Πριν λίγες μέρες, οι επίσημες αστυνομικές και υγειονομικές αρχές της χώρας έδωσαν στη δημοσιότητα φωτογραφία και πλήρη στοιχεία ταυτότητας για 12 εκδιδόμενες γυναίκες από το κέντρο της Αθήνας, οι οποίες σε σχετικούς ελέγχους βρέθηκαν θετικές για τον ιό HIV, δηλαδή τον ιό του AIDS. Πρόκειται για ακραίο στιγματισμό και βάναυση διαπόμπευση.
Υποστηρίχθηκε ότι η δημοσιοποίηση ήταν απαραίτητη για να λάβουν γνώση οι πελάτες των γυναικών που είχαν σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ώστε να προσφύγουν σε νοσοκομεία ή άλλες υπηρεσίες υγείας και να εξεταστούν για τον ιό ή/και να λάβουν έγκαιρα αγωγή. Έγινε, μάλιστα, επίκληση της αρχής ότι το συλλογικό συμφέρον (της προάσπισης της δημόσιας υγείας) είναι υπέρτερο του ατομικού συμφέροντος (της προστασίας των προσωπικών δεδομένων της οροθετικής γυναίκας).
Όμως, το ζήτημα είναι τελείως διαφορετικής φύσης. Εν προκειμένω δεν μπαίνουν στη ζυγαριά δύο αντιτιθέμενα αγαθά. Γιατί αποτελεί κλασική γνώση, άλφα-βιτα στην επιστήμη της δημόσιας υγείας ότι ο στιγματισμός μελών κάποιας κοινωνικής ομάδας, ιδιαίτερα εάν αυτή είναι περιθωριοποιημένη και ανίσχυρη, έχει πολύ βλαβερές συνέπειες για τη δημόσια υγεία. Ιδιαίτερα σε σχέση με το AIDS. Οδηγεί τα μέλη τις ομάδας αυτής μακριά από τις υπηρεσίες υγείας, μακριά από την αναζήτηση γιατρού, διαγνωστικών εξετάσεων, συστηματικής θεραπείας – με ολέθριες συνέπειες για τη διασπορά του ιού. Αυτό δεν είναι θεωρητικό, έχει δειχτεί από την εμπειρία και από επιστημονικές μελέτες. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Έλεγχου Νοσημάτων (ECDC) συμπυκνώνει την υπάρχουσα γνώση με τρόπο κατηγορηματικό: «το απόρρητο αποτελεί θεμελιώδη αρχή», «η έλλειψη εμπιστοσύνης για την τήρηση του απορρήτου μεταξύ ατόμων σε υψηλό κίνδυνο μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο για την πρόσβαση τους σε διαγνωστικές υπηρεσίες για τον ιό HIV» [http://ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/101129_GUI_HIV_testing.pdf]. Αποτελεσματική πρόληψη, ιδίως για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, μπορεί να γίνει μόνο με την οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης. Η επίπονη εργασία που έχει γίνει στην κατεύθυνση αυτή από ευσυνείδητους λειτουργούς υγείας τινάχτηκε στον αέρα μέσα σε λίγες ώρες.
