Το 2008 είχαμε μια σειρά λαϊκών εξεγέρσεων οι οποίες οφείλονταν στις αυξήσεις των τιμών των τροφίμων. Εκείνη τη χρονιά η τιμή του σταριού αυξήθηκε 130%, η τιμή του ρυζιού διπλασιάστηκε στην Ασία και η τιμή του καλαμποκιού αυξήθηκε υπέρογκα στο Μεξικό. Αποτέλεσμα ήταν εξεγέρσεις στην Αϊτή, το Καμερούν, το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο και αλλού.
Οι λαϊκές εξεγέρσεις λόγω της αύξησης των τιμών των τροφίμων δεν είναι κάτι σπάνιο:
1984: Στην Τυνησία ξεσπούν γενικευμένες ταραχές εξαιτίας της αύξησης της τιμής του ψωμιού με πρωταγωνιστές τους άνεργους νέους.
1989: Στο Καράκας της Βενεζουέλας ο στρατός εισβάλει στις παραγκουπόλεις που είχαν εξεγερθεί λόγω της αύξησης της τιμής του ψωμιού κατά 200% και δολοφονεί 1000 ανθρώπους.
1990: Στο Περού ο κόσμος εξεγείρεται μετά από αύξηση της τιμής του ψωμιού 12 φορές μέσα σε μια νύχτα κάτω από τις επιταγές του ΔΝΤ και καταστέλλεται άγρια από το στρατό.
Αυτά είναι μόνο μερικά επεισόδια από την μακριά αλυσίδα των εξεγέρσεων των πεινασμένων.
Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά στην επανάληψη αυτού που το 2008 ονομάστηκε επισιτιστική κρίση και είναι συνδυασμός των εξής παραγόντων:
1) υπέρμετρη –λόγω κερδοσκοπίας-αύξηση των τιμών των τροφίμων,2) μείωση της παραγωγής τροφίμων εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, 3) αύξηση της ζήτησης τροφίμων στη ΝΑ Ασία, 4) το ξεπέρασμα του ζενίθ στην άντληση πετρελαίου, που οδηγεί στην υπέρμετρη επίσης αύξηση των τιμών του.
Τα τελευταία χρόνια ένας ακόμα παράγοντας έρχεται να εντείνει το πρόβλημα της διατροφικής αυτάρκειας σε διάφορα μέρη του πλανήτη. Τεράστιες εκτάσεις γόνιμων εδαφών σε διάφορες χώρες αγοράζονται από ιδιωτικά ή κρατικά κεφάλαια άλλων χωρών και αξιοποιούνται για τις δικές τους ανάγκες ή παραμένουν αναξιοποίητα ως «παραγωγική εφεδρεία» ανάλογα με τις οικονομικές στρατηγικές που χαράζουν οι οικονομικοί μάνατζερ, αφαιρώντας αγροτικούς πόρους από τις τοπικές κοινωνίες και επεκτείνοντας ακόμα πιο πολύ το μοντέλο της μεγάλης κλίμακας εταιρικής παραγωγής τροφίμων και με βασικό στόχο τις εξαγωγές. Εν τω μεταξύ, έχουμε έκρηξη της κατανάλωσης στις ανθισμένες οικονομικά χώρες της Ανατολικής Ασίας και μεγάλη πίεση, που ασκείται από τη ζήτηση για καλλιέργειες παραγωγής βιοκαυσίμων αντί τροφίμων.
Οι χώρες που είναι φτωχές και παράγουν σχετικά λίγη από τη δική τους τροφή είναι οι πλέον ευάλωτες στα σοκ των τιμών των τροφίμων. Η τελευταία έκθεση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) προειδοποιεί τους ιθύνοντες του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού για κοινωνικές ταραχές, γεωπολιτικές συγκρούσεις, περισσότερη πείνα στις φτωχές χώρες και εκτόξευση του πληθωρισμού σε διεθνές επίπεδο. Οι πρόσφατες εξεγέρσεις στις μεγάλες πόλεις της Αλγερίας, της Τυνησίας και τώρα της Αιγύπτου τις προοιωνίζουν.
Δεν χρειάζεται κανείς μαντικές ικανότητες για να προβλέψει ότι εκατομμύρια άνθρωποι θα εξεγερθούν- όταν η μέση παγκόσμια τιμή του σιταριού διπλασιάζεται μέσα σε έξι μήνες και η ζάχαρη χτυπάει ρεκόρ 30ετίας- ιδίως στις χώρες της Β. Αφρικής, που τα δύο αυτά είδη είναι βασικά της διατροφής τους.
Οι εξεγέρσεις όμως στη Β. Αφρική έχουν και ένα άλλο βασικό λόγο: την μακρόχρονη καταπίεση από τα αυταρχικά καθεστώτα που εδώ και πολλά χρόνια έχουν επικρατήσει στην περιοχή και προωθούν τα συμφέροντα μιας τοπικής ελίτ, τα οποία συνδυάζονται με τα συμφέροντα της παγκόσμιας ελίτ στην περιοχή. Για αυτό και τα πολιτικά πια αιτήματα για ανατροπή αυτών των καθεστώτων.
