Η ύδρευση του Βόλου στους πρόποδες του Πηλίου. Προτάσεις για την υγιεινή του πόσιμου νερού

Εάν κάναμε μια διεθνή σύγκριση, ο Βόλος είναι σε μια πλεονεκτική θέση, εφόσον βρίσκεται στους πρόποδες του Πηλίου. Σε μία οροσειρά με πλούσιους υδάτινους πόρους, με πολλές χιονοπτώσεις το χειμώνα, μ’ ένα ποικιλόμορφο δάσος και με μικρή οικιστική πυκνότητα, υπάρχουν ιδανικές προϋποθέσεις για την ύδρευση της πόλης, με μια εξαιρετική ποιότητα πόσιμου νερού, κατά πολύ καλύτερου απ’ αυτό που καθορίζουν οι οδηγίες του πόσιμου νερού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι κάτοικοι του Βόλου έχουν όμως την αίσθηση, ότι η ποιότητα αυτή του νερού δεν παρέχεται στη βρύση του σπιτιού τους.
Απόσπασμα : Υπάρχουν πόλεις που το εμφιαλωμένο νερό είναι η μοναδική πηγή. Μια τέτοια πόλη κατά παράδοξο λόγω (το Πήλιο έχει άφθονα νερά) είναι και ο Βόλος.
Πράγματι, κάθε οικογένεια στο Βόλο επιβαρύνεται περίπου με 200€ το χρόνο, για να έχει, όπως πιστεύει, καθαρό νερό, με την αγορά εμφιαλωμένου νερού (που δεν είναι καλύτερο από το νερό της βρύσης) η με την μετακίνηση στο βουνό για να πάρει νερό από τις πηγές, καταναλώνοντας έτσι επιπλέον καύσιμα.
Συχνά δεν προστατεύονται οι πηγές, όταν επιτρέπει η Πολεοδομία την οικοδόμηση στη περιοχή πάνω απ’ αυτές, γεγονός που ρυπαίνει με τις αποχετεύσεις το νερό των πηγών. Οι πηγές για το λόγω αυτόν θα πρέπει να ελέγχονται συχνά και τ’ αποτέλεσμα των αναλύσεων θα πρέπει ν’ αναρτιούνται σε πίνακα κοντά στις πηγές.
Για την ύδρευση του Βόλου σημασία έχουν τα παρακάτω σημεία:
1. Διαχωρισμός των πολιτικών παραγόντων από την οργάνωση παροχής νερού: Η πολιτική ηγεσία θα πρέπει να δίνει γενικές και βασικές κατευθύνσεις, αλλά τη τεχνική και οικονομική διαχείριση θα πρέπει να έχει στη δικαιοδοσία της η ανεξάρτητη υπηρεσία ύδρευσης. Η διεύθυνση του οργανισμού αυτού δεν θα πρέπει να ακολουθεί τις προθέσεις τις εκάστοτε πολιτικής εξουσίας, αλλά θα πρέπει να ενεργεί ανεξάρτητα. Η παροχή του νερού έχει ένα μακροχρόνιο στόχο είκοσι και πενήντα η ακόμα και εκατό χρόνων. Δεν πρέπει να υποκύπτει στις πρόσκαιρες καταστάσεις της πολιτικής. Εφόσον ο γνώμονας αυτός δεν είναι ακόμα δυνατό να επιβληθεί, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η αειφορία της παροχής καθαρού νερού στο Βόλο.
2. Φροντίδα του δικτύου παροχής: Είναι γνωστό, ότι ένεκα της κακής συντήρησης του δικτύου ύδρευσης, υπάρχουν πολλές διαρροές. Το νερό χάνεται ανεκμετάλλευτο και σε διακυμάνσεις πίεσης των σωλήνων, μπορεί να εισέλθει ακατάλληλο νερό στο δίκτυο. Στη Γερμανία μπόρεσε η υπηρεσία Υγιεινής να πείσει τις επιχειρήσεις, ακόμα και στα νέα κρατίδια, μετά την ένωση του 1990, να αποκαταστήσουν το δίκτυο, με το ευχάριστο αποτέλεσμα να περιοριστεί η απώλεια νερού στο 5%. Πολλοί όμως είναι ακόμα αυτοί που θεωρούν τη φροντίδα του δικτύου ως πολυδάπανη. Είναι αντίθετα πολύ αναγκαία για την ασφάλεια του πόσιμου νερού και επιβάλλεται ακόμα και για οικονομικούς λόγους. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει οικονομία στο νερό. Η αποκατάσταση του δικτύου δεν μπορεί να μεταφερθεί στις επόμενες γενεές, χωρίς να υπάρχουν μακροχρόνια οικονομικά αποθέματα. Σχετικά πρέπει να αναφερθεί, ότι δεν είναι απαραίτητο να αντικατασταθούν οι σωλήνες αμιάντου. Ο αμίαντος είναι ένα μη τοξικό υλικό. Είναι επικίνδυνο στην μηχανική επεξεργασία, όταν δημιουργείται πολύ σκόνη από λεπτές ίνες, που μπορούν να καταλήξουν στους πνεύμονες.
3. Η φροντίδα των πηγών: Είναι απαραίτητα αναγκαίο να αναλάβει ο Οργανισμός Ύδρευσης του Βόλου τη συστηματική φροντίδα όλων των πηγών και των υδρομαστεύσεων στο Πήλιο, συμπεριλαμβανομένων και των προστατευόμενων περιοχών γύρο από τις πηγές, με δικά του έξοδα αλλά σε συνεργασία με τους Δήμους του Πηλίου. Έτσι θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης, παρουσιάζοντας στους πολίτες με συνέπια καθαρές πηγές, από τις οποίες μπορούν να προμηθευτούν καθαρό νερό για τις οικογένειες τους. Επίσης θα μπορέσει έτσι να πάρει την απαραίτητη γνώση για τις πηγές και την υδροφόρα περιοχή, ώστε να εξασφαλίσει μαζί με τους Δήμους του Πηλίου την μελλοντική παροχή νερού στη πόλη του Βόλου.
4. Η φροντίδα των γεωτρήσεων: Στους πρόποδες του βουνού βρίσκονται μεγάλοι αμμώδεις υδροφόροι ορίζοντες με υπόγεια νερά. Στην Υπηρεσία ύδρευσης του Βόλο θα πρέπει συστηματικά και μακροπρόθεσμα να δοθεί η ιδιοκτησία των προστατευόμενων περιοχών (έκτασης που ανέρχεται τις περισσότερες φορές σε 0,5 έως 2 χλμ., ανάλογα με τις υδρολογικές συνθήκες) και στις οποίες μπορούν να γίνουν γεωτρήσεις, τις οποίες θα επιστατεί και θα επιτρέπει στις προστατευμένες αυτές περιοχές, μόνο τη βιολογική γεωργία. Για το γεγονός αυτό θα ευγνωμονούν και οι μελλοντικές γενεές.
5. Μετρητές και υδραυλικές εγκαταστάσεις στα σπίτια: Σε τι μπορεί να βοηθήσει η φροντίδα του δικτύου, όταν ρυπαίνονται οι μετρητές νερού στα πεζοδρόμια; Θα πρέπει να προστατευθούν περισσότερο. Επίσης απαιτούνται ποιοτικά αναβαθμισμένα και εγκεκριμένα υλικά σωληνώσεων στις υδραυλικές εγκαταστάσεις των κατοικιών, για να αποφευχθεί η υποβάθμιση της ποιότητας του νερού στα τελευταία μέτρα από το δρόμο έως τη βρύση.
6. Χρήση των καθαρισμένων υγρών αποβλήτων στη γεωργία:
Σ’ αυτό θα μας αναγκάσει υποχρεωτικά και η αλλαγή του κλίματος. Εφόσον είναι επισκευασμένο το δίκτυο αποχέτευσης και είναι στεγανό και δεν εισέρχεται θαλασσινό νερό, μπορεί να ελέγχεται και να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία, χωρίς ν’ απειλεί τα υπόγεια νερά και ιδιαίτερα τις καλλιέργειες φυτών για βιοντίζελ η για τη παραγωγή φυτών για μεθάνιο.
7. Αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις βιολογικών καθαρισμών υγρών αποβλήτων των ορεινών οικισμών και των μικρών δημοτικών διαμερισμάτων του Πηλίου: Όπως έδειξαν οι τρεις πρόσφατες ημερίδες στο νομό Μαγνησίας (το 2006 στη Πορταριά, το 2008 και 2010 στη Σκιάθο), υπάρχουν στη Ελλάδα διάφορα και καλά ελεγχόμενα, αποτελεσματικά συστήματα αποκεντρωμένων εγκαταστάσεων βιολογικού καθαρισμού οικιακών λυμάτων. Με την προϋπόθεση αυτή μπορεί να ξεκινήσει άμεσα ο βιολογικός καθαρισμός των αποβλήτων στα ορεινά χωριά και στα μικρά δημοτικά διαμερίσματα, ιδιαίτερα σε οικίες γύρω και άνω της περιοχής των πηγών. Θα πρέπει τελικά να αποφευχθούν τα οικονομικά ασύμφορα μεγάλα δίκτυα αποχετεύσεων που μεταφέρουν λύματα από μακρινούς οικισμούς στη κεντρική εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων στο Βόλο. Η υπηρεσία Ύδρευσης του Βόλου θα πρέπει να δεσμευτεί να δοκιμάσει τις εγκαταστάσεις αυτές και να πειραματιστεί και σε αργά βήματα, σε συνεργασία με τα δημοτικά τοπικά Συμβούλια να κάνει πρακτικές εφαρμογές και ιδιαίτερα στη προστασία των πηγών από τους ρύπους των αποβλήτων. Θα πρέπει να αναλογιστεί κανείς, ότι το καθαρισμένο νερό των οικιακών αποβλήτων μπορεί άμεσα να διατεθεί στις τοπικές γεωργικές δραστηριότητες και το καλοκαίρι να είναι διαθέσιμο για την πυρόσβεση στις δασικές περιοχές.
Τα παραδείγματα αυτά δείχνουν, πόσο σύνθετη είναι η ύδρευση και η επεξεργασία καθαρισμού του χρησιμοποιούμενου νερού (απόβλητα). Ο υπεύθυνος για το σύστημα της υδροδότησης, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου Υγείας θα πρέπει να δεσμευτεί από την τοπική πολιτική ηγεσία και από τον Οργανισμό Ύδρευσης να αποκτήσει το αναγκαίο τεχνικό και ανθρώπινο δυναμικό, για τη προώθηση και επίτευξη των στόχων 1 έως 7 καθώς και να σχεδιάσει το απαιτούμενο χρονοδιάγραμμα (περίπου δέκα έως είκοσι χρόνια)

Βερολίνο – Βόλος,
Καθηγητής Δόκτωρ Ανδρέας Γκρόμανν