Η Κερατέα ήταν η ΑΡΧΗ

έξω ο ΧΥΤΑ κι απ' τη ΦΥΛΗ
Αποκεντρωμένη διαχείριση απορριμμάτων στην ΠΗΓΗ

Ποιοι είμαστε;
Πρόκειται για πρωτοβουλία πολιτών που έχουν κοινή άποψη ότι πρόκειται για ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της εποχής μας. Η Ελλάδα έχει αποτύχει απόλυτα να το αντιμετωπίσει με ευθύνη όσων έχουν κυβερνήσει τα τελευταία 30 χρόνια, αλλά και των περιφερειακών αρχών και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίστηκε μέχρι σήμερα η χώρα μας τα παραγόμενα απορρίμματα μπορεί να περιγραφεί με τρεις λέξεις: αδιαφορία, αδράνεια, αναποτελεσματικότητα.
Τι επιδιώκουμε; (στόχοι)
• Πρόταση για κοινή δράση
• Εναλλακτική πρόταση για την διαχείριση των απορριμμάτων
• Άμεση και δυναμική παρέμβαση ΤΩΡΑ
Τι συμβαίνει με την διαχείριση των απορριμμάτων σήμερα;
• Στο λεκανοπέδιο της Αττικής λειτουργεί η μεγαλύτερη χωματερή (ΧΥΤΑ) της Ευρώπης, η χωματερή των Άνω Λιοσίων - Φυλής και πολλές παράνομες και ανεξέλεγκτες χωματερές
• Η Αττική παράγει το 40% των απορριμμάτων της χώρας (2,3 εκατ. τόνοι κάθε χρόνο)
• Η ανακύκλωση γίνεται σε πολύ μικρό ποσοστό και με ελλειπή τρόπο (μπλε κάδοι)
Υπάρχει σχεδιασμός αντιμετώπισης του θέματος από την πολιτεία;
Έχουν περάσει 5 χρόνια από την εκπόνηση του περιφερειακού σχεδιασμού Αττικής (Άνω Λιόσια – Φυλή, Κερατέα, Γραμματικό) και όπου επιχειρείται υλοποίησή του προκαλούνται οξύτατες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες και άλλους φορείς.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Ο σχεδιασμός αυτός χαρακτηρίζεται από ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΑΝΕΔΑΦΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΡΕΒΛΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ (επίκαιρο παράδειγμα η Κερατέα)
Οι κύριοι τεκμηριωμένοι άξονες αντιδράσεων είναι:
• η κοινωνικά και περιβαλλοντικά άδικη κατανομή των εγκαταστάσεων διαχείρισης των απορριμμάτων
• η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων με επιπτώσεις στην υγεία τους
• τα κριτήρια επιλογής των θέσεων χωροθέτησης (αρχαιολογικοί χώροι, χώροι προστασίας της φύσης, μικρές αποστάσεις από κατοικημένες περιοχές κλπ)
• η πλήρης υποβάθμιση των πολιτικών πρόληψης, μείωσης του όγκου των απορριμμάτων, ανάκτησης και ανακύκλωσης
• η επιλογή της λύσης των μεγάλης κλίμακας σύνθετων εγκαταστάσεων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων
• η εμφανής προτίμηση τεχνολογιών, που συνδέονται είτε με τη θερμική επεξεργασία, είτε με την καύση δευτερογενών προϊόντων (RDF, SRF) της επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων. Γεγονός που έχει συνδεθεί και με την εξυπηρέτηση μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, που δραστηριοποιούνται και στο χώρο της διαχείρισης απορριμμάτων
• η προοπτική της εκτόξευσης του κόστους της διαχείρισης των απορριμμάτων, με άμεσο αντίκτυπο στα τέλη που θα κληθεί να καταβάλλει ο απλός πολίτης
Τι θα μπορούσε να γίνει άμεσα ως προς την διαδικασία;
• Ριζική αναθεώρηση του εθνικού και των περιφερειακών σχεδιασμών ΤΩΡΑ. Η προβλεπόμενη διαδικασία επικαιροποίησης των σχεδιασμών μπορεί και πρέπει να αξιοποιηθεί σε αυτήν την κατεύθυνση.
• Η προβλεπόμενη αναθεώρηση των περιφερειακών σχεδιασμών πρέπει να υλοποιηθεί μέσα από το φυσικό φορέα τους, που δεν είναι άλλος από την αιρετή περιφερειακή διοίκηση και όχι με αδιαφανείς λύσεις από τα όργανα της αποκεντρωμένης περιφερειακής διοίκησης και, μάλιστα, με διαδικασίες fast track, χωρίς την απαραίτητη κοινωνική και επιστημονική διαβούλευση.
• Άμεσο πάγωμα των σχετικών διαδικασιών, μέχρι την 1/7/2011 και την ακύρωση των σχετικών πράξεων, στις οποίες έχει προβεί η αποκεντρωμένη διοίκηση, κατά το τελευταίο διάστημα (προγραμματική σύμβαση με ΕΣΔΚΝΑ, επιλογή συμβούλων κλπ.).
Υπάρχουν «κοινά μυστικά»;
Για όποιον επιχειρήσει να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει με την υπόθεση «σκουπίδια», πολύ γρήγορα διαπιστώνει ότι:
• Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για την μείωση του όγκου των απορριμμάτων
• Ένα ποσοστό που πλησιάζει το 90% του συνόλου των αστικών απορριμμάτων είναι ανακτήσιμο και αξιοποιήσιμο
• Ένα μέρος από το εναπομένον 10% δεν έχει ανάγκη ταφής σε ΧΥΤΥ, αφού έχει χαρακτηριστικά αδρανούς υλικού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί.
Τι θα μπορούσε να γίνει άμεσα επί της ουσίας;
Νέος περιφερειακός σχεδιασμός που να βασίζεται:
• στα «κοινά μυστικά»
• στην υιοθέτηση εναλλακτικού και απλού μοντέλου διαχείρισης, που δίνει μεγάλη έμφαση στην πρόληψη, στην επαναχρησιμοποίηση και την διαλογή στην πηγή
• στην δημιουργία δικτύου αποκεντρωμένων ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης «μικρής κλίμακας» (~ 200.000 τόνοι τον χρόνο), διαλογής, ανακύκλωσης και κομποστοποίησης
• λίγους ΧΥΤΑ με κεντρική διαχείριση, πολύ μικρότερης δυναμικότητας από αυτούς που προβλέπονται
• να μείνουν «εκτός παιχνιδιού» όλα αυτά που αποτελούν «μήλον της έριδος» για τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα (σύμμεικτα για απευθείας καύση, RDF και SRF για έμμεση καύση)
• προστασία περιβάλλοντος και ζωής
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του μικρού ολοκληρωμένου μοντέλου διαχείρισης, σε σχέση με τις μεγάλες μονάδες;
• είναι πιο κοντά «στα μέτρα» του δήμου και του πολίτη
• ευνοεί την συμμετοχή και τον κοινωνικό έλεγχο
• είναι φιλικό στο περιβάλλον και οικονομικό
• αποδίδει ανακτήσιμα και ανακυκλώσιμα προϊόντα καλύτερης ποιότητας και μεγαλύτερης αξίας
• δημιουργεί θέσεις εργασίας
• αποδίδει έσοδα στους δήμους
• είναι κοινωνικά δίκαιο
• οδηγεί στο κλείσιμο των γιγαντιαίων, αναχρονιστικών και επικίνδυνων εγκαταστάσεων στην περιοχή Άνω-Λιόσια-Φυλή και στην σταδιακή αποκατάσταση του περιβάλλοντος της περιοχής

Πρωτοβουλία συνεννόησης για την διαχείριση των απορριμμάτων (για την Αττική)