Το παγκοσμιοποιημένο πρόβλημα του νερού

Σήμερα, 2,8 δισεκατομμύρια άτομα -περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού- κατοικούν σε λεκάνες ποταμών με ανεπάρκεια νερού.Έως το 2025 περισσότερα από τα 3/4 του παγκόσμιου πληθυσμού θα έχει κάποιας μορφής ανεπάρκεια νερού.
Κατά τη διάρκεια του προηγούμενου αιώνα, η παγκόσμια χρήση νερού εξαπλασιάστηκε με ρυθμό αύξησης διπλάσιο από την αντίστοιχη αύξηση του πληθυσμού. Σε ορισμένες περιοχές-οικονομίες, η ανεπάρκεια νερού οφείλεται σε "φυσικά" αίτια (ξηρασίες). Σε άλλες, όμως, είναι θέμα οικονομικής ή κοινωνικοπολιτικής πρόσβασης και εξουσίας. Ετσι και στις πιο υγρές περιοχές μπορεί να αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα. Οικονομική ανεπάρκεια νερού παρουσιάζεται όταν ανθρώπινοι, πολιτικοί-θεσμικοί και οικονομικοί παράγοντες, καθώς και τα υπάρχοντα έργα υποδομής, εμποδίζουν τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στο νερό, αν και αυτό βρίσκεται στη φύση σε ποσότητα αρκετή για τις ανάγκες τους σε τοπικό επίπεδο.
Η έλλειψη νερού γίνεται εμφανέστερη σε τοπικό επίπεδο αλλά η διαχείρισή του αποτελεί πρόκληση σε κάθε επίπεδο. Σε διεθνές επίπεδο οι ολοκληρωμένες προσεγγίσεις συνιστώνται για τις λεκάνες διασυνοριακών ποταμών, γιατί ενώνουν τις χώρες. Υπάρχουν 260 τέτοιοι ποταμοί στον κόσμο, όπου επαπειλούνται δυνητικές συρράξεις για το νερό αλλά τίθενται παράλληλα και οι βάσεις για πραγματική συνεργασία. Δυσκολότερο, πάντως, είναι το εγχείρημα να συμφιλιωθούν οι ποικίλοι χρήστες διαχείρισης υδάτινων πόρων και υγροτόπων διεθνούς σημασίας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο.
Σε ό,τι αφορά το πόσιμο νερό, σε παγκόσμιο επίπεδο 1,1 δισεκατομμύριο άνθρωποι στερούνται την πρόσβαση σε ασφαλή και κατάλληλα αποθέματα αυτού του αγαθού. Αν και ο μέσος άνθρωπος χρειάζεται 2-5 λίτρα πόσιμου νερού την ημέρα, η μέση ποσότητα φαγητού που καταναλώνεται ημερησίως έχει ενσωματώσει 3.000 λίτρα νερού παγκοσμίως, αφού περισσότερο από 70% του νερού χρησιμοποιείται στη γεωργία για την παραγωγή τροφίμων-φυτικών ινών. Η γεωργία, είναι ο κύριος καταναλωτής υδατικών πόρων.
Η παραγωγή ενέργειας, η βιομηχανία και οι υπηρεσίες αποτελούν τους επόμενους μεγαλύτερους και ταχύτερα αναπτυσσόμενους χρήστες νερού παγκοσμίως. Οι βιομηχανίες στις βιομηχανικές οικονομίες απορροφούν διπλάσιες ποσότητες νερού σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο (πάνω από 40%) ενώ οι βιομηχανίες στις αναπτυσσόμενες χώρες καταναλώνουν σχεδόν το 10% του νερού που χρησιμοποιείται σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων.
Η Ελλάδα είναι πάντως ένα κλασικό παράδειγμα προς αποφυγήν, σε σχέση με τη διαχείριση του νερού. Στη γιορτή οικολογικής γεωργίας και χειροτεχνίας στο Βόλο, ένα από τα θέματα των συζητήσεων ήταν και η διαχείριση του νερού, με συγκεκριμένο παράδειγμα τη διαχείριση των νερών του Πηλίου στα πλαίσια των εξελίξεων με τον "Καλλικράτη". Ελπίζω να έχω τα κείμενα των εισηγήσεων για μια επόμενη ανάρτηση.
Προς το παρόν αναρτώ κάποια άλλα κείμενα για το ίδιο θέμα, που αφορούν στη Θεσσαλία.