Η προστασία των ασθενών και ο σεβασμός στην προσωπικότητα τους αποτελεί αξία αυτή καθεαυτήν. Θλίψη και αγανάκτηση προκαλεί η εικόνα της διαπόμπευσης γυναικών με εμφανή σημάδια εξαθλίωσης στις φωτογραφίες που δημοσιοποίησε η Ελληνική Αστυνομία, με πλήρες όνομα, όνομα πατρός και μητρός, τόπο γέννησης και κατοικίας! Η ισοπέδωση συγκεκριμένων ανθρώπων, συγκεκριμένων ασθενών, συγκεκριμένων οικογενειών από το επίσημο κράτος είναι ντροπή για τον πολιτισμό της χώρας μας. 2
Πώς, αλήθεια, εφαρμόστηκε η «αρχή της αναλογικότητας»; Γιατί δεν αρκούσε η δημοσιοποίηση της διεύθυνσης των πορνείων και η επισήμανση του κινδύνου στους επισκέπτες τους; Γιατί δεν προτάχτηκαν μέτρα για τον έλεγχο των παράνομων πορνείων – μέτρα που με έκπληξη πληροφορούμαστε ότι δεν έχουν ληφθεί για καιρό; Πώς συμβιβάζεται ένα τόσο ακραίο μέτρο με τη μικρή πιθανότητα να μολυνθεί κάποιος με τον ιό HIV από μία χωρίς προφύλαξη επαφή με μολυσμένο άτομο (λιγότερο από 1% σύμφωνα με τα υπάρχοντα επιδημιολογικά δεδομένα [http://www.cdc.gov/mmwr/PDF/rr/rr5402.pdf]), παρότι η σοβαρότητα της κατάστασης δεν αφήνει περιθώριο για απολύτως καμία αμέλεια στη χρήση προφυλακτικού;
Η εκτίμηση κινδύνου και η στάθμιση των δεδομένων για τη λήψη της απόφασης για δημοσιοποίηση προσωπικών στοιχείων αποτελεί κατεξοχήν (δη)επιστημονικό έργο, που απαιτεί καλή γνώση των ιατρικών και επιδημιολογικών δεδομένων και καλή κατανόηση των ηθικών διλημμάτων. Το Υπουργείο Υγείας πρέπει άμεσα να δώσει στη δημοσιότητα ποια επιστημονική επιτροπή ή φορέας προέβη στη στάθμιση και γνωμοδότηση. Πρέπει, επίσης, να δώσει στη δημοσιότητα τη γνωμοδότηση αυτή (με βάση την οποία και ο εισαγγελέας έλαβε την απόφαση του), καθώς και τα ονόματα των επιστημόνων που την υπογράφουν.
Το συμβάν της δημοσιοποίησης προσωπικών στοιχείων για άτομα θετικά για τον ιό του AIDS είναι εξαιρετικά σοβαρό. Κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, ούτε καν συζητείται ότι μπορεί να συμβεί, πουθενά στον προηγμένο κόσμο – για λόγους αρχής και για λόγους συμφέροντος της δημόσιας υγείας. Η κοινωνία, ο ιατρικός και επιστημονικός κόσμος δεν μπορεί να μείνουν σιωπηλοί.
Τάκης Παναγιωτόπουλος
Καθηγητής
Ενική Σχολή Δημόσιας Υγείας
Το άρθρο αυτό (με αλλαγμένο τίτλο) δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» της 4/5/2012
(http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_128_04/05/2012_480941)
(http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_128_04/05/2012_480941)
Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα
Να σταματήσει τώρα η διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών!
Η κυβέρνηση των τραπεζιτών επιδίδεται σε έναν άνευ προηγουμένου κανιβαλισμό σε βάρος των οροθετικών εκδιδόμενων γυναικών. Η δημοσιοποίηση των φωτογραφιών των 12 γυναικών αποτελεί ακραία προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στιγματίζει ανεπανόρθωτα όχι μόνο τις συγκεκριμένες γυναίκες αλλά συνολικά τους φορείς του AIDS, και κουρελιάζει τόσο το ιατρικό απόρρητο όσο και το τεκμήριο αθωότητας. Πρόκειται για πράξη μεσαιωνικής βαρβαρότητας που οδηγεί στον εκφασισμό της κοινωνίας.
Είναι προφανές ότι ο στόχος της μνημονιακής κυβέρνησης δεν είναι η προστασία της δημόσιας υγείας. Αν όντως ήταν αυτή η επιδίωξή των κυβερνώντων, θα είχαν διασφαλίσει την απρόσκοπτη πρόσβαση όλων (και πολύ περισσότερο των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων) σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, θα είχαν προχωρήσει σε μια μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης για το AIDS (ιδιαίτερα στα σχολεία), και θα είχαν περιοριστεί σε μια δημόσια έκκληση να εξεταστούν οι «πελάτες». Στην πραγματικότητα, συμβαίνουν τα ακριβώς αντίθετα: οι υπηρεσίες υγείας διαλύονται και η ενημέρωση για το AIDS είναι ελάχιστη.
Το Δίκτυο για τα Πολιτικά Κοινωνικά Δικαιώματα καταγγέλλει την κυβερνητική πρακτική και ζητά να σταματήσει αμέσως η διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου