Η νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας μετατρέπει τα νέα παιδιά σε εγκληματίες

Από τους Ηλιόσπορους:

Οι επόμενοι μήνες είναι πολύ σημαντικοί καθώς θα κρίνουν την ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω του διαδικτύου. Ήδη το λόμπι της πνευματικής ιδιοκτησίας (copyright) κατάφερε πρόσφατα να επεκτείνει το χρονικό διάστημα ισχύος τη πνευματικής ιδιοκτησίας από 50 σε 70 έτη, ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα θα συζητηθούν στην ΕΕ δύο πολύ επικίνδυνες νομοθεσίες, η οδηγία για την πνευματική ιδιοκτησία IPRED, καθώς και η συμφωνία ACTA (Anti-Counterfeiting Trade Agreement), που θα έχουν ως αποτέλεσμα την ποινικοποίηση της ελεύθερης ανταλλαγής αρχείων, καθώς και τον περιορισμό βασικών διαδικτυακών ελευθεριών που μέχρι σήμερα θεωρούσαμε αυτονόητες.
Ο ευρωβουλευτής των Πειρατών Christian Engström, καταθέτει παρακάτω τις απόψεις για την ελεύθερη διακίνηση μουσικών αρχείων με αφορμή την οδηγία IPRED (Intellectual Property Rights Directive), που δίνει το δικαίωμα στους κατόχους του copyright, να απαιτήσουν από τους διακομιστές (ISP) τα στοιχεία των πελατών τους που μοιράζουν παράνομα αρχεία.
Η ελεύθερη ανταλλαγή μουσικών αρχείων δεν ζημιώνει τους καλλιτέχνες αλλά τις πολυεθνικές, καθώς είναι ελεύθερη πρόσβαση στον πολιτισμό με σημαντικά οφέλη για την κοινωνία.

Η νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας μετατρέπει τα νέα παιδιά σε εγκληματίες

Η σημερινή νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησιας είναι εκτός ισορροπίας και σε δυσαρμονία με την εποχή. Έχει μετατρέψει το σύνολο της νέας γενιάς σε εγκληματίες στα μάτια του νόμου, σε μια μάταιη προσπάθεια να σταματήσει την τεχνολογική ανάπτυξη. Ωστόσο, η ανταλλαγή αρχείων συνεχίζει να αυξάνει με γεωμετρική πρόοδο. Ούτε η προπαγάνδα, ούτε οι τακτικές φόβου, ούτε η σκληρότερη νομοθεσία είναι σε θέση να σταματήσουν αυτή την εξέλιξη.

Είναι αδύνατο να επιβληθεί η απαγόρευση της μη κερδοσκοπικής ανταλλαγής αρχείων χωρίς να παραβιάζονται θεμελιώδη δικαιώματα. Εφ' όσον υπάρχουν τρόποι για τους πολίτες να επικοινωνούν ιδιωτικά, αυτοί θα χρησιμοποιούνται για να ανταλλάσσονται αρχεία με πνευματικά δικαιώματα. Ο μόνος τρόπος να περιοριστεί, ακόμα και ως προσπάθεια, η ανταλλαγή αρχείων είναι η αφαίρεση του δικαίωματος στην ελεύθερη ιδιωτική επικοινωνία. Κατά την τελευταία δεκαετία, η νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας έχει οδηγηθεί προς αυτή τη κατεύθυνση, υπό την πίεση των μεγάλων επιχειρηματικών λόμπυ που βλέπουν τα μονοπώλιά τους να απειλούνται. Πρέπει να αντιστρέψουμε αυτή την τάση, προκειμένου να διασφαλίσουμε τα θεμελιώδη δικαιώματα των χρηστών.

Την ίδια στιγμή, θέλουμε μια κοινωνία όπου ανθεί ο πολιτισμός, όπου καλλιτέχνες και δημιουργοί έχουν την ευκαιρία να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν, όντας εργαζομένοι στον πολιτιστικό τομέα. Ευτυχώς, δεν υπάρχει καμία αντίφαση ανάμεσα στην ελεύθερη ανταλλαγή αρχείων και τον βιοπορισμό από τον πολιτισμό. Αυτό είναι κάτι που γνωρίζουμε μετά από δεκαετή εμπειρία μαζικής ανταλλαγής αρχείων στο Διαδίκτυο.

Σε οικονομικές στατιστικές μελέτες, μπορούμε να δούμε ότι οι δαπάνες των νοικοκυριών για τον πολιτισμό και την ψυχαγωγία αυξάνουν αργά αλλά σταθερά, χρόνο με το χρόνο. Αν ξοδεύουμε λιγότερα χρήματα για την αγορά CD, θα ξοδεύουμε περισσότερα χρήματα για κάτι άλλο, π.χ. για συναυλίες. Αυτό είναι σπουδαία είδηση για τους καλλιτέχνες. Ένας καλλιτέχνης θα πάρει συνήθως 5-7% των εσόδων από την πώληση ενός CD, αλλά εώς και το 50% των εσόδων από μια συναυλία. Οι δισκογραφικές εταιρείες χάνουν έτσι, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή πλέον δεν προσφέρουν καμία προστιθέμενη αξία.
Είναι πολύ πιθανό ότι θα γίνει πιο δύσκολο να κερδηθούν χρήματα σε ορισμένους κλάδους του πολιτιστικού τομέα, αλλά ακόμα και έτσι θα γίνει ευκολότερο σε κάποιους άλλους, συμπεριλαμβανομένων κάποιων καινούριων τους οποίους δεν έχουμε καν φανταστεί ακόμη. Αλλά εφ 'όσον η συνολική δαπάνη των νοικοκυριών για τον πολιτισμό συνεχίζει να είναι στο ίδιο επίπεδο ή ακόμη και να αυξάνει, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι οι καλλιτέχνες ως κοινωνική ομάδα θα χάσουν από μια μεταρρύθμιση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Σε περίπτωση μάλιστα που αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη χαλάρωση της ασφυκτικής πίεσης που επιβάλουν οι μεγάλοι διανομείς (σ.μ. πολυεθνικές εταιρίες) πάνω στην πολιτιστική ζωή, τότε τόσο το καλύτερο για τους καλλιτέχνες και τους καταναλωτές.
Όταν εμφανίστηκαν στην Ευρώπη οι δημόσιες βιβλιοθήκες, πριν από 150 χρόνια, οι εκδότες βιβλίων ήταν κάθετα αντίθετοι με αυτό. Το επιχείρημα που χρησιμοποιούσαν τότε είναι το ίδιο με αυτό που χρησιμοποιείται σήμερα στη συζήτηση για την (ελεύθερη) ανταλλαγή αρχείων: Εάν οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν βιβλία, οι συγγραφείς δεν θα είναι σε θέση να βγάζουν τα προς το ζην, άρα δεν θα γράφονται καθόλου καινούρια βιβλία.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό το επιχείρημα κατά των δημόσιων βιβλιοθηκών ήταν λάθος. Είναι προφανές ότι αυτό δεν οδήγησε σε μια κατάσταση όπου δεν γράφτηκαν καινούργια βιβλία και δεν κατέστη αδύνατο στους δημιουργούς να κερδίσουν χρήματα από τη συγγραφή τους. Αντιθέτως αποδείχθηκε ότι η ελεύθερη πρόσβαση στον πολιτισμό προσφέρει όχι μόνο κοινωνικά οφέλη, αλλά είναι και επικερδής για τους ίδιους τους συγγραφείς.
Το διαδίκτυο είναι η πιο εκπληκτική δημόσια βιβλιοθήκη που έχει δημιουργηθεί ποτέ. Αυτό σημαίνει ότι όλοι, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με περιορισμένα οικονομικά μέσα, έχουν πρόσβαση σε όλες τις κουλτούρες του κόσμου με ένα μόλις κλικ. Αυτή είναι μια θετική εξέλιξη που θα πρέπει να αγκαλιάσουμε και να επικροτήσουμε.
Ακολουθούν μερικές συνδέσεις με άρθρα στα οποία συνοψίζεται η ακαδημαϊκή έρευνα για τον τρόπο με τον οποίο ο πολιτιστικός τομέας, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής βιομηχανίας, τα έχει καταφέρει στην εποχή της ελεύθερης ανταλλαγής αρχείων.
Κατ' αρχήν, τρεις μελέτες για τη μουσική βιομηχανία από διαφορετικά κράτη μέλη:
1. Σουηδία 2000 - 2008: Περισσότερες ενδείξεις τις οποίες οι δισκογραφικές εταιρείες δεν θέλουν να δείτε: Οι Σουηδοί μουσικοί κερδίζουν περισσότερα χρήματα
2. Νορβηγία 1999 - 2009: Οι καλλιτέχνες κερδίζουν περισσότερα χρήματα στην εποχή της ελεύθερης ανταλλαγής αρχείων από ότι πριν
3. Ηνωμένο Βασίλειο 2004 - 2008: Οι δισκογραφικές εταιρείες χάνουν, οι καλλιτέχνες κερδίζουν από την ανταλλαγή αρχείων

Οι τρεις μελέτες παρουσιάζουν την ίδια εικόνα: Τα έσοδα για τις δισκογραφικές εταιρείες έχουν μειωθεί περίπου στο μισό κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά την ίδια στιγμή, τα έσοδα των καλλιτεχνών έχουν αυξηθεί. Οι παραπάνω συνδέσεις παραπέμπουν σε σύντομα άρθρα που συνοψίζουν τις μελέτες, αλλά το κάθε άρθρο εμπεριέχει επιπλέον συνδέσεις και πηγές.

Ένα άρθρο του Economist από πέρυσι, με τίτλο "Τι πάει καλά στη μουσική", αναφέρει μελέτες από διάφορες χώρες, και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν και οι πωλήσεις δίσκων έχουν μειωθεί, τα έσοδα από τις ζωντανές εμφανίσεις έχουν αυξηθεί σημαντικά, με τρόπο που αντισταθμίζει κατά πολύ την πτώση των πωλήσεων της ηχογραφημένης μουσικής.

Η Ολλανδική μελέτη ‘Τα πάνω και τα κάτω - οι οικονομικές και πολιτιστικές επιπτώσεις της ανταλλαγής αρχείων μουσικής, ταινιών και παιχνιδιών (2009)” παρουσιάζει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση σε διάφορους πολιτιστικούς τομείς. Αποδεικνύει ότι μεταξύ 1999 και 2007, τα έσοδα έχουν αυξηθεί για όλους τους τομείς, εκτός από τις μουσικές ηχογραφήσεις. Όσο αφορά τη μουσική βιομηχανία, η μελέτη εξετάζει μόνο την ηχογραφημένη μουσική και δεν εξετάζει τα έσοδα για τους καλλιτέχνες από άλλες πηγές, όπως οι συναυλίες. Αυτό σημαίνει ότι η μελέτη επιβεβαιώνει την αρνητική τάση των μουσικών ηχογραφήσεων, όπως φαίνεται και στις παραπάνω σουηδικές, νορβηγικές και αγγλικές μελέτες, αλλά αφήνει εκτός του πεδίου εφαρμογής της το τμήμα του μουσικού τομέα που έχει τα περισσότερα κέρδη.

Μια μελέτη του Χάρβαρντ από το 2009 ρίχνει μια ματιά στις ευρύτερες επιπτώσεις της ανταλλαγής αρχείων στην κοινωνία και διαπιστώνει ότι από τότε που ξεκίνησε η ελεύθερη ανταλλαγή αρχείων, τόσο ο αριθμός των άλμπουμ μουσικής όσο και των ταινιών που κυκλοφόρησαν ανά έτος έχουν αυξηθεί. Ο καναδός καθηγητής Νομικής Michael Geist συνοψίζει την μελέτη στο άρθρο «Μελέτη του Χάρβαρντ βρίσκει ότι η ασθενέστερη προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων έχει ευεργετήσει την κοινωνία».

Πριν από δέκα χρόνια, όταν η ελεύθερη ανταλλαγή αρχείων σε μαζική κλίμακα στο διαδίκτυο ήταν ένα σχετικά νέο φαινόμενο (το Napster κυκλοφόρησε το 1999), δεν ήταν καθόλου αυτονόητο εάν και με ποιο τρόπο ο πολιτιστικός τομέας θα μπορούσε να επιβιώσει οικονομικά στη νέα εποχή. Αλλά τώρα έχουμε πάνω από μια δεκαετία εμπειρίας σε έναν κόσμο όπου όποιος θέλει μπορεί να κατεβάσει ότι θέλει δωρεάν, και όπου μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού το κάνει συνέχεια.

Σήμερα γνωρίζουμε πλέον από αυτή τη πολυετή εμπειρία ότι ο πολιτιστικός τομέας είναι οικονομικά βιώσιμος, παρά την ανεξέλεγκτη ανταλλαγή αρχείων μέσω ομότιμων δικτύων (peer-to-peer). Αυτό που μπορεί να είχε εμφανιστεί ως ένα άλυτο πρόβλημα πριν από μια δεκαετία, σήμερα έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι καθόλου πρόβλημα, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια τεράστια ευκαιρία για τους καλλιτέχνες και τους δημιουργούς, καθώς και ένα εργαλείο για την ανάπτυξη μιας βιώσιμης πολιτιστικής ποικιλομορφίας.

Είναι δύσκολο ακόμα και σήμερα ένας καλλιτέχνης να βγάλει τα προς το ζειν από την Τέχνη του, όπως ήταν πάντα, και όπως θα είναι πάντα. Αλλά τουλάχιστον έχει γίνει λίγο πιο εύκολο σήμερα από ότι ήταν πριν την εποχή του διαδικτύου και της ελεύθερης ανταλλαγής αρχείων. Στη μουσική βιομηχανία, τα συνολικά έσοδα αυξήθηκαν ελαφρά, ενώ οι μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες παίρνουν ένα μικρότερο κομμάτι της πίτας. Αυτό αφήνει περισσότερα χρήματα στους δημιουργούς της μουσικής (αντί για τους διανομείς της).

Η ελεύθερη ανταλλαγή αρχείων δεν είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να λυθεί. Είναι κάτι θετικό τόσο για τους καλλιτέχνες, όσο και για τους καταναλωτές και την κοινωνία στο σύνολό της. Αυτό που πρέπει να κάνουμε τώρα είναι να εναρμονίσουμε την νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας με αυτή τη νέα, ελπιδοφόρα, πραγματικότητα.

Με μια μεταρρύθμιση του νόμου περί πνευματικής ιδιοκτησίας που θα νομιμοποιεί την ελεύθερη, μη εμπορική/ μη κερδοσκοπική, ανταλλαγή αρχείων μέσω ομότιμων δικτύων (p2p), μπορούμε να βάλουμε ένα τέλος στην ποινικοποίηση μιας ολόκληρης γενιάς, ενώ την ίδια στιγμή θα βελτίωσουμε τις συνθήκες για ένα πιο ζωντανό πολιτιστικό τομέα στην Ευρώπη.

Christian Engström, Πειρατές