Αντί απο-ανάπτυξη, υπανάπτυξη προ των πυλών στη χώρα

Πολυεθνική εταιρεία έχει προχωρήσει τις διαδικασίες για την εξαγορά μιας παράλιας έκτασης 850 στρεμμάτων γης στο λακωνικό κόλπο στην περιοχή Τρίνησα – Λεήμονας.
Οι ντόπιοι στους οποίους αφορά η αγοραπωλησία μιλούν για ανάπτυξη του τόπου τους μέσω αυτής της προοπτικής. Λένε ότι αυτά τα κτήματα στην πλειοψηφία τους δεν είναι τόσο εύφορα όσο σε άλλες περιοχές και ακόμα και αν παράγουν, τελικά οι παραγωγοί δεν μπορούν να ζήσουν από τα προϊόντα τους γιατί οι μεσάζοντες κερδοσκοπούν σε βάρος τους. Λένε λοιπόν ότι θα πουλήσουν τη γη τους και με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίσουν το μέλλον των παιδιών τους. Επίσης πιστεύουν ότι θα υπάρξει ανάπτυξη στον τόπο αφού θα γίνουν υποδομές, θα αναπτυχθεί ο τουρισμός και θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας.
Πιο κάτω εξηγώ με βάση την εμπειρία μου από χώρες της Αφρικής και της Ασίας ότι αυτές οι προσδοκίες δεν είναι ρεαλιστικές και οι επιπτώσεις μιας τέτοιας εξέλιξης θα είναι δραματικά αρνητικές για το μέλλον της τοπικής κοινωνίας.
Το ζοφερό μέλλον
Οι επενδυτές θα έρθουν όντως για να φτιάξουν ξενοδοχεία, μαρίνα και αν κατορθώσουν να αγοράσουν την έκταση που επιθυμούν (γιατί τα 850 στρέμματα είναι το όριο και ψάχνουν για περισσότερα) θα φτιάξουν και ένα μικρό αεροδρόμιο, όπως ακούγεται ότι θέλουν να κάνουν. Ο σκοπός θα είναι να φέρνουν τους πελάτες-τουρίστες κατευθείαν στις εγκαταστάσεις τους. Κάτι αντίστοιχο έχουν κάνει οι Γερμανοί στην Ουγκάντα στις όχθες του Νείλου όπου έχουν φτιάξει ένα κέντρο για «χαλάρωση και αποθεραπεία από τους εντατικούς ρυθμούς ζωής στην Δύση». Οι Γερμανοί αλλά και άλλοι δυτικοί τουρίστες δεν πηγαίνουν εκεί μέσω Καμπάλα -πρωτεύουσα της χώρας όπου βρίσκεται το διεθνές αεροδρόμιο- αλλά προσγειώνονται κατευθείαν με πτήσεις τσάρτερ κοντά στο κέντρο αυτό όπου και έχει φτιαχτεί ένα μικρό αεροδρόμιο. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη? Απλά ότι όλα τα χρήματα που ξοδεύουν, τα ξοδεύουν μέσα στο κέντρο αυτό, το οποίο είναι ολοκληρωτικά ξένων συμφερόντων και δεν υπάρχει κανένα όφελος για την τοπική κοινωνία.
Συνεχίζω την περιγραφή του όχι και τόσου μακρινού μέλλοντος όπως φαίνεται: Οι επενδυτές φυσικά θα πωλούν την ομορφιά του τοπίου και τις υπηρεσίες τις οποίες θα παρέχουν στους τουρίστες, σε δολάρια. Από την άλλη μεριά στις εγκαταστάσεις τους θα εργάζονται οι ντόπιοι Έλληνες οι οποίοι όμως θα πληρώνονται με τοπικό νόμισμα (ίσως δραχμές?) και κυρίως σε τοπικό μισθό. Και βέβαια δεν είναι δύσκολο να σκεφτούμε ότι οι μισθοί σε 1 χρόνο από τώρα στην Ελλάδα δεν θα έχουν σχέση με τους μισθούς που μέχρι σήμερα γνωρίζαμε… Η απόσβεση της μεγάλης, όπως φαντάζει σήμερα, επένδυσης θα γίνει πολύ γρήγορα. Ο χρόνος στον οποίο γίνεται αυτή η επένδυση δεν είναι άσχετος με την σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα. Βασική παράμετρος αυτής της απόφασης της πολυεθνικής για επένδυση είναι και το φθηνό εργατικό δυναμικό το οποίο θα αποτελούν οι Έλληνες σε λίγο.