Ο συνδυασμός λοιπόν της επερχόμενης κρίσης των τροφίμων και ενέργειας, με την κρίση συναίνεσης στο μοντέλο διακυβέρνησης δίνει τη δυνατότητα στις τοπικές κοινωνίες να μπουν επιτέλους στο προσκήνιο και να έχουμε ευνοϊκές εξελίξεις για αυτές. Μόνο που για να είναι πραγματικά ευνοϊκές αυτές οι εξελίξεις, θα πρέπει το κίνημα σε αυτές τις χώρες-ιδίως της νεολαίας, που είναι η πλειοψηφία του- να μη αποδεχθεί να διακυβερνηθεί από πιο φιλελεύθερα στοιχεία της τοπικής ελίτ. Τέτοια στοιχεία θα προωθηθούν σίγουρα από τη Δύση, ώστε να μη ξεφύγει η περιοχή από το παγκοσμιοποιημένο καπιταλιστικό μοντέλο(1).
Η νεολαία εκεί μπορεί να απορρίψει το «παγκόσμιο χωριό» και να απαιτήσει μια στροφή σε ένα τοπικό μοντέλο κοινωνίας και οικονομίας, που θα εξασφαλίζει την ικανοποίηση των βιοτικών της αναγκών σε ισορροπία με τα τοπικά οικοσυστήματα. Μπορεί να δημιουργήσει ήδη -πιο εύκολα εκεί από ότι εδώ-τις δομές μιας αποκεντρωμένης, τοπικοποιημένης, οικολογικής και αμεσοδημοκρατικής κοινωνίας της ισοκατανομής!
Δες και την ανάρτηση:http://topikopoiisi.blogspot.com/2011/01/blog-post_9813.html
(1) Ένας από αυτούς για τη Αίγυπτο είναι και ο Mohamed ElBaradei, κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, που σε συνέντευξή του στο Spiegel λέει: "υποστηρίζω κάθε ειρηνικό αίτημα για αλλαγή. Το κάλεσμα μου για μεταρρυθμίσεις δεν εισακούστηκε από τo καθεστώς, γεγονός που αφήνει ως μόνη επιλογή τις διαδηλώσεις στους δρόμους. Πρόκειται για νέους, ανυπόμονους ανθρώπους που εκφράζουν την αποφασιστικότητά τους και ελπίζω οι διαμαρτυρίες να μη βγουν εκτός ελέγχου".
Στην ερώτηση του περιοδικού:
Θέλετε μια μοντέρνα, δημοκρατική Αίγυπτο. Αλλά οι άνθρωποι που βρίσκονται στο δρόμο δεν ζητούν μόνο ειρήνη και δημοκρατία- ζητούν και ψωμί.
Απαντά: "Αυτά τα αιτήματα είναι κατανοητά σε μια χώρα όπου πάνω από το 40 τοις εκατό του πληθυσμού ζει με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα. Στην περίπτωσή μας οι διαμαρτυρίες έχουν να κάνουν και με βασικές ανάγκες, κάτι που κάνει την Αίγυπτο μια διαφορετική περίπτωση από αυτήν της Τυνησίας. Η Τυνησία έχει μια μεγάλη μεσαία τάξη, ενώ εμείς μπορεί να αντιμετωπίσουμε μια εξέγερση από πεινασμένους και απογοητευμένους πολίτες."
Στη συνέχεια της συνέντευξης του ElBaradei:
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνείτε με τη θεωρία του «ντόμινο» η οποία λέει πως η επανάσταση στην Τύνιδα είναι μόνο η αρχή;
Ίσως να βιώνουμε σήμερα τα πρώτα δείγματα μιας «Αραβικής Άνοιξης» (κατά το πρότυπο της λεγόμενης Άνοιξης της Πράγας, του κινήματος φιλελευθεροποίησης της Τσεχοσλοβακίας που έλαβε χώρα το 1968). Οι γείτονές μας παρατηρούν την Αίγυπτο η οποία πάντα έπαιζε έναν πρωτοπόρο ρόλο στα πράγματα. Ελπίζω πως η χώρα μου θα είναι μια από τις πρώτες στις οποίες θα ανθίσουν η ελευθερία και η δημοκρατία.
Στην Τυνησία δύσκολα θα ελέγξει την κατάσταση η ντόπια ελίτ:
ΑπάντησηΔιαγραφή«Dégage!» (Φύγετε!)
