Εκδήλωση: Οικολ. γεωργία, Διατροφ. αυτάρκεια, Διατροφή και υγεία

Στάλθηκε από Nosotros (enallaktiko_emporio@nosotros.gr):

Αθήνα, Εξάρχεια, Πέμπτη 25 Νοεμβρίου 2010, 20:00

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ
Από τη δικτατορία των καρτέλ τροφίμων στη διατροφική αυτάρκεια, την άμεση δημοκρατία και την κοινωνική αυτοθέσμιση.

“ Αυτό που λείπει, λείπει”, (6η Διακήρυξη της Ζούγκλας Λαγκατόνα, EZLN)
Μόνο αν δεχτούμε το κενό μπορούμε να πλάσουμε αυτό που οφείλει να γεννηθεί. Όχι για να ταιριάξει κάτι στη θέση που χάσκει, αλλά για να αναστατωθεί ολότελα η τάξη εξαιτίας αυτού του κενού που την απειλεί από τα μέσα. (“Ανήσυχοι νεκροί” - Ζαπατίστας, πλάθοντας αυτό που λείπει).

Εφαρμόζοντας τη φιλοσοφία των Ζαπατίστας στα ζητήματα γεωργίας, διατροφής και διακίνησης προϊόντων, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα τεράστιο κοινωνικό κενό που επιβάλλεται σε ολόκληρο τον κόσμο από λίγες πολυεθνικές εταιρίες και διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς. Ένα κενό που γίνεται όλο και περισσότερο αποδεχτό, είτε λόγω άγνοιας, είτε λόγω απουσίας αντίστασης. Είναι ένα κενό που ξεκινάει από την απουσία αυτοβούλησης των κοινωνιών σε ζητήματα καθημερινότητας (εργασία, παραγωγή, κατανάλωση, διατροφή, υγεία) και καταλήγει στην αποδόμηση κάθε κοινωνικού δεσμού και στην υπερεκμετάλλευση ανθρώπων και φύσης.
Τις τελευταίες δεκαετίες, στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και της ελεύθερης αγοράς, αυτό το κενό διευρύνεται ταχύτατα εξαιτίας της πίεσης των πολυεθνικών εταιριών (Monsato, Cargill, Calgene, Continental κ.λ.π.) και των διεθνών οικονομικών οργανισμών (ΠΟΕ, ΔΝΤ, ΕΕ). Σ' αυτό έχουν συμβάλει σε μεγάλο βαθμό και οι κατά τόπους κυβερνήσεις. Η γεωργία έχει αποσυνδεθεί από τη διατροφική αυτάρκεια των επιμέρους κοινωνιών με την οποία ήταν συνδεδεμένη για χιλιετίες και έχει γίνει ένα μέσο κέρδους που κατευθύνεται από τα παιχνίδια της χρηματιστηριακής αγοράς. Στις ίδιες τις περιοχές όπου παράγονται εκατομμύρια αγροτικών προϊόντων, επικρατεί πείνα, αφού συμφέρει περισσότερο το διεθνές κεφάλαιο η διοχέτευση αυτών των προϊόντων σε άλλες αγορές. Αυτό κατέστη εφικτό με τη μετατροπή της γεωργίας από μικροκαλλιέργειες διαφόρων προϊόντων σε μεγάλες μονοκαλλιέργειες (εντατική-βιομηχανοποιημένη καλλιέργεια ενός προϊόντος – είδους).
Στις χώρες του τρίτου κόσμου αυτή η πολιτική έχει καταστρέψει εντελώς τις τοπικές οικονομίες και τις έχει θέσει σε πλήρη ομηρία από τις εταιρίες του δυτικού κόσμου που ελέγχουν τις βιομηχανοποιημένες μονοκαλλιέργειες. Οι αγρότες σε αυτές τις χώρες μετατράπηκαν σε φθηνά εργατικά χέρια των καλλιεργειών αυτών. Τα παραγόμενα προϊόντα κοστίζουν πολύ ακριβά για τις κοινωνίες αυτές, γι' αυτό και διοχετεύονται στις δυτικές αγορές, με αποτέλεσμα η φτώχεια και η πείνα να αυξάνονται στις χώρες αυτές. Η μετατροπή της γεωργίας σε βιομηχανία υποβοηθήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς που με διάφορους απαγορευτικούς νόμους και με την επιβολή δασμών και προστίμων στις χώρες αυτές διέλυσαν σχεδόν κάθε εναλλακτική προοπτική. Οποιαδήποτε δραστηριότητα είναι νόμιμη μόνο μόνο αν είναι προσοδοφόρα στην ελεύθερη αγορά.
