Οι εξελίξεις δεν είναι καλές ούτε για τη Γερμανία

Επειδή νομίζουμε ότι δεν πάνε καλά τα πράγματα μόνο για την ελληνική κοινωνία ή τις κοινωνίες της νότιας Ευρώπης: για να δούμε λίγο από κοντά τι συμβαίνει στη Γερμανία, τον «κινητήρα» της Ε.Ε.
Τα πράγματα δεν πάνε τόσο καλά ούτε για τη γερμανική κοινωνία. Για τη μεσαία τάξη δηλαδή και τους εργαζόμενους. Δεν μιλάμε για την ελίτ. Για αυτήν μάλλον πάνε πολύ καλά και σε αυτήν την περίοδο κρίσης, αφού στηρίζεται πολύ στις εξαγωγές και στη «λομπυίστικη» προώθηση των συμφερόντων της.
Η γερμανική κυβέρνηση, για να αντιμετωπίσει τη κρίση των κρατικών χρεών-γιατί και η Γερμανία έχει πολλά χρέη- εκεί που κάνει οικονομία είναι: στους μισθούς των εργαζομένων, στον «κοινωνικό μισθό»- που αποδίδεται στους «από κάτω» μέσω των κοινωνικών παροχών του κράτους πρόνοιας- και στην «πράσινη ανάπτυξη», δηλαδή στις επενδύσεις για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος και του κλίματος. Τα στοιχεία το αποδεικνύουν:
1) Η ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών γερμανών αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με την Γερμανική Εργατική Ομοσπονδία (DGB) «το οικονομικό μας σύστημα διακινδυνεύει την πολιτική και κοινωνική συναίνεση, οι εργαζόμενοι έχουν στη τσέπη τους λιγότερα από ότι είχαν πριν το 2000, αν αποπληθωρίσουμε τις αμοιβές». Πραγματικά το 2000 ο μέσος εργαζόμενος έπαιρνε ακαθάριστα 2.114 Ευρώ το μήνα. Το 2010 , λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό, πήρε ακαθάριστα 2074. Μια μείωση 2% περίπου. Το 2000 οι μισθοί αντιπροσώπευαν το 72,1% του συνολικού εισοδημάτος, για να πέσουν το 2007 στο 63,2%, ενώ σήμερα έχουν ανέβει μόνο στο 66,7.
Με τις συντάξεις συμβαίνει το ίδιο: οι χαμηλά αμειβόμενοι κατά τη διάρκεια της εργασιακής ζωής τους δεν μπορούν να πάρουν μια σύνταξη που να τους εξασφαλίζει το ίδιο βιοτικό επίπεδο που είχαν πριν και συρρικνώνεται η αγοραστική τους δύναμη σαν συνταξιούχων. Η ίδια κατηγορία δεν μπορεί να πληρώνει τις αναγκαίες εισφορές για να βελτιώνουν τη σύνταξή τους με ιδιωτικές ασφάλειες ή «συμβόλαια- Riester»(με το κράτος).
Αντίθετα το πλουσιότερο 1% στη χώρα κατέχει το 25% σχεδόν του καθαρού πλούτου, το 66% των υπόλοιπων ενήλικων κατέχει μόνο το 9% του πλούτου και το 27% αυτών δεν έχουν τίποτα ή χρωστούν κιόλας(πάνω από το 8% των νοικοκυριών). Παράλληλα οι επιχειρήσεις βελτιώνουν συνεχώς τα κέρδη τους, έπειτα από μια καμπή που είχαν το 2008-2009. (Στοιχεία από το: http://www.fr-online.de/wirtschaft/arm-und-reich-weniger-in-der-tasche-als-vor-zehn-jahren,1472780,11208862.html)
2) Τα κρατικά χρέη ανέβαιναν συνεχώς την προηγούμενη περίοδο, με ρυθμό μεγαλύτερο συνήθως της ανόδου της οικονομίας και σήμερα ξεπερνούν σίγουρα τα 2 τρις Ε, ενώ μπορεί να είναι και γύρω στα 5 τρις(θέμα στατιστικών, κάποιοι Γερμανοί οικονομολόγοι το υποστηρίζουν αυτό). Το 2012 μάλιστα προβλέπεται στον προϋπολογισμό να αυξηθεί το καινούργιο χρέος στα 26 δις Ε από τα 22 που δανείσθηκε το ομοσπονδιακό κράτος το 2011. Και αυτό παρόλο που τα κρατικά έσοδα είχαν αυξηθεί. Ο λόγος για την αύξηση των χρεών της γενικής κυβέρνησης, είναι γνωστός, ο ίδιος παντού. Οι κυβερνήσεις εκλέγονται, στη βάση ελκυστικών πακέτων προς στους φηφοφόρους, από τα κόμματα εξουσίας . Αυτό αυξάνει τις προοπτικές για να παραμείνουν αν είναι στη κυβέρνηση, ή να εκλεχθούν αν είναι στην αντιπολίτευση . Συνυφασμένο με αυτό επίσης είναι και το ότι το κράτος δεν μπορεί να υπερισχύσει έναντι των συμφερόντων των ισχυρών λόμπυ. Φοροελαφρύνσεις για τους μεν, επιδοτήσεις για τους δε, προγράμματα στήριξης για τους τρίτους, έχουν σαν αποτέλεσμα να μην εξισορροπούνται τα έσοδα και οι δαπάνες. Και αυτό μπορεί να γίνεται συνέχεια γιατί η κοινωνία καθησυχάζεται με την υπόσχεση της ανάπτυξης. Στον πυρήνα της οικονομικής και κοινωνικής τάξης υπάρχει η κυρίαρχη πίστη στην αέναη ανάπτυξη. Η μηχανή όμως και της γερμανικής οικονομίας «ρετάρει». Από ρυθμούς ανάπτυξης του 3% στη 10ετία του `70, πήγε σε ρυθμούς του 1% στη 10ετία του 2000.
Έτσι οι περικοπές εφαρμόζονται και στους μηχανισμούς αναδιανομής του κοινωνικού κράτους, οπότε μειώνεται ο «κοινωνικός μισθός» για τους οικονομικά αδύνατους και τα μεσοστρώματα. Αυτό εκφράζεται καθαρά στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης. Στην υγεία έχει μειωθεί σημαντικά το προσωπικό και οι υπηρεσίες που προσφέρονται στα νοσοκομεία, ενώ καλούνται οι ασθενείς να συνεισφέρουν για τις επισκέψεις τους στους γιατρούς και τα φάρμακα. Στην εκπαίδευση, χαρακτηριστικό της «οικονομίας» που γίνεται π.χ. στο σχολικό σύστημα είναι το στοιχείο που βγήκε πρόσφατα στην επιφάνεια: το 20% των 15ντάρηδων σήμερα γερμανών είναι αναλφάβητοι.
3) Για το Περιβάλλον τα πράγματα δεν εξελίσσονται καλύτερα. Ενώ το 2007 η καγκελάριος Μέρκελ (CDU), έχοντας αναλάβει την προεδρία της Ε.Ε. είχε προτείνει για την Ευρώπη να παρθούν μέτρα υπέρ του περιβάλλοντος και να επιτευχθούν μέχρι το 2020 συγκεκριμένοι στόχοι, όπως π.χ. να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας μέσω επενδύσεων στην τεχνολογία εξοικονόμησης ενέργειας, τώρα αλλάζει στάση. Ο σημερινός της υπουργός οικονομίας Philipp Rösler (του κόμματος FDP), απορρίπτει τα αντίστοιχα μέτρα που προτείνει ο επίτροπος ενέργειας της Ε.Ε. Günther Oettinger (που σημειωτέον είναι γερμανός του ίδιου κόμματος της Μέρκελ CDU). Το ίδιο έχει συμβεί με το ομοσπονδιακό πρόγραμμα «ανακαίνισης κτιρίων», ώστε να μην είναι ενεργοβόρα και να μειώσουν τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα. Θα υποστηρίζονταν υποτίθεται μέσω φοροελαφρύνσεων των ιδιοκτητών της τάξης του 1,5 δις Ε. Μέχρι τώρα έχει μπλοκαρισθεί η διαδικασία από τις κυβερνήσεις των κρατιδίων.
Ας μη νομίζουμε λοιπόν ότι η ποιότητα ζωής στη γερμανική κοινωνία είναι καλύτερη. Και αυτό όχι μόνο από οικονομική άποψη. Ο ρυθμός ζωής και εργασίας είναι πολύ πιεστικός. Όχι μόνο δεν υπάρχει απόλαυση με την κατανάλωση, αλλά ούτε χρόνος για αναζωογόνηση. Όλοι τρέχουν, ανταγωνίζονται και νοιώθουν ένοχοι αν δεν τα καταφέρνουν(προτεσταντική κυρίως ηθική). Οι ψυχικές παθήσεις –ιδίως η κατάθλιψη-έχουν πάρει τη μορφή επιδημίας.
Η ελληνική νεολαία, ιδίως των πόλεων, δεν θα πρέπει να ζηλέψει την «ευμάρεια» της Γερμανίας και να προσπαθεί να γίνει μετανάστης της. Δεν θα αξίζει τον κόπο. Καλύτερα να σκεφθεί και να αποφασίσει να μεταναστεύσει προς την ελληνική επαρχία και να εγκατασταθεί –καλύτερα ομαδικά- δημιουργικά, χρησιμοποιώντας τις δυνατότητές της.

Η Γερμανία «αμερικανοποιείται»:
Το 10% των «από πάνω» κερδίζουν οκτώ φορές περισσότερα από το 10% των «από κάτω». Σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ, η ψαλίδα των εισοδημάτων στη Γερμανία ανοίγει περισσότερο από κάθε άλλη βιομηχανική χώρα, πλησιάζοντας αυτή των ΗΠΑ, τα τελευταία χρόνια: π.χ. το 2008 ο μ.ο του 10% των ανώτερων εισοδημάτων ήταν 57.300 Ε, ενώ του 10% των κατώτερων ήταν 7400 Ε, δηλαδή μια σχέση 8:1. Στη 10ετία του 1990 η σχέση αυτή ήταν ακόμα 6: 1.