Οι ντόπιοι εν ολίγοις θα γίνουν υπάλληλοι (σερβιτόροι, καμαριέρες, ρεσεψιονίστ) και μάλιστα κακοπληρωμένοι, στους ξένους επενδυτές. Οι μάνατζερς οι οποίοι είναι καλοπληρωμένοι είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις να είναι ξένοι…
Κάποιοι ίσως να σκέφτονται αφελώς ότι θα επωφεληθούν από ένα τέτοιο τουριστικό θέρετρο στην περιοχή τους. Τους διαφεύγει ενδεχομένως ότι οι τιμές σε αυτού του τύπου τις τουριστικές εγκαταστάσεις δεν θα είναι προσιτές για τους ντόπιους, δηλαδή τους Έλληνες τουρίστες.
Οι απώλειες
Η πραγματοποίηση αυτής της επένδυσης θα εκθέσει ανεπανόρθωτα στην απληστία ενός ακραία επιθετικού και αιμοβόρου καπιταλισμού μια τοπική κοινωνία, η οποία έχει άγνοια κινδύνου και καμία αντίσταση για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες. Οι απώλειες θα είναι πολλές και σε διαφορετικά επίπεδα. Στην συνέχεια παραθέτω μερικές μόνο από αυτές.
Οι ντόπιοι θα χάσουν έναν ανεκτίμητο πλούτο και δεν αναφέρομαι μόνο στο εισόδημα το οποίο θα έπαιρναν από τη γη τους, στην απόλαυση της ομορφιάς του παρθένου –μέχρι σήμερα – τοπίου και της θάλασσας, αλλά αναφέρομαι επίσης στις δυνατότητες ανάπτυξης που οι ίδιοι θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν στον τόπο τους καθώς και στην ασφάλεια τροφίμων που προσφέρει η γη.
Και εξηγούμαι αρχίζοντας από τις δυνατότητες ανάπτυξης: Αν κάποιοι ξένοι επενδυτές αμερικάνοι, ρώσοι, γερμανοί ή κινέζοι μπορούν να κερδίσουν από την γη μας γιατί εμείς να μην μπορούμε; Αν αυτοί μπορούν να πωλούν τον τόπο μας σαν μοναδικό τουριστικό προορισμό γιατί όχι εμείς; Τόσοι νέοι άνθρωποι που έχουν σπουδάσει γλώσσες και επιστήμες γιατί να μην μπορούν να κάνουν μελέτες για αναπτυξιακά έργα στην περιοχή και να μην μπορούν να υλοποιήσουν τα έργα αυτά; Γιατί να υπονομεύσουμε το μέλλον μας και το δικό τους με μια τέτοια σπασμωδική κίνηση «ξεπουλήματος»?
Και προχωρώ στο άλλο μεγάλο θέμα το οποίο συνδέεται με την πώληση γης: την ασφάλεια τροφίμων. Δεν έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει πόσο σημαντική είναι η αυτονομία κάθε οικογένειας όσον αφορά βασικά τρόφιμα που μπορεί να παράγει η ίδια και να καταναλώνει έχοντας τον πλήρη έλεγχο της διαδικασίας παραγωγής. Πρόκειται για ασφάλεια ζωής γιατί πλέον είμαστε αντιμέτωποι με ένα φάσμα ακατάλληλων και επικίνδυνων για την υγεία μας τροφίμων τα οποία μπαίνουν στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων στην Ελλάδα είτε πρόκειται για μεταλλαγμένα, υβρίδια ή/και προϊόντα που εξαρτώνται από συγκεκριμένες τοξικές χημικές ουσίες που προωθούν στην αγορά οι μεγάλες πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες.
Στα πιο πάνω δεν αναφέρθηκα καθόλου στο ότι ένα σημαντικό τμήμα της υπό πώληση γης έχει ενταχθεί στο γνωστό δίκτυο ΝΑΤΟΥΡΑ το οποίο αφορά στην προστασία της φύσης. Το θέμα αυτό απαιτεί περαιτέρω έρευνα σε βάθος και σε κάθε περίπτωση την εμπλοκή των αρμόδιων υπηρεσιών. Οι ντόπιοι αγρότες και εν δυνάμει πωλητές με τους οποίους μίλησα το αγνοούσαν αυτό! Πριν λίγες μέρες έμαθα ότι οι αγοραστές το γνωρίζουν και αναζητούν τρόπο για να το παρακάμψουν…
Υπάρχει Εναλλακτική!
Κλείνω τονίζοντας ότι υπάρχει εναλλακτική και όπως φαίνεται και από τα πιο πάνω έχουμε σημαντικούς λόγους για να την αναζητήσουμε! Αυτή η εναλλακτική όμως θα πρέπει να χτιστεί, σε αντίθεση με την σπασμωδική κίνηση του «ξεπουλήματος», σε γερά θεμέλια, σε ένα κοινό όραμα για τον τόπο μας που θα δημιουργηθεί συλλογικά με γνώση και ευθύνη.

Ευγενία Βαθάκου, Διδάκτωρ Ανάλυσης Διεθνών Συγκρούσεων
evathakou@hotmail.com