ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΓΑΙΩΝ: ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΙΝΑ

Γράφει ο Άρης Καπαράκης, Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων, aris@solon.org.gr

Οι αγορές γαιών από ξένους επενδυτές και η ολοένα και μεγαλύτερη καλλιέργεια βιοκαυσίμων καταδικάζουν μισό δισεκατομμύριο ανθρώπους στην πείνα, στερώντας τους από τη δυνατότητα αποδοτικών καλλιεργειών.
Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Διατροφική Ασφάλεια, η οποία συνεδρίασε
στη Ρώμη, ξαναέφερε στην επιφάνεια το ζήτημα της διατροφικής ασφάλειας και της δι-
ατροφής, η οποία διαρκώς επιδεινώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιτίας της εκμετάλλευ-
σης γαιών από εταιρίες και κυβερνήσεις εις βάρος των αγροτικών πληθυσμών.
Σύμφωνα με τον ειδικευμένο ερευνητή των Ηνωμένων Εθνών σε ζητήματα Διατροφής
Ολιβιέ ντε Σουτέρ, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η αστικοποίηση και η αγορά καλ-
λιεργήσιμων γαιών από διάφορες εταιρίες αποτελεί ένα «εκρηκτικό μίγμα» για την δια-
τροφική ασφάλεια σε πάρα πολλές περιοχές του πλανήτη..
Το φαινόμενο αποκλεισμού των τοπικών πληθυσμών από την εκμετάλλευση της ίδιας
τους της γης έχει προσλάβει δραματικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα σε
κράτη του Τρίτου και του Τέταρτου κόσμου. Ξένες πολυεθνικές εταιρίες και κυβερνήσεις
ανεπτυγμένων κρατών φαίνεται ότι έχουν συμμάχους στα πλάνα τους και τις περισσότερες τοπικές αρχές με αποτελέσματα δραματικά, τόσο σε περιβαλλοντικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Ένα τεράστιο κερδοσκοπικό παιχνίδι βρίσκεται σε εξέλιξη με μόνα
θύματα τους τοπικούς αγροτικούς πληθυσμούς, οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να
καλλιεργήσουν τις γαίες τους.
Ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας, οι μικρές εκτάσεις γης που έχουν στη διάθεσή
τους οι αγρότες υποβαθμίζονται σταδιακά, με αποτέλεσμα οι μικροκαλλιεργητές να πε-
ριορίζονται σε άνυδρες και ορεινές, περιοχές, δίχως τη δυνατότητα άρδευσης.
Οι αντιδράσεις και οι προσπάθειες οργάνωσης των τοπικών πληθυσμών απέναντι σε
αυτές τις πρακτικές συνήθως αποκρύπτονται από τα Μ.Μ.Ε. ή και καταστέλλονται δια της
βίας. Σύμφωνα με τα πορίσματα του Ο.Η.Ε. πάντως, μόνο στην Αφρική, όπου εμφανίζεται και οξύτερο το πρόβλημα, το 90% των περιπτώσεων αγοράς γαιών από ξένους επενδυτές στερείται νομικής βάσης.
Σύμφωνα με τον κ. Σουτέρ οι κυβερνήσεις οφείλουν να αναγνωρίσουν τα δικαιώματα
των πληθυσμών επί των γαιών αφού η παρούσα κατάσταση έχει «δραματικές επιπτώ-
σεις σε μικροκαλλιεργητές, ιθαγενείς, κτηνοτρόφους, ψαράδες επειδή η διαβίωσή τους
εξαρτάται άμεσα από την όποια πρόσβαση έχουν στις γαίες και τους υδάτινους πόρους». Εν μέσω όμως της οικονομικής κρίσης, πολλοί κυβερνώντες βλέπουν στις αγοραπωλησίες γης την ευκαιρία για γρήγορο και εύκολο κέρδος. Αν δεν υποκύψουν στο «παιχνίδι» αυτό, γίνονται θύματα της κλασσικής τακτικής σπίλωσής τους από Μ.Μ.Ε. και ξένες κυβερνήσεις.
Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τη Διατροφική Ασφάλεια, προτείνει τη συνέχιση
της διαδικασίας ανάπτυξης μιας εθελοντικής συμφωνίας, σχετικά με την υπεύθυνη διακυ-
βέρνηση στο ζήτημα εκμετάλλευσης των γαιών. Τα Ηνωμένα Έθνη δεν είναι σε θέση να
επιβάλλουν, αν και είναι πολύ αμφίβολο αν το θέλουν, μια δεσμευτική συμφωνία και οι
όποιες προτάσεις τους γίνονται στα πλαίσια «εθελοντικών» συμφωνιών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των όσων ειπώθηκαν στη διάσκεψη της Ρώμης για τη δια-
τροφική ασφάλεια, αποτελεί η νομική διαμάχη που μόλις ξεκινά στην Αίγυπτο, μετά την
αγορά τεράστιας έκτασης από Σαουδάραβα μεγιστάνα. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τοπικοί φορείς κατηγορούν την κυβέρνηση της Αιγύπτου, για παραχώρηση γης χωρίς κανένα όρο στον ξένο επενδυτή, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει
ένα «κράτος εν κράτη» στην περιοχή Τόσκα. Οι τοπικοί φορείς υποστηρίζουν ότι η αγο-
ραπωλησία παραβαίνει κάθε νόμο περί ιδιοκτησίας και πώλησης γης και κάνουν λόγο
για «προδοσία».
Αν όμως δεν υπάρξει εκ μέρους των κρατών και των διεθνών οργανισμών δεσμευτική νομοθεσία που να σέβεται τα δικαιώματα των τοπικών πληθυσμών και να μην θεωρεί
το κέρδος ως πανάκεια, δεν θα είναι ούτε η πρώτη, ούτε η τελευταία. ]
(Πηγές: http://farmlandgrab.org/, http://
planetark.org, Reuters)