http://topikopoiisi.blogspot.com/2010/08/blog-post_5156.html
Η πρόταση:
Η μέση ποιοτική σύσταση των αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα με βάση τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (2003)είναι:
Ζυμώσιμα: 46%, Χαρτί: 19%, Πλαστικά: 9%, Μέταλλα: 5% ,Γυαλί: 5%, Άλλα: 16%.
Η μέχρι τώρα υποχρεωτική διαχείρισή τους από τους δήμους σε σχέση με το Εθνικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης έγινε χωρίς διαφάνεια και έχει καταλήξει στα χέρια των εργολάβων. Έχει βαλτώσει με συνέπεια να διαχειρίζονται κάτω του 30% των απορριμμάτων. Τα υπόλοιπα μετατρέπονται πάλι σε "σύμμεικτα" και πηγαίνουν στους ΧΥΤΑ, αντί στα ΧΥΤΥ( Χ.Υ.Τ.Υ. = Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, μετά την ανακύκλωση -διαλογή στην πηγή και όχι Χ.Υ.Τ.Α., όπου Α= Απορρίμματα σύμμεικτων σημερινών κάδων). Έτσι έχουμε πάλι φαινόμενα τύπου Κερατέας, όπου δικαιολογημένα αντιδρούν οι κάτοικοι, αφού στον ΧΥΤΑ που θέλουν να κατασκευάσουν θα πηγαίνουν τα "σύμμεικτα" όλης της Αττικής και όχι μόνο της περιοχής τους.
Η διαχείρισή τους λοιπόν θα πρέπει να είναι τοπική και να αναλαμβάνεται καθολοκληρίαν από τους τοπικούς δήμους.Για ένα αστικό δήμο αυτό περιλαμβάνει:
• Πρώτα από όλα: ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης και συμμετοχής των ίδιων των πολιτών με πολυδιάστατες δράσεις (όπως προβολή με πολλούς τρόπους σε ΜΜΕ- σποτ, εκδηλώσεις, έντυπο υλικό, ενημέρωση στα σχολεία και, κυρίως, πόρτα–πόρτα ενημέρωση των δημοτών.
• Ουσιαστική ευθύνη των πολιτών να συμμετάσχουν με σωστό και συνειδητό τρόπο στην πρόληψη- αποφυγή-διαλογή των απορριμμάτων και στην κατάλληλη παράδοσή τους για επαναχρησιμοποίηση κι ανακύκλωση.
• Η συμμετοχή των πολιτών στα προγράμματα ανακύκλωσης και η επέκταση των προγραμμάτων πρέπει να συμβαδίζει με τη δημιουργία από τον δήμο των απαραίτητων υποδομών-χώρων διαχωρισμού, προσωρινής αποθήκευσης, επεξεργασίας των υλικών και προώθησης για ανακύκλωση καθώς και των αντίστοιχων θέσεων εργασίας
Το σημαντικότερο για την επιτυχία είναι η Διαλογή στην πηγή που σημαίνει:
διαλογή των απορριμμάτων στο χώρο παραγωγής τους ( δηλ. στο κάθε νοικοκυριό, στην κάθε επιχείρηση, στο κάθε γραφείο, στην κάθε Υπηρεσία κ.λπ) κατά κατηγορία.
Βασικές Κατηγορίες απορριμμάτων:
1. Οργανικό κλάσμα, κομποστοποιήσιμο : Φλούδες, χόρτα, κόκκαλα και γενικά ό,τι οργανικό από κουζίνα- φύλλα, κλαδέματα κηπευτικής και βλάστησης οδικού δικτύου, υπολείμματα αγροτικής παραγωγής- συλλογή και αποκομιδή από τους ΟΤΑ με ειδικό και αποκλειστικό κάδο για δημοτική κομποστοποίηση-λιπασματοποίηση ή δυνατότητες οικιακής κομποστοποίησης (θα ασχοληθούμε ιδιαίτερα με την επεξεργασία των οργανικών).