Στους δρόμους της Τυνησίας κυριαρχεί ένα διπλό συναίσθημα: η εντύπωση ότι τα πάντα άλλαξαν και ταυτόχρονα ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα. Η νέα μεταβατική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γκανούτσι, στην οποία όλα τα βασικά υπουργεία βρίσκονται στα χέρια ανθρώπων του παλιού καθεστώτος (συμπεριλαμβανομένων των υπουργείων άμυνας, εσωτερικών, οικονομικών και εξωτερικών) βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού από την πρώτη μέρα της δημιουργία της. Η ίδια η ύπαρξη της γίνεται αντιληπτή σαν μία προσβολή προς την επανάσταση. Απλά, για τον εξεγερμένο λαό, είναι αβάσταχτη η υποκρισία πολιτικών οι οποίοι έχουν στα χέρια τους το αίμα του και οι οποίοι την ίδια στιγμή ανακηρύσσουν τρεις μέρες «εθνικού πένθους για τους μάρτυρες της επανάστασης»!
Σε ότι αφορά τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία έχουν αποδεχθεί υπουργικές θέσεις στην κυβέρνηση αυτή – το «αστικό – δημοκρατικό» PDP και το «κομμουνιστικό κόμμα» Ετατζντίντ – και που ο κόσμος στον δρόμο τα αποκαλεί ειρωνικά «αντιπολίτευση επί χάρτου», με κάθε μέρα επιπλέον που παραμένουν στην κυβέρνηση εξοντώνουν το πολιτικό τους μέλλον.
Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται σε καθημερινή βάση σε όλη την χώρα, με κεντρικό αίτημα να φύγει αυτή η κυβέρνηση. «Μην κλέβετε το όνειρο μας!», «Συνεχίζουμε την επανάσταση μας!», «Μας έχουν κλέψει τον πλούτο μας, δεν θα μας κλέψουν και την επανάσταση μας!», «Έξω το RCD, το κίνημα μας συνεχίζει!», «Φύγετε, φύγετε, φύγετε!» ήταν από τα αναρίθμητα συνθήματα τα οποία φώναζαν οι διαδηλωτές.
Ο κόσμος, έχοντας κερδίσει μια τρομερή μάχη, δεν είναι διαθετειμένος να μείνει στην μέση του δρόμου, δεν είναι διαθετειμένος να δει τη νίκη του να υποκλέπτεται από αυτούς οι οποίοι κυβερνούσαν την χώρα μαζί με τον Μπεν Άλι για δεκαετίες. Κατανοεί ενστικτωδώς ότι αν παραμείνουν αυτοί οι άνθρωποι στην εξουσία θα αφαιρεθεί από την επανάσταση του η ουσία της και ότι υπάρχει ο κίνδυνος να επιστρέψει πάλι στην κατάσταση την οποία πολέμησε και ανέτρεψε με τόσο θάρρος, με τόσο αίμα και με τόσες ακούραστες θυσίες.
Την Παρασκευή (21/1) ο πρωθυπουργός Γκανούτσι, με κροκοδείλια δάκρυα στα μάτια του δήλωσε σε μια «συνέντευξη προς το έθνος» ότι είναι έτοιμος να εγκαταλείψει την πολιτική ζωή «το συντομότερο δυνατόν». Είπε ότι «όπως κάθε Τυνήσιος», ζούσε κάτω από τον «τρόμο της δικτατορίας του Μπεν Άλι». Ο Γκανούτσι όμως δεν φαινόταν και τόσο τρομοκρατημένος όταν υπέγραφε συμφωνίες με το ΔΝΤ, όταν προωθούσε και επέβλεπε τις ιδιωτικοποιήσεις προς το συμφέρον του κεφαλαίου και όταν έδινε την έγκριση του για την βάρβαρη καταστολή του κινήματος, του οποίου σήμερα παριστάνει τον πολιτικό εκφραστή.
Ο κόσμος θέλει να τελειώνει μια και καλή με την παλιά κατάσταση.
Ένα «καραβάνι ελευθερίας», το οποίο έχει ξεκινήσει από τις πιο φτωχές περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Τυνησίας από όπου ξεκίνησε αρχικά η επανάσταση, σπάζοντας την απαγόρευση κυκλοφορίας, έχει ήδη φτάσει στην πρωτεύουσα Τύνιδα με δηλωμένο σκοπό του να προκαλέσει την πτώση της κυβέρνησης. «Σκοπός αυτού του καραβανιού είναι να ρίξει την κυβέρνηση, ιδιαίτερα τους υπουργούς του RCD» Παρόμοιες πορείες ετοιμάζονται να ξεκινήσουν και από άλλες περιοχές της χώρας.
Μόλις πρόλαβε να ανακοινώσει το σταδιακό άνοιγμα των σχολείων και των πανεπιστημίων (που είχαν κλείσει από τις 10 του Γενάρη λόγω του φόβου νεολαιίστικων εξεγέρσεων) η κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με μια απεργία διαρκείας των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση από την Δευτέρα που πέρασε (την μέρα δηλαδή που τα σχολεία θα ξεκινούσαν μαθήματα). Το κύριο αίτημα αυτής της απεργίας είναι η διάλυση της μεταβατικής κυβέρνησης! Είναι σωστό επομένως να υποθέσουμε ότι η ζωή αυτής της κυβέρνησης θα αποδειχθεί πολύ σύντομη, καθώς τα διαφορετικά τμήματα του κρατικού μηχανισμού καταρρέουν.