Η κωμόπολη του Γκούσινγκ στην Αυστρία: παράδειγμα ενεργειακής αυτονομίας

Πώς το Γκούσινγκ απέκτησε ενεργειακή επάρκεια και "απο-αναπτύχθηκε"
Το Γκούσινγκ, μια περιοχή της Ανατολικής Αυστρίας, στα σύνορα με την Ουγγαρία, βρισκόταν σε παρακμή μέχρι τη δεκαετία του 1990. Οι συνθήκες του Ψυχρού Πολέμου είχαν δημιουργήσει μια κατάσταση απομόνωσης για τη μικρή κωμόπολη, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν δουλειές, πολλοί κάτοικοι να μεταναστεύουν και το 70% όσων εργάζονταν να ταξιδεύουν στη Βιέννη για τη δουλειά τους! Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μια ομάδα πολιτών παρατήρησε ότι οι ενεργειακές δαπάνες του Γκούσινγκ είναι πολύ μεγάλες, έφταναν τα 13 εκατομμύρια ευρώ με σημερινή ισοτιμία, χωρίς όμως να μένει ούτε σεντς στην περιοχή. Πήγαιναν όλα για αγορά πετρελαίου. Τότε σκεφτηκαν ένα διαφορετικό μοντέλο για να μείνουν αυτά τα ποσά στην περιοχή τους και να ενισχύσουν τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους, τους κατοίκους. Στην περιοχή υπήρχαν πόροι όπως: βιομάζα, ξυλεία, καλλιεργήσιμες περιοχές, ηλιακή ενέργεια.
Οι πρωτοπόροι κάτοικοι του Γκούσινγκ ίδρυσαν συνεταιρισμούς και με τη βοήθεια της δημοτικής αρχής άρχισαν τη μεταμόρφωση της περιοχής. Ξεκίνησαν από την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων, μειώνοντας τη δαπάνη κατά περίπου 50%, ενώ αποφάσισαν να μη χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα γι’ αυτά. Στη συνέχεια έχτισαν ένα σταθμό παραγωγής θερμότητας, για 27 κτίρια κατ’ αρχάς, με καύσιμη ύλη το ξύλο. Αργότερα, δημιούργησαν μονάδα για παραγωγή καυσίμου από ελαιοκράμβη. Το 1998, ξεκίνησαν σε συνεργασία με το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης την κατασκευή πιλοτικού προγράμματος αεριοποίησης ξύλου, σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας. Ετσι, άρχισε η παραγωγή ηλεκτρισμού, ενώ η θερμότητα που περίσσευε χρησιμοποιόταν για την παραγωγή ζεστού νερού για το σύστημα τηλεθέρμανσης της περιοχής.
Στη συνέχεια, προχώρησαν σε συστηματική και σταθερή εκμετάλλευση της βιομάζας (δασικής και γεωργικής) και στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Το πρόγραμμα ανανεώσιμης ενέργειας επεκτάθηκε στην περιφέρεια και σήμερα υπάρχουν 27 αποκεντρωμένοι σταθμοί παραγωγής ενέργειας στην κομητεία του Γκούσινγκ. Οι πωλήσεις πράσινης ενέργειας έφτασαν τα 9 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, ενώ η περιοχή μετατράπηκε από εισαγωγέας σε εξαγωγέας ενέργειας. Η κωμόπολη των 3.750 κατοίκων άρχισε να φωτοβολεί.
1.100 θέσεις εργασίας
Το κόστος του ρεύματος στο Γκούσινγκ είναι χαμηλότερο από το 1996, ενώ αν είχε μείνει συνδεδεμένο με το πετρέλαιο, θα είχε ακολουθήσει την άνοδο της τιμής του. Είναι χαμηλότερο των τιμών στην Αυστρία, ενώ διατηρείται σε σταθερά επίπεδα μακροχρόνια. Το αποτέλεσμα ήταν η εισροή επιχειρήσεων στην περιοχή, ειδικά μονάδων που έχουν μεγάλη κατανάλωση ενέργειας. Πάνω από 50 νέες επιχειρήσεις έχουν δημιουργηθεί με 1.100 νέες θέσεις εργασίας στην πόλη. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι ότι στην πόλη έρχονται πολλοί επιστήμονες που πειραματίζονται στις ΑΠΕ, ενώ έχουν δημιουργηθεί και συνεταιρισμοί για την επιστημονική – τεχνολογική έρευνα.
Σήμερα, το Γκούσινγκ έχει κατακτήσει ενεργειακή επάρκεια κατά 71%(!), χωρίς να έχει κάποια ιδιαίτερη ενεργειακή πηγή, πέρα από την πρωτοβουλία των κατοίκων του.
Χιλιάδες είναι οι επισκέπτες
Η αναγέννηση του Γκούσινγκ, αλλά και η θετική οικονομική επίδραση σε ολόκληρη την Κομητεία και την ευρύτερη περιοχή, είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Η κωμόπολη μετατράπηκε σε χώρο προσέλκυσης επενδύσεων προηγμένης τεχνολογίας. Οπως, για παράδειγμα, της εταιρείας Blue Chip Energy, της πρώτης υψηλής αποδοτικότητας εταιρείας παραγωγής ηλιακών κυψελών στην Αυστρία, η οποία ήρθε στο Γκούσινγκ επειδή μπορούσε να τροφοδοτηθεί το εργοστάσιο με καθαρή ενέργεια.
Αλλά το Γκούσινγκ, το οποίο μέχρι τη δεκαετία του ’90 ήταν τουριστικά γνωστό μόνο για το όμορφο κάστρο του, έχει γίνει τα τελευταία χρόνια ευρωπαϊκός και διεθνής οικολογικός τουριστικός προορισμός.
Χιλιάδες άνθρωποι τα τελευταία χρόνια επισκέπτονται την πόλη για να δουν από κοντά την εφαρμογή της πράσινης ενέργειας. Και καθώς οι άνθρωποι του Γκούσινγκ δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη, προχώρησαν στην ίδρυση εταιρείας, η οποία αναλαμβάνει την προώθηση της φήμης της περιοχής τους διεθνώς. Εχουν δημιουργήσει επίσης μια σειρά επιδείξεις για ξεναγήσεις, έτσι ώστε να μπορούν να υποδεχθούν όσους θέλουν να μάθουν πώς λειτουργεί το όλο πρόγραμμα.
Ταυτόχρονα, το Γκούσινγκ οχυρώνεται απέναντι στην απληστία. Οι φυσικοί πόροι που διαθέτει η περιοχή δεν είναι ατελείωτοι, χρειάζονται μετρημένη αξιοποίηση και φροντίδα. Ετσι, κατ’ αρχήν δήμος και πολίτες φροντίζουν ιδιαίτερα το δάσος και το περιβάλλον, για να τροφοδοτούν την ανανεώσιμη ενέργεια στο μέλλον. Επιπλέον, ελέγχουν την κατανάλωση ξύλου. Η πόλη σήμερα χρησιμοποιεί λιγότερη από τη μισή ετήσια ανάπτυξη ξύλου για να τροφοδοτήσει τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας.