυπνάδα, τις γνώσεις τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους, δηλαδή ένωσαν την ανθρωποσύνη τους, με το συνειδητό στόχο τόσο της διασφάλισης της επιβίωσή τους, όσο και την εξασφάλιση μιας καλύτερης ζωής» Μέσα από τη κοινή συμβίωση στην ομάδα, στη κοινότητα ανθρώπων, που χρησιμοποιεί τα αγαθά της φύσης και μεταποιώντας τα κάνει συλλογικά αγαθά με κοινή χρήση και κοινοκτημοσύνη. Στη βάση αυτών των δύο βασικών αντιλήψεων για τις δύο «μαμάδες» ενηλικιώθηκε ο άνθρωπος σαν όν και είδος, περνώντας από τις πρωτόγονες εξισωτικές κοινωνίες στις πιο σύνθετες, στις οποίες υπήρξαν διαφοροποιήσεις, λόγω της ανισοκατανομής της εξουσίας.
Ο Κοινοτισμός ως πολιτειακό σύστημα[2] εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία και μπορεί σήμερα να υλοποιηθεί ανά δήμο, ανά περιφέρεια, ανά γεωγραφική επικράτεια και κοινότητα επικρατειών, με καθολική λήψη αποφάσεων από τους πολίτες μέσα από θεσμούς που έχουν δημιουργηθεί από τους ίδιους ως ενεργά πρόσωπα (κοινοτικές δομές σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας των πολιτών –από τις οικονομικές, έως τις πολιτιστικές ή πολιτικές δραστηριότητες-αλλά και κοινοτικές αρχές, συμβούλια και συνελεύσεις), στην εκδοχή εφαρμοσμένης άμεσης δημοκρατίας
Στα νεότερα χρόνια ο κοινοτισμός εκφράσθηκε σαν κομμουνιταριανισμός (βάζοντας το θέμα της σχέσης της συλλογικότητας με την ατομική ταυτότητα) και σαν ελευθεριακός κοινοτισμός (νεωτερική πολιτική έννοια διαμορφωμένη κύρια από τον Μάρεϋ Μπούκτσιν [3]).
Ο σύγχρονος ελληνικός κοινοτισμός μπορεί να γίνει πάλι επίκαιρος ως πολιτειακό πρόταγμα για τη σύγχρονη εποχή, έχοντας τα βασικά στοιχεία του κλασικού κοινοτισμού, εμπλουτισμένα στις νέες κοινωνικές, οικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες και λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.
Το κοινοτικό πνεύμα στη χώρα μας επανακάμπτει σε συνθήκες συνολικής κρίσης για την ελληνική κοινωνία. Επαναφέρει τα πλεονεκτήματα του «συνυπάρχειν», «συμβιώνειν», «συμπράτειν» και «συναποφασίζειν». Γιατί και σήμερα ακόμα, όπου έχει επικρατήσει η άποψη ότι ο άνθρωπος είναι ένα κατεξοχήν «εγωιστικό ον»(έχει το «εγωιστικό γονίδιο»[4]), αποδείχνεται με μοντέρνα πειράματα της εξελικτικής ανθρωπολογίας ότι ο άνθρωπος μπορεί να μη γεννιέται εγωιστής, αλλά να φτιάχνεται. Απλά μαθαίνει από πολύ νωρίς και καθημερινά να γίνεται μονοδιάστατος homo oeconomicus.[5]
Ο σημερινός κυρίαρχος ανθρωπολογικός τύπος είναι πράγματι ανταγωνιστικός και εγωιστής και ταιριάζει στο ανταγωνιστικό καπιταλιστικό σύστημα της αγοράς, που τον έχει διαμορφώσει. Όμως έτσι φθάσαμε στη συνολική κρίση αξιών που βιώνουμε σήμερα. Γι αυτό ο κοινοτισμός επανέρχεται και τα «κοινά»- ως αγαθά και αντικείμενο πολιτικής διεκδίκησης- είναι μέρος της εναλλακτικής απάντησης προς την «δυστοπία» του καπιταλισμού και εμφανίζεται συνδεδεμένος με την υπό διαμόρφωση πρόταση της Αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης στο πολιτισμικό πεδίο, με την κοινωνική-αλληλέγγυα-συνεργατική οικονομία στο οικονομικό, στο δε πολιτικό πεδίο με τους θεσμούς της άμεσης δημοκρατίας.  Για να διαμορφωθεί ακριβώς η πρόταση της μετακαπιταλιστικής ευτοπίας, είναι απαραίτητο να μελετήσουμε με ποια μορφή εμφανιζόταν και υποχωρούσε κάθε φορά το πνεύμα του κοινοτισμού στο παρελθόν, ώστε να φροντίσουμε να επικρατήσει αυτή τη φορά, σαν το κατάλληλο εμπλουτισμένο με καινούργια στοιχεία εκείνο πνεύμα, που θα διέπει τη μελλοντική ατομική και κοινωνική εξέλιξη.  