2. Καθαρά ανακυκλώσιμα (υποχρεωτική για τους ΟΤΑ): Χαρτί, Γυαλί, Πλαστικά, αλουμίνιο- μέταλλα κ.λπ- συλλογή και αποκομιδή από τις δημοτικές αρχές σε δύο κάδους, ένας για χαρτί-χαρτόνι και ένας για τα υπόλοιπα υλικά συσκευασιών-δημιουργία νέων ή συνεργασία με υπάρχοντα ήδη Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών ( ΚΔΑΥ )- δημιουργία δημοτικών ή λαϊκής βάσης επιχειρήσεων επεξεργασίας –επαναχρησιμοποίησης και μέχρι τότε συνεργασία με σχετικές συμβάσεις με την ΕΕΑΑ ΑΕ (Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης)
3. Ηλεκτρικές / Ηλεκτρονικές συσκευές, μπαταρίες, συσσωρευτές, Ι.Χ. αυτοκίνητα, Μεταχειρισμένα Ελαστικά μεταφορικών μέσων, Μεταχειρισμένα Λιπαντικά και Ορυκτέλαια : Ήδη έχουν δημιουργηθεί και λειτουργούν συναφή Συστήματα σε πανελλαδικό επίπεδο(π.χ. Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. στους Αγ. Θεοδώρους, η ΕΔΟΕ για οχήματα, η ΕCΟELASTICA για ελαστικά, ΑΦΗΣ για μπαταρίες, ΣΥΔΕΣΥΣ για συσσωρευτές, ΚΕΠΕΔ και ΕΛΤΕΠΕ για ορυκτέλαια), ενώ αντίστοιχες μονάδες ανακύκλωσής τους(μπορεί να είναι λαϊκής βάσης ή αυτοδιαχειριζόμενες) θα μπορούν να δημιουργηθούν από τις περιφέρειες(στη Μακεδονία;) και τους μεγάλους δήμους. Υπογραφή συμβάσεων των Δήμων και έλεγχος από τον κάθε Δήμο για τις συμβάσεις που πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις της περιοχής τους με αυτές.
4. Υπολείμματα στερεών αστικών αποβλήτων : όσα δεν υπάγονται στις πιο πάνω κατηγορίες και βαίνουν διαρκώς μειούμενα, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται και ο βαθμός επικινδυνότητάς τους. Αυτά πάνε στον Χ.Υ.Τ.Υ.
Επειδή το μεγαλύτερο ποσοστό απορριμμάτων για την ελληνική πραγματικότητα είναι τα οργανικά, το σημαντικότερο βήμα για τη διαχείρισή τους είναι η Κομποστοποίηση/λιπασματοποίηση
Θα πρέπει να δοθεί απόλυτη προτεραιότητα σε μεθόδους κομποστοποίησης / λιπασματοποίησης του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων, έναντι μεθόδων ενεργειακής αξιοποίησης με καύση τους. Για τη διατήρηση της γονιμότητας των εδαφών, τα οργανικά αστικά υπολείμματα θα πρέπει να μετατρέπονται σε κομπόστ και να επιστρέφουν στη γη από όπου ξεκίνησαν.
Μέθοδοι κομποστοποίησης/λιπασματοποίησης:
1. Οικιακή Κομποστοποίηση με κάδους κομποστοποίησης :
χρησιμοποιούνται ειδικοί κάδοι – κομποστοποιητές, που μπορούν να τοποθετούνται στις κατοικίες, στις πολυκατοικίες και στα μπαλκόνια για τη μετατροπή σε κομπόστ του 75% των οργανικών των νοικοκυριών. Χρειάζεται μελέτη για το κόστος εφαρμογής και λειτουργίας ενός τέτοιου προγράμματος
2. Λιπασματοποίηση / Κομποστοποίηση στον οικιακό κήπο:
Πρόκειται για την απλούστερη λύση διάθεσης του οργανικού κλάσματος των οικιακών απορριμμάτων. Δεν κοστίζει τίποτε για τους κατοίκους, οι οποίοι διαθέτουν κήπο (χρήση και μικροοργανισμών)
3. Κομποστοποίηση σε μικρές μονάδες:
• Πρόκειται για μικρές σχετικά μονάδες ( δυναμικότητας κατ΄έτος 1.000 tn – 10.000 tn κομποστοποιήσιμης πρώτης ύλης ).
