Επιστροφή προς τα ... μπρος!

Επιστροφή προς τα ... μπρος!

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ

ΕΝΑΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΦΙΚΤΟΣ
ΝΑ ΘΕΜΕΛΕΙΏΣΟΥΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΙΣΌΤΗΤΑΣ

Αποανάπτυξη-Τοπικοποίηση -Αυτονομία- Άμεση Δημοκρατία-Ομοσπονδιακός Κοινοτισμός

Τον Μάιο του 2020, μια ομάδα περισσότερων από 1.100 υποστηρικτών της «Αποανάπτυξης», υπέγραψε ένα μανιφέστο καλώντας τις κυβερνήσεις να αδράξουν την ευκαιρία και να στραφούν προς ένα «ριζικά διαφορετικό είδος κοινωνίας, αντί να προσπαθούν απεγνωσμένα να θέσουν ξανά σε λειτουργία την «καταστροφική ανάπτυξη». Η Συνδημία του κοροναϊού δείχνει ότι θα χρειασθεί να γίνουν μεγάλες αλλαγές, αν δεν θέλουμε να πάμε στην κατάρρευση! Ειδικά για την μετά-COVID Ελλάδα: Για να ξεφύγει η χώρα από τη μέγγενη των χρεών, από την φτωχοποίηση και το πολιτισμικό αδιέξοδο, καθώς και από την κατάθλιψη και την μεμψιμοιρία στην οποία έχει πέσει ο πληθυσμός της-ιδίως μετά το σοκ της πανδημίας και τον εγκλεισμό του στα σπίτια- θα χρειασθεί, μετά το πέρασμα της καταιγίδας, να αναπτερωθεί το ηθικό του μέσα από μια στροφή προς μια ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση . Εφαλτήρας μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας και στη συνέχεια ο μεταποιητικός ένδυσης- υπόδησης, ο ενεργειακός και ο ήπιος ποιοτικός τουρισμός να την συμπληρώσουν. Είναι μια εναλλακτική στη σημερινή κυρίαρχη κατεύθυνση, που δεν χρειάζονται κεφάλαια, ξένες επενδύσεις, χωροταξικά σχέδια, υπερτοπικές συγκεντρώσεις, μεγαλεπήβολα και εξουθενωτικά μεγέθη και ρυθμούς. Η κατεύθυνση της Αποανάπτυξης-Τοπικοποίησης -Αυτονομίας- Άμεσης Δημοκρατίας-Ομοσπονδιακού Κοινοτισμού θα μπορούσε να είναι η διέξοδος για την χώρα, στην μετά-COVID εποχή!

Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010

Το μάθημα από την Αργεντινή


Στην Αργεντινή είχαμε το 2001-2002 μεγάλη κρίση και "πτώχευση" μετά την παρέμβαση του ΔΝΤ. Το τι συνέβαινε τότε και πως αντέδρασαν οι "από κάτω" στη χώρα, περιέγραφε πολύ καλά ένα σχετικό άρθρο στην τότε έκδοση του περιοδικού ΕΥΤΟΠΙΑ(που συνεχίζει να εκδίδεται 2 φορές το χρόνο). Μου τα θύμισε πάλι ένα μαίηλ που έλαβα και περιέχει ένα εκτεταμένο άρθρο(αν κατάλαβα καλά έχει δημοσιευθεί στη σελίδα: http://olympia.gr/2010/02/19/imf-greece/).
Βέβαια "πτώχευση" στην Ελλάδα δεν θα έχουμε λόγω του ότι δεν συμφέρει στην ΕΕ να γίνει αυτό, επειδή θα υπάρχουν και επιπτώσεις στην Ευρωζώνη. Όμως χαρακτηριστικά της "Αργεντινοποίησης" έχουμε και στη χώρα μας και παρέμβαση του ΔΝΤ επίσης.
Αναρτώ λοιπόν ένα μέρος του άρθρου που έχει σχέση με το ξεπέρασμα της κρίσης από τους "από κάτω":

"...Μετά την πρώτη ομοβροντία μέτρων, οι μορφές αντίδρασης εξακολουθούσαν να περνούν από τα κανάλια κομματικών μηχανισμών και ιδεολογικών μονοπωλίων. Οι εκδηλώσεις ήταν απόλυτα ελέγξιμες με περιορισμένη χρήση βίας αφού η πλειοψηφία των πολιτών δεν ήθελε να ταχθεί κάτω από καμια κομματική σημαία ή συνδικάτο.
Τότε άρχισε ο πραγματικός εφιάλτης. Στις 3 Δεκεμβρίου του 2001 η κυβέρνηση υπό την πίεση των διεθνών συμβούλων παίρνει την απόφαση να παγώσει τις καταθέσεις των πολιτών σε όλες τις τράπεζες. 70 δις Δολάρια αλλά και υπερδιπλάσιας αξίας κρατικά ομόλογα περιέρχονται στα χέρια της “ικανότατης και λαοπρόβλητης” κυβέρνησης. Είχε προηγηθεί βεβαίως κολοσσιαία εξαγωγή καταθέσεων από κάποιους που ως συνήθως γνώριζαν. Τα ΜΜ”Ε” απέκρυπταν ή δικαιολογούσαν αυτή την τεράστια εκροή προβάλλοντας την “πιθανότητα υψηλής φορολόγησης των καταθέσεων”.
Συντάξεις χάθηκαν. Τα κρατικά ομόλογα δεν είχαν πλέον κανένα αντίκρυσμα (για τους ντόπιους βέβαια). Ακόμα και ιδιωτικά συνταξιοδοτικά προγράμματα που είχαν μετατραπεί εξαναγκαστικά σε ομόλογα, εξανεμίστηκαν.Είχαν προηγηθεί κάποιες αποσπασματικές παύσεις λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος είτε με “υποχρεωτικές αργίες” είτε με μακροχρόνιες απεργίες.
Η εξουσία είχε υποτιμήσει την αγωνιστική διάθεση του λαού της Αργεντινής. Πίστευε ότι με όλες τις πιέσεις, την προπαγάνδα, τις ελεγχόμενες συγκεντρώσεις ότι θα μπορούσε να ελέγξει και αυτό το κύμα διαμαρτυρίας μπροστά στην “ληστεία του αιώνα” όπως χαρακτηρίστηκε από ανεξάρτητους διεθνείς αναλυτές.
Οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Ο λαός άρχισε να βγαίνει μαζικά στους δρόμους. Σε κάθε γειτονιά, κάθε πόλη ή χωριό ανέμιζαν οι Αργεντίνικες σημαίες ενώ οι κομματικές εξαφανίζονταν. Κάθε μέρα, για πολλές ώρες, ο λαός ήταν στους δρόμους απαιτώντας την πτώση της κυβέρνησης και τον διωγμό των ξένων επιτηρητών του ΔΝΤ.
Ακολούθησαν χτυπήματα σε ανοιχτές συγκεντρώσεις (κλασσική ιμπεριαλιστική μέθοδος) ώστε να τρομοκρατήσουν τον λαό για να μην ενισχύει τις κινητοποιήσεις. Δεκάδες οι νεκροί, εκατοντάδες οι τραυματίες...
Τα χτυπήματα αυτά αντί να κάμψουν, ενίσχυσαν το φρόνημα των εξεγερμένων αφού μπορεί ο αγώνας για “θεσμικά και οικονομικά αιτήματα” με ιδεοληπτικούς μανδύες να μην αξίζει ανθρώπινες θυσίες, όμως η κινητοποίηση ήδη είχε λάβει διαστάσεις Εθνεγερσίας. Ο λαός πλέον κατέβαινε στους δρόμους για Εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο.

Το επιμύθιο της εξέγερσης θα το παραθέσουμε σε άλλο άρθρο, για να κλείσουμε το αφιέρωμα με το σημαντικότερο ίσως κομμάτι: Τον ρόλο της Γυναίκας και τις λύσεις που έδωσε. Ναι, η γυναίκα στην Αργεντινή καρπώνεται το μεγαλύτερο μέρος της επιβίωσης και εξόδου της χώρας από αυτόν τον εφιάλτη.

Η Γυναίκα που έσωσε την Αργεντινή – οι λύσεις.
Η Γυναίκα της Αργεντινής στάθηκε στην πρώτη γραμμή της μάχης και αντίστασης. Από τις μαχητικές πορείες, την επιβίωση των παιδιών, τη στήριξη των συζύγων. Πραγματικές ηρωΐδες που όμως έμελλε να καταλύσουν τις κυβερνητικές μεθοδεύσεις δημιουργώντας συνθήκες διαβίωσης με αυτοοργανωμένα συστήματα, μακρυά από την τραπεζική – χρηματοπιστωτική υποτέλεια.

Ένα από τους χιλιάδες χώρους ανταλλαγής προϊόντων που οργάνωσαν οι γυναίκες στην Αργεντινή.
Η δράση των γυναικών ξεκίνησε από την περιφέρεια. Οι γυναίκες της υπαίθρου ένιωσαν πρώτες την κρίση όταν είδαν την παραγωγή τους να οδηγείται σε απαξίωση και τους άντρες τους να παραχωρούν τα πολύτιμα αγαθά για ευτελές αντίτιμο.
Οι γυναίκες πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Με ένα αρχέγονο ένστικτο, επέβαλλαν παύση πώλησης της παραγωγής στους μεσάζοντες και άρχισαν να ιδρύουν καταστήματα αντιπραγμάτευσης. Μικρά κέντρα δηλαδή ανταλλαγής προϊόντων με μία υποδειγματική δομή αποτίμησης βάσει της προσφοράς και ζήτησης των αγαθών. Οι Γυναίκες της Αργεντινής δηλαδή, ανεξαρτητοποιήθηκαν από το χρήμα, πριν την μεγάλη ληστεία που γονάτισε κάθε δραστηριότητα.
Στην περίοδο της μεγάλης ληστείας λοιπόν, η μορφή αυτή επιβίωσης πήρε ραγδαίες διαστάσεις και αποτέλεσε την αιτία της επιτυχίας των κινητοποιήσεων. Πίσω από τις στάχτες των “μαχών”, οι γυναίκες κατάφεραν να ικανοποιήσουν τις βασικές ανάγκες της οικογενειακής διαβίωσης χωρίς την ανάγκη του χρήματος ή της επαιτείας των κουπονιών. Η “τροφοδοσία” των μαχητών είχε εξασφαλιστεί. Το ίδιο και το φρόνημα. Αντί για επαίτες, οι Αργεντίνοι έγιναν ελευθερωτές και οι ντόπιοι και ξένοι εκμεταλλευτές πήραν ένα γερό μάθημα, όταν αναγκαζόντουσαν να εγκαταλείψουν τη χώρα με Αμερικανικά ελικόπτερα (σε επόμενο άρθρο).
Οι γυναίκες της Αργεντινής επέδειξαν οξυδέρκεια, αλληλεγγύη και ικανότητα αποτελεσματικής αυτοοργάνωσης. Έδειξαν τον δρόμο της επιβίωσης, προστάτευσαν τα παιδιά τους και απορρόφησαν μεγάλο μέρος από τους απελπισμένους των “πόλεων της μιζέριας” που είχαν δημιουργηθεί όπως είδαμε στο πρώτο μέρος του αφιερώματος. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η ανάκαμψη της Αργεντινής έγινε με τους όρους που έθεσαν αυτές οι πρωτεργάτριες του αγώνα σε τέτοιο σημείο, ώστε η εξέγερση της Αργεντινής να χαρακτηριστεί η πρώτη γυναικεία εξέγερση στη σύγχρονη ιστορία. Οι ενέργειες της νέας κυβέρνησης συνοπτικά:
Επιμύθιο
Δεν υπήρχε αμφιβολία ότι οι εξελίξεις ήταν αδύνατον να ανατραπούν ακόμα και με έξωθεν στρατιωτική επέμβαση. Ο λαός είχε εκκαθαρίσει τους επίορκους από όλα τα δημόσια αξιώματα και η νέα κυβέρνηση μπορούσε να θέσει η ίδια τους όρους της. Ας τους διαβάσουμε γιατί αποτελούν ένα σημαντικό μάθημα για κάποιους ντόπιους που φλερτάρουν με …γουδιά.
1. Η χώρα κήρυξε πτώχευση, σταματώντας κάθε πληρωμή σε διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα
2. Η ισοτιμία Πέσο – Δολαρίου “ξεκλειδώθηκε” και ακολούθησε υποτίμηση κατά 75%
3. Η Αργεντινή είχε μάθει πλέον να είναι αυτάρκης. Η κοινωνία βάσισε την επιβίωση της στην ντόπια παραγωγή, το εκτεταμένο μποϋκοτάζ ξένων προϊόντων ήταν πλέον κρατική “εντολή”, το εμπορικό ισοζύγιο ανατράπηκε άρδην.
4. Λόγω της υποτίμησης αλλά και της σκληρής δουλειάς του λαού, η παραγωγή της Αργεντινής έγινε ανταγωνιστικότερη φέροντας έναν ρυθμό ανάπτυξης στα πρότυπα της Ρωσίας του 2000.
5. Τον ρόλο του Πούτιν στην Αργεντινή, ανέλαβε ο ίδιος ο λαός που αποκήρυξε μετά βδελυγμίας τις νουθεσίες του state department για συνέχιση της συνεργασίας με το ΔΝΤ έστω και με ειδικά προνόμια.
Δοκιμασμένες λύσεις, η νεκρανάσταση μίας χώρας από έναν λαό που δεν υπόκυψε στον τρόμο και τις απειλές. Μπορούμε;

Επειδή το σχόλιό μου είναι μεγάλο και δεν το ανεβάζει στο χώρο των σχολείων το προσθέτω στο τέλος:

Στο ερώτημα του άρθρου αν μπορούμε σαν λαός να "νεκραναστήσουμε τη χώρα" έχω να κάνω το εξής σχόλιο:
Προφανώς όχι να "νεκραναστήσουμε" τη χώρα για να συνεχίσει τη μέχρι τώρα πορεία που της έχει καθορίσει η τοπική μας ελίτ. Δεν θα πληρώσουμε τα χρέη πάλι τα "υποζύγια". Αν δεν θέλουν και δεν μπορούν να τα πληρώσουν όσοι ευνοήθηκαν από τον δανεισμό των προηγούμενων κυβερνήσεων(χρηματοπιστωτικός τομέας, μεγάλες επιχειρήσεις, μεγάλη ακίνητη περιουσία, ανώτερα μεσοστρώματα-μεγαλοδικηγόροι,μεγαλογιατροί, μεγαλοξενοδόχοι, μεγαλέμποροι, υψηλά αμειβόμενοι της γραφειοκρατίας- κ.λ.π), τότε όλοι οι άλλοι- που είμαστε η πλειοψηφία- να φέρουμε μια κυβέρνηση που θα αρνηθεί να πληρωθούν αυτά τα χρέη από τα χαμηλότερα εισοδήματα, που έτσι και αλλιώς πάντα πλήρωναν τους φόρους που τους αναλογούσαν. Θα αρνηθεί τη θέση που έχει σήμερα η χώρα στα πλαίσια του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης. Θα συρρικνώσει το συγκεντρωτικό κράτος μεταφέροντας δικαιοδοσίες και πόρους προς μια όσο γίνεται πιο αποκεντρωμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση και κοινωνία.
Οι ίδιοι οι πολίτες βέβαια, αυτοί που μπορούμε να αποτελέσουμε την πραγματική κοινότητα της αντιμετώπισης της οικονομικής -και όχι μόνο- κρίσης δεν θα περιμένουμε μια τέτοια κυβέρνηση για να δράσουμε. Χρειάζεται:
ενεργοποίηση, αυτοοργάνωση, αυτοπαραγωγή μέρους της τροφής μας και μέρους των αγαθών ικανοποίησης των αναγκών μας. Ειδικά οι μικροκαταθέτες να αποσύρουν τις καταθέσεις τους απο τις τράπεζες. Να αγοράζουν, αν μπορούν παρατημένη γη, καλύτερα ομαδικά. Να τη μετατρέψουν (έστω και αργότερα, όταν θα υπάρχει πρόβλημα επιβίωσης) σε οικολογικά καλλιεργήσιμη γη. Είτε από τους ίδιους, είτε να τη δανείσουν σε άλλους, που θα μπορούν να το κάνουν γιατί θα έχουν ανάγκη. Απο τους νέους των πόλεων να παρατήσουν την ανεργία και τη μιζέρια της αναζήτησης τυχόν μισθωτής εργασίας και σε ομάδες και συλλογικότητες να εγκαθίστανται σε χώρους αυτοπαραγωγής και αυτοδιαχειριζόμενους στην περιφέρεια. Είτε εξσφαλίζοντάς τους συλλογικά, είτε απαιτώντας τους απο κρατικούς, δημοτικούς, εκκλησιαστικούς φορείς που τους κατέχουν.

Η Περιεκτική Δημοκρατία και τα "μέτρα σταθεροποίησης"

Μου στείλανε από το περιοδικό Περιεκτική Δημοκρατία το παρακάτω άρθρο και το αναρτώ γιατί προτείνει μια εναλλακτική προοπτική, πέρα από τις επικρατούσες απόψεις:

Άρθρο Τάκη Φωτόπουλου στην "Ε" (27-2-2010)
________________________________________
Δημοψήφισμα ΤΩΡΑ για τα ληστρικά μέτρα
Υπάρχει εναλλακτική λύση στην αποικιοποίηση

ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Τα ληστρικά μέτρα που μας επιβάλλει το Διευθυντήριο της Ε.Ε, σαφώς δίνουν την εικόνα μιας πλήρους αποικιοποίησης της χώρας από την υπερεθνική ελίτ. Και δεν πρόκειται απλώς για την εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων συνταγών της ΕΕ, όπως υποστηρίζουν κάποιοι στην Αριστερά. Άλλο πράγμα η εφαρμογή παρόμοιων μέτρων με την τυπική συναίνεση των λαών (όπως στη Βρετανία, Ολλανδία, Σουηδία κ.λπ.) και εντελώς άλλο η αναγκαστική εφαρμογή παρόμοιων μέτρων, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα. Ιδιαίτερα, όταν τα μέτρα αυτά δεν έχουν τη παραμικρή λαϊκή νομιμοποίηση, αφού ως γνωστόν το κυβερνών κόμμα εξελέγη με ένα πρόγραμμα που πρόβλεπε εντελώς αντίθετα μέτρα από αυτά που εφαρμόζει σήμερα. Και αυτό, ενώ η ηγεσία του (όπως και αυτή της ΝΔ) είχε πλήρη επίγνωση της κρίσης ―η οποία βασικά είναι χρόνια― και συνειδητά εξαπατούσε τον λαό με την βοήθεια των πολιτικών και οικονομικών ελίτ που ελέγχουν τα ΜΜΕ, οι οποίες ήξεραν ότι μόνο ένα «σοσιαλιστικό» κόμμα που ελέγχει τα συνδικάτα θα μπορούσε να περάσει παρόμοια μέτρα! Ούτε βέβαια μπορεί να παίρνει κανείς σοβαρά υπόψη πληρωμένες δημοσκοπήσεις που επικαλούνται οι ελίτ και δήθεν δείχνουν λαϊκή έγκριση των μέτρων. Όταν η Ελλάδα έχει γίνει πασίγνωστη για το μαγείρεμα των επίσημων στατιστικών στοιχείων (δεν είναι βέβαια μόνη!) αποτελεί κακόγουστο ανέκδοτο η επίκληση των δήθεν αμερόληπτων πορισμάτων των δημοσκοπήσεων και μάλιστα σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα για τις ελίτ ―που χρηματοδοτούν τις δημοσκοπήσεις αυτές...

Τα επιβαλλόμενα μέτρα παρουσιάζονται, σε μια μαζική πλύση εγκεφάλου από τις ελίτ, τους «αναλυτές» τους και τα ΜΜΕ, ως αναπόφευκτα. Γεγονός όμως που αληθεύει μόνο εάν πάρουμε δεδομένο το θεσμικό πλαίσιο της σημερινής παγκοσμιοποίησης, δηλαδή τις ανοικτές και απελευθερωμένες αγορές που είναι η απώτερη αιτία, και των συνακόλουθων συνθηκών Μάαστριχτ, Λισσαβόνας, του Συμφώνου Σταθερότητας κ.λπ. Στο πλαίσιο αυτό, η ανταγωνιστικότητα παίζει κρίσιμο ρόλο σε μια εξαγωγική οικονομία που στηρίζει την ανάπτυξη της στην ελεύθερη κίνηση εμπορευμάτων και κεφαλαίου (όπως η Γερμανία και η ...Κίνα). Η δε ανταγωνιστικότητα μιας χώρας εξαρτάται από το χαμηλό κόστος παραγωγής (που είναι συνάρτηση των μισθών, της παραγωγικότητας, της σταθερότητας των τιμών, αλλά και των εργοδοτικών εισφορών/φόρων κ.λπ.). Το Ευρώ λοιπόν δεν μπορεί να διαχωριστεί από το Σύμφωνο Σταθερότητας, όπως ανόητα υποστηρίζει η ρεφορμιστική Αριστερά, γιατί είναι ο συνδυασμός αυτός που, στο δεδομένο θεσμικό πλαίσιο, μπορεί να επιτύχει την νομισματική σταθερότητα και την ανταγωνιστικότητα των αναπτυγμένων οικονομιών στην Ευρωζώνη, εφόσον χωρίς τις πολιτικές συμπίεσης των μισθών, τιμών και συναφών ελλειμμάτων, πράγματι δεν θα μπορούσε η «Ε.Ε. των κεφαλαίων» να επιβιώσει στον ανταγωνισμό με ΗΠΑ, Κίνα κ.λπ. Έτσι, η Ευρωζώνη διαμορφώθηκε με βάση τις ανάγκες οικονομιών όπως η Γερμανική, οι οποίες ελάχιστη σχέση έχουν με τις ανάγκες χωρών όπως η Ελληνική, ή άλλες χώρες στον «Ευρωπαϊκό Νότο».

Το σύνθημα, επομένως, «κατάργηση του Συμφώνου Σταθερότητας» είναι αποπροσανατολιστικό, γιατί ουσιαστικά μεταθέτουμε το θέμα να λυθεί στην ΟΝΕ, όταν θ' αλλάξει ο γενικός συσχετισμός δυνάμεων μέσα σε αυτήν, δηλαδή ...σε τρία τέρμινα. Στο μεταξύ, ο Ελληνικός λαός θα έχει γονατίσει μέσα στην νεοφιλελεύθερη ανέχεια και την ανεργία (που, σήμερα, συνήθως καταλήγει στον συντηρητισμό και την απάθεια, βλ. π.χ. το Βρετανικό παράδειγμα). Αντίστοιχα, το σύνθημα της «απείθειας στην Ε.Ε» καταντά ρητορικό, όταν το κυβερνών κόμμα ελέγχει τα κυριότερα συνδικάτα, από τα οποία άλλωστε προκύπτουν στη συνέχεια επαγγελματίες πολιτικοί στο κόμμα!

Από την άλλη μεριά όμως, θα μπορούσε να προταθεί ένα εναλλακτικό «πακέτο» μέτρων σαν το παρακάτω που, ακόμη και στο υπάρχον σύστημα της οικονομίας της αγοράς και της αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας», θα μπορούσε να εξασφαλίσει:
• την έξοδο από τη σημερινή δημοσιονομική κρίση (όχι βέβαια από τη χρόνια οικονομική κρίση που είναι συνάρτηση μακροπρόθεσμων ριζικών αλλαγών στην παραγωγική και καταναλωτική δομή χώρας), χωρίς το σημερινό πετσόκομμα κοινωνικών κατακτήσεων, τη μαζική ανεργία και τη φτώχεια για δεκαετίες,
• πραγματική κοινωνική δικαιοσύνη (όχι αυτή που επικαλείται η κυβέρνηση!) για την έξοδο από την κρίση, επιβάλλοντας σε αυτούς που κυρίως ωφελήθηκαν όλα αυτά τα χρόνια από τον υπέρογκο δανεισμό, να πληρώσουν το χρέος από τις πελώριες περιουσίες που συγκέντρωσαν με την φοροδιαφυγή, αισχροκέρδεια κ.λπ.,
• τη δημιουργία των προϋποθέσεων για οικονομική αυτοδυναμία (όχι αυτάρκεια) και υπέρβαση του άσκοπου καταναλωτισμού στο μέλλον.[1]
Η θεμελιακή προϋπόθεση για ένα παρόμοιο πακέτο μέτρων είναι η ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας στο οικονομικό επίπεδο που σήμερα έχει καταλυθεί. Αυτό συνεπάγεται την άμεση έξοδο από την Ευρωζώνη ―λύση που προτείνουν ακόμη και ορθόδοξοι οικονομολόγοι του Χαρβαρντ (με άλλο βέβαια σκεπτικό και σαν προσωρινό μέτρο),[2] σε αντίθεση με τις δικούς μας φωστήρες «αριστερούς» διανοούμενους που προβλέπουν τη συντέλεια του κόσμου από παρόμοια ενέργεια! Για να μην είναι όμως οδυνηρή η διαδικασία αυτή, θα πρέπει να συνδυαστεί με ένα συμπληρωματικό «πακέτο» μέτρων όπως τα παρακάτω, που θα γίνουν εφικτά μετά την έξοδο από την ΟΝΕ και τη συνακόλουθη αποδέσμευση μας από το Σύμφωνο Σταθερότητας:
1) λογική υποτίμηση της «νέας δραχμής» που θα εισαγόταν στη θέση του Ευρώ ―πράγμα που θα έκανε φτηνότερο τον τουρισμό και τα εξαγωγικά προϊόντα μας που τώρα υποφέρουν από το ακριβό Ευρώ που επιβάλλει το Διευθυντήριο, ενώ συγχρόνως θα έκανε ακριβότερα τα εισαγόμενα προϊόντα ―πράγμα που θα έδινε σημαντική προστασία στην ντόπια αγροτική και βιοτεχνική παραγωγή. Τα εισαγόμενα είδη πρώτης ανάγκης θα μπορούσαν να επιχορηγούνται (για να μην κτυπηθούν τα λαϊκά στρώματα), με χρήματα από τα έσοδα που θα προέκυπταν από ένα βαρύ επιπρόσθετο φόρο στα εισαγόμενα είδη πολυτελείας, ενώ έλεγχοι στις τιμές θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν τις μη απαραίτητες ανατιμήσεις,
2) Επαναδιαπραγμάτευση του Χρέους (με την απειλή κήρυξης άμεσης χρεοκοπίας, δηλαδή στάσης των πληρωμών τοκοχρεωλυσίων σε περίπτωση μη αποδοχής της), με στόχο τη σημαντική επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και την αντιστάθμιση των συνεπειών της υποτίμησης στο υπάρχον χρέος,
3) Σταδιακή αποπληρωμή του Χρέους με έσοδα που θα προέλθουν βασικά από ένα άκρως προοδευτικό έκτακτο φόρο ακίνητης και κινητής περιουσίας (π.χ. για περιουσίες πάνω από 1 εκ. Ευρώ, που βρίσκονται είτε στην Ελλάδα είτε σε καταθέσεις του εξωτερικού), με παράλληλη εισαγωγή αυστηρών ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίου, ώστε να σταματήσει η συνεχής εκροή κεφαλαίων των ελίτ που μόνο τους τελευταίους μήνες ξεπερνά τα 10 δις Ευρώ,[3] και να ελεγχθεί η κερδοσκοπία.
Ο συνδυασμός των μέτρων αυτών θα σήμαινε περισσότερες δουλειές και εισοδήματα, καθώς και μείωση της πελώριας ανισοκατανομής εισοδήματος, αντί για την ανεργία, τη φτώχεια και τη μεγαλύτερη ανισότητα που μας καταδικάζουν οι Ευρωπαϊκές και ντόπιες ελίτ. Εάν λοιπόν η πολιτική ελίτ ενδιαφέρεται έστω για τα προσχήματα «δημοκρατικότητας», ας προχωρήσει σε άμεσο δημοψήφισμα για την έγκριση ή απόρριψη των ληστρικών μέτρων, ώστε να συζητηθούν δημόσια οι εναλλακτικές προτάσεις, εφόσον βέβαια εξασφαλιστούν οι όροι απόλυτης ισηγορίας στα ΜΜΕ. Εάν, αντίθετα, η κυβέρνηση επιλέξει τη «νομιμοποίηση» των μέτρων με βάση τις δημοσκοπήσεις, δικαιολογημένα, θα χαρακτηριστεί ―ιδιαίτερα αν αρχίσει να καταφεύγει στη βία για να καταπνίξει τη λαϊκή αντίδραση (όπως ήδη άρχισε να κάνει)― «κοινοβουλευτική χούντα» και θ’ αντιμετωπιστεί ανάλογα...


________________________________________
[1] Βλ. περιοδικό Περιεκτική Δημοκρατία (αρ. 20-21) & Η Παγκόσμια Κρίση, η Ελλάδα και το Αντισυστημικό Κίνημα (Κουκκίδα, 2009), κεφ. 14.
[2] Martin Feldstein, “Let Greece take a eurozone "holiday"”, The Financial Times (16/2/2010).
[3] Helena Smith, “Super-rich move billions out as debt crisis overwhelms Greece”, The Observer (7/2/2010).

Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2010

6) Υγεία

Αναφερόμαστε πολύ συχνά στην οικονομική ή την οικολογική κρίση , αλλά πολύ λίγο στην εξίσου σοβαρή σε έκταση και συνέπειες, βιολογική κρίση.
Αυτή είναι μέρος της πολυδιάστατης (οικονομικής, κοινωνικής, πολιτικής, οικολογικής) κρίσης και αφορά στη βιόσφαιρα και στον άνθρωπο. Οφείλεται ουσιαστικά στην επιδείνωση του περιβάλλοντος (γενικευμένη μόλυνση του αέρα, των νερών, του εδάφους, της θάλασσας, των τροφίμων κ.λ.π.), στο καταναλωτικό πρότυπο (ανθυγιεινές συνήθειες των ανθρώπων από μικρή κιόλας ηλικία), στην ταχύτητα που διέπει τη σύγχρονη ζωή των ανθρώπων και τους βιορυθμούς που δεν επιτρέπουν τη φυσική αναζωογόνησή τους, καθώς και στις κοινωνικές ανισότητες (φτώχεια, ανέχεια, ανεργία, κοινωνική εξαθλίωση, υποβάθμιση του δημόσιου χαρακτήρα των ιατρικών -νοσηλευτικών συστημάτων κ.λ.π.), που προωθεί η παγκοσμιοποιημένη καπιταλιστική αγορά.
Η συμπτωματολογία της:
Χρόνιες εκφυλιστικές αρρώστιες, σ’ ένα σημαντικό ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού των ανεπτυγμένων κυρίως χωρών. Σοβαρές αρρώστιες που προσβάλλουν ολοένα και περισσότερους σε όλο και νεώτερες ηλικίες, σ’ ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού στις ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, όπως καρκίνοι παντός είδους, διαβήτης, στεφανιαία, αρτηριοσκλήρυνση, υψηλή πίεση, αρθρίτιδα, ελκώδης κολίτιδα, αλτσχάιμερ, σκλήρυνση κατά πλάκας, άσθμα και αλλεργίες, επιληψία και κατάθλιψη, διανοητική αδυναμία, πνευματική κάμψη, σεξουαλική αδυναμία, ακόμη και σε νέους άνδρες, στειρότητα σε γυναίκες και άνδρες, με ανήσυχη εξασθένιση του ανδρικού σπέρματος. Η παχυσαρκία είναι η μεγαλύτερη μάστιγα στην εποχή μας στον ανεπτυγμένο κόσμο (και τα Ελληνόπουλα είναι από τα πιο παχύσαρκα και υπέρβαρα παιδιά στον κόσμο). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό του παιδικού άσθματος: «Γινόμαστε μάρτυρες μιας χωρίς προηγούμενο αύξησης του άσθματος στα παιδιά της Ευρώπης», π.χ. στην Αγγλία τα σχετικά προβλήματα εντοπίζονται στο 32,2% των παιδιών, ενώ στις αναπτυγμένες χώρες συνολικά παρουσιάζεται με συχνότητα 10 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με τις χώρες του τρίτου κόσμου.
Εξάλλου η Διακυβερνητική Ομάδα Ειδικών για το Κλίμα προειδοποιεί ότι θα έχουμε αύξηση της θνησιμότητας, εξαιτίας της έξαρσης των μολυσματικών ασθενειών από τις προβλεπόμενες κλιματικές αλλαγές (δάγκειος πυρετός, χολέρα, ελονοσία κύρια στην Αφρική, διαρροϊκές ασθένειες και αλλεργίες στην υποσαχάρια Αφρική και Ασία, ενώ στις αναπτυγμένες χώρες, ιδίως στις πόλεις θα έχουμε έξαρση των αναπνευστικών και καρδιαγγειακών νοσημάτων, λόγω κυρίως του καύσωνα).
Η βιολογική κρίση, ενώ επιδεινώνεται σταδιακά σε όλο τον κόσμο, δεν γίνεται τίποτε ουσιαστικό για την αναχαίτισή της. Από πλευράς Ιατρικής γίνεται προσπάθεια για το μετριασμό, την ανακούφιση και την καταστολή των συμπτωμάτων της βιολογικής κρίσης -δηλαδή των διαφόρων μορφών της αρρώστιας και της νοσηρότητας γενικά- αλλά σχεδόν τίποτε ουσιαστικό για την απομάκρυνση και διόρθωση των βασικών αιτιών της
Ποτέ πριν στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν υπήρξε μια μεγαλύτερη παραγωγή άχρηστων και βλαπτικών προϊόντων, σπαταλώντας εγκληματικά τους πόρους του πλανήτη και βλάπτοντας την υγεία και ευεξία των πολλών, για χατίρι των κερδών που αποφέρουν τα προϊόντα αυτά. Για χατίρι, δηλαδή, της οικονομικής ανάπτυξης, που είναι το οξυγόνο του κυρίαρχου συστήματος.
Στα πλαίσια της οικονομίας της αγοράς και της παγκοσμιοποίησης, έχει δημιουργηθεί ένας κόσμος του παράλογου, στον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά μας και θα μεγαλώσουν οι επόμενες γενιές, ζώντας αφύσικα σε ένα τοξικό νοσηρό περιβάλλον από τα γενοφάσκια τους, με τραγικές συνέπειες στη ζωή τους, στην υγεία τους, στη βιολογική τους υπόσταση. Ένας κόσμος που κάποιοι κερδίζουν τα μέγιστα από την ίδια την ασθένεια και τη παγκοσμιοποίησή της. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των πρόσφατων "πανδημιών"(ιδιαίτερα της τελευταίας "των χοίρων"), που μπορεί να οδηγεί σε μεταφορά πόρων από τα κράτη στη φαρμακοβιομηχανία για παραγωγή φαρμάκων και εμβολίων εντελώς αχρείαστων και που πρέπει να καταναλωθούν για την παραπέρα υποβάθμιση του ανοσιοποιητικού μας συστήματος(Βέβαια, μετά την υστερία, και αφού πέτυχε το στόχο της, η πανδημία της γρίπης των χοίρων ξεχάσθηκε πάλι, όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις. Να περιμένουμε ότι θα οργανωθεί κάποια επόμενη στο άμεσο μέλλον; Σίγουρα, αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία η πλειοψηφία των πολιτών σε κάθε χώρα και ιδίως στη χώρα μας με την υπερκατανάλωση φαρμάκων και αντιβιοτικών. Εδώ αν κάποιος μπει στο νοσοκομείο σήμερα κινδυνεύει περισσότερο να πεθάνει από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη, παρά από την ίδια την ασθένειά του. Οι δαπάνες ωφελούν λίγους και όχι το σύνολο των πολιτών, γιατί έχουν σα στόχο την εξαγωγή κέρδους από το ιατροφαρμακευτικό σύμπλεγμα και όχι τη βελτίωση της υγείας των ανθρώπων).
Πέρα από το ότι θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής (όχι μόλυνση, όχι ανισότητες, όχι ψυχολογικές εντάσεις), η ιατρική σήμερα θα πρέπει να στηριχθεί σε αντιδιαμετρικές αρχές από αυτές της μέχρι τώρα συμβατικής, όπως :
• Η ασθένεια δεν υπάρχει, δεν είναι μοιραία ούτε αναπόφευκτη. Υπάρχει μόνο ο ασθενής και σε αυτόν θα πρέπει να επικεντρωθεί η θεραπεία. Αυτή συνίσταται στην αποκατάσταση της ισορροπίας στη ζωή του ασθενούς, αφού τα συμπτώματα της «ασθένειας» είναι οι ορατές ενδείξεις μιας σωματικής ή ψυχικής ανισορροπίας (που είναι μη ορατή).
• Όταν εμφανίζονται τα συμπτώματα, έχουμε τα πρώτα σημάδια της αποκατάστασης της ισορροπίας από το ίδιο το σώμα, άρα θα πρέπει να ερμηνεύονται σαν αρχή της θεραπείας και σαν το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει στη συνέχεια η αποθεραπεία. Αυτή θα αποσκοπεί στο να παρέχει στον οργανισμό πρόσθετη ενέργεια, ώστε να επιταχύνει την έκφραση των συμπτωμάτων και όχι να τα εξαφανίσει (αυτό κάνουν π.χ. η Ομοιοπαθητική, ο Βελονισμός, η οστεοπαθητική κ.λ.π.)
• Οι παθογόνοι παράγοντες δεν είναι εχθροί της υγείας, αλλά σύμμαχοί της. Εμφανίζονται τη στιγμή που αρχίζει η διαδικασία της θεραπείας και κινητοποιούνται από το ίδιο το σώμα για να βοηθήσουν, είτε φέρνοντας υλικά για την επανοικοδόμηση των κυττάρων, είτε για να εκκενώσουν τα αχρηστευμένα κύτταρα (ιοί: παράγοντες καθαρισμού, βακτήρια-μύκητες: παράγοντες ανοικοδόμησης). Αν δεν έχει βέβαια το σώμα την απαραίτητη ενέργεια για τη διαδικασία της θεραπείας, εξαντλείται με την προσπάθεια και μπορεί να καταρρεύσει αν δεν βοηθηθεί, ώστε να την εκπληρώσει. Το ίδιο συμβαίνει και με τις αλλεργίες, που είναι στην πραγματικότητα διαδικασίες θεραπείας του εσωτερικού στρες.
• Ο γενετικός μας χάρτης απεικονίζει όλες τις ψυχοσωματικές αλλαγές που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, πέρα από τη γενετική μας κληρονομιά. Αντανακλά την κατάσταση της υγείας και δεν είναι η υγεία αποτέλεσμα της γενετικής αιτιοκρατίας. Η αντικατάσταση «παθογόνων» γονιδίων με «υγιή» δεν εξαφανίζουν την ασθένεια, απλά «σβήνουν τη μνήμη ενός γεγονότος», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι «σβήνει και το γεγονός». Το ίδιο και με την αφαίρεση «άρρωστων» οργάνων, τα οποία στην ουσία είναι σημεία εκδήλωσης της αρρώστιας, μέσα από τα οποία προσπαθεί να εκφραστεί η διαδικασία της θεραπείας και όχι η αιτία της αρρώστιας. Αν δεν βρεθεί και λυθεί αυτή η αιτία, απλώς αφαιρείται ένα σημείο εκδήλωσής της με αποτέλεσμα να βρει στη συνέχεια άλλο σημείο, συνήθως γειτονικό, για να εκφρασθεί.
• Επειδή «η ασθένεια είναι η λύση που βρίσκει ο εγκέφαλος στο πρόβλημα των εσωτερικών συγκρούσεων και ανισορροπιών» (επεξεργαζόμενος τις πραγματικές ή φανταστικές ή συμβολικές πληροφορίες ξεκινά ένα πρόγραμμα βιολογικών διαδικασιών για επιβίωση, που φαίνεται από τα συμπτώματα), πολλά μπορεί να κάνει ο καθένας για να θεραπευθεί. Αρκεί να αλλάζει συνήθειες και συμπεριφορές, τους τρόπους σκέψης, τη συναισθηματική ζωή του(να εκφράζει τις ανάγκες και τα συναισθήματά του, να τολμά αντιπαραθέσεις με σεβασμό στους άλλους, να αναγνωρίζει την πραγματικότητα όπως είναι και να προσαρμόζει προς αυτήν τις πράξεις του, να τελειώνει και να επιλύει τις συναισθηματικές του εκκρεμότητες με τους άλλους, να συγχωρεί κ.λ.π) και να μην εξαρτάται πάντα από τους θεραπευτές, οι οποίοι εξ αντικειμένου βρίσκονται σε θέση εξουσίας απέναντί του.
Στη συνέχεια δεν θα πρέπει να ταυτισθεί η έννοια της υγείας με την ιατρική περίθαλψη. Το γενικό επίπεδο υγείας συνδέεται άμεσα με την οικονομική ζωή, τις ανισότητες και τη μόλυνση του περιβάλλοντος και έτσι η δράση σε αυτούς τους τομείς θα έχει να κάνει και με την υγεία. Ταυτόχρονα το ενδιαφέρον θα πρέπει να στραφεί και στον τομέα της λήψης περίθαλψης από τον πληθυσμό. Οι δαπάνες για αυτό θα πρέπει να ωφελούν το σύνολο των πολιτών και όχι τους λίγους. Η φροντίδα της υγείας να οργανωθεί στη βάση της κοινωνικής και οικονομικής δικαιοσύνης με αυτοδιαχείριση (π.χ. συμβούλιο υγείας)
 Προώθηση του αιτήματος για βελτιωμένη δημόσια υγεία στοχεύοντας κατ αρχάς στη βελτίωση των περιβαλλοντικών παραγόντων που την επιβαρύνουν και στην εξασφάλιση του απαραίτητου χρόνου για την βιολογική μας αναπαραγωγή και ανανέωση. Βελτίωση της ποιότητας του αέρα και της τροφής,αλλά και του πόσιμου νερού. Είναι απαραίτητες πολιτικές, που θα εξασφαλίζουν την πρόσβαση όλων των πολιτών στο ποιοτικό νερό. Αυτό συνδέεται με την ανανέωση των δικτύων, ώστε να μην χάνεται το νερό, με καμπάνιες μείωσης της αλόγιστης χρήσης του, με επεκτεινόμενη χρήση ανακυκλωμένου νερού(από την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων) για πότισμα και καθάρισμα με προστασία των πηγών, των υδροφόρων στρωμάτων και των συνδεόμενων με αυτά οικοσυστημάτων
 Εντοπισμός των διάφορων τοξικών υλικών της καθημερινής χρήσης(π.χ. τοξικά χρώματα, μονώσεις, παρασιτοκτόνα κ.λ.π.) στους χώρους διαμονής και εργασίας, ευαισθητοποίηση των πολιτών για μη χρήση τους και μέτρα που μπορεί να φθάνουν μέχρι απαγόρευσή τους από την τοπική αρχή.
 Προώθηση συστήματος αγωγής υγείας με βασικό άξονα την πρόληψη. Υγεία σημαίνει ισορροπία και μέσα και έξω από μας.
 Βελτίωση των συνθηκών νοσοκομειακής περίθαλψης (επαναπροσδιορισμός του νοσοκομειακού συστήματος και από άποψη θέσης και από άποψη εξοπλισμών και προσωπικού, καθώς και των μεθόδων περίθαλψης)
 Αναγνώριση των εναλλακτικών μορφών ιατρικής και δημιουργία κέντρων εναλλακτικών θεραπειών.

Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010

5) Διατροφή

  • Η ποιότητα της τροφής και η επιβάρυνσή της με ανθυγιεινά και χημικά-τοξικά κατάλοιπα και γ.τ.ο., αφορά στην πλειοψηφία του πληθυσμού και για ένα μέρος του (χωρίς οικονομικό πρόβλημα, αλλά που έχει ενστερνισθεί τον καταναλωτισμό) έχει πάρει τη μορφή της παχυσαρκίας(κατανάλωση λιπαρών τροφών κ.λ.π.). Εδώ το ζήτημα έχει να κάνει με την ενημέρωση και την αλλαγή της νοοτροπίας. Προώθηση της αντίληψης ότι η ποιότητα της τροφής αφορά στην υγεία μας και στην ίδια την ποιότητα της ζωής μας και άρα αξίζει περισσότερης προσοχής.
  • Όχι στην ταχυφαγία, ναι στην αναζήτηση ποιοτικής τροφής και στην μεσογειακή δίαιτα.
  • Μποϋκοτάζ των ακριβών και των υποβαθμισμένων ποιοτικά προϊόντων των μεγάλων εταιρειών καθώς και των μεταλλαγμένων στα μεγάλα σουπερμάρκετς. Απαίτηση από τις Νομαρχίες να οργανώσουν ειδική υπηρεσία, που θα μας εξασφαλίζει όχι μόνο από την είσοδο των μεταλλαγμένων, αλλά και από την επιβάρυνση των λαχανικών και των άλλων ειδών διατροφής από τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα .
  • Όχι στα πτηνοτροφικά προϊόντα από μεγάλες αποστειρωμένες πτηνοτροφικές μονάδες που με τα αντιβιοτικά που περιέχουν μας διαλύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα (στήριξη προϊόντων οικόσιτων πουλερικών)
  • Στήριξη των τοπικών ποιοτικών προϊόντων και ιδιαίτερα βιολογικών. Λαϊκές αγορές με ασφαλή ελεγμένα προϊόντα από τους ίδιους τους παραγωγούς (σήμερα τα περισσότερα διακινούνται από εμπόρους, είναι ανώνυμα και επιβαρημένα με κάθε είδους φυτοφάρμακα). Οργάνωση αυτοδιαχειριζόμενης λαϊκής αγοράς βιολογικών προϊόντων
  • Οργάνωση Καμπάνιας για στροφή προς ένα νέο μοντέλο ζωής, που δεν θα στηρίζεται στην κατανάλωση, αλλά στη δημιουργία, στην αυτοεκπαίδευση και αυτοβελτίωση, στην αλληλοβοήθεια και αλληλεγγύη με προτροπή των πολιτών να παράγουν (υλικά και πνευματικά), όσο γίνεται περισσότερο για τον εαυτό τους και τους γύρω τους (π.χ συλλογικοί ή οικογενειακοί μπαχτσέδες, παρατημένα κτήματα στα χωριά κ.λ.π.) κάνοντας ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών.
  • Ποιοτικά είδη διατροφής στα κυλικεία των σχολείων και των πανεπιστημίων με αυτοδιαχείρισή τους από τη σχολική κοινότητα και τους φοιτητές αντίστοιχα.

4) Συγκοινωνία-Μετακίνηση-Μεταφορές

Η βασική κατεύθυνση εδώ είναι ένας πολιτισμός της κινητικότητας και όχι της Κυκλοφορίας. Περιλαμβάνει:

  • Καμπάνιες μείωσης της αυτοκίνησης: π.χ. μείωση του ποσοστού των μετακινήσεων με ιδιωτικό όχημα ενός ατόμου και προώθηση των ομαδικών μετακινήσεων με δημιουργία τηλεφωνικού κέντρου και σταθμού,όπου θα δηλώνουν κάθε φορά τη συγκεκριμένη μετακίνησή τους οι οδηγοί και οι ταξιδιώτες την αντίστοιχη επιθυμία για ταξίδι, ώστε να είναι δυνατή η οργάνωση κοινών ταξιδιών με συμμετοχή όλων στα έξοδα μετακίνησης.
  • Προώθηση των δημόσιων-δημοτικών μέσων μετακίνησης με ταυτόχρονη βελτίωσή τους (αντιρρυπαντική τεχνολογία και καύσιμα με ταυτόχρονη χρήση προχωρημένων μεθόδων ελέγχου των εκπομπών σε όλα τα λεωφορεία και ταξί, δίκτυο μεταφοράς, μείωση εισιτηρίων κ.λ.π.).
  • Νέο ρόλο για τα Κ.Τ.Ε.Λ.,με επιδοτούμενα δρομολόγια σε όλες τις «άγονες» γραμμές προς απομονωμένους οικισμούς, μετεγκατάσταση των σταθμών λεωφορείων σε επαφή με τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, ανταποκρίσεις των Κ.Τ.Ε.Λ. με το σιδηρόδρομο.
  • Επέκταση των σιδηροδρομικών αξόνων:Δυτικός Σιδηροδρομικός Άξονας, Σιδηροδρομική Εγνατία, Σιδηρόδρομος Βόρειας Κρήτης. Πλήρη προαστιακά δίκτυα στις μεγάλες πόλεις. Σύνδεση όλων των βασικών λιμανιών με το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Κέντρα συνδυασμένων εμπορευματικών μεταφορών, για συνεργασία φορτηγών –τρένων.
  • Ναυπήγηση ενεργειακά αποδοτικών πλοίων, ειδικά για τις άγονες γραμμές.
  • Δίκτυα τραμ σε όλες τις μεγάλες και μεσαίες πόλεις .
  • Δημιουργία δικτύου για το ποδήλατο με οργάνωση της πόλης σε τρία επίπεδα: στο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού, στο επίπεδο των παρεμβάσεων στο κύριο οδικό δίκτυο και στο επίπεδο των σημείων αλλαγής μέσου μετακίνησης (βασικά στα σημεία εισόδου στην πόλη, όπου όσοι θα μπαίνουν στην πόλη με ιδιωτικό όχημα να μπορούν να παρκάρουν το όχημά τους και να δανείζονται κατάλληλα ποδήλατα για την αντίστοιχη μετακίνησή τους στο κέντρο της πόλης).

Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2010

3) Κατοικία-ποιότητα ζωής

  • Προγράμματα μόνωσης κτιρίων, στα κουφώματα, εξωτερικούς τοίχους και στέγες,ξεκινώντας από τα δημόσια-δημοτικά κτίρια(ιδιαίτερα τα σχολεία), στρέφοντας τον τομέα της οικοδομής σε κατευθύνσεις που δεν απαιτούν άλλη οικοδομήσιμη γη, διασώζοντας παράλληλα χιλιάδες θέσεις εργασίας και δημιουργώντας και νέες. Δωρεάν μελέτες για κάθε ακίνητο, επιδότηση για τα χαμηλότερα εισοδήματα, ευνοϊκές χρηματοδοτήσεις και φορολογικά κίνητρα για τα μεσαία στρώματα, ρυθμίσεις για την κατανομή δαπάνης και οφέλους μεταξύ ενοικιαστών και ιδιοκτητών.Προδιαγραφές μόνωσης και βιοκλιματικού σχεδιασμού στα νέα κτίρια, καθώς και κίνητρα για εφαρμογές ήπιας γεωθερμίας.
  • Πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας και χρήσης ήπιων μορφών π.χ. φυσικό αέριο και βιοαέριο για οικιακές χρήσεις(ιδιαίτερα στη κουζίνα), οικονομικές λάμπες και συσκευές, ταράτσες με φωτοβολταϊκά(νομοθετικό πλαίσιο που να θεωρεί κάθε κτίριο κατάλληλο για ηλιακή στέγη- με εξαιρέσεις μόνο για ειδικές περιπτώσεις μνημείων και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς- με απόφαση πλειοψηφίας της συνέλευσης των ιδιοκτητών, χωρίς να θεωρούνται οι ένοικοι επιχειρηματίες ή έμποροι ενέργειας), κάλυψη των νότιων πλευρών των κτιρίων με φυλλοβόλα αναρριχητικά και δένδρα, ώστε το καλοκαίρι να δροσίζονται τα κτίρια και όπου δυνατόν, θερμοκήπια στη νότια πλευρά για θερμική άνεση το χειμώνα και αποφυγή των ενεργοβόρων κλιματιστικών).
  • Δράση για βελτίωση της ποιότητας του αέρα που αναπνέουμε με ουσιαστική παρέμβαση στις πηγές των ρύπων, είτε αυτές είναι οι κεντρικές θερμάνσεις των κτιρίων, είτε οι οικοδομικές δραστηριότητες των υπηρεσιών και των ιδιωτών, είτε οι βιομηχανίες, είτε η αυτοκίνηση και η δημόσια συγκοινωνία. Η παρέμβαση μπορεί να πάρει διάφορες μορφές τις οποίες αποφασίζουν οι πολίτες με πρωταγωνιστές τους άμεσα θιγόμενους κάθε φορά.
  • Καμπάνιες για ουσιαστική καθαριότητα, με μείωση της παραγωγής σκουπιδιών από τους πολίτες- καταναλωτές και τις επιχειρήσεις (ανακυκλώσιμες συσκευασίες, μείωση των πλαστικών και κατάργηση ειδικά της πλαστικής σακούλας, μείωση της κατανάλωσης προϊόντων μιας χρήσης κ.λ.π.), με διαλογή, ανακύκλωση, κομποστοποίηση και σωστή διαχείριση των αναπόφευκτων σκουπιδιών. Πολύ σημαντικό για τον χώρο της κατοικίας και της πόλης είναι η διαχείριση των αποβλήτων, των υγρών και των στερεών. Βελτιστοποίηση λειτουργίας των βιολογικών καθαρισμών των πολεοδομικών συγκροτημάτων (π.χ. χρήση της τεχνολογίας των «ενεργών μικροοργανισμών» και εφαρμογή προωθημένων συστημάτων αποχέτευσης στα Δημοτικά Διαμερίσματα.
  • Δραστηριότητες για «επιστροφή της φύσης» στην πόλη, μάχες για ελεύθερους κοινόχρηστους χώρους και επέκταση του πράσινου με πάρκα ανά γειτονιά και δεντροφυτεμένες πλατείες, παιδικές χαρές και αποκεντρωμένα κέντρα νεότητας. Ειδική περίπτωση για φροντίδα αποτελούν τα ποτάμια των πόλεων και των κατοικημένων περιοχών, τα οποία πρέπει να επανέλθουν στην αρχική τους κατάσταση, αν είναι δυνατόν, ώστε να παίζουν το ρόλο των αέρινων διαδρόμων και να μην γίνουν αιτία καταστροφών κάποια στιγμή, όπως το ζούμε συχνά. Φροντίδα ιδιαίτερη για τις παραλίες, που εκτός από καθαρές θα πρέπει να είναι έτσι οργανωμένες, ώστε να μην έχουμε ατυχήματα και πνιγμούς, ιδίως με παιδιά.
  • Καμπάνιες με στόχο την ευαισθητοποίηση των ίδιων των πολιτών ως προς την μείωση της ηχορύπανσης, της λήψης κοινά αποδεκτών μέτρων, ώστε να απολαμβάνουν και την ησυχία, περιοχές που είναι ιδιαίτερα επιβαρημένες από τους διάφορους θορύβους

Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010

2) Ενέργεια



  • Επενδύσεις στην ανανεώσιμη ενέργεια από τους ΟΤΑ για την ενεργειακή απεξάρτηση από το πετρέλαιο και τον λιγνήτη, ώστε κάθε περιοχή να έχει ενεργειακή ασφάλεια και να μην εξαρτάται από τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζεται ένα βιώσιμο μέλλον με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση στη μετά το πετρέλαιο εποχή.

  • Ενθάρρυνση δημοτικών επιχειρήσεων Ανανεώσιμης Ενέργειας με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τοπικής κλίμακας εγκαταστάσεις σε συνεργασία με μη κερδοσκοπικές εταιρείες λαϊκής βάσης και όχι με τις μεγάλες ιδιωτικές-κυρίως ξένες- εταιρείες, που επενδύουν βασικά σε μεγάλα αιολικά πάρκα με δικό τους εργατικό δυναμικό, χωρίς να δημιουργούν τοπικό εισόδημα, ιδιοποιώντας τα κέρδη και δίνοντας ψίχουλα στους δήμους. Από την τοπική παραγωγή ενέργειας θα επωφεληθούν όχι μόνο οι εργαζόμενοι σε αυτή, αλλά και οι καταναλωτές της περιοχής με τις χαμηλότερες τιμές που θα επιτευχθούν μέσω του ελέγχου των δημοτών.

  • Αποφασιστική ώθηση στην έρευνα στον τομέα των Α.Π.Ε., με συμμετοχή του Κ.Α.Π.Ε. και των πανεπιστημιακών και τεχνολογικών ιδρυμάτων για μακροχρόνιο σχεδιασμό με στόχο τη δημιουργία εγχώριων και τοπικών βιομηχανιών-βιοτεχνιών ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών στοιχείων.

  • Αλλαγή προτεραιοτήτων της Δ.Ε.Η., ώστε να συμβάλει και αυτή στην προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας με αναγκαίες επεκτάσεις στο τοπικό δίκτυο μέσης και χαμηλής τάσης. Η κατεύθυνση για τους ΟΤΑ θα πρέπει να είναι η δημοτικοποίηση των τοπικών δικτύων που έτσι και αλλιώς έχουν εγκατασταθεί σε δημόσια ή δημοτική γη. Η ΔΕΗ θα πρέπει να υποχρεωθεί με νόμο(αφού πια λειτουργεί με ιδιωτικοοικονομικά καπιταλιστικά κριτήρια)να συνάπτει συμβάσεις με τους ΟΤΑ για τη χρήση και εγκατάσταση του δικτύου της σε δημοτική ή ιδιωτική γη ή ακόμα καλύτερα να πουλήσει σε λογικές τιμές το υπάρχον δίκτυο στους ΟΤΑ, που θα αναλαμβάνουν τη λειτουργία και την τυχόν επέκτασή του

  • Χωροταξικό για τις ΑΠΕ, με ευρεία διαβούλευση και συνελεύσεις για την πληροφόρηση των πολιτών για τα πλεονεκτήματά τους και την απαλλαγή από φοβικές αντιλήψεις για ασυμβατότητα της ανανεώσιμης ενέργειας με τον τουρισμό ή με το περιβάλλον. Προφανώς όχι μεγάλα αιολικά πάρκα στα δάση ή σε περιοχές προστασίας της βιοποικιλότητας, αλλά άρση των περιορισμών για μικρά αιολικά πάρκα σε γεωργική γη ή ερημοποιημένες πλαγιές.

  • Καμπάνιες από τοπικούς φορείς για εξοικονόμιση ενέργειας σε όλες τις καταναλώσεις, πράγμα που θα οδηγεί και σε μείωση εξόδων, άρα αύξηση εισοδήματος για τους πολίτες.

  • Κίνητρα για κτίρια με πλεονασματικό ενεργειακό ισοζύγιο, που να παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνουν. Ενθάρρυνση της ήπιας γεωθερμίας για θέρμανση και δροσισμό κτιρίων.

  • Προγράμματα ενεργειακών παρεμβάσεων σε όλα τα δημόσια κτίρια, με αποτελεσματική μόνωση, ηλιακές στέγες , αλλά και πράσινες ταράτσες όπου αυτό κρίνεται αποδοτικότερο.

  • Προγράμματα ανάπτυξης των Α.Π.Ε. σε τομείς όπως βιομάζα από αγροκτηνοτροφικά και δασικά υπολείμματα, ενέργεια από τα κύματα, υβριδικά συστήματα (συνδυασμός Α.Π.Ε. με μικρά υδροηλεκτρικά), γεωθερμία, πλωτές μικρής κλίμακας ανεμογεννήτριες.

  • Επιδοτούμενα προγράμματα συλλογής της πλεονάζουσας δασικής βιομάζας με επίβλεψη των δασικών υπηρεσιών, καθώς και των γεωργικών υπολειμμάτων, για ενεργειακή αξιοποίηση. Προγράμματα βιοκαυσίμων αποκλειστικά για οχήματα δημόσιας χρήσης, βασισμένα κυρίως σε γεωργικά υπολείμματα, πλεονάζουσα δασική βιομάζα και χρησιμοποιημένα μαγειρικά λάδια.

  • Προγράμματα ενίσχυσης υπαρχουσών επιχειρήσεων για καλύτερη ενεργειακή και περιβαλλοντική αποδοτικότητα με βελτίωση τεχνικών παραγωγής, αλλαγή μεθόδων παραγωγής και συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.

Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2010

"Εναλλακτικά" μέτρα

θα ακολουθήσουν κάποια άρθρα για το ποιά μέτρα θα μπορούσαν να προωθηθούν(αυτή τη στιγμή βέβαια σαν αιτήματα των "από κάτω" προς τη Κυβέρνηση) με την ευκαιρία της συνολικής κρίσης, ώστε αυτά να αποτελούν διέξοδο για τις κατηγορίες εκείνες του πληθυσμού που πλήτονται ιδιαίτερα από αυτήν και να σηματοδοτούν ταυτόχρονα τη στροφή προς την τοπικοποιημένη κοινωνία των πολιτών, που κατά τη γνώμη μου είναι η απάντηση και για τη κρίση στη χώρα.

Ι) Οικονομία:
Στροφή από την οικονομία που μέχρι τώρα στηριζόταν μόνο στις επιχειρήσεις, τις τράπεζες και το κράτος, σε μια οικονομία των πολιτών, που θα οδηγεί σε ευρύτερη διάχυση εισοδημάτων και θα συμβάλει στο ξεπέρασμα των κινδύνων από την κρίση. Αυτή η στροφή μπορεί να στηριχθεί στα παρακάτω:

i)Μεταφορά πόρων από το κεντρικό κράτος(βασικά "κράτος των Αθηνών") στην τοπική αυτοδιοίκηση και ανάλογη αυξημένη αρμοδιότητά της για τη διαχείρισή τους, με στόχο τη δραστική αύξηση της οικονομικής αυτοδυναμίας κάθε περιοχής με προσανατολισμό τις κοινωνικές παροχές.
ii)Διαμόρφωση προϋπολογισμών στη βάση των τοπικών αναγκών, που καθορίζονται σε συνοικιακές και τοπικές συνελεύσεις κατοίκων και όχι από τα δημοτικά συμβούλια και τον Δήμαρχο.
iii)Τοπική παραγωγή (ποιοτικά προϊόντα, ΠΟΠ, οικοτεχνίας, βιολογικά κ.λ.π.), με κατάλληλη διαχείριση των πόρων. Αναβίωση της τοπικής οικονομίας σαν διέξοδο στη χρόνια οικονομική κρίση της κάθε περιοχής, με καμπάνιες στήριξης των τοπικών προϊόντων, των μικρών καταστημάτων, που τα προωθούν, κόντρα στα πολυκαταστήματα της παγκοσμιοποιημένης αγοράς.
iv)Συμβατό με τις τοπικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες τοπικό παραγωγικό σύστημα, με όσο γίνεται μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα. Η οικονομική δραστηριότητα να εξαρτάται κυρίως από το ανθρώπινο δυναμικό. Συνεπώς η Τ.Α. οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες αναστροφής της κατεύθυνσης της φθηνής εργασίας σε εκείνη που αναγνωρίζει την εργασία ως πρωταγωνιστή, με κύριο μοχλό την διάχυση ανοικτών διοικητικών μοντέλων συμμετοχής και αυτοδιαχείρισης και την ενδοεπιχειρησιακή κατάρτιση γι αυτό. Να ενισχύσει συνεταιριστικές πρωτοβουλίες. Να υλοποιήσει αυστηρό χωροθετικό σχεδιασμό, με ένταξη των οχληρών δραστηριοτήτων στις ΒΙΠΕ, οι οποίες θα πρέπει να μετασχηματισθούν σε Βιομηχανικά Οικοσυστήματα (όπου τα απόβλητα και απορρίμματα των επιχειρήσεων αξιοποιούνται από άλλες). Κάθετη ολοκλήρωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, από την πρωτογενή παραγωγή (αγροτική, κτηνοτροφία κλπ.) μέχρι τον τριτογενή τομέα (αγροτουρισμός, διακίνηση).
v)Στην περιφέρεια και τον ύπαιθρο χώρο, η ανάπτυξη μοντέλων πολυκαλλιέργειας-πολυδραστηριότητας θα μειώσει τον οικονομικό κίνδυνο για τις παραγωγές και θα ενισχύσει τη διασύνδεση των παραγωγικών δραστηριοτήτων. Στήριξη των κάθε είδους τοπικών παραγωγών στη μετατροπή των χώρων παραγωγής τους σε επισκέψιμους από καταναλωτές και ενδιαφερόμενους με απευθείας διάθεση των προϊόντων τους.
vi)Το τοπικό εισόδημα μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά μέσα από την προώθηση ομάδων παραγωγών, συνεταιρισμών παραγωγών-καταναλωτών για απευθείας διακίνηση, κυρίως βιολογικών τροφίμων, χωρίς μεσάζοντες. Είσης με επέκταση των λαϊκών αγορών βιολογικών κυρίως προϊόντων. Με εναλλακτικούς πιστωτικούς συνεταιρισμούς, που διαχειρίζονται αποταμιεύσεις μελών και πελατών τους χωρίς κερδοσκοπικές πρακτικές, και χωρίς την συνήθη αδιαφορία των τραπεζών για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις των δράσεων που χρηματοδοτούν. Με μη κερδοσκοπικές εταιρείες λαϊκής βάσης στους τομείς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ: και στη τεχνογνωσία και στις εγκαταστάσεις και στη παραγωγή ενέργειας) και των Μεταφορών.
vii)Μη αλλαγή της χρήσης γης (να μην μπορεί να οικοδομείται η πρώην παραγωγική γη εκτός αν πρόκειται για μόνιμη εγκατάσταση ή για βελτίωση της προηγούμενης δραστηριότητας σε αυτήν) κ.λ.π., στα πλαίσια της στρατηγικής συγκράτησης των κατοίκων στην περιφέρεια. Όχι μόνο καταπολέμηση της αστυφιλίας, αλλά επιδίωξη της επιστροφής μέρους των κατοίκων της πόλης, για να ενταχθούν σε αυτές τις δραστηριότητες, ώστε να αναζωογονηθεί και η επαρχία(με κίνητρα και οικονομικές διευκολύνσεις για εθελοντική μετεγκατάσταση στην ύπαιθρο και δημιουργία αγροτικών εκμεταλλεύσεων και σε μειονεκτικές περιοχές).
Ειδικότερα για τον πρωτογενή τομέα, όπου η χώρα θα πρέπει να μετατραπεί σε ζώνη Βιοκαλλιέργειας και "ελεύθερης από μεταλλαγμένα":
1. Κέντρο Υποστήριξης της Βιολογικής, Φυσικής και Παραδοσιακής παραγωγής σε κάθε περιοχή
2. Ειδικότητα Βιολογικής Γεωργίας στις Γεωπονικές Σχολές των τοπικών Πανεπιστημίων.
3. Στα ΤΕΕ αντίστοιχες ειδικότητες Βιολ. Γεωργίας
4. Συνεταιρισμοί (ιδιαίτερα γυναικείοι)και δίκτυα μεταποίησης, εμπορίας και προώθησης τοπικών προϊόντων καθώς και δίκτυα ανταλλαγών προϊόντων, υπηρεσιών, εργασιών και εξοπλισμού
5 Ανάπτυξης της επωνυμίας των τοπικών προϊόντων

Στήριξη κοινοτικού-δημοτικού τομέα οικονομίας: η Τ.Α. μπορεί να βοηθήσει προωθώντας και θέτοντας πόρους στη διάθεση συλλογικών δομών εργασίας, με τη μορφή κοινωνικών επιχειρήσεων (συνδυασμός αμειβόμενης εργασίας για ανέργους – εξειδικευμένης από υπαλλήλους του δήμου –εθελοντικής εργασίας από εθελοντές που μαζί με τους υπαλλήλους παίζουν το ρόλο του “εμψυχωτή”), για τη δημιουργία των αντίστοιχων χώρων παραγωγής και παροχής υπηρεσιών (π.χ. εργαστηρίων επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρικών – ηλεκτρονικών ειδών, επίπλων, ρούχων, κομποστοποίησης–λιπασματοποίησης οργανικών αποβλήτων, μεταποιητηρίων γεωργικών προϊόντων, απασχόλησης παιδιών, ανταλλαγής ειδών από «δεύτερο χέρι», γραφείων «συνταξιδιωτών», οργάνωση γραφείου-συνεργείου από άνεργους αρχιτέκτονες-οικοδόμους για κατασκευή-μετατροπή βιοκλιματικών κτιρίων, συνεργείων για τη δημιουργία «πράσινων στεγών» και «ηλιακών στεγών», ομάδων «καλλιεργητών του Σαβατοκύριακου και του ελεύθερου χρόνου» με τη διάθεση περιαστικών δημοτικών κτημάτων προς καλλιέργεια ειδών διατροφής, καταρχήν για τα ίδια τα μέλη και στη συνέχεια για διάθεση στη τοπική αγορά, για εξασφάλιση και εισοδήματος κ.λ.π. Επίσης αστικούς κήπους με ατομικές ή συλλογικές καλλιέργειες ειδών διατροφής για αυτοκατανάλωση, σε ακάλυπτους πολυκατοικιών, ταράτσες, μπαλκόνια, αυλές, ή άκτιστα οικόπεδα. Ειδική περίπτωση: αυτοδιαχειριζόμενα συνεργεία και όχι ιδιώτες εργολάβοι να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες εργασίες του δήμου).
Όλες αυτές οι δομές μπορούν να δημιουργήσουν τοπικά συστήματα ανταλλαγών με δικό τους εσωτερικό νόμισμα(Τοπικά δίκτυα εξωχρηματικών ανταλλαγών -L.E.T.S.-, όπου ανταλλάσσονται απευθείας χωρίς χρήματα υπηρεσίες όπως επισκευές συσκευών, ιατρικές ή νομικές υπηρεσίες, φύλαξη παιδιών, ιδιαίτερα μαθήματα, και πολλά άλλα. Κλειδί για την ανάπτυξή τους, αποτελεί το αίτημα να μη φορολογούνται οι υπηρεσίες αυτές ως χρηματικά εισοδήματα ή με ΦΠΑ, και να οριοθετούνται με κώδικα πρακτικών που να αποκλείει καταχρηστική εκμετάλλευσή τους από επιχειρήσεις. Όπου τα δίκτυα αυτά παίρνουν μεγάλη έκταση και υιοθετούνται από τις δημοτικές αρχές, μπορούμε να μιλάμε για παράλληλο «τοπικό νόμισμα», θεσμό που αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε περιοχές με εκτεταμένη ανεργία και φτώχεια). Μπορούν να φθάσουν μέχρι τη δημιουργία δημοτικών μονάδων παραγωγής και κατανάλωσης, που η ιδιοκτησία και ο έλεγχος θα ανήκει συλλογικά στους πολίτες που χρηματοδοτούν το στήσιμό τους. Μπορεί ακόμη να δημιουργήσουν και πιστωτικές ενώσεις. Οι υπάρχουσες ή οι υπό δημιουργία δημοτικές επιχειρήσεις να εντάσσονται στον δημοτικό τομέα οικονομίας με στόχο τη χρηματοδότηση προγράμματος κοινωνικών δαπανών για την κάλυψη βασικών αναγκών των πολιτών, με τη μορφή βασικού εισοδήματος(Θεσμοί ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, με αφετηρία την κάλυψη των μακροχρόνια ανέργων και στόχο τη σταδιακή κάλυψη όλων απέναντι στον κίνδυνο της φτώχειας σε συνδυασμό με την αναζήτηση τρόπων μείωσης του εργάσιμου χρόνου και την κάλυψη όσων επιλέγουν να μείνουν εκτός αγοράς εργασίας, ελευθερώνοντας θέσεις για όσους θέλουν να εργαστούν)

Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010

Για τα "μέτρα του προγράμματος σταθερότητας"

Δεν μπορούμε παρά να ασχοληθούμε, έστω και επιγραμματικά, με τα μέτρα της Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης:
1. Έχουμε μια μεγάλη επικοινωνιακή εκστρατεία των επαγγελματιών πολιτικών, ιδίως του δικομματισμού, για να πεισθούν τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας να πληρώσουν, για άλλη μια φορά, τα δημοσιονομικά ελλείμματα της χώρας.
2. Τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν δεν πρόκειται να πιάσουν τη φοροδιαφυγή. Ήδη τους προηγούμενους μήνες φυγαδεύθηκαν στο εξωτερικό(ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων γαρ) πάνω από 60 δισ. Ε, ενώ μόνο τον τελευταίο μήνα προστέθηκαν άλλα 5 δισ.(Φαϊνάσιαλς Τάιμς).
3. Αν είχαν φορολογηθεί με μια έκτακτη εισφορά αυτά τα φυγαδευθέντα κεφάλαια μαζί βέβαια με την μεγάλη ακίνητη περιουσία, το πρόβλημα του χρέους θα έβρισκε αμέσως λύση. Δεν θα είμασταν αναγκασμένοι σαν χώρα να δανειζόμαστε από τα διεθνή κερδοσκοπικά κεφάλαια με υψηλά επιτόκια. Η κυβέρνηση λοιπόν δεν χρειάζεται να κατηγορεί τους κερδοσκόπους γιαυτό, γιατί αυτή είναι η δουλειά τους, να κερδοσκοπούν πάνω στη "χασούρα" των "αδύνατων κρίκων". Αυτό που χρειάζεται είναι να "αυτομαστιγωθεί" η ίδια, και αν δεν το κάνει μόνη της, που δεν θα το κάνει φυσικά, θα πρέπει να μαστιγωθεί από τους "από κάτω".
4. Η χώρα πάντως, με τούτα και με κείνα, βρίσκεται πραγματικά στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Είναι αυτή τη στιγμή ο "αδύνατος κρίκος" της Ευρωζώνης. Δεν θα χρεοκοπήσει όμως για τον λόγο ότι δεν συμφέρει στην ίδια την Ε.Ε.(τις κυρίαρχες σε αυτήν ελίτ της Γερμανίας και Γαλλίας βασικά), ούτε οικονομικά, ούτε πολιτικά. Οικονομικά γιατί οι βασικοί δανειστές της χώρας είναι οι γερμανοί και γάλλοι τραπεζίτες, που θα έχαναν τα λεφτά τους από μία τυχόν στάση πληρωμών των χρεών της. Πολιτικά γιατί η χρεοκοπία της Ελλάδας και όποιων άλλων χωρών του Νότου, που μπορεί να ακολουθήσουν(π.χ. Πορτογαλία ή Ισπανία) θα είχε επιπτώσεις σε όλη τη ζώνη του Ευρώ, στα πλαίσια του ανταγωνισμού της σε παγκόσμιο επίπεδο.
5. Επιβάλλοντας λοιπόν η Ε.Ε. τον έλεγχο στην εφαρμογή αυτών και των ερχόμενων νέων μέτρων, θέλουν να εξασφαλίσουν ακριβώς την αποπληρωμή των παλιών και των υψηλότοκων νέων δανείων, από τις χαμηλότερες οικονομικά κατηγορίες του πληθυσμού, ευνοώντας φυσικά την τοπική ελίτ.
6. Το ότι έφθασε η χώρα σιγά-σιγά στα πρόθυρα της χρεοκοπίας οφείλεται και στην είσοδό της στην Ευρωζώνη. Το κοινό νόμισμα, ενώ δεν αύξησε την αγοραστική δύναμη των αδύνατων οικονομικά(αντίθετα, στην ουσία την μείωσε γιατί ενώ οι τιμές των προϊόντων έγιναν ευρωπαϊκές, οι μισθοί παρέμειναν στο επίπεδο δραχμής), αύξησε τη δανειοληπτική πίστη του κράτους και συνακόλουθα των ελληνικών τραπεζών, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Οι κυβερνήσεις δανείζονταν εύκολα και με χαμηλό κόστος χρήματος από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου για την εκπλήρωση των προϋπολογισμών, οι τάπεζες το ίδιο, για να πραγματοποιούν τεράστια κέρδη με τον παραπέρα δανεισμό των επιχειρίσεων και των νοικοκυριών. Τα τελευταία μπορούσαν να συνεχίζουν να χρηματοδοτούν τον καταναλωτισμό τους "με κάρτες και με χρέη"(πέρα από τα στεγαστικά υπήρχαν οι δυνατότητες για εορτοδάνεια, αδειοδάνεια, φοιτητοδάνεια κ.λ.π).
7. Από την άλλη η ένταξη σε μια οικονομική ένωση, όπου υπάρχουν μεγάλες ανισότητες μεταξύ των χωρών αποδείχθηκε, για άλλη μια φορά, ότι αποβαίνει υπέρ των πλούσιων οικονομικά περιοχών. Κερδισμένοι έχουν βγεί από την Ε.Ε. οι ήδη πλούσιες χώρες του Βορρά. Η Γερμανία για παράδειγμα, ενώ το 2000 ξεκίνησε με ένα έλλειμα τρεχουσων συναλλαγών στο 1% του ΑΕΠ της, σήμερα έχει ένα πλεόνασμα στο 5% αντίστοιχα. Η Ελλάδα αντίθετα το τριπλασίασε το έλλειμμα στο ίδιο διάστημα (η Ισπανία, ακόμα χειρότερα, το εξαπλασίασε), αφού όχι μόνο μειώθηκαν οι εξαγωγές της και αυξήθηκαν οι εισαγωγές, αλλά ελαττώθηκε και η παραγωγικότητά της και στη μεταποίηση και στη γεωργία. Ειδικά στη δεύτερη, με την κοινή ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική των επιδοτήσεων, η χώρα έχασε την αυτάρκειά της σε πολλά αγροτικά προϊόντα και ταυτόχρονα υποβαθμίσθηκε το περιβάλον της.
8. Γενικά: το πλαίσιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην Ε.Ε. οδηγεί όχι στη σύγκλιση των οικονομιών, αλλά στη παραπέρα διαφοροποίησή τους και μάλιστα στην λεγόμενη "Αργεντινοποίηση" του Νότου με πρώτο αδύνατο κρίκο την Ελλάδα.
9. Δεν θάπρεπε λοιπόν να ξανασκεφθούμε σε αυτή τη χώρα, τουλάχιστον οι "αποκάτω", την παραμονή μας σε αυτό το "κλάμπ" των τραπεζιτών και των κεφαλαιούχων; Δεν θάπρεπε να αλλάξουμε πορεία, να απορίψουμε τον καταναλωτισμό μας και να αρχίζουμε να παράγουμε για μας και τους γύρω μας ποιοτικά αγαθά, που θα ικανοποιούσαν τις βιοτικές ανάγκες μας, αναβαθμίζοντας και το περιβάλλον μας;
Χωρίς να έχουμε ανάγκη, ούτε αυτούς ούτε τα λεφτά τους; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που θάπρεπε να μας μπει με αφορμή τη σημερινή κρίση.

Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2010

Είναι δυνατόν να υπάρξει ορθολογική αντιμετώπιση της κοινωνικής-οικολογικής κρίσης;

Ο στόχος αυτού του μπλόκ είναι να συνεισφέρει στη διαμόρφωση μιας μακροπρόθεσμης πρότασης διεξόδου από το σημερινό μοντέλο ανάπτυξης και τα αξεπέραστα κοινωνικά και οικολογικά προβλήματα που έχει επιφέρει στις ανθρώπινες κοινότητες. Και αυτό θα είναι δυνατόν αν επικρατήσει η ορθολογική αντιμετώπισή τους.
Όμως δεν είναι μια ουτοπία να περιμένει κανείς από την πλειοψηφία των ανθρώπων να συμπεριφερθούν ορθολογικά στο μέλλον, από τη στιγμή που τις περισσότερες φορές στο παρελθόν έχει συμπεριφερθεί εγωιστικά, ωφελιμιστικά και παράλογα;
Η διαφορά όμως που θα υπάρχει σε σχέση με το παρελθόν είναι η κρισιμότητα της μελλοντικής κατάστασης για την ίδια τη ζωή της βιόσφαιρας και του ανθρώπινου είδους. Η εικόνα του μοναδικού και όμορφου πλανήτη που ταξιδεύει αδιάκοπα σαν πλοίο στο διάστημα, και η οποία εικόνα έχει εντυπωθεί σχεδόν σε όλους τους εγκεφάλους των ζώντων ανθρώπων(να και ένα καλό από την τηλεόραση), εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε εικόνα ενός πλοίου-του Τιτανικού για παράδειγμα- που πρόκειται να συγκρουσθεί με το καταστροφικό παγόβουνο, αν δεν υπάρξει αλλαγή πορείας. Και από αυτή τη σύγκρουση δεν πρόκειται να γλυτώσουν ούτε ο καπετάνιος, ούτε οι μηχανικοί, ούτε οι ναύτες ή οι επιβάτες του(κοινωνικοί συμβολισμοί βέβαια το πλήρωμα και οι ταξιδιώτες).
Μπροστά στη δυνατότητα να επικρατήσει ένα τεχνοφασιστικό σύστημα, ακόμα πιο βίαιο, εκμεταλλευτικό και καταστροφικό για τον άνθρωπο και τη φύση από τον ίδιο τον καπιταλισμό, υπάρχει ελπίδα, πρέπει να την έχουμε τουλάχιστον αρκετοί, ότι δεν θα επιλέξουμε σαν είδος την αυτοκαταστροφή, ακόμα και για εγωιστικούς λόγους. Θα υπάρχει η ελπίδα να επιλέξουμε ορθολογικά, όχι την ευθεία πορεία που οδηγεί στο παγόβουνο, αλλά μια άλλη, οποιαδήποτε άλλη εκτός από αυτήν που οδηγεί στη σύγκρουση.
Ο άνθρωπος σαν οντότητα είναι και homosapiens και homodemians(και ορθολογικός και παράλογος) ταυτόχρονα. Κάποτε επικρατεί η μια πλευρά του και άλλες φορές πάλι η άλλη πλευρά του. Σήμερα η βουλιμία του για εξουσία και καταναλωτισμό και ο εξατομικευμένος ωφελιμιστικός τρόπος ζωής που προωθεί το δυτικό αναπτυξιακό μοντέλο, έχει αναδείξει σαν κυρίαρχη πλευρά του τη homodemians. Αυτό όμως δεν αποκλείει στο μέλλον να ξαναγίνει ορθολογικός και να προχωρήσει σε κοινωνικές δομές, που θα ευνοούν ακριβώς αυτή του τη πλευρά.
Είναι πράγματι λογικό να θελήσουμε να αποφύγουμε τη καταστροφή, αλλά αυτό χωρίς καμία εγγύηση. Το αν θα την αποφύγουμε καλύτερα ακολουθώντας τη κατεύθυνση της τοπικοποίησης που προτείνεται εδώ, μένει να αποδειχθεί. Σε κάθε περίπτωση όμως θεωρώ ότι είναι μεγαλύτερη ουτοπία να περιμένουμε μια «παγκόσμια κυβέρνηση» να διαχειρισθεί είτε την καταστροφή και τη τεχνοφασιστική κοινωνία, είτε την επιβολή της αποανάπτυξης «από τα πάνω»(με αυτή την έννοια θα είναι μια «κακοτοπία»). Η Τοπικοποίηση είναι η αποανάπτυξη που θα ακολουθηθεί από τις τοπικές κοινωνίες με τη θέλησή τους και από ανάγκη, χωρίς να τους επιβληθεί από ένα παγκόσμιο φασιστικό καθεστώς. Και έχει περισσότερες πιθανότητες σαν «ευτοπία».

Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2010

Γιατί ο ευνοϊκότερος χώρος για παρέμβαση είναι η τοπική κοινωνία και όχι το εθνικό επίπεδο με τη δημιουργία κόμματος κ.λ.π

Μετά τη φάση της παγκοσμιοποίησης του καπιταλισμού, η επιστροφή στο εθνικό κράτος είναι αδύνατη. Aφού οι στενές και πολύμορφες οικονομικές σχέσεις καθιστούν κυριολεκτικά αδύνατον για οποιαδήποτε εθνική κυβέρνηση να διαχειριστεί ανεξάρτητα την οικονομία και το περιβάλλον της. Οι οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις ξεπερνούν τα στενά εθνικά όρια και τα σύνορα.
Οι αποφάσεις των πολιτικών για οποιεσδήποτε αλλαγές καθορίζονται από τα συμφέροντα της παγκόσμιας ελίτ των πολυεθνικών και έχουν να κάνουν με τη διαχείρισή τους, ενώ οι πολίτες έχουν ελάχιστη δύναμη να επηρεάσουν την πολιτική και οικονομική διαδικασία, που καθορίζει τη ζωή τους. Βλέπουν ότι αποκλείονται καθημερινά από το σημερινό «δημόσιο» χώρο. Η «αντιπροσωπευτική δημοκρατία» των σύγχρονων επαγγελματιών πολιτικών και των κομμάτων εξουσίας στη δύση, προάγοντας τα συμφέροντα των ολίγων ισχυρών, έχει απογοητεύσει σε μεγάλο βαθμό τους ανθρώπους. Τα άλλα κόμματα(είτε αριστερά είτε περιβαλλοντικά), από τη στιγμή που επιδιώκουν την κατάληψη της εξουσίας στο κράτος οδηγούνται σε μορφές οργάνωσης, που εκ των πραγμάτων διαχωρίζουν τους πολίτες σε μέλη και μη μέλη τους(συνήθως τα περισσότερα από τα μέλη τους είναι θιασιώτες του κοινωνικού αρριβισμού, ενώ οι πιο αξιόλογοι πολίτες παραμένουν μακρυά τους). Πέρα από το γεγονός ότι και στα πλαίσιά τους δεν εφαρμόζεται η άμεση δημοκρατία, η ανακλητότητα των εντολοδόχων κ.λ.π., και τις αποφάσεις τις παίρνουν ουσιαστικά οι ηγεσίες τους, δεν μπορούν να εφαρμόσουν τα παραπάνω και στην κοινωνία στα πλαίσια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Τέτοια συγκεντρωτικά κόμματα, απέτυχαν να εφαρμόσουν την άμεση δημοκρατία και τον κοινωνικό έλεγχο και στα κράτη του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Εξάλλου από τη στιγμή που ένα κόμμα δημιουργείται σε εθνικό επίπεδο κεντρικά, αποκτά αμέσως τον χαρακτήρα μιας μεγαδομής και ο κάθε πολίτης μέλος ή μη νοιώθει αδύναμος να ελέγξει τις εξελίξεις μέσα του, και έτσι εύκολα αποφασίζει ότι δεν τον αφορά.
Αν όμως δημιουργείται μια Κίνηση Πολιτών, που θέλει να παρέμβει με αμεσοδημοκρατικό τρόπο σε τοπικό επίπεδο, όπου ο καθένας ξέρει τον άλλο, τότε θεωρεί ότι κάτι τέτοιο είναι στα μέτρα του και πείθεται πιο εύκολα ότι το ζήτημα τον αφορά, αν βέβαια η παρέμβαση αυτής της Κίνησης έχει να κάνει με την ποιότητα της ίδιας της καθημερινής ζωής του.
Αν τώρα πολλές τέτοιες πολιτικές κινήσεις, που έχουν λίγο ως πολύ το ίδιο πρόγραμμα παρέμβασης για την κοινωνία και το περιβάλλον, συνδεθούν στη συνέχεια με ομοσπονδιακή μορφή, μπορούν να δημιουργήσουν στην ουσία, σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, ένα καινούργιας μορφής «κόμμα». Ο στόχος όμως ενός τέτοιου κόμματος θα είναι η συμμετοχή των πολιτών σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας σφαίρας, παίρνοντας την πλειοψηφία στους δήμους και τις κοινότητες, ώστε να εφευρεθούν και να δημιουργηθούν οι καινούργιες κοινωνικές- οικονομικές δομές μιας αποκεντρωμένης, αυτοδιαχειριζόμενης, οικολογικής κοινωνίας της ισοκατανομής της εξουσίας σε όλα τα επίπεδα.
Αυτή η διαδικασία δεν αποκλείει λοιπόν και τη παρέμβαση σε εθνικό και ακόμα παραπέρα επίπεδο-ίσα ίσα πρέπει να επιδιωχθεί-, αλλά ο στόχος αυτής της παρέμβασης θα είναι η συρρίκνωση του κράτους και των δομών της παγκοσμιοποίησης και η δημιουργία της παγκόσμιας κοινότητας των κοινοτήτων. Η στρατηγική της Τοπικοποίησης για τον καινούργιο πολιτικό πολιτισμό που απαιτείται σήμερα είναι πιο ευνοϊκή και για τακτικούς και για ουσιαστικούς λόγους.
Η σημερινή κρίση του κομματικού συστήματος και η «αποστράτευση» των πολιτών δεν μπορεί να ξεπερασθεί με τη δημιουργία κομμάτων της «παλιάς κοπής»

Ποιά ιδεολογία στηρίζει την κατεύθυνση της Τοπικοποίησης;

Άλλο ένα ερώτημα που τίθεται συχνά.
Η Τοπικοποίηση δεν έχει από πίσω της κάποια συνεκτική "ιδεολογία", όπως την εννοούσαμε αυτή στο παρελθόν. Στην εποχή που έρχεται δεν έχουμε μεγάλη ανάγκη μιας καινούργιας ιδεολογίας και θεωρίας, αλλά κυρίως έχουμε ανάγκη από αποδείξεις "δια του παραδείγματος". Έχουμε ανάγκη από μια ορατή και κατανοητή, με αντικειμενικά κριτήρια, ανατροπή του υπάρχοντος κυρίαρχου αυτοκαταστροφικού συστήματος ιδεών. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε τη διατύπωση μιας νέας "σοφής και σωτήριας" ιδεολογίας. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από αυτές που ήδη έχουμε. Σε πολλές από αυτές υπάρχουν σημαντικές ιδέες. Μπορούμε να κάνουμε μια σύνθεση των καλύτερων από αυτές έχοντας σα κριτήριο τη διέξοδο από το σημερινό αδιέξοδο.
Η τοπικοποίηση λοιπόν στηρίζεται σε μια σύνθεση ιδεών. Ανάγει τις ρίζες και τις αξίες της από τη μια στην προσωκρατική θετική σκέψη, τις πλατωνικές ιδέες και την κοινωνική φιλοσοφία του δήμου (άμεση δημοκρατία) και από την άλλη τις πρωτοχριστιανικές ιδέες, που είχαν διαδοθεί στον ελληνόφωνο τότε κόσμο(η εκκλησία-από την εκκλησία του δήμου- των πρωτοχριστιανικών κοινοτήτων και όχι το "ποίμνιο" των κατοπινών παπάδων-δεσποτάδων). Στη συνέχεια έχει να κάνει με τις ιδέες και τις αξίες: του ουμανιστικού, ελευθεριακού και «ουτοπιστικού» σοσιαλισμού-κομμουνισμού, των αντιεξουσιαστικών ιδεών, της οικολογικής ολιστικής σκέψης, των απόψεων της «γαίας»(η γη είναι η ίδια ένας οργανισμός) και του νατουραλισμού, καθώς και του ανατολικού τρόπου σκέψης(εσωτερική αυτοανάπτυξη. Τέλος και με τις ιδέες του συνομοσπονδιακού κοινοτισμού.
Ο νέος άνθρωπος, σε αυτή τη σύνθεση των ιδεών, αντιμετωπίζεται ως ολότητα, ως "πρόσωπο". Στο πλαίσιο των δυνατοτήτων και των ευκαιριών της κοινότητας, συναισθάνεται και οριοθετεί την ελευθερία του μέσω της παιδείας και της συμμετοχής στα δημόσια πράγματα, βιώνει ουσιωδώς την έννοια του χρόνου ικανοποιώντας όχι μόνο τις υλικές, αλλά και τις πνευματικές και συναισθηματικές του ανάγκες, αποδέχεται το αναπόφευκτο του θανάτου κι έτσι ξεπερνώντας αυτό το θεμελιακό φόβο – κεντρικό ζήτημα όλων των θρησκειών - περνά από το στάδιο της επιβίωσης σε αυτό της ευζωίας και της εσωτερικής αυτοανάπτυξης, διεκδικώντας έναν ανθρώπινο, μη ετεροκαθοριζόμενο, ατομικό και δημόσιο χώρο, που διαμορφώνει και ελέγχει ο ίδιος και όχι τα σημερινά μεγασυστήματα.

Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2010

"Οικολογικό αποτύπωμα"

Επειδή αναφερόμαστε συχνά σε αυτό τον όρο, πρέπει να τον αναλύσουμε:
Η έννοια έχει να κάνει με την απαραίτητη έκταση παραγωγικής γης, πόσιμου νερού και θάλασσας, για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών σε ενέργεια και νερό. Σε αυτήν συμπεριλαμβάνονται οι εκπομπές ρύπων-άρα και οι εκπομπές CO2- και η απόθεση των απορριμμάτων. Πρακτικά ο όρος «οικολογικό αποτύπωμα» συνδέεται με το βαθμό-ρυθμό που οι άνθρωποι καταναλώνουν τους πόρους της Γης και εκφράζεται σε έκταση παραγωγικής γης, η οποία χρειάζεται γι αυτό. Σε παγκόσμιο επίπεδο, το μέσο οικολογικό αποτύπωμα -μέχρι το 2005- ήταν 22 περίπου στρέμματα κατά κεφαλήν. Δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει τα 18 στρέμματα, για να ήταν στα πλαίσια της φέρουσας βιολογικής ικανότητας της Γης. Με άλλα λόγια, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι άνθρωποι καταναλώνουν κατά περίπου 25% περισσότερο σε σχέση με τη δυνατότητα ετήσιας παραγωγής της Γης. Δηλαδή ο πλανήτης χρειάζεται έναν χρόνο και τρεις μήνες για να αναπαραγάγει-αναπληρώνει ό,τι εμείς οι άνθρωποι χρησιμοποιήσαμε σε ένα έτος. ( Έκθεση του WWF για το 2006).
Σύμφωνα με την αντίστοιχη έκθεση του 2008 ( έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης 2008» της διεθνούς περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF) αυτό αυξήθηκε. Η ανθρωπότητα καταναλώνει περίπου 30% περισσότερους πόρους από όσους μπορεί ετησίως να αναπληρώνει ο πλανήτης(~27 στρέμματα ανά κάτοικο, αντί ~21 στρέμματα ανά κάτοικο) και με τους σημερινούς ρυθμούς το 2030 θα φτάσουμε σε υπέρβαση 100%. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, το οικολογικό αποτύπωμα της Ευρώπης, για παράδειγμα, ξεπέρασε τη βιολογική της ικανότητα από το 1960. Σήμερα είναι διπλάσιο από την ικανότητα αυτή. Και αυτό σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι –όπως βέβαια και οι Αμερικανοί ακόμα πιο πολύ- ζουν εις βάρος των άλλων πληθυσμών και ιδίως της Αφρικής, πράγμα ασυμβίβαστο με τη δίκαιη κατανομή των πόρων.
Η έκθεση για την Ελλάδα αντίστοιχα δίνει τα εξής στοιχεία ( Παρατηρητήριο Περιβάλλοντος )
• Έχουμε το ενδέκατο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν αποτύπωμα στον κόσμο, τέταρτο μεγαλύτερο στην ΕΕ, με 59 ισοδύναμα στρέμματα ανά άτομο
• Καταναλώνουμε 181% πάνω από το όριο βιωσιμότητας (21 ισοδύναμα στρέμματα ανά άτομο)
• Έχουμε το δεύτερο μεγαλύτερο κατά κεφαλήν αποτύπωμα κατανάλωσης νερού στον κόσμο
• Την περίοδο 1961-2005, είχαμε με διαφορά τη μεγαλύτερη αύξηση στο κατά κεφαλήν αποτύπωμα στην ΕΕ-27, με αύξηση κατά 158%
«Σχεδόν τρεις πλανήτες χρειαζόμαστε οι Έλληνες για να διατηρήσουμε τον σημερινό τρόπο ζωής μας». Αυτό οφείλεται βασικά στο μεγάλο «ενεργειακό μας αποτύπωμα», δηλαδή στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες μας σε ενέργεια (ετήσια αύξηση 2,4% μεταξύ 1990-2004 – πολύ υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο), και στο πολύ μεγάλο «υδατικό μας αποτύπωμα», το οποίο οφείλεται στην αυξημένη χρήση νερού για τη γεωργία (87%), στις απώλειες που παρουσιάζει το απαρχαιωμένο αρδευτικό και υδρευτικό δίκτυο της χώρας, αλλά και στη συνολική κακοδιαχείριση των υδάτινων πόρων.
«Ο τρόπος ζωής μας στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει κατά πολύ το οικολογικό μας όριο. Αυτό οφείλεται κυρίως στη στρεβλή νοοτροπία μας που αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον ως ανεξάντλητη πηγή πόρων... Ταυτόχρονα, η υπερκατανάλωση ενέργειας σε συνδυασμό με την εμμονή της Πολιτείας σε «βρώμικες» πηγές, όπως ο λιγνίτης, ενισχύουν διαρκώς τη δυσμενή θέση της χώρας μας» (WWF Ελλάς)

Σχετικά με την Ιδιοκτησία

Το ζήτημα δεν μπορεί να ξεκαθαρισθεί εκ των προτέρων και θα εξαρτηθεί από τις οικονομικές δομές που θα δημιουργήσει κάθε τοπική κοινωνία ισοκατανομής (οικονομικής-κοινωνικής-οικολογικής-πολιτικής). Από τη στιγμή όμως που το βασικό κύτταρό της θα είναι η κοινότητα, είτε χωρική θα είναι αυτή, είτε δραστηριοτήτων, είτε ενδιαφερόντων, είναι προφανές ότι θα προτίθεται η συλλογική ιδιοκτησία. Η ατομική δεν θα έχει καμία τύχη, γιατί οι άνθρωποι θα οργανώσουν την καθημερινότητά τους βασισμένοι στις αξίες της συλλογικότητας και της αλληλεγγύης. Μάλλον δεν θα προτιμήσουν την πυρηνική οικογένεια, αλλά τη «διευρυμένη οικογένεια» που θα περιλαμβάνει περισσότερους γονείς καθώς και τις 3 γενιές τους(παππούδες-γιαγιάδες-παιδιά), εκφράζοντας έτσι την αλληλεγγύη των γενιών. Θα είναι η ευνοϊκότερη (σε σχέση με την πυρηνική οικογένεια) εξέλιξη της παλιάς αυτοδύναμης-αυταρκούς πολυπληθούς πατριαρχικής ή μητριαρχικής οικογένειας (Οι υπάρχουσες σήμερα "ομάδες συγγένειας" της καθημερινής ζωής ή οι οικοκοινότητες, μπορούν να δώσουν μια εικόνα της «διευρυμένης οικογένειας»).
Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι θα χάσει το έδαφος κάτω από τα πόδια της η ατομική ιδιοκτησία και θα εντάσσεται με τη θέλησή της στη συλλογική-κοινοτική ή ακόμα καλύτερα στη δημοτική ιδιοκτησία, αφού θα δοθεί προτεραιότητα στον δημοτικό τομέα οικονομίας. Δεν θα χρειασθεί να γίνει «δημοτικοποίηση» των μέσων παραγωγής και της γης(με νόμο και με βία), όπως απαίτησε η «κρατικοποίηση», όπου εφαρμόσθηκε μέχρι τώρα.

Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2010

Γιατί η κοινοτίστικη οικονομία, παρόλο που δοκιμάσθηκε στο παρελθόν, σήμερα μπορεί να μας οδηγήσει σε μια καλύτερη κοινωνία;

Γιατί σήμερα ξέρουμε, μάθαμε. Ένας κρίσιμος αριθμός ανθρώπων πια, μπορούμε να «σκεφτόμαστε παγκόσμια και να δρούμε τοπικά», έχοντας στη διάθεσή μας τις έρευνες και τα στοιχεία(σε αυτό έχουν βοηθήσει και οι τεχνολογίες της πληροφορικής και των επικοινωνιών-διαδίκτυο), που δείχνουν την αποτυχία του καπιταλισμού να βελτιώσει τις συνθήκες επιβίωσης του συνόλου της ανθρωπότητας. Ακόμα χειρότερα, που δείχνουν ότι δεν θα υπάρχει καν μέλλον για την ίδια τη βιόσφαιρα.
Γιατί η μεγάλη πλειοψηφία και ο «κοινός νους» μπορεί να αντιληφθεί εύκολα πια, το αδιέξοδο της ανάπτυξης που ακολουθήσαμε. Σε αυτό έχει βοηθήσει η απομυθοποίηση του "τουρμποκαπιταλισμού" και της παγκοσμιοποίησης τα τελευταία χρόνια, ιδίως με την παρούσα οικονομική κρίση, που όλο και θα βαθαίνει. Βοηθούν επίσης και οι πρώτες φυσικές καταστροφές και κλιματικές αλλαγές, που βιώνουμε σαν ενδείξεις των επερχόμενων μη αντιστρέψιμων μεγάλων καταστροφών. Όλα αυτά συντείνουν στο να αυξάνει η ευαισθητοποίηση σε σχέση με τα άμεσα προβλήματα που δημιουργούν οι κοινωνικές ανισότητες, η έλλειψη της δημοκρατίας, οι περιβαλλοντικές καταστροφές και οι εξαφανίσεις ειδών ζωής.
Γιατί ένα σημαντικό ποσοστό έχει απηυδήσει πια και θέλει ένα άλλο σύστημα, οποιοδήποτε άλλο, αρκεί να μην είναι το υπάρχον.
Γιατί στη συνέχεια η κοινοτίστικη οικονομία, στηριζόμενη στη συλλογική- κοινοτική ιδιοκτησία, στην αλληλεγγύη και συνεργατικότητα και στην άμεση δημοκρατία στη λήψη των οικονομικών αποφάσεων, θα μπορέσει να ικανοποιήσει τις βιοτικές ανάγκες της κοινωνίας με αναβαθμισμένη ποιότητα, με ένα μίνιμουμ εργασίας και με πολύ μικρότερο οικολογικό "αποτύπωμα".
Γιατί οι συνομοσπονδιοποιημένοι δήμοι- κοινότητες δεν θα είναι επιστροφή στο παρελθόν, ούτε η νοσταλγία του, αλλά θα είναι οι πολιτικές κοινωνικές δομές μέσα από τις οποίες θα εκφράζεται καλύτερα, θα θεσμοθετεί ευκολότερα και θα ελέγχει περισσότερο ο "πολίτης-πρόσωπο". Γιατί θα είναι η ανασυγκρότηση και η υπέρβαση του «άσχημου» παρόντος, επειδή θα ξεκινήσουμε από κει που η πρόοδος θα εντοπίζεται στην ώθηση της ανθρώπινης φαντασίας και λογικής να διορθώσει το σημερινό αδιέξοδο, χρησιμοποιώντας παράλληλα τις γνώσεις και εμπειρίες που έχουν παραχθεί από αυτό το αδιέξοδο.

Τρίτη 9 Φεβρουαρίου 2010

Σχετικά με το "τέλος της εργασίας"

Ο Γιέρεμη Ρίφκινγκ στο βιβλίο του <το τέλος της εργασίας> προαναγγέλει ότι σήμερα η ανθρωπότητα λόγο της τεχνολογίας μπορεί με πολύ λιγότερη εργασία ή χωρίς αυτήν, να λύσει επιτέλους το αιώνιο πρόβλημα της παραγωγής υλικών αγάθων και ξεφύγει από τον μόχθο της επιβίωσης. Η τοπικοποίση μας καλεί να κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Δηλαδή να δουλεύουμε περισσότερο, να περιορίσουμε της ανάγκες μας να μοχθήσουμε περρισσότερο. Γιατί τελικά να διαλέξουμε την δεύτερη λύση όταν η πρώτη φαίνεται πιο ελκυστική; 'Ενα ερώτημα εύλογο που έχει τεθεί συχνά.

Στους δύο προηγούμενους αιώνες το κεφάλαιο για να πετύχει τη σημερινή ανάπτυξη και την παραγωγή υλικών αγαθών με την τεχνολογία που διέθετε- για πολύ μικρότερο πληθυσμό- έπρεπε να ξοδέψει την αποθηκευμένη(πετρέλαιο-άνθρακα) ηλιακή ενέργεια δισεκατομμυρίων ετών. Στον 21ο αιώνα ακόμα και αν επικρατήσει το πράσινο κεφάλαιο για να δοθεί παραπέρα παράταση στην επιβίωση της βιόσφαιρας, θα μπορεί και θα πρέπει, το πολύ, να ξοδεύει μόνο την ετήσια, που αντιστοιχεί στην τομή του πλανήτη, ηλιακή ενέργεια. Και αυτό με έναν μεγαλύτερο ανθρώπινο πληθυσμό, που υπολογίζεται ότι μόνο μέχρι το 2050 θα φθάσει τα 9 δισ. Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς καθόλου χρήση της ανθρώπινης ενέργειας. Ο μόχθος θα είναι απαραίτητος, γιατί στον πλανητικό σύστημα που ζούμε «δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα» και αυτό το διαπίστωσε η επιστήμη της οικολογίας από την αρχή της σύστασής της.
Όμως ποιος μόχθος θα είναι απαραίτητος; Αυτό θα είναι το σημαντικό ερώτημα!
Επανειλημμένες επιστημονικές δημοσκοπήσεις δείχνουν σήμερα ότι η ευημερία στις περισσότερες δυτικές χώρες έφτασε στο ψηλότερο σημείο τη δεκαετία του 60 (στην Ελλάδα ίσως λίγο αργότερα). Από τότε έχει μείνει σταθερή ή μειώνεται. Όταν είσαι πολύ φτωχός, το λίγο παραπάνω εισόδημα σου επιτρέπει να ικανοποιήσεις βασικές ανάγκες και σε κάνει πολύ πιο χαρούμενο. Από κει όμως και πάνω τα πλούτη δεν κάνουν καμία διαφορά. Έρευνες δείχνουν ότι δεν είναι τα χρήματα ή η κατανάλωση τα οποία φέρνουν την ευτυχία, αλλά η ικανοποίηση βασικών αναγκών, η αίσθηση κοινότητας, ελευθερίας, φιλίας, καθαρού περιβάλλοντος, ασφάλειας ή η αναγνώριση από τους άλλους. Το χρήμα είναι ένα άσχημο υποκατάστατο για όλα αυτά. Από τώρα ήδη υπάρχει ανάγκη δημιουργίας καινούργιων δεικτών ευημερίας, ευζωίας το λέω εγώ, και όχι να χρησιμοποιούμε ακόμα το ΑΕΠ και τους ρυθμούς ανάπτυξης ή τους δείκτες κατανάλωσης κ.λ.π. Εξάλλου υπολογίζεται ότι χρειάζονται 166 Ευρώ αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ, για να καταλήξει μόνο 1 ευρώ παραπάνω σε αυτούς στον Τρίτο Κόσμο που ζουν κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας. Πέρα από το ότι η εικονική οικονομία των προσδοκιών ξεπέρασε κατά πολύ την πραγματική οικονομία των περιορισμένων φυσικών και ανθρώπινων πόρων και δανειζόμαστε συνέχεια από το μέλλον των επόμενων γενιών.
Δεν θα είναι λοιπόν ο μόχθος και η δουλειά των σημερινών «υποζυγίων» για τη παραγωγή αγαθών, που μπορεί να μη έχουν νόημα και να στρέφονται κατά της ίδιας της ζωής(π.χ. όπλα ή χημικά ή ανθυγιεινές τροφές ή σκουπίδια συσκευασίας) και που γίνονται απλά για τη μεγιστοποίηση των κερδών του 1% της παγκόσμιας ελίτ. Για την ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών θα είναι απαραίτητο ένα μίνιμουμ εργασίας, από όλους όμως, με χρήση ήπιων τεχνολογιών που θα στηρίζονται περισσότερο στον κλάδο της Βιονικής(επιστήμη που αναπτύσσεται ήδη και προχωρά σε τεχνολογίες που μιμούνται τα φυσικά βιολογικά συστήματα. Διάβασα π.χ. κάπου ότι ανεμογεννήτριες με κάθετους άξονες θα έχουν στο μέλλον 100πλάσια απόδοση και ότι η ιδέα προήλθε από την παρατήρηση των σμηνών των πουλιών και πως χρησιμοποιούν την ενέργεια από τα ρεύματα του αέρα.), Ή στην ίδια τη «δουλειά» των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας(π.χ. η τεχνολογία των μικροοργανισμών που σε συνδυασμό με την βιοκαλλιέργεια ή τη φυσική-βιοδυναμική καλλιέργεια, αν γενικευθούν, μπορεί στα επόμενα 40΄-50 χρόνια να απορροφήσουν μέχρι και τα 2/3 της περίσσιας του διοξειδίου της ατμόσφαιρας, μετατρέποντάς το σε οργανική ύλη και αποθηκεύοντάς στο έδαφος). Θα υπάρχει Επανεκτίμηση- αναδιάρθρωση-απόρριψη τυχόν τεχνητών αναγκών, που έχουν δημιουργηθεί στα μέχρι τώρα πλαίσια του προτύπου κατανάλωσης (και ατομική και με συλλογικές-δημοτικές διαδικασίες). Θα υπάρχει βέβαια και η ελευθερία επιλογής όσον αφορά στις μη βασικές ανάγκες, αλλά η ικανοποίησή τους θα γίνεται με μίνιμουμ αποτύπωμα και με αειφορικό πάλι τρόπο, καθώς και με επιπλέον εργασία για όσους τις επιδιώκουν. Δεν θα δουλεύουμε λοιπόν περισσότερο, αλλά θα δουλεύουμε με νόημα και ευχαρίστηση και δεν θα τρέχουμε σε μια και δυό δουλειές για να ικανοποιούμε αμφίβολες ανάγκες και στο τέλος να μένουμε και με ένα αέναο αίσθημα ανικανοποίησης.
Το να διαλέξουμε λοιπόν την πρώτη λύση, που φαίνεται να είναι ελκυστικότερη, σημαίνει όχι λύση, γιατί με τη τεχνολογία του σήμερα και το δοσμένο οικονομικό σύστημα πάμε στο γκρεμό, χωρίς δυνατότητα επιστροφής. Η πρόταση της Τοπικοποίησης προφανώς δεν είναι ελκυστική για τα υπάρχοντα κόμματα εξουσίας, ούτε προς το παρόν πρόταση πλειοψηφίας. Είναι όμως ένα ουσιαστικό πρόγραμμα για την μη συστημική οικολογική αριστερά. Μπορεί να γίνει μια θελκτική πρόταση για τους «από κάτω» και τη «κοινότητα του κινδύνου», που είναι απηυδισμένοι με το υπάρχον σύστημα. Στην Αυστραλία για παράδειγμα υπολογίζεται ότι το ποσοστό αυτών που αποφάσισαν συνειδητά να αλλάξουν δουλειά και τρόπο ζωής, θυσιάζοντας το εισόδημά τους και τις ανέσεις τους για μια καλύτερη ποιότητα ζωής σε ένα 20 με 30% του πληθυσμού. Αυτό αποτελεί μια πολύ σημαντική βάση για τη δημιουργία ενός τέτοιου πολιτικού κινήματος. Και αν η κρίση συνεχιστεί και επαναλαμβάνεται, το κίνημα αυτό μπορεί να γίνει πλειοψηφικό.
Πάντως «τέλος της εργασίας» δεν θα υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και «τέλος της ιστορίας» που διακηρύχθηκε από τον Φουκογιάμα.

Νέο Τεύχος της Περιεκτικής Δημοκρατίας


Κυκλοφόρησε το νέο διπλό τεύχος

Serge Latouche: Διακύβευμα ή απο-ανάπτυξη; - Τάκης Φωτόπουλος: Είναι συμβατή η απο-ανάπτυξη με την Οικονομία της Αγοράς;

Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2010

Μπορεί η οικολογική γεωργία να θρέψει τη χώρα και να εγγυηθεί επαρκές εισόδημα για τους Έλληνες αγρότες;

Εναι ένα ερώτημα που έχει διατυπωθεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια σε διάφορες εκδηλώσεις και συζητήσεις.
Στις αρχές του '90, όταν συμμετείχαμε κάποιοι σε κάποια σεμινάρια στη Γεωπονική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ακούγαμε από τους καθηγητές επιμορφωτές οτι η βιοκαλλιέργεια δεν είναι καν δυνατή.
Μετά κάποια χρόνια και αφού το κίνημα ενάντια στα μεταλλαγμένα με πρωτοστατούντες τους βιοκαλλιεργητές κατάφερε να κηρυχθούν όλοι οι νομοί της χώρας "ελεύθεροι από μεταλλαγμένα", καθηγητές της ίδιας Σχολής πρότειναν να μετατραπεί όλη η Ελλάδα όχι μόνο "ζώνη ελεύθερη από μεταλλαγμένα", αλλά και σε ζώνη βιοκαλλιέργειας. Θεωρώντας ότι όχι μόνο μπορεί να εξασφαλίσει το αγροτικό εισόδημα και να τραφεί με αυτό τον τρόπο όλος ο πληθυσμός, αλλά και ότι θα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα η χώρα σε σχέση με τα γεωργικά προϊόντα των άλλων χωρών για εξαγωγές.
Πραγματικά η Θεσσαλία για παράδειγμα, αντί να τραβά το μέχρι τώρα δρόμο της ερημοποίησης, στον οποίο την οδηγεί η χημική βιομηχανοποιημένη γεωργία και ο παραγωγός γεωργικών πρώτων υλών για τη βιομηχανία διατροφής, μπορεί να μετατραπεί από τον «πολυλειτουργικό» αγρότη και την «αγροτο-οικο-γεωργία» σε ένα μεγάλο κήπο και σε ένα σιτοβολώνα για τη χώρα, χρησιμοποιώντας ντόπιους σπόρους και ποικιλίες.
Αν λοιπόν γενικευθεί η οικο-γεωργία και γίνει περισσότερο τοπική και αγροτική, τότε η απάντηση είναι θετική.

Σχετικά με τα βιολογικά-οικολογικά προϊόντα και τις τιμές τους

Παρακάτω μια περίληψη των θέσεων του Δκτύου "Οικοκοινότητα"(στο οποίο συμμετέχω), πάνω στο θέμα:
Ένα σημαντικό πλέον κομμάτι παραγωγών εγκατέλειψαν τη συμβατική παραγωγή και μπήκαν στη βιολογική, όχι τόσο για λόγους οικολογικής συνείδησης, όσο για επαγγελματικούς. Έτσι έχουμε τον επαγγελματία παραγωγό (που γίνεται και έμπορος καμιά φορά). Αυτός μπήκε στη βιολογική αγορά για να αποκτήσει το εμπορικό πλεονέκτημα σε σχέση με τα συμβατικά, χωρίς να τον ενδιαφέρει κάτι άλλο έξω από την παραγωγή και τα μικροσυμφέροντά του.
Ένας άλλος τύπος παραγωγού είναι ο ενεργός πολίτης παραγωγός. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος δε βλέπει ξεκομμένο το κτήμα του από τη γύρω περιοχή καθώς και τον εαυτό του έξω από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον. Προσπαθεί να είναι συνεπής με τη συνείδησή του και διακρίνεται από συνέπεια λόγου και πράξεων.
Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να διακρίνουμε σχηματικά οριζόντια τον “ωφελιμιστή” καταναλωτή και τον ενεργό πολίτη. Ο πρώτος, μπορεί να είναι ένας άνθρωπος που είτε φοβάται για την υγεία του, είτε έχει καταλάβει τη διαφορά μεταξύ συμβατικών και βιολογικών και επιδιώκει να τρέφεται με τα δεύτερα, “κατευθυνόμενος” από το μάρκετινγκ των εταιριών. Ο δεύτερος, ο πολίτης καταναλωτής είναι άνθρωπος με κοινωνική και οικολογική συνείδηση. Καταλαβαίνει την ποιοτική και διατροφική αξία των βιολογικών προϊόντων, επιδιώκει επικοινωνία με τους παραγωγούς και η διατροφή με βιολογικά δεν είναι αυτοσκοπός στη ζωή του, αλλά τμήμα της ποιοτικής και ενεργούς συμμετοχής στην κοινωνία.
Πάντα σχηματικά, οι καταναλωτές μπορούν να διακριθούν κάθετα σε δύο κατηγορίες: αφενός ο πλούσιος, ο “ικανός” να τα γευθεί και να τα χαρεί και αφετέρου ο φτωχός, ο “αδύνατος” να τα προσεγγίσει. Ο πλούσιος με την αγοραστική του δύναμη μπορεί να επηρεάσει τη παραγωγική και εμπορική διαδικασία τους, για παράδειγμα, αν τα βιολογικά προϊόντα κινούνται μέσα από σούπερ μάρκετ, αν χρησιμοποιούνται ρυπογόνες συσκευασίες (νάιλον κλπ), αν εισάγεται ένα προϊόν από… την Αργεντινή κλπ. Βασικά είναι ένας άνθρωπος που απευθύνεται στην ΑΓΟΡΑ και αντίστροφα και αυτή απευθύνεται σε αυτόν για να τον ικανοποιήσει και να “του τα πάρει”. Υπάρχει μεταξύ τους μια διττή σχέση αγοραπωλησίας.
Ο φτωχός καταναλωτής δυσκολεύεται (και αδυνατεί πολλές φορές…) λόγω κάποιας διαφοράς τιμών να αγοράσει και να τραφεί με βιολογικά προϊόντα. Είναι όμως πραγματικά αδύναμος να προστατέψει τον εαυτό του (και όχι μόνο…) από τα δηλητήρια των συμβατικών; Είναι πραγματικά αδύναμος να έχει πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίας ποιότητας; Όχι βέβαια, φτάνει να σκέφτεται και να ενεργεί προς διαφορετική κατεύθυνση. Ο φτωχός, ενεργός πολίτης έχει πολλές δυνατότητες που δε χρειάζεται και πολλά χρήματα για να τις ενεργοποιήσει. Γιατί ΜΠΟΡΕΙ να είναι συνθέτης και δημιουργός, μικροκαλλιεργητής ή και μεταποιητής. Μπορεί επίσης να ανταλλάσσει (εργασία, αγαθά, αντικείμενα, ιδέες κλπ), να συμμετέχει, να αγωνίζεται, να διεκδικεί… και άλλα πολλά, όταν διακατέχεται από πνεύμα αλληλεγγύης και αλληλοπροσφοράς. Αλλά όταν πραγματώνει τα παραπάνω δε συναντιέται με τον παραγωγό ενεργό πολίτη; Η προσπάθειά τους δε συναντιέται; Δε γίνεται πιο δυνατή;
Απέναντι λοιπόν στη ΔΙΤΤΗ ΣΧΕΣΗ αγοράς – καταναλωτή που δημιουργεί προνομιούχους και μη, έχουμε τη ΔΙΤΤΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ενεργών πολιτών, παραγωγών – καταναλωτών που σπάει τους φραγμούς και ξεδιπλώνει άλλες πολιτισμικές σχέσεις.

Στην εμπορευματοποίηση και των βιολογικών προϊόντων συμβάλλουν ιδιαίτερα οι μεσάζοντες (έμποροι, πιστοποιητικοί οργανισμοί, κρατικοί φορείς κλπ) οι οποίοι εκτός των άλλων διογκώνουν και τις τιμές. Κυρίως όμως είναι η ίδια η φύση της αγοράς που καθιστά τις σχέσεις των ανθρώπων εμπορευματικοποιημένες και δύσπιστες.
Σε μια καινούρια αγορά, όπως η βιολογική, εισβάλουν επενδυτές για να αποκομίσουν μικρό ή μεγάλο μερίδιο από αυτήν επενδύοντας πολλές φορές ισχυρά κεφάλαια. Ο ισχυρός ανταγωνισμός ενισχύει τα μεγάλα τραστ που ελέγχουν τις τιμές και καθορίζουν τους οικονομικούς όρους στην αγορά και κατ’ επέκταση στην παραγωγή, όπου ο παραγωγός “καλείται” να γίνει γρανάζι της κυριαρχίας τους. Έτσι στην αγορά το βιολογικό προϊόν παίρνει σιγά-σιγά τα χαρακτηριστικά του συμβατικού προϊόντος γίνεται και αυτό ένα εμπόρευμα (ή αλλιώς, περιτύλιγμα σε σελοφάν…) με συγκριτικό πλεονέκτημα και αυξημένη τιμή φυσικά. Έχουμε λοιπόν μία εξομοίωση των βιολογικών με τα συμβατικά όσον αφορά στην προσφορά, αλλά μια διαφοροποίηση όσον αφορά στη ζήτηση και τις τιμές.
Αυτή η εξομοίωση και διαφοροποίηση μπορεί να εξαλειφθεί μόνο στα πλαίσια κοινοτήτων και δικτύων με προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, που διαπνέονται από τις αρχές της κατανόησης, της αλληλεγγύης, του αλληλοσεβασμού και της αλληλοπροσφοράς. Μέσα από τέτοιες σχέσεις υπάρχει σίγουρα η δυνατότητα πρόσβασης για όλους. Εξάλλου ακόμα κι αν υπάρχουν τιμές και εμπορικές συναλλαγές μέσα στην κοινότητα, αυτές πρέπει να υποστηρίζουν και τους παραγωγούς και τους καταναλωτές. Θα πρέπει να είναι προσιτές στους δεύτερους και ικανές να “ζήσουν” τους πρώτους. Όμως όταν η συζήτηση εστιάζεται μόνο επάνω στις τιμές, η κοινότητα εκφυλίζεται.
Και εδώ μια παρατήρηση: άλλο βιολογικό προϊόν και άλλο οικολογικό, δεν είναι κάθε βιολογικό προϊόν και οικολογικό, γιατί μπορεί να έχει ενσωματώσει, είτε κατά τη συσκευασία του είτε κατά τη μεταφορά του, επιπλέον κατανάλωση ενέργειας και εκπομπή ρύπων. Τα τοπικά βιολογικά που διατίθενται φρέσκα στη τοπική αγορά μπορούν κατά κανόνα να χαρακτηρισθούν οικολογικά.

Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2010

Τι είναι οι τοπικές οίκο-κοινότητες αλληλεγγύης και συνεργασίας

(το συνθετικό «οίκο» όχι μόνο με την τρέχουσα σημασία του οικολογικού περιεχομένου, αλλά και με την αρχαιοελληνική έννοια του «Οίκου»):
Η μορφή τους αποφασίζεται από τους συμμετέχοντες, ανάλογα με τις δυνατότητες που υπάρχουν και τις συνθήκες που επικρατούν στο χώρο ύπαρξής τους. Ενδεικτικά θα μπορούν να πάρουν τις μορφές:
α) Μια συλλογικότητα αρκετών ανθρώπων, βασικά της πόλης (κρίσιμος αριθμός κάθε φορά) με διαφορετικές δεξιότητες (και όχι μόνο τη θέληση), αποφασίζουν να εγκατασταθούν σε χώρο όχι μόνο κοινής διαμονής, αλλά και κοινής δραστηριότητας σε καθημερινή βάση. Οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να είναι και οικονομικές, ώστε να εξασφαλίζεται τουλάχιστον ένα μέρος του εισοδήματος βιωσιμότητας της κοινότητας (κοινό ταμείο). Θα έχουν να κάνουν με την εξασφάλιση της διατροφής από πολυκαλλιέργεια αγροτικών προϊόντων, κτηνοτροφίας, αλιείας, μελισσοκομίας. Με παραγωγικές δραστηριότητες του δευτερογενούς τομέα (μηχανουργείο, ξυλουργείο, οικοδομικό συνεργείο, κ.λ.π.). Αν τα παραγόμενα προϊόντα περισσεύουν από την αυτοκατανάλωση μπορούν να διατίθενται είτε στην τοπική αγορά είτε σε ένα ευρύτερο δίκτυο ανταλλαγής. Αντίστροφα αν τα απαιτούμενα για την κοινότητα αγαθά δεν μπορούν να αυτοπαραχθούν για διάφορους λόγους (π.χ. έλλειψη χεριών, αδυναμία συγκεκριμένων καλλιεργειών στη δεδομένη περιοχή), εξασφαλίζονται είτε από την τοπική αγορά είτε από υπάρχοντα δίκτυα ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών. Προϊόντα βιομηχανικής κυρίως παραγωγής αγοράζονται από το ταμείο της κοινότητας σε τιμές χοντρικής και διανέμονται ανάλογα με τις ανάγκες των μελών, όπως και τα άλλα της αυτοπαραγωγής. Κάποιοι από τα μέλη της μπορούν να εξασφαλίζουν συμπληρωματικό εισόδημα από δραστηριότητες εκτός κοινότητας ή και να εργάζονται αποκλειστικά εκτός κοινότητας. Οι σχέσεις τους με την οικονομική (π.χ. καταβολή του 20-30% του μισθού στο κοινό ταμείο) και την εν γένει καθημερινή ζωή της κοινότητας ρυθμίζονται από την συνέλευσή της, η οποία παίρνει αποφάσεις για όλα τα ζητήματα που την απασχολούν (π.χ. ένα ζήτημα θα είναι τα περιουσιακά στοιχεία ορισμένων μελών της. Αν δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία για κοινοτική τους διαχείριση από την αρχή, τουλάχιστον ένα μέρος από τα εισοδήματα που αποφέρουν να κατατίθενται στο κοινό ταμείο, ανάλογα με τις ανάγκες βιωσιμότητας της κοινότητας, μετά από κοινή συμφωνία). Γενικά υπάρχει κοινή αντιμετώπιση των εσόδων και εξόδων, κάτω από το πρίσμα των αναγκών των μελών και της βιωσιμότητας της κοινότητας. Επίσης μπορεί να οργανώνεται κοινή κουζίνα, χώρος απασχόλησης παιδιών, χώρος αυτοέκφρασης, χώρος υποδοχής επισκεπτών κ.λ.π. Οι χώροι διαμονής (κατά μόνας, ανά ζευγάρια ή παρέα) καθορίζονται κυρίως από τις αντικειμενικές δυνατότητες που θα υπάρχουν.
Βασικό τους πάντα χαρακτηριστικό θα πρέπει να είναι η αυτοδυναμία-αυτάρκεια καθώς και η οργανική σύνδεση με τα δρώμενα και τη καθημερινή ζωή των κατοίκων της γύρω περιοχής. Η ύπαρξη αρκετών τέτοιων οίκο-κοινοτήτων μπορεί να οδηγήσει και στην σε οποιοδήποτε επίπεδο δικτύωσή τους.
β) Με κέντρο μια πόλη και ένα χώρο που είτε προϋπάρχει είτε βρίσκεται στην πορεία, συγκεντρώνονται άτομα, νοικοκυριά, οίκο-παραγωγοί, προϋπάρχουσες ομαδοποιήσεις κ.λ.π. και αφού συμφωνήσουν, μετά από αντίστοιχες συζητήσεις, δημιουργούν ένα Τοπικό Σύστημα Ανταλλαγών (Τ.Σ.Α.). Αυτό βασίζεται στην ανταλλαγή αγαθών- εργασιών- υπηρεσιών μεταξύ των μελών του με μέσο όχι το συμβατικό χρήμα, αλλά ένα συμφωνημένο «εσωτερικό νόμισμα». Είναι μια οργάνωση της καθημερινής ζωής των μελών του, που οδηγεί σε νέα κοινωνικότητα-συλλογικότητα στα πλαίσια μιας τοπικής κοινωνίας, που μπορεί να ξεκινά τη λειτουργία της άμεσα, χωρίς να χρειάζεται από την αρχή ιδεολογική ταύτιση των μελών της. Καταργεί τον «εργοδότη» σαν μεσάζοντα μεταξύ της εργασίας και των προϊόντων της εργασίας και στη συνέχεια μεταξύ αυτών των προϊόντων και των χρηστών τους.
Μέλη ενός ΤΣΑ μπορεί να είναι οι κάθε λογής άνεργοι, εργαζόμενοι που στον ελεύθερο χρόνο τους θέλουν να προσφέρουν συγκεκριμένες εργασίες και υπηρεσίες, τεχνίτες και τεχνικοί κάθε είδους, βιοκαλλιεργητές, οικοτέχνες -οικοπαραγωγοί, μελισσοκόμοι, κ.λ.π., εκπαιδευτικοί κάθε είδους και δάσκαλοι μουσικής-χορού, γιατροί ομοιοπαθητικοί- πρακτικοί-άλλης ειδικότητας, προσφέροντας υπηρεσίες κάθε είδους και ότι μπορεί να φαντασθεί κανείς.
Το εσωτερικό νόμισμα των ανταλλαγών μπορεί για παράδειγμα να θεωρηθεί ο χρόνος εργασίας. Κάθε ώρα εργασίας ή υπηρεσίας ή οι ώρες εργασίας που είναι ενσωματωμένες σε ένα προϊόν, αποτελεί χρέος γι αυτόν που το δέχεται και πρέπει να το ανταποδώσει σε αντίστοιχες ώρες άλλης εργασίας ή υπηρεσίας ή προϊόντος σε οποιοδήποτε άλλο μέλος, σε μια όμως ορισμένη προθεσμία (π.χ. 6 μήνες). Αντίστροφα κάθε ώρα προσφοράς δίνει το δικαίωμα για λήψη μιας ώρας άλλης υπηρεσίας ή προϊόντος από άλλο μέλος. Σε κάθε μέλος λοιπόν καταγράφονται (με χρήση βιβλίου ή καρτελών ή υπολογιστή ή και κουπονιών) οι ώρες χρέους και πίστωσης. Βασικό πρόβλημα που πρέπει να λυθεί είναι η αξία της μιας ή της άλλης υπηρεσίας. Θα θεωρηθούν όλες το ίδιο χρήσιμες και άρα θα αποτιμούνται το ίδιο (π.χ. μια ώρα ανειδίκευτου και μια ώρα ειδικευμένου) στα πλαίσια του ΤΣA; Ή θα υπάρξει διαφοροποίηση; Είναι ζήτημα αρχικής συμφωνίας όλων των μελών, αν και μπορεί να υπάρξει και αλλαγή στη συνέχεια από τη συνέλευσή τους. Το νόμισμα χρόνος έχει περιορισμένη διάρκεια και ανταλλαξιμότητα. Χάνει την αξία του αν δεν «ξοδευτεί» σε ένα συμφωνημένο χρονικό διάστημα, όπως αναφέρθηκε. Έτσι δεν μπορεί να «συσσωρεύεται» όπως το συμβατικό χρήμα και άρα καταργείται η εξουσία του χρήματος. Από την άλλη ο καθένας θα θέλει να αυτοπεριορίζεται, γιατί κάθε απόκτημα ή κατανάλωση θα συνδέεται με δαπάνη χρόνου εργασίας από τη μεριά του και επομένως θα οδηγείται στο να εντοπίζει και να καθορίζει ο ίδιος τις πραγματικές και ουσιαστικές του ανάγκες (μείωση του καταναλωτισμού). Ταυτόχρονα λόγω της τοπικής εμβέλειας θα βοηθά στην ανάπτυξη της τοπικής παραγωγής και στην τοπική αυτάρκεια. Όσα περισσότερα είναι τα μέλη και όση μεγαλύτερη είναι η ποικιλία στις ειδικότητές τους, τόσο πιο μεγάλο το ποσοστό των αναγκών των μελών, που θα ικανοποιούνται στα πλαίσια του ΤΣΑ και άρα τόσο πιο μεγάλη η αντικατάσταση του επίσημου χρήματος. Βέβαια εξαρτάται από τις ανάγκες του συστήματος (π.χ. έξοδα προς τρίτους), αν θα καθορίζεται κάθε φορά και μια «ισοτιμία» μεταξύ του εσωτερικού και του επίσημου νομίσματος.
Ο βασικός στόχος των δομών αυτών είναι η κατάργηση του διαχωρισμού «παραγωγού»-«καταναλωτή» και η ανάπτυξη του ανθρώπου με τα χαρακτηριστικά του «παραγωαναλωτή», δηλαδή του ανθρώπου που θα παράγει ο ίδιος ένα μέρος των χρηστικών του αγαθών και της τροφής του. Για τον άνθρωπο, ο οποίος χαρακτηρίζεται ακόμα «παραγωγός», αυτό σημαίνει ότι παράγει ένα ποσοστό και για τον εαυτό του (το οποίο μπορεί συνεχώς να αυξάνει) και ένα ποσοστό για ανταλλαγή με τους άλλους (το οποίο μπορεί να ελαττώνεται). Για τον άνθρωπο, που χαρακτηρίζεται ακόμα «καταναλωτής» σημαίνει ότι όλο και περισσότερο παύει να είναι τέτοιος και προσπαθεί κάποιες ανάγκες του να τις ικανοποιήσει μέσα από την αυτοπαραγωγή του και όχι μόνο μέσω της αγοράς.

Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

Από την παρουσίαση στη Θεσσαλονίκη

Παρακάτω ένα απόσπασμα από την ανάρτηση που έχει κάνει η Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης που διοργάνωσε την εκδήλωση:

Από το φιάσκο της Κοπεγχάγης στο πρόταγμα της οικολογικής κοινωνίας

... "Η αποτυχία της διάσκεψης της Κοπεγχάγης, που απέδειξε ότι η χειρότερη κρίση απ΄ όλες είναι η απουσία ευθύνης και πολιτικής βούλησης, αφού οδηγούν σε μια ανεξέλεγκτη κλιματική, οικονομική και κοινωνική κόλαση, κάνει ακόμη πιο επιτακτικούς τους οικολογικούς αγώνες και μέσα από το προσωπικό παράδειγμα.

Ο Γιώργος Κολέμπας, συγγραφέας του βιβλίου «Τοπικοποίηση» (εκδ. Αντιγόνη), μίλησε για την ανάγκη στροφής σε μια αποκεντρωμένη, τοπικοποιημένη οικολογική κοινωνία, η οποία θα έχει σαν κύτταρο την αυτοδύναμη κοινότητα και θα στηρίζεται στην άμεση δημοκρατία και στον συνομοσπονδιακό κοινοτισμό ως δυνατότητα για ουσιαστική απάντηση στην περιβαλλοντική κρίση.

Ανέλυσε γιατί απορρίπτει τον ανταγωνισμό, σαν διαδικασία ανάπτυξης και δίνει έμφαση στη συνεργασία-αλληλεγγύη ώστε οι πολίτες να μπορέσουν να πετύχουν την ισοκατανομή εξουσίας σε όλα τα επίπεδα με απεξάρτηση από τις αγορές και το χρήμα. Θα εμπνευσθούν για θα δημιουργήσουν ένα νέο πολιτισμικό ρεύμα και μια νέα αυτοκαθοριζόμενη κοινωνία, ξεκινώντας από την τοπική κοινωνία, σε σχέση απόρριψης, αναδιάρθρωσης και ρήξης με τα μεγασυστήματα της παγκοσμιοποίησης και του κεντρικού εθνικού κράτους."

Όσο για μένα δεν διεκδικώ τον τίτλο του συγγραφέα. Απλώς προσπαθώ να διατυπώσω απόψεις και προτάσεις, που είναι σύνθεση και συνέπεια συλλογικών δραστηριοτήτων των τελευταίων χρόνων.

