Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο.)

ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ

Μια χωρίς προηγούμενο κρίση κλονίζει το παγκόσμιο σύστημα και αλλάζει τον κόσμο.
Μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μοντέλου, επικράτησε η άποψη ότι δεν υπάρχει εναλλακτική απάντηση στο καπιταλιστικό μοντέλο οργάνωσης της παραγωγής και της οικονομίας, γεγονός που ενίσχυσε τις τάσεις ανεξέλεγκτης λειτουργίας των αγορών και παρήγαγε αλυσιδωτές κρίσεις, όπως αυτή που περνάμε τώρα.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης του καπιταλιστικού μοντέλου είναι δραματικές για τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών παγκόσμια: Τεράστιες κοινωνικές ανισότητες και εκτεταμένη φτώχεια στις «μητροπόλεις», επισιτιστική και υγειονομική κρίση στη περιφέρεια (Αφρική), τοπικοί πόλεμοι, τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμών προς αναζήτηση καλύτερης τύχης.
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κρίσης του καπιταλιστικού μοντέλου είναι εξίσου δραματικές, ενώ δρουν ενισχυτικά της επιδείνωσης των κοινωνικών συνθηκών: εντατικοποίηση καλλιεργειών, διατροφικές κρίσεις, επιδείνωση του φαινόμενου του θερμοκηπίου και της κλιματικής αλλαγής, ερημοποίηση των εδαφών, ρύπανση, κατασπατάληση υδατικών αποθεμάτων και ανανεώσιμων φυσικών πόρων (π.χ. δάση, αλιεύματα), εξάντληση των μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων, βίαιη αστικοποίηση.
Οι τεχνολογικές καινοτομίες κατευθύνονται από την απληστία της κερδοφορίας και της κυριαρχίας και όχι από κριτήρια κοινωνικά και περιβαλλοντικά. Τον τόνο δίνουν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις και οι χρηματοπιστωτικοί κολοσσοί και όχι η κοινωνία των πολιτών και οι δημοκρατικές λαϊκές διαδικασίες, πολλές φορές ούτε καν οι δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις.
Οι ανερχόμενες οικονομίες (Κίνα, Ινδία, Ρωσία, Βραζιλία) διεκδικούν μερίδιο εξουσίας από τις ανεπτυγμένες, στα παγκόσμια κέντρα αποφάσεων, αλλά επάνω στις ίδιες κατευθυντήριες γραμμές του ίδιου αποτυχημένου μοντέλου, μερικές φορές με πολύ μεγαλύτερη αυταρχικότητα και περιορισμούς ελευθεριών.
Στο πλαίσιο αυτό η Ε.Ε., με συντηρητικές ηγεσίες στην πλειοψηφία των χωρών της, δεν φαίνεται ικανή να παίξει τον παγκόσμιο ρόλο που έχει την ευκαιρία να αναλάβει.
Η κρίση, στη χώρα μας ιδιαίτερα, έχει καθολικά χαρακτηριστικά: οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική, πολιτική, ιδεολογική.
Η οικονομία έχει μπει σε βαθιά ύφεση και οι ελάχιστες θετικές προβλέψεις δεν μπορούν να δημιουργήσουν αισιοδοξία, δεδομένου ότι το σήμερα είναι αρνητικό και το προβλεπτό αύριο φαίνεται χειρότερο.
Η κοινωνία βρίσκεται στο όριο μεταξύ αντοχής και διάρρηξης των δεσμών της. Το μέγιστο κομμάτι της βιώνει μια άνευ προηγουμένου μείωση του επιπέδου ζωής του, έχοντας ταυτόχρονα την πεποίθηση ότι δεν έχει τη βασική ευθύνη για την κατάσταση. Τα δημόσια και φυσικά αγαθά κινδυνεύουν από ξεπούλημα ή καταστροφή. Η μόνη προοπτική που φαίνεται είναι αυτή που επέβαλε και προωθεί το «μνημόνιο» και προοιωνίζει μια μόνιμη υποβάθμιση σε όλα τα επίπεδα, οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό, πολιτικό, πολιτισμικό. Οι υποσχέσεις για «έξοδο», γίνονται όλο και λιγότερο πιστευτές, όσο προχωρούν οι «εξειδικεύσεις», «επικαιροποιήσεις», καθώς επίσης και οι προτάσεις για «επαναδιαπραγμάτευση», κλπ.
Η κατάσταση μπορεί να γίνει εκρηκτική και να οδηγήσει σε αδιέξοδη σύγκρουση αν δεν υπάρξει Λόγος και Πράξη διεξόδου, προοπτικής, ελπίδας.
Η Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία σκοπό έχει να συμβάλλει στη διατύπωση ενός δημόσιου Λόγου και στην ενεργοποίηση μιας κοινωνικής Πράξης, με τη μορφή ενός Σχεδίου Δράσης οικονομικού, κοινωνικού, περιβαλλοντικού, πολιτικού και ιδεολογικού που θα δίνει διέξοδο, ελπίδα, προοπτική. Που θα οδηγεί στην κοινωνικά δίκαιη έξοδο από την κρίση, επειδή :
1. στο οικονομικό επίπεδο, θα οργανώνει την παραγωγή και την οικονομία με τρόπο που θα αμφισβητεί τα αποτυχημένα μοντέλα του καπιταλισμού και του «σοσιαλισμού που δεν υπήρξε», συνδυάζοντας πετυχημένα τη συλλογική ιδιοκτησία με τα κίνητρα προς τα άτομα.
2. στο κοινωνικό επίπεδο θα προωθεί την ισότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη, τις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες
3. στο περιβαλλοντικό επίπεδο, θα προωθεί περιβαλλοντικά φιλικές πρακτικές και αξίες για την αρμονική συμβίωση ανθρώπου και φύσης
4. στο πολιτικό επίπεδο, θα συνδυάζει αρμονικά την αντιπροσωπευτική με την άμεση δημοκρατία και θα κατοχυρώνει το λαϊκό έλεγχο των συλλογικών αποφάσεων
5. στο πολιτιστικό επίπεδο, θα δημιουργεί συνθήκες άνθισης της προσωπικότητας με τρόπο που θα επιτρέπει την αξιοποίηση της δυναμικής προς όφελος του συνόλου
Συνοπτικά ένα Σχέδιο Δράσης που στόχο έχει να καθιερώσει ένα συνολικό σύστημα εργασίας, κατανάλωσης και ζωής που θα οδηγεί στην κοινωνική απελευθέρωση του ανθρώπου πάνω σε ένα βιώσιμο πλανήτη.
Το παραγωγικό – οικονομικό μοντέλο
Η μέχρι σήμερα εμπειρία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το εναλλακτικό προς το καπιταλιστικό παραγωγικό και οικονομικό μοντέλο πρέπει να συνδυάζει πετυχημένα τη συλλογική ιδιοκτησία με τα κίνητρα προς τα άτομα.
Υπάρχει τέτοιο μοντέλο; Αν ναι, είναι δυνατό να λειτουργήσει στο καπιταλιστικό πλαίσιο; Είναι δυνατό να αναπτυχθεί σε μια ευρωπαϊκή χώρα ενταγμένη στην Ε.Ε., στην οποία ισχύουν συγκεκριμένοι κανόνες λειτουργίας της οικονομίας, της πολιτικής, της κοινωνίας;
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑΙ
Μάλιστα υπάρχουν πολλά παραδείγματα, αλλά στην περίπτωσή μας επιλέγουμε την αναλυτική παρουσίαση ενός, το οποίο έχει δοκιμαστεί στο χρόνο, είναι στο χώρο της Ε.Ε. και έχει αποδείξει την αξία του για όσους συμμετέχουν αλλά και για όσους έρχονται σε επαφή μαζί του.
Η επιλογή και η παρουσίαση δεν γίνεται για να επαναφέρουμε την κακοποιημένη στη χώρα μας έννοια του συνεταιρισμού, ούτε για να διαφημίσουμε ένα πετυχημένο αλλού πείραμα.
Επιλέγουμε το μοντέλο του Μοντραγκόν γιατί :
• Απ’ τη μια αντιπροσωπεύει μια θετική πρόταση για την δημιουργία δημοκρατικών κοινοτήτων εργαζομένων. Η δημοκρατία βρίσκει σ’ αυτή την περίπτωση μια πρακτική εφαρμογή. Από την άλλη, είναι ένα σύστημα που λειτουργεί και τούτο αποτελεί μια απόδειξη για την ικανότητα της ανθρώπινης φύσης να διαχειρίζεται περίπλοκες κοινωνικές σχέσεις μέσω δημοκρατικών διαδικασιών.
• Κατορθώνει να παράγει πλούτο και θέσεις απασχόλησης που επιδρούν θετικά τόσο στην τοπική, όσο και στην περιφερειακή και εθνική οικονομία.
• Ο πλούτος αυτός δημιουργεί ισότητα και όχι ανισότητα όπως μας έχει συνηθίσει το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο. Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί ο επισκέπτης στις κοινότητες της κοιλάδας είναι η απουσία ταξικών διαφορών. Η ισότητα εκφράζεται τόσο σε οικονομικό επίπεδο με την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού να ανήκει στην ευκατάστατη μεσαία τάξη, όσο και σε κοινωνικές συμπεριφορές. Στο τραπέζι του φαγητού, είτε μέσα στην επιχείρηση είτε εκτός αυτής, στις παρέες, στις αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις οι διευθυντές και οι εργάτες βρίσκονται μαζί, είναι ανακατεμένοι και δεν διαφοροποιούνται.
• Ανατρέπει την καπιταλιστική σχέση κεφαλαίου – εργασίας. Στο μοντέλο του Μοντραγκόν η εργασία πήρε στα χέρια της το κεφάλαιο και απέδειξε ότι μπορεί, μάλιστα μέσα σε καπιταλιστικό περιβάλλον, να το διαχειριστεί το ίδιο και περισσότερο αποτελεσματικά από την καπιταλιστική επιχείρηση.
• Διαμορφώνει μια εργατοκεντρική και ανθρωποκεντρική κουλτούρα η οποία, αντί να αποβλακώνει, ενδυναμώνει τους εργαζομένους. Τα μέλη του συνεταιρισμού είναι πολίτες σε μια δημοκρατική κοινότητα, με όλα τα δικαιώματα που αυτή κατοχυρώνει. Θεωρούνται ταυτόχρονα εργάτες και επιχειρηματίες.
• Προωθεί κοινωνικές, ανθρωπιστικές, δημοκρατικές και φιλοπεριβαλλοντικές αξίες.
• Είναι υλοποιήσιμο ΑΠΟ ΕΜΑΣ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ, όχι από κάποιους άλλους. Είναι ένας δρόμος που μπορούμε να περπατήσουμε σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΙΔΙΟΙ, χωρίς να περιμένουμε από κάποιους άλλους να μας σώσουν!
Η επιλογή του μοντέλου του Μοντραγκόν σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί απόρριψη πολλών άλλων προσπαθειών και παραδειγμάτων που φυτρώνουν σαν μανιτάρια σε όλες τις ηπείρους και στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ενημέρωση, η πληροφόρηση, η επικοινωνία και η δικτύωση με τις προσπάθειες αυτές είναι στους σκοπούς μας, με στόχο να πεισθούν οι συμπολίτες μας ότι «ένας άλλος δρόμος είναι εφικτός».
ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΣΑΣ ΚΑΛΟΥΜΕ ΝΑ ΧΑΡΑΞΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΒΑΔΙΣΟΥΜΕ ΜΑΖΙ, ΕΔΩ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ, ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ.
ΜΕ ΠΙΣΤΗ ΣΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ.