Άμεση Δημοκρατία: γενικευμένη αυτοδιεύθυνση και υπέρβαση της πολιτικής

...Τα παλιά μοντέλα πολιτικής κινούνται εντός της σφαίρας της κυριαρχίας και αναπαράγουν τις σχέσεις της. Ο άξονας οικονομικό συμφέρον-τάξη-αντιπροσώπευση-κυριαρχία οδηγεί πάντα στο κράτος και στη διεύθυνση. Οι πλατείες και χιλιάδες εγχειρήματα σε όλο τον κόσμο ανασχηματίζουν την πολιτική των κάτω σε μια κατεύθυνση πέρα από αυτόν τον άξονα και εντέλει πέρα από την κατάκτηση της εξουσίας, την ηγεμονία, την κυριαρχία. Μια «πολιτική χωρίς κόμμα» και «σε απόσταση από το κράτος»4 επιχειρεί να σπάσει το φαύλο κύκλο της αναπαραγωγής της πολιτικής ως αλλότριας και αλλοτριωτικής δύναμης, να την επαναφέρει στα χέρια της κοινωνίας ως άμεσης δραστηριότητας ελέγχου και αλλαγής όλων των συνθηκών της ζωής μας.

Η Άμεση Δημοκρατία, ως πρόταγμα που αναδείχθηκε από τις πλατείες, διαγράφει τον ορίζοντα μιας κοινωνικής αντι-εξουσίας.5 Διαμορφώνει το πλαίσιο της άμεσης και ισότιμης συμμετοχής του καθένα στη συζήτηση και την απόφαση για όλα όσα μας αφορούν, για την ανάπτυξη αυτοδιαχειριστικών εγχειρημάτων τόσο στους χώρους παραγωγής όσο και στη γειτονιά, την παιδεία, την υγεία, τον πολιτισμό. Η πρακτική της είναι η κοινωνικοποίηση, η υπέρβαση της ιδιοκτησίας, η από κοινού δημιουργία των αναγκαίων μέσων της ζωής, η ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση όλων στα κοινά αγαθά. Αλλά, ταυτόχρονα, θεμελιώνεται στην αυτονομία και το αυτεξούσιο του ατόμου, στην ανάγκη της αυτοέκφρασης και αυτοπραγμάτωσης, αποφεύγοντας βίαιες και αυταρχικές «ενοποιήσεις» υπαγορευμένες από κεντρικά γραφειοκρατικά σχέδια. Θεμέλιό της είναι η κοινότητα, όχι μια νοσταλγική και ανεδαφική αναπαράσταση περίκλειστων κοινοτήτων του παρελθόντος, αλλά η «επερχόμενη κοινότητα»6 αλληλεγγύης και συνεργατικής δημιουργίας που είναι ανοιχτή προς όλους και οριζόντια διασυνδεδεμένη με ανάλογες κοινότητες οπουδήποτε στον κόσμο. Με αυτή την έννοια, διαρρηγνύει τα σύνορα του έθνους-κράτους και ανανεώνει το περιεχόμενο του διεθνισμού, με την έμπρακτη οικοδόμηση σχέσεων αλληλοστήριξης και συνεργασίας που δεν υπόκεινται σε ένα κέντρο αλλά αποτελούν κόμβους ενός οικουμενικού δικτύου.

Δημιουργεί, δηλαδή, τους όρους για τη γενικευμένη αυτοδιεύθυνση, και άρα για την υπέρβαση της ίδιας της πολιτικής ως διαχωρισμένης «ειδικής» δραστηριότητας. Δεν πρόκειται πλέον για την επιβεβαίωση και την επέκταση της ισχύος των κοινωνικών ρόλων και των ταυτοτήτων που μας διανέμει το σύστημα (οικονομική τάξη, παραγωγός, διανοούμενος, τεχνικός, κ.λπ.) αλλά για την ίδια την ανθρώπινη χειραφέτηση. Γιατί, όπως το έθετε ήδη ο «πρώιμος» Μαρξ, «Η ανθρώπινη χειραφέτηση πραγματοποιείται (...) μόνο όταν ο άνθρωπος έχει αναγνωρίσει και έχει οργανώσει τις ατομικές του δυνάμεις σα δυνάμεις κοινωνικές και δε χωρίζει επομένως απ' τον εαυτόν του την κοινωνική δύναμη με τη μορφή της πολιτικής δύναμης».

Αν, όπως έλεγε ο Χέγκελ, ο νέος κόσμος γεννιέται τόσο μικρός όσο ένα νεογέννητο βρέφος, είμαστε ίσως ήδη σε μια νέα εποχή, καθώς «η επανάσταση γίνεται καθημερινά ενάντια στους ειδικευμένους επαναστάτες, μια επανάσταση χωρίς όνομα, όπως και καθετί που βγαίνει από το βίωμα»...

Κώστας Χαριτάκης
http://efimeridadrasi.blogspot.com/2012/03/blog-post_05.html