Πραγματικά, η απομυθοποίηση του καπιταλισμού και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, μπορεί να μας πείσει πιο εύκολα πια, ότι η εκχώρηση της αντιπροσώπευσης και η διαμεσολάβηση από τους επαγγελματίες πολιτικούς των κομμάτων, δεν είναι ο καλύτερος τρόπος διακυβέρνησης. Ότι θα πρέπει να αναλάβουμε οι ίδιοι τη διαμόρφωση των συνθηκών της ζωής μας, προχωρώντας σε δομές αυτοοργάνωσης και αυτοκυβέρνησης.
​Ένα κοινωνικό κίνημα, που θα ξεκινήσει από την «άμυνα», από τα συνθήματα των «πλατειών»: δεν «πληρώνουμε τα χρέη τους», «δε πουλάμε τα κοινωνικά και δημόσια αγαθά μας, ούτε το περιβάλλον μας», «δε χρειαζόμαστε τα λεφτά τους» κ.λπ., θα πρέπει να προχωρήσει επιθετικά στη δημιουργία εναλλακτικών μορφών ατομικής και κοινωνικής ύπαρξης. Να διαμορφώσει και να βάλει σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα από τα κάτω, για τους «από κάτω», που θα δίνει λύσεις στην καθημερινότητά τους, αποτινάζοντας από πάνω τους το καθεστώς της αποικίας χρέους, στο οποίο βρίσκεται η χώρα, αλλά θα αλλάζει και την κυρίαρχη ατομική και κοινωνική συνείδηση του ατομικισμού που έχει διαμορφώσει τον κυρίαρχο σημερινό ανθρωπολογικό τύπο  της ελληνικής κοινωνίας, ανεξάρτητα της ταξικής του προέλευσης.
 Ένα τέτοιο κίνημα μπορεί να γίνει κάποια στιγμή πλειοψηφικό στην κοινωνία, και να την οδηγήσει σε ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» για μετάβαση σε μια μετακαπιταλιστική οργάνωσή της, αν αρνηθεί τη θέση της χώρας στα πλαίσια του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης και της ευρωζώνης και δε συμμορφωθεί με τα μέτρα που θα προωθήσουν οι επόμενες κυβερνήσεις, για να εξαναγκασθούν να κάνουν στάση πληρωμών τόκων και χρεολυσίων και να στραφούν στη στήριξη των συλλογικών αγαθών και μισθών ικανών να ικανοποιούν τις βιοτικές ανάγκες του πληθυσμού.
Αν διαμορφώσει συνθήκες ενδογενούς και τοπικής παραγωγής και διανομής, ώστε σημαντικές κοινωνικές κατηγορίες να βελτιώσουν τα εισοδήματά τους μέσα από την προώθηση ομάδων παραγωγών, συνεταιρισμών παραγωγών-καταναλωτών για απευθείας διακίνηση τροφίμων και άλλων χρηστικών προϊόντων χωρίς μεσάζοντες, συνεταιριστικών μικρών μαγαζιών, δικτύων διανομής και τοπικών συστημάτων ανταλλαγών με δικό τους νόμισμα κ.λ.π.
Όσες κοινωνικές και πολιτικές οργανώσεις  θα θέλουν να βοηθήσουν σε αυτό, θα χρειασθεί να  ρίξουν το βάρος τους, όχι στις εκλογές, αλλά στην αυτοοργάνωση των πολιτών με:
·         Στήριξη όσο γίνεται περισσότερο στους τοπικούς πόρους κάθε περιοχής
·         Τοπική ποιοτική παραγωγή για τις ανάγκες κυρίως της αλυσίδας: πολίτης, κοινότητα, δήμος-περιφέρεια και επικράτεια και όχι οπωσδήποτε με κριτήριο το συγκριτικό πλεονέκτημα στη παγκόσμια αγορά
·         Δίκτυα Ανταλλαγών-Τοπικά Νομίσματα- Tοπική αγορά των μικρών αποστάσεων
·         Μεγαλύτερη δυνατότητα συμμετοχής σε θεσμούς αυτοδιαχείρισης μικρής κλίμακας. Πιο εύκολος ο έλεγχος από την τοπική κοινωνία
Θα χρειασθεί να στηριχθούμε στις κοινότητες κάθε είδους- αστικές ή της υπαίθρου, αλλά και επαγγελματικές, κοινωνικής ή συνεργατικής οικονομίας, τις κοινότητες ενδιαφερόντων ή του διαδικτύου(π.χ. κοινότητες «κοινής χρήσης» κατοικιών, αυτοκινήτων κ.λπ) -σαν κύτταρα της νέας κοινωνίας που θα επιδιώξουμε.
Εφαλτήρας για την οικονομία μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας, ο τομέας ένδυσης-υπόδησης, ο ενεργειακός τομέας με αιχμή στις ΑΠΕ και τις ήπιες τεχνολογίες καθώς και ο τομέας του ήπιου οικοτουρισμού για δημιουργία επιπλέον τοπικού εισοδήματος
Εφαλτήρας για τη διαμόρφωση αντίστοιχης πολιτικής οι τοπικές  κινήσεις πολιτών που παρεμβαίνοντας στις τοπικές κοινωνίες και συμμετέχοντας στις τοπικές εκλογές θα απαιτήσουν «συμμετοχικούς προϋπολογισμούς» στους δήμους.
Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα είναι σημαντικός:
•Τ.Α. θέτει πόρους στη διάθεση συλλογικών δομών εργασίας, με τη μορφή κοινωνικών επιχειρήσεων (συνδυασμός αμειβόμενης εργασίας για ανέργους - εξειδικευμένης από υπαλλήλους του δήμου -εθελοντικής εργασίας από εθελοντές που μαζί με τους υπαλλήλους παίζουν το ρόλο του "εμψυχωτή")
•Δημιουργεί χώρους παραγωγής και αυτοπαραγωγής (π.χ. εργαστηρίων επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρικών - ηλεκτρονικών ειδών, επίπλων, ρούχων, κομποστοποίησης -λιπασματοποίησης οργανικών αποβλήτων, δημοτικών λαχανόκηπων, μεταποιητηρίων γεωργικών προϊόντων κ.λπ.)
•Χώρους απασχόλησης παιδιών ,ανταλλαγής ειδών από «δεύτερο χέρι», γραφείων «συνταξιδιωτών» κ.λπ
•οργάνωση γραφείων-συνεργείων από άνεργους αρχιτέκτονες-οικοδόμους για κατασκευή-μετατροπή κτιρίων σε βιοκλιματικά, συνεργείων  για τη δημιουργία «πράσινων στεγών» και «ηλιακών στεγών»
•Ειδική περίπτωση: αυτοδιαχειριζόμενα συνεργεία και όχι ιδιώτες εργολάβοι να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες εργασίες του δήμου 
Η συνολική μας πρόταση:
Να διαμορφωθεί «από τα κάτω» και από τους έλληνες «από κάτω» ένα απαραίτητο ρεαλιστικό και ελκυστικό πρόγραμμα για τη μετάβαση σε μια κοινωνία δημοκρατικής αυτονομίας που θα στηριχθεί:
•       στην οικονομία των βιοτικών αναγκών όσον αφορά στο περιεχόμενο,
•       στον συνεργατισμό-συνεταιρισμό όσον αφορά στις σχέσεις παραγωγής,
•       στη συλλογική-κοινοτική-δημοτική ιδιοκτησία όσον αφορά στα μέσα παραγωγής,
•       στην εγγύτητα και τις μικρές αποστάσεις όσον αφορά στο μικρότερο δυνατό οικολογικό αποτύπωμα,
•       στην άμεση δημοκρατία των συνελεύσεων και των ανακλητών εκπροσώπων, όσο αφορά στις διαδικασίες αποφάσεων, πολιτικής θέσμισης και διακυβέρνησης
Τα πρώτα βήματα για μια άμεση συμβουλιακή κοινωνική οικολογική δημοκρατία θα πρέπει να γίνουν με βάση την περιφέρεια και την χωρική ενότητα:
  1. Καταρχήν από ενδιαφερόμενους ενεργούς πολίτες που έχουν γνώση του διακυβεύματος δημιουργούνται σε κάθε περιφέρεια και όπου είναι δυνατό σε κάθε δήμο Συμβούλια ενδογενούς Παραγωγικής Ανασυγκρότητσης
  2. Αυτά τα συμβούλια παρεμβαίνοντας στις τοπικές κοινωνίες προσπαθούν να συγκαλέσουν συνελεύσεις πολιτών για την παραγωγική ανασυκρότηση. Από αυτές τις συνελεύσεις κάθε δήμου εκλέγονται:  Συμβούλιο Αγροδιατροφικού Τομέα (ΣΑΤ), το οποίο με βάση τις διατροφικές ανάγκες που θα έχουν προταθεί στις συνελεύσεις, θα ολοκληρώσει και ένα πρόγραμμα για τις αγροδιατροφικές οικονομικές δραστηριότητες στα πλαίσια του κάθε δήμου και στη συνέχεια της περιφέρειας,  Συμβούλιο Δημοτικού Τομέα Οικονομίας (ΣΔΤΟ), για τη στήριξη του ιδιαίτερου οικονομικού ρόλου του δήμου που θα αφορά σε όλους τους πολίτες
  3. Το ίδιο θα χρειασθεί να γίνει και για κάθε άλλον τομέα της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας-στηριγμένης στη συνεργατική και συνεταιριστική οργάνωσή της- στους δήμους και τις περιφέρειες, όπως για την υγεία, την χειραφετητική παιδεία-εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη, τη βιοτεχνική- βιομηχανική παραγωγή, τον ενεργειακό εφοδιασμό, το περιβάλλον και την οικολογική ισορροπία, την αυτοάμυνα κ.λπ.
Ένα τέτοιο Σύστημα Συμβουλίων (ΣΣ), εξελισσόμενο από βαθμίδα σε βαθμίδα, θα αποτελέσει τον πολιτικό κορμό για τη μετάβαση σε μια κοινωνία Δημοκρατικής Αυτονομίας και θα πρέπει να ενεργοποιήσει και να εμπλέξει όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού στις διεργασίες του, ώστε το πρόγραμμα μετάβασης που θα αναπτύξει να είναι όσο γίνεται πιο αντιπροσωπευτικό.
Μια τέτοια δομή θα μπορούσε να εκφράσει την άμεση συμβουλιακή κοινωνική και οικολογική δημοκρατία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, έως ότου αυτή η δομή λειτουργώντας για μεγάλο διάστημα σαν δυαδική εξουσία προς το κεντρικό κράτος, μπορέσει να ολοκληρώσει τη διαμόρφωση ενός νέου Κοινωνικού Συμβολαίου και σε μια Συνταγματική Συνέλευση διακυρυχθεί η Δημοκρατική Συνομοσπονδιακή Κοινοπολιτεία σαν νέας μορφής κοινωνική οργάνωση σε επίπεδο ελληνικής επικράτειας.
Μια τέτοια κατεύθυνση προτείνουμε να προωθηθεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε απορρίπτοντας την σημερινή Ευρώπη των Κρατών -Τραπεζιτών να καταλήξουμε στην δημοκρατική Ευρώπη των ομοσπονδιοποιημένων περιφερειών.  
Γιώργος κολέμπας





[1] Βλέπε βιβλίο μας: Ο Σύγχρονος Κοινοτισμός, οι εκδόσεις των συναδέλφων, Αθήνα 2015 (http://www.topikopoiisi.eu/902rhothetarhoalpha/503)
 
[2] Ο κοινοτισμός αναπτύχθηκε στις πόλεις-κράτη της ελληνικής κλασσικής εποχής και με τον ερχομό της ελληνιστικής περιόδου και των ρωμαϊκών χρόνων έχασε σε μεγάλο βαθμό την πρότερη δημοκρατική διάσταση που είχε από τον 5ο π.Χ. αιώνα μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα. Μέχρι την μέση και ύστερη βυζαντινή περίοδο ο αμεσοδημοκρατικός κοινοτικός τρόπος οργάνωσης λειτουργεί μόνο στην πολύ μικρή κλίμακα, ενώ στη μέση και μεγάλη κλίμακα διακυβέρνησης κυριαρχεί μια δεσποτικού τύπου αυτοκρατορική εξουσία. Την περίοδο της τουρκοκρατίας ο κοινοτικός τρόπος αρχίζει να ακμάζει πάλι μέσα από τις οργανωμένες κοινότητες σε πολλές περιοχές φθάνοντας στο απόγειο τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας.
Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και την αντικοινωνική ανάπτυξη του φιλελεύθερου καπιταλισμού, ο κοινοτισμός επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο και τα προτάγματά του προσφέρουν λύση σε ζωτικά ζητήματα ταυτότητας, οργάνωσης πολιτιστικών και πολιτικών κοινοτήτων αλλά και επικαιροποιούν επιτακτικά ζητήματα ουσιαστικής συμμετοχής των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων με τη διαμόρφωση της πολιτικής από το σύνολο της κοινωνίας. (https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82)

[4] Πράγμα που προωθεί κύρια η γενετική μηχανική θεωρώντας ότι ο γενετικός κώδικας και τα γονίδια καθορίζουν και το «είναι» του ανθρώπου, αποδίδοντας σε διαφορετικά γονίδια τα διάφορα χαρακτηριστικά του.
[5] Wir werden nicht als Egoisten geboren(Δεν γεννιόμαστε εγωιστές) στο βιβλίο της Silke Helfrich und Heinrich-Böll- Stiftung Commons σελ. 39-44