Από την παρουσίαση του βιβλίου στο Βόλο

Γράφει: magnesianews.gr
27/10/2009

Την Πέμπτη 29/10, στις 19.30, στο Χώρο Κινημάτων – Στέκι Μεταναστών (Ιωλκού 33 και Τ. Οικονομάκη) θα γίνει παρουσίαση του βιβλίου με τίτλο «Τοπικοποίηση» και με υπότιτλο: «Από το παγκόσμιο...στο τοπικό, ένας οικολογικός κόσμος είναι δυνατός», του Γιώργου Κολέμπα. Για το βιβλίο θα μιλήσουν η δικηγόρος Έλενα Δημητρίου και η ιστορικός Τασούλα Κονταξή.

...«Τοπικοποίηση» δεν είναι ένα κάλεσμα επιστροφής στην αγροτική κοινωνία. Ούτε μια μορφή προστατευτισμού ή «οικονομικού πατριωτισμού». Αλλά δεν είναι και μια πρόταση «πράσινης κατανάλωσης».

Το βιβλίο δεν μιλάει για πράσινες τεχνικές, που μπορούν να συσκευασθούν σε κάποιο προεκλογικό πρόγραμμα και να προσαρμοστούν στην πολιτική κάποιου υπουργείου.

Συνεχίζει μια συζήτηση που έχει ξεκινήσει εδώ και κάποια χρόνια στην Ευρώπη σχετικά με το δρόμο που έχουν πάρει οι σημερινές κοινωνίες, ή σωστότερα ο δρόμος που τους έχουμε δώσει.

Δρόμος που ορίζεται από καταστροφή και κρύβεται από διαφημίσεις. Κατεστραμμένες ζωές, πόλεις, χώρες, άνθρωποι. Ή θα πεθαίνεις της πείνας ή θα ψάχνεις ψυχολόγο. Συνεχίζει μια συζήτηση που αμφισβητεί την κυριαρχία των ισολογισμών, τη λατρεία της μεγέθυνσης, τις καταναλωτικές μας ανάγκες, την κυριαρχία των εταιριών.

«Τοπικοποίηση» τελικά, είναι ένας άλλος τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας, όπου κύτταρο της κοινωνίας δεν είναι ο ιδιώτης, αλλά η κοινότητα. Είναι η στροφή σε μια αποκεντρωμένη, τοπικοποιημένη οικολογική κοινωνία, που θα έχει σαν κύτταρο την αυτοδύναμη κοινότητα και θα στηρίζεται στην άμεση δημοκρατία και στον συνομοσπονδιακό κοινοτισμό.

Στα πλαίσιά της οι άνθρωποι και οι κοινοτικές τους συλλογικότητες θα μπορέσουν να επαναπροσδιορίσουν τις ανάγκες τους, να ελέγξουν τη ζωή, το χρόνο τους και την τοπική οικονομία. Να αναβαθμίσουν την ποιότητας ζωής, πρόνοιας και περιβαλλοντικής προστασίας.

Απορρίπτοντας τον ανταγωνισμό σαν διαδικασία ανάπτυξης και δίνοντας έμφαση στη συνεργασία-αλληλεγγύη θα μπορέσουν να πετύχουν την ισοκατανομή εξουσίας σε όλα τα επίπεδα με απεξάρτηση από τις αγορές και το χρήμα.

Θα εμπνευσθούν για να δημιουργήσουν ένα νέο πολιτισμικό ρεύμα και μια νέα αυτοκαθοριζόμενη κοινωνία, ξεκινώντας από την τοπική κοινωνία, σε σχέση απόρριψης, αναδιάρθρωσης και ρήξης με τα μεγασυστήματα της παγκοσμιοποίησης και του κεντρικού εθνικού κράτους.

Που διατίθεται το Βιβλίο

Επειδή έχει τεθεί η ερώτηση από αναγνώστες και για όσους ενδιαφέρονται να το προμηθευθούν, αναρτώ το δελτίο τύπου του Κέντρου Πληροφότησης ΑΝΤΙΓΟΝΗ, όπου και έχει εκδοθεί. Φυσικά μπορεί να το έχει και μέσα από προσωπική επαφή ή από κινηματικούς χώρους στους οποίους υπάρχει:

Το βιβλίο του Γ. Κολέμπα σκιαγραφεί το πρόταγμα της τοπικοποίησης, σαν απάντηση στην “υπαρκτή” παγκοσμιοποίηση του καπιταλισμού και στην προοπτική να επικρατήσει στο μέλλον ένα σύστημα ακόμα πιο βίαιο, εκμεταλλευτικό και καταστροφικό για τον άνθρωπο και τη φύση.
Η Τοπικοποίηση είναι η στροφή σε μια αποκεντρωμένη, τοπικοποιημένη οικολογική κοινωνία, που θα έχει σαν κύτταρο την αυτοδύναμη κοινότητα και θα στηρίζεται στην άμεση δημοκρατία και στον συνομοσπονδιακό κοινοτισμό(ομοσπονδίες δήμων-συνομοσπονδίες περιφερειών-ομοσπονδίες εθνών ). Στα πλαίσιά της οι άνθρωποι και οι κοινοτικές τους συλλογικότητες θα μπορέσουν να επαναπροσδιορίσουν τις ανάγκες τους, να ελέγξουν τη ζωή, το χρόνο τους και την τοπική οικονομία. Να αναβαθμίσουν τη ποιότητας ζωής, πρόνοιας και περιβαλλοντικής προστασίας. Να αποκαταστήσουν το αίσθημα ασφαλείας για το μέλλον, στα πλαίσια ενός ισορροπημένου οικοσυστήματος. Απορρίπτοντας τον ανταγωνισμό, σαν διαδικασία ανάπτυξης και δίνοντας έμφαση στη συνεργασία-αλληλεγγύη θα μπορέσουν να πετύχουν την ισοκατανομή εξουσίας σε όλα τα
επίπεδα με απεξάρτηση από τις αγορές και το χρήμα. Θα εμπνευσθούν για να
δημιουργήσουν ένα νέο πολιτισμικό ρεύμα και μια νέα αυτοκαθοριζόμενη κοινωνία, ξεκινώντας από την τοπική κοινωνία, σε σχέση απόρριψης, αναδιάρθρωσης και ρήξης με τα μεγασυστήματα της παγκοσμιοποίησης και του κεντρικού εθνικού κράτους.
Ο Γιώργος Κολέμπας είναι πρώην εκπαιδευτικός Μ.Ε. και οικο-γεωργός στο Πήλιο. Από το 1990, που “επανατοπικοποιήθηκε”, προσπαθεί δια του “παραδείγματος” να συμβάλει στη διαμόρφωση της κατεύθυνσης της τοπικοποίησης. Ειδικά το δεύτερο μέρος του βιβλίου του ασχολείται με θέματα που ήταν αντικείμενο της δραστηριότητάς του αυτά τα χρόνια.

To βιβλίο «Τοπικοποίηση: από το παγκόσμιο… στο τοπικό» είναι έκδοση του Κέντρου Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για το Ρατσισμό, την Οικολογία, την Ειρήνη και τη Μη Βία «ΑΝΤΙΓΟΝΗ». Το Κέντρο Πληροφόρησης «ΑΝΤΙΓΟΝΗ» εδρεύει στη Θεσσαλονίκη με γραφεία στην Αθήνα. Ήδη από το 1995 δραστηριοποιείται ενεργά με θέματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οικολογία, την ειρήνη και τη μη βίαιη επίλυση συγκρούσεων, σε στενή συνεργασία με την Οικολογική Κίνηση Θεσσαλονίκης.
Κεντρική διάθεση: 2310 285688, 2310 237463, 2103639336,

Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2010

ii)Υπολογισμός Ισχύος, αριθμού πλακών και λοιπών μέσων

Ο αριθμός των πλακών και της ισχύος που χρειαζόμαστε εξαρτάται από τις ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν και αυτό με τη σειρά του από τον τρόπο ζωής. Το πρώτο που πρέπει λοιπόν να σκεφθούμε είναι μήπως μπορούμε να περιορίσουμε τις ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια, ικανοποιώντας κάποιες από αυτές με άλλο τρόπο, όπως π.χ. χρησιμοποιώντας κουζίνα υγραερίου και όχι ηλεκτρική ή πλυντήριο με επιλογή ζεστού νερού από ηλιακό θερμοσίφωνα (αποφεύγοντας την ηλεκτρική αντίσταση). Επίσης να μπορούμε να χρησιμοποιούμε τις ενεργοβόρες συσκευές το μεσημέρι και όταν έχουμε ηλιοφάνεια ή να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε και χειροκίνητα το σκούπισμα, ή το πλύσιμο των ρούχων σε περίοδο παρατεταμένης συννεφιάς.
α) περίπτωση μικρού εξοχικού ή καλοκαιρινού σπιτιού σε κτήμα: μπορούμε σε όλες τις καταναλώσεις να χρησιμοποιήσουμε συνεχές ρεύμα (το ρεύμα που παράγουν τα φωτοβολταϊκά στοιχεία είναι συνεχές), αρκεί να είναι συσκευές συνεχούς. Ας πούμε ότι οι ανάγκες μας περιορίζονται όπως παρακάτω:
1) 3 λάμπες 12 v ισχύος 11w που θα ανάβουν π.χ. 3h τη μέρα απαιτούν 3x11x3 =99wh
2) 1 Ραδιοφωνάκι 4w, για 10h, χρειάζεται 4x10 =40wh
3) 1 Φορ. τηλεόραση 30w για 2h απαιτεί 30x2 =60wh.
Η κουζίνα και το ψυγείο είναι υγραερίου, ενώ ζεστό νερό παίρνουμε από τον ηλιακό θερμοσίφωνα. Συνολικά λοιπόν φαίνεται να απαιτούνται σε καθημερινή βάση 199wh .
Αν δεχθούμε ότι έχουμε 10 ώρες την ημέρα ηλιοφάνεια με μέση απόδοση μιας πλάκας των 55w, περίπου τα 30w, τότε σε μια μέρα κάθε πλάκα θα μας δώσει 30x10=300wh. Έτσι οι παραπάνω ανάγκες μας ικανοποιούνται πλήρως μόνο με μια πλάκα. Το περίσσευμα πάντως πρέπει να αποθηκευθεί στις μπαταρίες μας, οι οποίες πρέπει να υπολογισθούν έτσι ώστε να έχουμε διαθέσιμο ρεύμα π.χ. για ένα συννεφιασμένο 3ήμερο. Με λίγες γνώσεις ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων μπορεί κανείς να κάνει μόνος του το κύκλωμα συνεχούς ρεύματος και έτσι να τροφοδοτήσει ένα τέτοιο σπίτι από τον ήλιο (πρέπει να βρει καλώδια κατάλληλα χοντρά για συνεχές ρεύμα, ώστε να μην έχει απώλειες, όσο πιο μακριά στον πίνακα διανομής βρίσκεται μία κατανάλωση τόσο πιο χοντρό πρέπει να είναι το καλώδιο).
β) περίπτωση μόνιμης αυτόνομης κατοικίας, χωρίς σύνδεση με το δίκτυο: κάνουμε π.χ. τις εξής παραδοχές: οι υπολογισμοί για τη δύσκολη από άποψη ηλιοφάνειας εποχή του χειμώνα, μεγαλύτερη διάρκεια έντονης συννεφιάς μία εβδομάδα, οικονομικές συσκευές, ψυγείο-κουζίνα-ζεστό νερό από υγραέριο ή ξύλα. Σαν αναγκαία φορτία για τη χειμωνιάτικη περίοδο θεωρούμε π.χ. τα παρακάτω:
1) Φωτισμός ταυτόχρονος 2, ισχύς 11w, διάρκεια 6h έχουμε ανάγκη 2x11x6 = 132wh
2) CD-Ραδιοκασετόφωνο 50w, 2h, 50x2 = 100wh
3)Τηλεόραση 30w, 2h, 30x2 = 60wh
4)Πλυντήριο (όχι αντίσταση) 250w, 1,5h, 250x1,5= 375wh
5)Ηλεκ. Σίδερο 500w, 0,3h, 500x0,3= 150wh
6)Ηλεκ. Σκούπα 1000w, 0,15h, 1000x0,15=150wh
Οι ανάγκες μας λοιπόν σε καθημερινή βάση θα είναι περίπου 1000wh. Αυτά μπορούμε να τα πάρουμε από 12 πλάκες (πάντα ζυγός ο αριθμός των πλακών), που για τον χειμώνα με μια μέση ηλιοφάνεια 3 ωρών τη μέρα και απόδοση 30w μας δίνουν: 3x30x12=1080wh. Έτσι, επειδή και κάποιες μέρες δεν θα χρησιμοποιήσουμε τις ενεργοβόρες καταναλώσεις (πλυντήριο, σίδερο, σκούπα), θα έχουμε περίσσεια ρεύματος που θα γεμίζει τις μπαταρίες, ώστε να έχουμε ρεύμα και τις εντελώς συννεφιασμένες μέρες. Με μια τέτοια εγκατάσταση εξασφαλίζουμε λογική χρήση των καταναλώσεών μας το χειμώνα και άφοβη (μπορούμε να τις αυξήσουμε) τους υπόλοιπους 9 μήνες, κατά τους οποίους θα χρειαζόμαστε και ρυθμιστή φόρτισης των μπαταριών, ώστε να κόβεται το ρεύμα από τις πλάκες, όταν οι μπαταρίες θα είναι πλήρως φορτισμένες (στο 90-95% της χωρητικότητάς τους).
Πρέπει στη συνέχεια να υπολογίσουμε τους συσσωρευτές (τις μπαταρίες). Οι κατάλληλες για αυτό το σκοπό μπαταρίες είναι οι ξηρού τύπου (GEL), που μπορούν να φορτοεκφορτισθούν πολλές φορές χωρίς να χαλάσουν(οι μπαταρίες αυτοκινήτου μπορούν να χρησιμοποιηθούν, όμως καλύτερα να το αποφύγει κανείς γιατί έχουν πολλά μειονεκτήματα για αυτή τη χρήση: απαιτούν συχνή συντήρηση με παρακολούθηση της στάθμης των υγρών τους, η χωρητικότητά τους δεν συμπίπτει με την ονομαστική, δεν μπορούμε να αντλήσουμε περισσότερο από 30-40% της ισχύς τους και αν τις «στραγγίξουμε», τότε η βλάβη είναι ανεπανόρθωτη). Το βασικό χαρακτηριστικό τους, πέρα από το ότι είναι πηγές τάσης 12V, είναι η χωρητικότητά τους σε Αμπερώρια (Αh), μέγεθος που δίνει το μέτρο των φορτίων που μπορούν να αποθηκευθούν και είναι το γινόμενο του φορτίου σε Α επί την χρονική διάρκεια σε ώρες (h). Έτσι αν η μπαταρία τροφοδοτούμενη από φ/β γεννήτρια με 12,5 Α σε 8 h φορτιστεί πλήρως, τότε η χωρητικότητά της είναι 100 Αh και μπορεί να αποδώσει το 60% στις καταναλώσεις. Για πόση ώρα μπορούμε να διαθέτουμε ρεύμα από αυτή τη μπαταρία εξαρτάται από το ρεύμα εκφόρτισης (δίνεται σε μορφή καμπύλης συνήθως από τον κατασκευαστή: μικρό ρεύμα εκφόρτισης μεγάλη διάρκεια, μεγάλο ρεύμα-μικρή διάρκεια). Μπορούμε να αυξήσουμε τη χωρητικότητα συνδέοντας παράλληλα τις μπαταρίες π.χ. 2 μπαταρίες των 12 V και 100 Αh σε παράλληλη σύνδεση μας δίνουν ένα συσσωρευτή των 12 V, 200 Ah. Πρέπει όμως να προσέξουμε να είναι όχι μόνο της ίδιας χωρητικότητας και τύπου, αλλά και ίδιας ηλικίας, καθώς επίσης να τοποθετήσουμε μεταξύ τους διόδους ή ασφάλειες.
Υπολογισμός: έχουμε υπολογίσει ήδη τις ανάγκες μας σε καθημερινή βάση και είναι περίπου 1000 wh. Θεωρούμε ότι θα έχουμε απώλειες στην αποθήκευση στους συσσωρευτές π.χ. της τάξης του 20%, άρα οι ανάγκες μας στην ουσία θα είναι 1000/0,8=1250 wh. Αν λάβουμε υπόψη και τις απώλειες λόγω θερμότητας που για τη χώρα μας θεωρείται ότι είναι γύρω στο 20%, έχουμε: 1250/0,8=1562 Wh. Με τις ανάγκες που έχουμε μπορούμε να επιλέξουμε σαν τάση του συστήματος τα 12 V. Έτσι διαιρώντας τη μέση ημερήσια κατανάλωση με την τάση του συστήματος έχουμε: 1562 wh/12V= 1562 Avh/12v=130 Ah. Αυτή είναι η ζητούμενη κατανάλωση σε Αμπερώρες. Έχουμε δεχθεί σαν διάρκεια αυτονομίας (ημέρες συνεχούς συννεφιάς) τις 7 μέρες, άρα πρέπει να έχουμε στην «αποθήκη»: 130x7=910 Ah. Αν διαλέξουμε π.χ. ηλιακούς συσσωρευτές των 100 Αh που έχουν βάθος εκφόρτισης μέχρι 40% (που σημαίνει ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το υπόλοιπο 60%), πρέπει να αυξήσουμε στην πραγματικότητα τη χωρητικότητα κατά 40%, άρα χρειαζόμαστε 910x1,4=1274 Ah. Έτσι 1274Ah/100Ah=12,74. Άρα χρειαζόμαστε 13 (ακέραιος αριθμός) συσσωρευτές. Πρέπει λοιπόν να συνδέσουμε παράλληλα 13 τέτοιες μπαταρίες.
Για τα καλώδια του κυκλώματος συνεχούς ρεύματος ισχύουν αυτά που αναφέρθηκαν στην α) περίπτωση, με την παρατήρηση ότι αν έχουμε κάποια κατανάλωση με μεγάλη ισχύ, τότε είναι καλύτερα να συνδεθεί με ιδιαίτερο καλώδιο, ενώ αν έχουμε κάποιες καταναλώσεις 220V που δεν μπορούμε να αποφύγουμε, τότε μπορεί να αναπτυχθεί ιδιαίτερο μικρό δίκτυο 220 V, το οποίο βέβαια χρειάζεται μετασχηματιστή-εναλλάκτη. Αν κάποιος θέλει πλήρη αυτονομία(πέρα από βδομάδα),τότε για οικονομικούς λόγους δεν κάνει επέκταση της φ/β γεννήτριας, αλλά βάζει συμπληρωματικά παράλληλα μια ντιζελογεννήτρια, σαν παράλληλη πηγή ρεύματος. Το μειονέκτημα της αυτόνομης εγκατάστασης, από οικολογική άποψη, είναι οι μπαταρίες
Στο Βιβλίο περιγράφω και την εγκατάσταση με σύνδεση στο δίκτυο, πράγμα που έχω κάνει για μας. Όμως από δω και πέρα αυτή η εγκατάσταση έχει να κάνει με το συμβόλαιο που θα κάνει κανείς με τη ΔΕΗ, ενώ για μας δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα, όταν την κάναμε. Έτσι δεν έχει νόημα να αναρτήσω κείμενο για αυτή την περίπτωση.