• Μετατρέπουν σε κομπόστ τα οργανικά των αστικών και δημοτικών απορριμμάτων καθώς και τα υπολείμματα φυτικής παραγωγής της γύρω περιοχής.
• Λειτουργούν με μεγάλη αποτελεσματικότητα ως προς την ποιότητα του παραγόμενου κομπόστ αλλά και ως προς την οικονομική βιωσιμότητά τους .
• Το λειτουργικό κόστος -συμπεριλαμβανομένου του κόστους απόσβεσης της επένδυσης - ανέρχεται σε 50 – 60 € / tn εισαγόμενου οργανικού κλάσματος.
• Το πλεονέκτημα των μικρών μονάδων είναι ότι, σε αυτές διανύει κανείς μικρότερες διαδρομές κατά τη συλλογή και τη μεταφορά των βιοαποδομήσιμων απορριμμάτων. Επιπλέον, το παραγόμενο σε αυτές κομπόστ μπορεί να διατίθεται τοπικά. Μπορούν να συνδέονται μεταξύ τους στα πλαίσια μιας διαδημοτικής επιχείρησης.
4. Κομποστοποίηση σε μεγάλες μονάδες
• Μεγάλες μονάδες κομποστοποίησης μπορούν να επεξεργάζονται δεκάδες ή ακόμη και εκατοντάδες χιλιάδες τόνους οργανικών απορριμμάτων κάθε χρόνο
• Παραγωγή κομπόστ, ή και βιοαερίου για παραγωγή ενέργειας.
• Χρειάζονται επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου, με μοναδιαίο επενδυτικό και λειτουργικό κόστος σαφώς μεγαλύτερο από εκείνο των μικρών μονάδων( απαιτείται η χρήση περισσότερων τεχνικών μέσων).
• Επιπλέον, οι μεγάλες μονάδες χρειάζονται συχνότερη συντήρηση ενώ παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα δυσοσμιών, άρα και αποδοχής από τους κατοίκους των γειτονικών οικισμών.
Ενδεικτικά με βάση τα παραπάνω παραδείγματα(χρειάζεται πιο συγκεκριμένη μελέτη για Βόλο):
• Κάθε πολίτης δημιουργεί σήμερα στην Ελλάδα κατά μέσον όρο 0,4 tn στερεά αστικά απόβλητα το χρόνο. Το 40% από αυτά είναι κομποστοποιήσιμα, άρα κάθε πολίτης δημιουργεί κάθε χρόνο 160 kg = 0,16 tn κομποστοποιήσιμα στερεά απόβλητα.
• Βόλος+ Ν. Ιωνία: 150.000 κάτοικοι. Υποθέτοντας ότι το 20% με 30% θα μπορέσουν να κάνουν οικιακή κομποστοποίηση στο μπαλκόνι ή στον κήπο έχουμε: 105.000-120.000χ 0,16= 16.800-19.200 τόνους το χρόνο.
• Επιλέγοντας μικρές μονάδες , όπως των φωτογραφιών(έχω επισκεφθεί με το φίλο Β. Γιόκαρη, σε μια περιοχή στη Γερμανία τέτοιες μονάδες) δυναμικότητας περίπου 7.000 τόνων το χρόνο, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν 2 με 3 τέτοιες μονάδες γύρω- γύρω από τη πόλη, ώστε να εξασφαλίζεται και η εγγύτητα των μεταφορών.
• Δεδομένης της αναλογίας 7/9 κόμποστ/κομποστοποιήσιμο, θα παρήγαγαν συνολικά 13.000 με 15.000 τόνους λίπασμα το χρόνο και θα πωλούνταν σε κατοίκους και τους αγρότες κυρίως σε τιμή που θα εξασφάλιζαν τη βιωσιμότητά τους.
• Απασχόληση: περίπου 19-22 εργαζόμενοι(στο παράδειγμα που επισκεφθήκαμε: 4 μικρές+ 1 μεγάλη = μία διαδημοτική. Επεξεργάζονται 45.000 τόνους 23 ΟΤΑ με περίπου 300.000 κατοίκους και απασχολούν 50 εργαζόμενους όντας βιώσιμη).
Υπάρχουν ακόμη και άλλες σημαντικές κατηγορίες υλικών : Αδρανή / Μπάζα / Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών, Κατεδαφίσεων [ ΑΕΚΚ], τα επικίνδυνα οικιακά, τα αχρησιμοποίητα ή ληγμένα φάρμακα, ο ρουχισμός και τα υποδήματα, τα έπιπλα ή άλλα ογκώδη προϊόντα, βιβλία, διακοσμητικά, φωτιστικά, τα ανταλλακτικά ηλεκτρικών συσκευών, τα ανταλλακτικά οχημάτων κ.λπ. Για αυτά δεν υπάρχουν αντίστοιχα ΣΕΔ(Συστήματα Εναλλακτικής Διαχειρισης) και δεν έχουν δημιουργηθεί με ευθύνη της πολιτείας, ώστε να μπορούν να συνεργαστούν με αυτά οι ΟΤΑ και να πετύχουν περαιτέρω μείωση των προς διάθεση υλικών με παράλληλη περιβαλλοντική διαχείριση. Για τη δημιουργία τους απαιτούνται αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις. Αλλά ένας μεγάλος δήμος ή μια περιφέρεια δεν θα πρέπει να περιμένει τη νομοθετική ρύθμιση για να τα δημιουργήσει.
Το ερώτημα που μπαίνει είναι: Σύνδεση με το Εθνικό Σύστημα Διαχείρισης(ΕΣΔ) ή αποκεντρωμένες μονάδες του δήμου;
•Στόχος αποκεντρωμένες μονάδες του δήμου για 3 λόγους: 1) αυτοδυναμία 2) εγγύτητα μεταφορών 3) τοπικές θέσεις εργασίας
• Το ΕΣΔ έτσι και αλλιώς δεν είναι ολοκληρωμένο, απαιτεί μακρινές μεταφορές και δύσκολη η διαφάνεια και ο έλεγχος για την τήρηση των συμβάσεων και των μέτρων.
• Μέχρι όμως να ολοκληρωθούν οι αποκεντρωμένες μονάδες θα είναι απαραίτητη η διασύνδεση
Τι μπορεί να κάνει μια Κίνηση Πολιτών:
• Να κάνει πρώτα μια έρευνα για το πώς γίνεται σήμερα η διαχείριση από τον δήμο. Κάποιοι εξειδικεύονται περισσότερο με το θέμα
• Να οργανώσει ημερίδες στη συνέχεια με πιο ειδικούς ακτιβιστές (που δεν είναι μόνο τεχνοκράτες) και να καταλήξει σε υλοποιήσιμες σήμερα προτάσεις προς το δήμο.
• Με βάση αυτές τις προτάσεις παρεμβαίνει στις διαδικασίες του δήμου και προς τους πολίτες «πόρτα-πόρτα»
• Διερευνά τη δυνατότητα δημιουργίας -από τους άνεργους κυρίως πολίτες- μονάδων συνεταιριστικής διαχείρισης των οργανικών π.χ. ή άλλων υλικών ανακύκλωσης, χωρίς να περιμένει το δήμο πότε θα τη ξεκινήσει
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου