Οικοκοινότητα Φίντχορν, Καλή & βιώσιμη ζωή

Στη χώρα μας δεν διαθέτουμε ακόμα οικοχωριό ή οικοκοινότητα, αυτό όμως δεν μας εμποδίζει να αντλούμε από την πολύτιμη γνώση και εμπειρία των οικοχωριών και των οικοκοινοτήτων που έχουν ως κοινό ζητούμενο την αειφορία και την ολιστική, αρμονική ζωή. Τις οικοκοινότητες και τα οικοχωριά ιδρύουν αστικές ή αγροτικές κοινότητες, ή ομάδες που επιθυμούν να ακολουθήσουν έναν εναλλακτικό τρόπο ζωής. Σε αυτή την επιδίωξη τους, οικειοποιούνται και προωθούν οικολογικές τεχνικές, όπως ο πράσινος σχεδιασμός, οι βιοκαλλιέργειες, η οικολογική δόμηση, η χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, και συνολικά έναν ολιστικό τρόπο ζωής, σε ισορροπία με το περιβάλλον και τη φύση. Το οικοχωριό Φίντχορν βρίσκεται στο Μόρεϊ, στη βορειοανατολική ακτή της Σκοτίας, ανάμεσα στο Ίνβερνες και το Αμπερντίν και λειτουργεί σαν φάρος ανάμεσα στις υπόλοιπες οικοκοινότητες του κόσμου. Είναι ιδρυτικό μέλος του Παγκόσμιου Δικτύου Οικοκοινοτήτων, ενός οργανισμού που λειτουργεί ως συντονιστικό κέντρο του δικτύου και προωθεί τα σχέδια δράσης του. Η ιδέα ενός παγκοσμίου δικτύου οικοκοινοτήτων γεννήθηκε το 1995, στο πρώτο Παγκόσμιο Συνέδριο του Ιδρύματος Φίντχορν, στο οποίο έλαβαν μέρος 400 άτομα και 9 διαφορετικά οικοχωριά. Σήμερα, τα οικοχωριά είναι 15.000 (!) και βρίσκονται διασκορπισμένα σε όλες τις ηπείρους.

Το ελαφρύτερο οικολογικό αποτύπωμα

Στην πρώτη μας συνομιλία, οι άνθρωποι της οικοκοινότητας Φίντχορν μας μίλησαν με περηφάνια για τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την τελευταία μελέτη που εκπόνησε το Παγκόσμιο Δίκτυο Οικοκοινοτήτων σε συνεργασία με το Ερευνητικό Κέντρο Ανάπτυξης της Βιωσιμότητας. Από τη μελέτη διαπιστώθηκε επίσημα ότι η οικοκοινότητα του Φίντχορν διαθέτει το ελαφρύτερο οικολογικό αποτύπωμα που καταγράφηκε ποτέ σε μόνιμη κοινότητα του αναπτυγμένου κόσμου, περίπου δηλαδή το μισό σε σχέση με το μέσο όρο της Βρετανίας. Αυτό σημαίνει ότι ένας μέσος κάτοικος της κοινότητας καταναλώνει 50% λιγότερους πόρους και παράγει 50% λιγότερα απορρίμματα σε σχέση με το μέσο Βρετανό. Ο Τζόνα-θαν Ντόσον, που διηύθυνε την έρευνα εκ μέρους του ευρωπαϊκού γραφείου του Παγκόσμιου Δικτύου Οικοκοινοτήτων, υπογραμμίζει το κυρίαρχο συμπέρασμα της έρευνας: «Η οικοκοινότητα του Μόρεϊ της Σκοτίας είναι ένα υποδειγματικό ζωντανό μοντέλο κοινότητας που, διατηρώντας ποιοτικό τρόπο ζωής, επιβαρύνει ελάχιστα το περιβάλλον με τις δραστηριότητες της, προωθώντας την ιδέα της βιωσιμότητας του πλανήτη.

Πώς ξεκίνησαν όλα

Οι «ρίζες» της οικοκοινότητας του Φίντχορν οδηγούν πίσω στο 1962, χρονιά που οι Πίτερ και Αϊλίν Κάντι έχασαν τη δουλειά τους ως διευθυντές του σκοτσέζικου ξενοδοχείου «Cluny Hill» και, μαζί με τους τρεις γιους τους και την Ντόροθι Μακλίν, εγκαταστάθηκαν ένα μίλι μακριά από το χωριό του Φίντχορν, με σκοπό να ακολουθήσουν μια αντισυμβατική, ολιστική ζωή. Παρότι η περιοχή ήταν αμμώδης και άγονη, ο κήπος που δημιούργησαν με απόλυτα οικολογικές, βιοδυναμικές μεθόδους τους παρείχε αυτάρκεια. Σύντομα μάλιστα τους έκανε διάσημους στους εναλλακτικούς κύκλους και αποτέλεσε βασικό πόλο έλξης πολλών επισκεπτών, που έφτασαν μέχρις εδώ για να θαυμάσουν τα υπέροχα οργανικά δώρα της φύσης: τα αγνά λαχανικά, τα μυρωδάτα βότανα, τα δεκάδες είδη λουλουδιών. Κάποιοι από αυτούς αποφάσισαν να εγκατασταθούν στην περιοχή, και το 1972 δημιουργήθηκε από την κοινότητα ένα κοινωφελές ταμείο του Ιδρύματος Φίντχορν, το οποίο 10 χρόνια αργότερα, με τις συνεισφορές και τις διάφορες δραστηριότητες του, αγόρασε τη γη στην οποία κατοικούσαν. Το 1997 το ίδρυμα αναγνωρίστηκε επισήμως ως μη κυβερνητικός οργανισμός συνεργαζόμενος με το Τμήμα Δημοσίων Πληροφοριών των Ηνωμένων Εθνών, και έκτοτε συμμετέχει ενεργά σε διάφορες δραστηριότητες του ΟΗΕ.

Χρησιμοποιώντας τεχνικές βιωσιμότητας

Το κυριότερο χαρακτηριστικό των εργασιών του Ιδρύματος Φίντχορν είναι η αναζήτηση ενός τρόπου ζωής σε συνεργασία με τη φύση. Μέσα στα όρια του οικοχωριού έχουν χρησιμοποιηθεί όλες οι πιθανές μέθοδοι, οι πρώτες ύλες και οι τεχνικές που μπορούν να κάνουν τη διαφορά στο οικολογικό αποτύπωμα. Μεγάλη έρευνα και εμπειρία υπάρχει στο θέμα των συστημάτων οικολογικής δόμησης από μη τοξικά και περιβαλλοντικά φιλικά υλικά, που επιτρέπουν στους τοίχους να «αναπνέουν» και εξοικονομούν ενέργεια. Αυτές οι τεχνικές καταγράφηκαν στο πρώτο εγχειρίδιο οικολογικής δόμησης στη Βρετανία, το «Simply Build Green», εγχειρίδιο βασισμένο στην εμπειρία και στην έρευνα του οικοχωριού Φίντχορν. Τα κτίρια από αχυρόμπαλες, όπως και το σύστημα «Earth-ship» από ανακυκλωμένα ελαστικά αυτοκινήτων, είναι και τα δύο αποτέλεσμα των πειραματισμών του Ιδρύματος γύρω από τις οικολογικές λύσεις εναλλακτικής δόμησης. Γενικά, τα κτίρια του οικοχωριού και οι μέθοδοι που έχουν δοκιμαστεί αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών, εξίσου χρήσιμων για την τοπική όσο και για την παγκόσμια περιβαλλοντική εκπαίδευση. Γιατί το Ίδρυμα Φίντχορν παίζει και σημαντικό εκπαιδευτικό ρόλο;. Οργανώνει επισκέψεις στα οικολογικά κτίρια διάφορων σχεδιασμών, αλλά και σεμινάρια και διάφορες άλλες δραστηριότητες σχετικά με μια μεγάλη γκάμα θεμάτων, προωθώντας την ενημέρωση του κοινού γύρω από ένα βιώσιμο τρόπο ζωής.

Σύνθετες, εναλλακτικές λύσεις

Στον τομέα της διατροφής οι ανάγκες της κοινότητας σε φρούτα και λαχανικά ικανοποιούνται κατά 70% από το ντόπιο πρόγραμμα αγροκαλλιέργειας «EarthShare», που είναι βασισμένο σε οργανικές και βιοδυναμικές μεθόδους, ενώ οι ανάγκες σε οργανικό γάλα, τυρί, αυγά και κρέας καλύπτονται από τη γειτονική φάρμα «Wester Lawrenceton». To Φίντχορν ανακυκλώνει τα απορρίμματα του, ενώ το 1995 απέκτησε τη «Ζωντανή Μηχανή» (Living Machine), μια καινοτόμο μονάδα βιολογικού καθαρισμού λυμάτων που αξιοποιεί βακτηρίδια που ζουν σε ορισμένα είδη φυτών. Το νερό περνάει μέσα από μεγάλα βαρέλια, στα οποία έχουν τοποθετηθεί τα φυτά που το επεξεργάζονται και το καθαρίζουν. Για την ενεργειακή του αυτονομία, το Ίδρυμα Φίντχορν κατέχει και λειτουργεί τέσσερις αιολικές τουρμπίνες που καλύπτουν 100% τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας του πάρκου. Παράλληλα, εντός της κοινότητας, έχει εγκατασταθεί ένα αποδοτικό σύστημα ηλιακών συσσωρευτών που αξιοποιούν τον ήλιο χωρίς να απαιτούν άμεση έκθεση στην ακτινοβολία. Η κοινοτική επιχείρηση «Ηλιακά Συστήματα AES» παράγει και εγκαθιστά αυτή την κατασκευή διεθνώς. Οι θέσεις εργασίας και οι κοινοτικές επιχειρήσεις που έχουν δημιουργηθεί από την οικοκοινότητα περιλαμβάνουν από τοπικά καφέ, που σερβίρουν οργανικά αναψυκτικά, έως τα κοινοτικά καταστήματα «Φοίνικας», που προωθούν ντόπια προϊόντα. ΣΤΟ Φίντχορν υπάρχει πληθώρα εταιρειών που ασχολούνται με το σχεδιασμό, την εγκατάσταση, αλλά και τις ομιλίες για οικολογικό σχεδιασμό και προγράμματα βιωσιμότητας. Το Ίδρυμα Φίντχορν σήμερα είναι η καρδιά μιας μεγάλης κοινότητας μερικών εκατοντάδων ανθρώπων και δεκάδων ολιστικών επιχειρήσεων. Τα βιβλία που έγραψαν και εξέδωσαν οι ιδρυτές του σε διάφορες χώρες του εξωτερικού είναι πολλά και εστιάζουν κυρίως στην εσωτερικότητα, καθώς καταγράφονται οι διαλογισμοί ή οι προσωπικές πνευματικές τους εμπειρίες και αναζητήσεις. Άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της οικοκοινότητας είναι ότι μέλη της, όπως και άλλοι ντόπιοι της περιοχής, συμμετέχουν σε ένα σύστημα εγχώριας συναλλαγής που επιτρέπει την ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών χωρίς τη χρήση χρημάτων. Αποκαλείται LETS, είναι ακρωνύμιο του local exchange trade system, και σημαίνει: τοπικό εμπορικό σύστημα ανταλλαγών. Τις αποφάσεις στο ίδρυμα παίρνουν, σε καθημερινή βάση, τα ενδιαφερόμενα άτομα και τα αρμόδια τμήματα. Η διοικητική ομάδα, η οποία παίρνει αποφάσεις που επηρεάζουν όλη την οργάνωση, αποτελείται από 11 άτομα, τα οποία συσκέπτονται με ένα άλλο συμβούλιο 40 περίπου μελών "του ιδρύματος, ώστε να συζητήσουν τα διάφορα θέματα και να αποφασίσουν για τις δραστηριότητες του οργανισμού από κοινού.

Περιβαλλοντικά φιλική εκπαίδευση για όλους

Το ίδρυμα αποτελεί φημισμένο κέντρο ολιστικής εκπαίδευσης και οργανώνει επιμορφωτικά προγράμματα, διεθνή συνέδρια και άλλες εκδηλώσεις, φιλοξενώντας τα τελευταία χρόνια περίπου 4.000 επισκέπτες ετησίως, από περισσότερες από 50 διαφορετικές Χώρες. Από το 2001 λειτουργεί στο χώρο κολέγιο που προσφέρει μαθήματα αγγλικής γλώσσας, τεχνών και άλλων μαθημάτων. Ένα από αυτά είναι και το σεμινάριο «Εκπαίδευση για το Οικοχωριό», το οποίο απευθύνεται σε ανθρώπους που ασχολούνται με την εναλλακτική δόμηση και τις βιώσιμες κοινωνίες, είναι ειδικά σχεδιασμένο ώστε να αξιοποιεί τις πιο ουσιαστικές εμπειρίες του οικοχωριού του Φίντχορν και παρέχει έναν πρακτικό οδηγό σε όσους ενδιαφέρονται να μάθουν ή να αναπτύξουν κάποια αντίστοιχα προγράμματα ως αρχιτέκτονες, μηχανικοί ή απλοί πολίτες. Για τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να πειραματιστούν με τη ζωή στην κοινότητα, το Ίδρυμα Φίντχορν προτείνει την «Εβδομάδα Εμπειρίας». Μέσα από αυτό το πρόγραμμα, δίνεται η ευκαιρία στους επισκέπτες να συμμετέχουν στις εργασίες της κοινότητας και να πάρουν μέρος σε σχετικά εκπαιδευτικά σεμινάρια, ενώ παράλληλα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις ποικίλες δραστηριότητες που διοργανώνονται στο χώρο καθημερινά. Το κόστος συμμετοχής ξεκινάει από 538 ευρώ και καλύπτει τη διαμονή και τη διατροφή για επτά ημέρες. Αν κάτι τέτοιο σας ενδιαφέρει, απευθυνθείτε στους ανθρώπους του Φίντχορν έγκαιρα, καθώς πρόκειται για ένα πρόγραμμα με πολλές διαθέσιμες ημερομηνίες, αλλά και μεγάλη ζήτηση.

Περισσότερα στις ιστοσελίδες:
- http://www.ecovillagefindh-orn.org/
- http://gen.ecovillage.org/

ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡIΔΑ
ΜΕΣΟΓΕΙΑΚH ΠΑΡEΜΒΑΣΗ
Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2011