Επιστροφή στη σοσιαλδημοκρατία δεν μπορεί να υπάρξει

Η παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία συνεχίζεται παρά τις προσπάθειες πολλών κυβερνήσεων να πείσουν ότι ήδη η οικονομία τους έχει μπει στο στάδιο της ανάκαμψης, είχε σαν επακόλουθο την απομυθοποίηση σε μαγάλο βαθμό του “τουρμποκαπιταλισμού” και της παγκοσμιοποίησης στα μάτια των μεσαίων τάξεων και των “από κάτω”. Αυτοί απαιτούν προς το παρόν την επιστροφή σε “περισσότερο κράτος” και στον μεγαλύτερο έλεγχο της οικονομίας. Πολιτικά αυτό σημαίνει ότι απαιτούν να επιστρέψει η σοσιαλδημοκρατία στην εξουσία σε πολλές βιομηχανικές χώρες, προτείνοντας καθαρά σοσιαλδημοκρατικά προγράμματα, απαλλαγμένα από τα σοσιαλφιλελεύθερα μέτρα των τελευταίων χρόνων.
Όμως οι στενές οικονομικές σχέσεις μεταξύ των κρατών, καθιστούν κυριολεκτικά αδύνατον για οποιαδήποτε εθνική κυβέρνηση να διαχειριστεί ανεξάρτητα την οικονομία της, εφόσον οι περισσότερες οικονομικές επιπτώσεις ξεπερνούν τα στενά εθνικά όρια και τα σύνορα είναι πλέον διάτρητα, από κάθε άποψη, όχι μόνο οικονομική.
Οι αποφάσεις των πολιτικών για οποιεσδήποτε αλλαγές καθορίζονται από τα συμφέροντα της παγκόσμιας ελίτ των πολυεθνικών και των κάθε είδους αγορών. Οι πολίτες μέσω της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας έχουν ελάχιστη δύναμη να επηρεάσουν την πολιτική και οικονομική διαδικασία, που καθορίζει τη ζωή τους. Δεν υπάρχει τρόπος λοιπόν η σοσιαλδημοκρατία να μπορέσει να στηρίξει οικονομικά τις απαραίτητες κεϋνσιανικές μορφές παρέμβασης του κράτους. Δεν μπορεί να εξασφαλίσει πόρους από τη φορολογία μιας καταρρέουσας οικονομίας και ενός παραπαίοντος οικονομικά ενεργού πληθυσμού, ενός κεφαλαίου που αναζητά έτσι και αλλιώς πεινασμένες για επενδύσεις και φορολογικά ελεύθερες περιοχές. Ακόμα πιο δύσκολα από την υπερεκμετάλλευση ενός έτσι και αλλιώς καταρρέοντος περιβάλλοντος και μιας εξουθενωμένης βιόσφαιρας . Είδικά για την Ελλάδα δεν μπορεί να πείσει ούτε μέρος του κεφαλαίου να στραφεί προς την "πράσινη ανάπτυξη" ή να μετατραπεί σε "βιοκεφάλαιο", γιατί το ελληνικό κεφάλαιο έχει μάθει μια ζωή να κερδίζει από τις παρασιτικές και αρπαχτικές του δραστηριότητες, χωρις στην ουσία να συνεισφέρει ποτέ στην έστω και καπιταλιστική ανάπτυξη της χώρας. Έτσι αποτυγχάνει να ικανοποιήσει τα οικονομικά και οικολογικά αιτήματα των μεσαίων και κατώτερων στρωμάτων των κοινωνιών της «ευημερίας».
Η κλίμακα της τρέχουσας κρίσης δεν έχει προηγούμενο. Σε μια μέρα μόνο το Σεπτέμβριο του 2008 π.χ., το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης έχασε 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Αυτό αντιστοιχούσε σε δουλειά μιας εβδομάδας ολόκληρου του πληθυσμού του πλανήτη.
Ως το Μάρτιο του 2009, υπολογίστηκε ότι περίπου το 45% του παγκόσμιου πλούτου(του χρηματιστικού πλούτου να διευκρινίσουμε) είχε καταστραφεί. Το δραματικό παιγνίδι των διακυμάνσεων του χρηματιστηρίου, στο μεταξύ, οδηγείται από έναν μοναδικό μυστηριώδη χαρακτήρα γνωστό ως «ο επενδυτής». Νιώθει σιγουριά σήμερα, ταραχή αύριο, δραπετεύει με τις οικονομίες του (και τις δικές σου) μεθαύριο. Η συμπεριφορά του καθορίζεται όχι από την οικονομική λογική, αλλά από τα υποτιθέμενα «κέφια» που του διαταράσσουν το λογισμό του και εύκολα μπορεί να αισθανθεί «πανικό». Οι κυβερνήσεις λοιπόν- και αυτές που ανεβαίνουν στην εξουσία με σοσιαλδημοκρατικά προγράμματα- είναι υποχρεωμένες να παίρνουν τέτοια δημοσιοοικονομικά μέτρα, ώστε συνέχεια να καθησυχάζουν τους «επενδυτές» και τις περίφημες «αγορές».