Η ίδια πολιτική ακολουθείται σε γενικές γραμμές και στις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου. Εκεί οι αγρότες αναγκάζονται να δουλεύουν τις δικές τους καλλιέργειες με το τρόπο που καθορίζεται από τις ίδιες εταιρίες και οργανισμούς όπως και στον τρίτο κόσμο. Με την επιβολή της ελεύθερης ανταγωνιστικής αγοράς εισάγονται μαζικά και σε πολύ χαμηλές τιμές προϊόντα από τις μεγάλες μονοκαλλιέργειες στις φτωχές χώρες. Έτσι η πλειοψηφία των αγροτών στις δυτικές χώρες αναγκάζονται να πουλάνε πολύ φθηνά και να εξαρτιούνται από τις κρατικές επιδοτήσεις για να επιβιώσουν. Για να επιδοτηθούν όμως πρέπει να καλλιεργούν με συγκεκριμένο τρόπο. Δηλαδή πρέπει να έχουν μονοκαλλιέργειες συγκεκριμένων ποικιλιών (γενετικά τροποποιημένων συνήθως), να χρησιμοποιούν συγκεκριμένα φάρμακα (κατά κύριο λόγο χημικά δηλητήρια) και να πουλούν με συγκεκριμένες διαδικασίες. Όλα αυτά καθορίζονται από το κράτος και τις πολυεθνικές εταιρίες που τα παράγουν και τα πουλούν. Η διείσδυση του καπιταλισμού στη γεωργία έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό, που ακόμη και σπόρο απαγορεύεται να διατηρούν οι αγρότες από τα προϊόντα τους για να τους μεταφυτεύουν. Αναγκάζονται δηλαδή να αγοράζουν έτοιμο σπόρο με καθορισμένα γενετικά χαρακτηριστικά (γενετική τροποποίηση) ο οποίος δίνει φυτά με συγκεκριμένες προδιαγραφές, διαγράφοντας τη φυσική επιλογή μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Η γεωργία από κοινωνική έχει μετατραπεί σε ετεροκαθοριζόμενη και ετεροελεγχόμενη επιχειρηματική διαδικασία, εξαιρώντας τον παράγοντα άνθρωπο από αυτήν, και θέτοντας ως μοναδικό σημαντικό παράγοντα το κέρδος.
Από αυτή την κρίση δε θα μπορούσε να γλιτώσει το φυσικό περιβάλλον. Τα εκατομμύρια τόνοι φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται ετησίως, η μακροχρόνια μονοκαλλιέργεια τεραστίων εκτάσεων (απομύζηση θρεπτικών συστατικών του εδάφους) και οι μεταλλαγμένοι σπόροι έχουν εξοντώσει πληθώρα φυσικών ισορροπιών που είχαν δημιουργηθεί με το πέρασμα χιλιάδων χρόνων. Τα εδάφη και οι υδάτινοι πόροι έχουν γεμίσει δηλητήρια που μεταφέρονται στη διατροφική αλυσίδα, με άμεσες επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής. Παράλληλα, εκατοντάδες ζωικά και φυτικά είδη εξαλείφονται και το φαινόμενο του θερμοκηπίου εντείνεται από την μεγάλη σπατάλη ενέργειας στην εντατική καλλιέργεια, στη βιομηχανική μεταποίηση-συσκευασία προϊόντων και στις υπερατλαντικές μεταφορές.

“Πάντως, αυτό που λείπει πλάθεται. Και τα ίχνη των χεριών τους καθεμιά και καθένας τα αφήνει πάνω του. Γιατί δε χρειάζεται να κατακτήσουμε τον κόσμο. Αρκεί να τον φτιάξουμε από την αρχή. Εμείς. Σήμερα”. (“Ανήσυχοι νεκροί” - Ζαπατίστας, πλάθοντας αυτό που λείπει).

Η εξάλειψη του κενού είναι πια ευθύνη όλων μας. Κι αυτό γίνεται με τα ζωντανά κοινωνικά κινήματα που, μακριά από ιδεοληψίες, απόλυτες αλήθειες κάποιου μακρινού μέλλοντος και ειδικούς, χτίζονται στην πράξη με τη συμμετοχή του καθενός και μεταβάλλονται ανάλογα με τα βιώματα και τις ανάγκες της κοινωνίας, στηριγμένα στην ισότητα, την διαφορετικότητα και την αλληλεγγύη. Τέτοια είναι και τα κινήματα της Οικολογικής γεωργίας και της Οριζόντιας διακίνησης προϊόντων, που αντιστέκονται στην αλλοτρίωση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και του ανθρώπου με τη φύση. Αντικαθιστούν την εκμετάλλευση με τη συνεργασία και επανανοηματοδοτούν τους κοινωνικούς δεσμούς. Αντλούν στοιχεία από το παρελθόν, λύνουν προβλήματα του παρόντος και κατευθύνονται στο μέλλον.
Η οικολογική γεωργία βασίζεται στην θετική συνύπαρξη γεωργικής δραστηριότητας και φύσης. Η ανθρώπινη επέμβαση γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην ταράζονται οι φυσικές ισορροπίες. Είναι στηριγμένη στη βιοποικιλότητα και στην ανακύκλωση των φυσικών πόρων, των παράπλευρων προϊόντων και της ενέργειας. Η καλλιέργεια είναι μη εντατική (μικρά αγροκτήματα) και δεν χρησιμοποιούνται χημικά φάρμακα. Καλλιεργούνται διάφορα είδη και ντόπιες ποικιλίες, τα οποία εναλλάσσονται, ώστε να εμπλουτίζεται το έδαφος (συγκαλλιέργεια). Η διατροφική αυτάρκεια ξαναγίνεται σκοπός της γεωργίας. Η κοινωνία επανακτά τη δυνατότητα επιλογής στο είδος, την ποιότητα και την ποσότητα της τροφής. Η κερδοσκοπία εκτοπίζεται από την ποιότητα του προϊόντος (γεύση, διατροφική αξία) και της παραγωγικής διαδικασίας.
Η οικολογική γεωργία δημιουργεί ρωγμές στην υπάρχουσα κατάσταση, γεγονός που τη στρέφει εναντίον της. Δεν είναι κάτι δεδομένο, είναι κίνημα που εξελίσσεται και για να επιβιώσει χρειάζεται έμπρακτη αλληλεγγύη. Εδώ υπεισέρχεται ο ρόλος της οριζόντιας διακίνησης προϊόντων. Για να αποφύγει η οικολογική γεωργία τον έλεγχο και τον ετεροκαθορισμό, τα προϊόντα πρέπει να φτάνουν απευθείας από τον παραγωγό στον καταναλωτή, χωρίς τη διαμεσολάβηση των μάνατζερ και των μεσαζόντων. Πρέπει δηλαδή να διακινηθούν με αξίες διαφορετικές από αυτές της καπιταλιστικής αγοράς. Το Εναλλακτικό και Αλληλέγγυο Εμπόριο είναι ένα παγκόσμιο κίνημα που διακινεί προϊόντα από μικροκαλλιεργητές στους καταναλωτές, στηριγμένο στις αξίες της άμεσης επαφής και της αλληλεγγύης μεταξύ παραγωγού – καταναλωτή. Η παραγωγή -μέσω της άμεσης επικοινωνίας- συνδέεται σε πραγματική βάση με την χρήση – κατανάλωση, και καθορίζονται πλέον βάσει των κοινωνικών αναγκών. Η παραγωγή και η κατανάλωση γίνονται διαδικασίες κοινωνικές, μακριά από οικονομικά συμφέροντα. Με άλλα λόγια περνάμε από τον ετεροκαθορισμό της κοινωνίας στην κοινωνική αυτοθέσμιση. Από την ανάθεση των καθημερινών μας αναγκών σε τρίτους, στην άμεση δημοκρατία και στην άμεση δράση.

Ομάδα Εναλλακτικού και Αλληλέγγυου Εμπορίου
του Nosotros
για πληροφορίες: enallaktiko_emporio@nosotros.gr
http://www.nosotros.gr