Μια κριτική του βιβλίου της Τοπικοποίησης

Παρίσι
1η Μαΐου 2012

           Αγαπητέ κύριε Γιώργο Κολέμπα, γεια σας.

          Φεύγοντας από Ελλάδα προς Παρίσι, τον περασμένο Σεπτέμβριο, είχα μαζί μου το βιβλίο σας που μου χαρίσατε και μου αφιερώσατε, Τοπικοποίηση Από το παγκόσμιο στο τοπικό Ένας οικολογικός κόσμος είναι δυνατός.

          Όχι μόνο διαβάζω τα βιβλία που μου προσφέρουν, αλλά απαντώ πάντα, κάνοντας ει δυνατόν κάποιες παρατηρήσεις. Ο όγκος των αναγνώσεών μου είναι μεγάλος, γιατί το απαιτούν ανάγκες γνώσεων που αναζητώ. Το κάθε βιβλίο έχει τη σειρά του. Τα ελληνικά βιβλία έρχονται δεύτερα γιατί προηγούνται τα γαλλικά. Μετά χρειάζεται ο χρόνος της απάντησης.

          Το βιβλίο το έχω διαβάσει στις αρχές της χρονιάς. Το διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον, ευχαρίστηση και ικανοποίηση γιατί βρήκα θέσεις που είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πολύ μειοψηφικές, αλλά είναι αυτές που με συγκινούν.

          Να μου επιτρέψετε να κάνω μόνο μία γενική παρατήρηση που είναι όμως καίρια. Και αν το φέρει η τύχη να συναντηθούμε κάποτε πάλι θα έχουμε την ευκαιρία πιο ολοκληρωμένων συζητήσεων.

          Η αναφορά συλλήβδην και η απόρριψη συλλήβδην αυτού που αποκαλείτε «δυτικός κόσμος» ή «δυτικός πολιτισμός», χρειάζεται λίγο προσοχή γιατί εμπεριέχει τον κίνδυνο να γίνει μεγάλο κοινωνικό, ιστορικό και κυρίως πολιτικό λάθος.

          Είναι σίγουρο ότι στις δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, επικρατούν, με την αγαστή συνεργασία και αποδοχή των λαών – αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε – ένα οικονομικό μοντέλο, ένας τρόπος παραγωγής, μια γενική τάση προς την ανάπτυξη και την κατανάλωση. Προχωρώ γρήγορα. Οι δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες δεν είναι όμως μόνο αυτό. Υπάρχει πάντα και προκαλεί διεργασίες μια τάση που θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε κριτική, και η οποία είναι η συνιστώσα των δημοκρατικών ελευθεριών κατακτημένων και προς κατάκτηση, η συνιστώσα επίσης της ελεύθερης έκφρασης σε όλα τα επίπεδα. Είμαι ο πρώτος που θα έκανα και κάνω αυστηρή κριτική στην απαράδεκτη σημερινή κατάσταση, από πάρα πολλές απόψεις, των δυτικοευρωπαϊκών κοινωνιών, αλλά δεν υπάρχει για μένα καμιά αμφιβολία ότι αποτελούν τις πιο ελεύθερες σχετικά κοινωνίες, για καίρια θέματα της ζωής μας, και βέβαια για το θέμα της προώθησης των ιδεών μας και της ανάπτυξης των αγώνων μας. Λαμβάνοντας υπόψη τα θέματα αυτά, δεν θα πήγαινα σε καμιά περίπτωση να ζήσω στην Αλγερία, τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν ή στην Κούβα.

          Στην ουσία, λοιπόν, η εναντίωσή μας δεν μπορεί να είναι γεωγραφική, ή γενικά και αόριστα εναντίον του δυτικού μοντέλου. Η εναντίωσή μας είναι απέναντι σε ένα μοντέλο που έχει συγκεκριμένες λογικές, ιδέες, αρχές, και το οποίο λειτουργεί σε κοινωνίες οι οποίες λόγω ακριβώς των αγώνων μας έχουν ανεκτίμητες δημοκρατικές κατακτήσεις και ελευθερία έκφρασης γνώμης, πράξης και καθημερινής ζωής. Προσωπικά, για τίποτα στον κόσμο, δεν θα άλλαζα την ελευθερία να ντύνομαι όπως θέλω, να εκφράζομαι όπως νιώθω, να συναναστρέφομαι όποιους θέλω, και λοιπά και λοιπά, και με τίποτα δεν μπορούμε να ονομάσουμε αυτά τα θέλω συλλήβδην κακό δυτικό μοντέλο και να τα χαρίσουμε σε αυτούς στους οποίους δεν ανήκουν.

                                

Συνέχεια της όμορφης συνεύρεσης στην όμορφη Θεσσαλονίκη, εκείνη τη Δευτέρα, 5 Σεπτεμβρίου, υπήρξε για μένα το βίντεο της ομιλίας μου που ίσως θα έχετε δει στο Διαδίκτυο. Αν βάλετε στη μηχανή έρευνας το όνομά μου, θα δείτε πάνω-πάνω το πρώτο βίντεο, με το μισό μέρος της ομιλίας μου, και λίγο παρακάτω ένα δεύτερο βίντεο με το σύνολο της ομιλίας.

Δεν είναι ευκαιριακά αυτά που σας στέλνω. 1) Ένα κείμενο για τις εκλογές που έγραψα για μια ηλεκτρονική λίστα νέων που ξέρουν και θαυμάζουν τον Καστοριάδη. 2) Ένα κείμενο που είναι κάτι σαν εξειδίκευση του βιβλίου μου για την ελληνική κοινωνία. Έχει τίτλο Μια άλλη στάση ζωής, και το έγραψα μόλις επέστρεψα στη Γαλλία από τις παρουσιάσεις του βιβλίου μου στην Ελλάδα, 2006.

Τέλος, σας γνωστοποιώ ότι υπάρχει στο Διαδίκτυο το κείμενο της παρέμβασής μου στο διεθνές συνέδριο πολιτικής θεωρίας που έγινε στη Λωζάννη. Υπάρχει και στα ελληνικά και στα γαλλικά. Η δική μου πρακτική μέθοδος, όταν ψάχνω κάτι στο Διαδίκτυο, είναι να μπαίνω κατευθείαν στο ψαχνό. Γράφω στη μηχανή έρευνας αυτό που ψάχνω (φράση, λέξη, όνομα) και βγαίνει αμέσως. Έτσι, αν βάλετε : nicos iliopoulos création politique, θα έχετε το κείμενο στα γαλλικά, και αν βάλετε νικος ηλιοπουλος πολιτική δημιουργία, στα ελληνικά.    

Σας εύχομαι καλή συνέχεια, με έμπνευση και δημιουργικότητα σε όλες τις διανοητικές και πρακτικές εναλλακτικές ενασχολήσεις σας.

Με θερμούς χαιρετισμούς

          νίκος ηλιόπουλος*

                                                 

* Ο Νίκος Ηλιόπουλος ειναι διδάκτωρ Κοινωνικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Paris x. Eχει εκδόσει στα ελληνικά το δοκίμιο ”Νέοι δρόμοι για τη δημοκρατική πολιτική σκέψη-Κριτική παρουσίαση του πολιτικού στοχαστή Κορνήλιου Καστοριάδη”-[Θεμέλιο 2005].