Αυτό φάνηκε καθαρά με το ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα, αλλά και με τον Ομπάμα στις ίδιες τις ΗΠΑ. Και καλά στην Ελλάδα, λόγω του «αδύνατου κρίκου», μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι ήταν αδύνατο να εφαρμόσει το ΠΑΣΟΚ το σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα, με το οποίο εκλέχθηκε. Αλλά αν δεν μπορεί να εφαρμοσθεί στην ίδια την υπερδύναμη(1), τότε που θα μπορούσε να εφαρμοσθεί; Πουθενά φυσικά. Ούτε στη Γερμανία, που υποτίθεται ότι βγαίνει πιο γρήγορα από την κρίση. Και εδώ παρά τις προτάσεις των Σοσιαλδημοκρατών, Πράσινων, της Linke και των συνδικάτων για αυξήσεις μισθών, για ενδυνάμωση του κοινωνικού κράτους κ.λ.π., οι κυβερνώντες δεν εφαρμόζουν κεϋνσιανικές πολιτικές. Το επιχείρημά τους είναι ότι τότε θα χάσει η γερμανική οικονομία το πλεονέκτημα του ανταγωνισμού και ότι το κράτος θα πρέπει να συνεχίζει να μειώνει τις δαπάνες, ώστε να μειωθεί το κρατικό χρέος για να υπάρχει εμπιστοσύνη των επενδυτών και των αγορών στην οικονομία της(2)
Υπάρχει μια τέτοια αντικειμενοποίηση των θεσμών του «επενδυτή» και των «αγορών», που στα ΜΜΕ αντιμετωπίζονται σαν «τα θεία θέσφατα», που μπορούν να ελέγχουν τη ζωή παντού, χωρίς την ευθύνη να λογοδοτούν «ενώπιον των ανθρώπων». Αν λοιπόν δεν βρεθεί τρόπος να απαλλαγούμε-σε κάθε χώρα και σε κάθε περιοχή- από τις «αγορές» και τους «επενδυτές», δεν υπάρχει μέλλον όχι μόνο για τα μεσαία στρώματα της δύσης και την επιθυμητή τους σοσιαλδημοκρατία, αλλά και για όλες τις επόμενες γενιές, γιατί οι παραπάνω θεσμοί θα οδηγήσουν σε πτώχευση την ίδια την Α.Ε. Γη.

(1) Η κρίση εδώ δεν έχει καταπιεί μόνο δουλειές και εισοδήματα, αλλά ολόκληρες βιομηχανίες. Μαζικές κατασχέσεις έχουν δημιουργήσει μια νέα κοινωνική κατηγορία στις ΗΠΑ: τους «οικονομικά άστεγους», αυτούς που αναγκάζονται ξαφνικά να ζήσουν με την οικογένεια , ή σε άσυλα, εξαιτίας της ανεργίας. Σε όλη την Αμερική έχουν ξεπηδήσει ουρές για φαγητό, όπου άνθρωποι που λιμοκτονούν ικετεύουν και περιμένουν για ώρες μέχρι να τραφούν. Στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου, 32 εκατομμύρια άνθρωποι εξαρτώνται από δελτία φαγητού.
(2)Στην ουσία αυτό που εφαρμόζουν είναι σε ένα βαθμό κεϋνσιανική πολιτική, γιατί αυτήν την περίοδο η γερμανική οικονομία έχει μπει σε τοχιά ανόδου μετά το 2008-9. Και ο Κέϋνς είχε πει επίσης ότι μετά την κρίση και σε περίοδο ανόδου, πρέπει να μειωθεί το κοινωνικό κράτος, που μπορεί να έχει διογκωθεί κατά την περίοδο της κρίσης. Πραγματικά κάνουν περικοπές στο κοινωνικό κράτος και ήδη πριν το τέλος του 2010 περιόρισαν το δημοσιονομικό τους έλλειμμα κατά 25 δις Ευρώ. Αλλά δεν εφαρμόζουν Κέϋνς, όταν ζητούν από τα άλλα κράτη που βρίσκονται σε ύφεση να κάνουν το ίδιο.
Άλλο παράδειγμα: είναι περισσότερο Κεϋνς ο συντηρητικός υπουργός οικονομικών Σόυμπλε, που προτείνει την ανάληψη και από τους επενδυτές και τις τράπεζες τμήματος του κόστους διάσωσης των χωρών που έχουν δημοσιονομικά προβλήματα, από ότι ο "σοσιαλιστής" Παπανδρέου που τον κατηγορεί αντίθετα ότι έτσι θα "βαλει χέρι" στις αγορές, οι οποίες με τη σειρά τους θα "εκδικηθούν" ανεβάζοντας τα επιτόκια δανεισμού για τα κράτη. Ποιός φοβάται περισσότερο και υπακούει χωρίς αντίσταση στις αγορές;