Η συνέχεια από την ανάρτηση: http://topikopoiisi.blogspot.de/2012/04/blog-post_25.html
3) Ο κύκλος του νερού :
Η διαθεσιμότητα του νερού είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που ρυθμίζουν την παραγωγικότητα στη γεωργία. Εξαρτάται από τον γενικότερο κύκλο του νερού σε κάθε περιοχή(συνίσταται συνήθως από τα ακόλουθα στάδια: εξάτμιση (από τις λίμνες, τα ποτάμια και τους ωκεανούς), διαπνοή από φυτά και δέντρα, υγροποίηση(σχηματισμός σύννεφων), κατακρήμνιση(βροχή, χιόνι, χαλάζι), διαφυγή ή επιστροφή πίσω στον κύκλο. Έχουν εκφραστεί σοβαρές περιβαλλοντικές ανησυχίες για τη χρήση του νερού στη γεωργία μέσω της άρδευσης, ιδιαίτερα στις Μεσογειακές χώρες. Στις περιοχές όπου η χρήση υπερβαίνει το ρυθμό ανεφοδιασμού και η στάθμη νερού μειώνεται οι περιβαλλοντικές συνέπειες μπορούν να είναι σοβαρές, π.χ. ερημοποίηση ή αλλάτωση από το θαλάσσιο νερό που εισβάλλει στον υδροφόρο ορίζοντα, και απώλεια της βιοποικιλότητας ως αποτέλεσμα της αλλαγής στη ροή των κοιτών(βλέπε π.χ. εκτροπή Αχελώου). Η άρδευση μπορεί να οδηγήσει στη μόλυνση των υδάτων λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης των φυτοφαρμάκων και των θρεπτικών ουσιών στο νερό που απορρέει. Επιπλέον, απαιτούνται ακόμα μεγαλύτεροι πόροι για την άντληση του νερού από τις βαθύτερες γεωτρήσεις.
Σχετικά με την ποιότητα νερού, η συμβατική γεωργία είναι μια σημαντική πηγή νιτρικών και φωσφορικών αλάτων στο νερό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στον ευτροφισμό, με τα επακόλουθα σοβαρά αποτελέσματα στο φυσικό περιβάλλον, και στη συγκέντρωση νιτρικών αλάτων στις πηγές πόσιμου ύδατος, επιφανειακού και υπόγειου(Το 87% των αγροτικών περιοχών στην Ευρώπη έχουν συγκέντρωση νιτρικών στα υπόγεια ύδατα που υπερβαίνει το ασφαλές όριο των 25 mg/l, και το 22% βρίσκεται πάνω από την μέγιστη επιτρεπτή συγκέντρωση των 50 mg/l..).
Για την αποκατάσταση αυτού του προβλήματος χρειάζονται γενικότερα εκτενή μέτρα που δεν είναι δυνατόν να ληφθούν στα πλαίσια του αγροοικοσυστήματος και περιγράφονται στην οδηγία της ΕΕ για τα νιτρικά άλατα. Κάποιες προσωρινές λύσεις είναι η χρήση ποικιλιών ανθεκτικών στα άλατα, η χαμηλής έντασης άρδευση, κάποια εδάφη μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν ακαλλιέργητα ή να οδηγηθούν σε άλλες χρήσεις, όπως π.χ. στην παραγωγή ανθεκτικών στην ξηρασία φυτών για ζωοτροφή, στην αποκατάσταση των φυσικών βιότοπων κ.λ.π. Σε κάθε περίπτωση εκείνο που θα είναι απαραίτητο είναι ο βιολογικός καθαρισμός των υγρών αποβλήτων από τις ανθρώπινες εγκαταστάσεις(κατοικίες του ανθρώπινου δυναμικού που θα έχει εγκατασταθεί στο αγρόκτημα) και από τις αντίστοιχες ζωϊκές εγκαταστάσεις καθώς και η εξοικονόμιση και ο σωστός τρόπος άρδευσης.
4) Ο κύκλος του άνθρακα:
ο άνθρακας κυκλοφορεί μέσα στο περιβάλλον ενός αγροσυστήματος με τη μορφή του διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Τα φυτά δεσμεύουν το CO2 από την ατμόσφαιρα και το χρησιμοποιούν στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης μετατρέποντάς το σε υδατάνθρακες, ενώ άλλοι οργανισμοί(μικροοργανισμοί-ζώα-άνθρωποι) και τα ίδια τα φυτά απελευθερώνουν CO2 στην ατμόσφαιρα κατά τη αναπνοή-διαπνοή. Μεγάλο μέρος του άνθρακα μπορεί να αποθηκευθεί στο έδαφος μέσω της εναπόθεσης των «συντριμιών» της βιομάζας και της οργανικής ύλης(SOM) από τη κομποστοποίησή της στα πλαίσια ενός αγροκτήματος. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επιταχύνεται με τη χρήση των Ενεργών Μικροοργανισμών(ΕΜ: έχουμε ασχοληθεί σε άλλες αναρτήσεις με αυτούς), και αυτό θα είναι η συμβολή ενός ολοκληρωμένου αγροκτήματος στη μείωση της περίσσειας του CO2 –λόγω φαινομένου του θερμοκηπίου- στην ατμόσφαιρα και άρα στην αποτροπή της αλλαγής του κλίματος.
5) Ο κύκλος του αζώτου :
οι οργανισμοί χρειάζονται το άζωτο για την παραγωγή αμινοξέων. Η ατμόσφαιρα περιέχει άζωτο κατά 75%, αλλά οι περισσότεροι οργανισμοί δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη μορφή αζώτου, και πρέπει να έχει μια σταθερή μορφή. Ο κύκλος αζώτου παράγει αυτή τη σταθερή μορφή αζώτου που χρειάζονται οι οργανισμοί. Τα αζωτοβακτήρια δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο και παράγουν αμμωνία (NH3).
Άλλα βακτήρια χρησιμοποιούν την αμμωνία από τα ζωϊκά απόβλητα και παράγουν νιτρικά άλατα και νιτρώδη άλατα κατά τη διαδικασία κομποστοποίησης. Τα νιτρικά άλατα χρησιμοποιούνται από τα φυτά για την παραγωγή αμινοξέων τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πρωτεϊνών από τα φυτά. Τα φυτά καταναλώνονται από άλλους οργανισμούς οι οποίοι χρησιμοποιούν τα αμινοξέα από τα φυτά για να φτιάξουν τα δικά τους. Οι αποικοδομητές μετατρέπουν το άζωτο που βρίσκουν σε άλλους οργανισμούς σε αμμωνία και το επιστρέφουν στο έδαφος. Κάποια βακτήρια βέβαια επιστρέφουν το άζωτο στην ατμόσφαιρα, αλλά με την πολύ σημαντική διαδικασία της κομποστοποίησης μπορούμε να έχουμε μεγάλο μέρος του αζώτου στο έδαφος, πράγμα που είναι απαραίτητο για την παραγωγικότητα στη γεωργία.
Θα πρέπει λοιπόν να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη αυτοί οι κύκλοι για τη λειτουργία ενός αγροκτήματος σαν εντοπισμένο οικοσύστημα. Βέβαια σε αυτούς τους κύκλους θα πρέπει να προστεθούν και οι λειτουργίες των αλληλεξαρτήσεων και των διαδικασιών που συναντώνται και στο φυσικό περιβάλλον π.χ. θρεπτική ανακύκλωση, αλληλεπιδράσεις αρπακτικών ζώων/ θηραμάτων, ανταγωνισμός και συμβίωση
Η διαθεσιμότητα του νερού είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που ρυθμίζουν την παραγωγικότητα στη γεωργία. Εξαρτάται από τον γενικότερο κύκλο του νερού σε κάθε περιοχή(συνίσταται συνήθως από τα ακόλουθα στάδια: εξάτμιση (από τις λίμνες, τα ποτάμια και τους ωκεανούς), διαπνοή από φυτά και δέντρα, υγροποίηση(σχηματισμός σύννεφων), κατακρήμνιση(βροχή, χιόνι, χαλάζι), διαφυγή ή επιστροφή πίσω στον κύκλο. Έχουν εκφραστεί σοβαρές περιβαλλοντικές ανησυχίες για τη χρήση του νερού στη γεωργία μέσω της άρδευσης, ιδιαίτερα στις Μεσογειακές χώρες. Στις περιοχές όπου η χρήση υπερβαίνει το ρυθμό ανεφοδιασμού και η στάθμη νερού μειώνεται οι περιβαλλοντικές συνέπειες μπορούν να είναι σοβαρές, π.χ. ερημοποίηση ή αλλάτωση από το θαλάσσιο νερό που εισβάλλει στον υδροφόρο ορίζοντα, και απώλεια της βιοποικιλότητας ως αποτέλεσμα της αλλαγής στη ροή των κοιτών(βλέπε π.χ. εκτροπή Αχελώου). Η άρδευση μπορεί να οδηγήσει στη μόλυνση των υδάτων λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης των φυτοφαρμάκων και των θρεπτικών ουσιών στο νερό που απορρέει. Επιπλέον, απαιτούνται ακόμα μεγαλύτεροι πόροι για την άντληση του νερού από τις βαθύτερες γεωτρήσεις.
Σχετικά με την ποιότητα νερού, η συμβατική γεωργία είναι μια σημαντική πηγή νιτρικών και φωσφορικών αλάτων στο νερό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στον ευτροφισμό, με τα επακόλουθα σοβαρά αποτελέσματα στο φυσικό περιβάλλον, και στη συγκέντρωση νιτρικών αλάτων στις πηγές πόσιμου ύδατος, επιφανειακού και υπόγειου(Το 87% των αγροτικών περιοχών στην Ευρώπη έχουν συγκέντρωση νιτρικών στα υπόγεια ύδατα που υπερβαίνει το ασφαλές όριο των 25 mg/l, και το 22% βρίσκεται πάνω από την μέγιστη επιτρεπτή συγκέντρωση των 50 mg/l..).
Για την αποκατάσταση αυτού του προβλήματος χρειάζονται γενικότερα εκτενή μέτρα που δεν είναι δυνατόν να ληφθούν στα πλαίσια του αγροοικοσυστήματος και περιγράφονται στην οδηγία της ΕΕ για τα νιτρικά άλατα. Κάποιες προσωρινές λύσεις είναι η χρήση ποικιλιών ανθεκτικών στα άλατα, η χαμηλής έντασης άρδευση, κάποια εδάφη μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν ακαλλιέργητα ή να οδηγηθούν σε άλλες χρήσεις, όπως π.χ. στην παραγωγή ανθεκτικών στην ξηρασία φυτών για ζωοτροφή, στην αποκατάσταση των φυσικών βιότοπων κ.λ.π. Σε κάθε περίπτωση εκείνο που θα είναι απαραίτητο είναι ο βιολογικός καθαρισμός των υγρών αποβλήτων από τις ανθρώπινες εγκαταστάσεις(κατοικίες του ανθρώπινου δυναμικού που θα έχει εγκατασταθεί στο αγρόκτημα) και από τις αντίστοιχες ζωϊκές εγκαταστάσεις καθώς και η εξοικονόμιση και ο σωστός τρόπος άρδευσης.
4) Ο κύκλος του άνθρακα:
ο άνθρακας κυκλοφορεί μέσα στο περιβάλλον ενός αγροσυστήματος με τη μορφή του διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Τα φυτά δεσμεύουν το CO2 από την ατμόσφαιρα και το χρησιμοποιούν στη διαδικασία της φωτοσύνθεσης μετατρέποντάς το σε υδατάνθρακες, ενώ άλλοι οργανισμοί(μικροοργανισμοί-ζώα-άνθρωποι) και τα ίδια τα φυτά απελευθερώνουν CO2 στην ατμόσφαιρα κατά τη αναπνοή-διαπνοή. Μεγάλο μέρος του άνθρακα μπορεί να αποθηκευθεί στο έδαφος μέσω της εναπόθεσης των «συντριμιών» της βιομάζας και της οργανικής ύλης(SOM) από τη κομποστοποίησή της στα πλαίσια ενός αγροκτήματος. Αυτή η διαδικασία μπορεί να επιταχύνεται με τη χρήση των Ενεργών Μικροοργανισμών(ΕΜ: έχουμε ασχοληθεί σε άλλες αναρτήσεις με αυτούς), και αυτό θα είναι η συμβολή ενός ολοκληρωμένου αγροκτήματος στη μείωση της περίσσειας του CO2 –λόγω φαινομένου του θερμοκηπίου- στην ατμόσφαιρα και άρα στην αποτροπή της αλλαγής του κλίματος.
5) Ο κύκλος του αζώτου :
οι οργανισμοί χρειάζονται το άζωτο για την παραγωγή αμινοξέων. Η ατμόσφαιρα περιέχει άζωτο κατά 75%, αλλά οι περισσότεροι οργανισμοί δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη μορφή αζώτου, και πρέπει να έχει μια σταθερή μορφή. Ο κύκλος αζώτου παράγει αυτή τη σταθερή μορφή αζώτου που χρειάζονται οι οργανισμοί. Τα αζωτοβακτήρια δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο και παράγουν αμμωνία (NH3).
Άλλα βακτήρια χρησιμοποιούν την αμμωνία από τα ζωϊκά απόβλητα και παράγουν νιτρικά άλατα και νιτρώδη άλατα κατά τη διαδικασία κομποστοποίησης. Τα νιτρικά άλατα χρησιμοποιούνται από τα φυτά για την παραγωγή αμινοξέων τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πρωτεϊνών από τα φυτά. Τα φυτά καταναλώνονται από άλλους οργανισμούς οι οποίοι χρησιμοποιούν τα αμινοξέα από τα φυτά για να φτιάξουν τα δικά τους. Οι αποικοδομητές μετατρέπουν το άζωτο που βρίσκουν σε άλλους οργανισμούς σε αμμωνία και το επιστρέφουν στο έδαφος. Κάποια βακτήρια βέβαια επιστρέφουν το άζωτο στην ατμόσφαιρα, αλλά με την πολύ σημαντική διαδικασία της κομποστοποίησης μπορούμε να έχουμε μεγάλο μέρος του αζώτου στο έδαφος, πράγμα που είναι απαραίτητο για την παραγωγικότητα στη γεωργία.
Θα πρέπει λοιπόν να λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπόψη αυτοί οι κύκλοι για τη λειτουργία ενός αγροκτήματος σαν εντοπισμένο οικοσύστημα. Βέβαια σε αυτούς τους κύκλους θα πρέπει να προστεθούν και οι λειτουργίες των αλληλεξαρτήσεων και των διαδικασιών που συναντώνται και στο φυσικό περιβάλλον π.χ. θρεπτική ανακύκλωση, αλληλεπιδράσεις αρπακτικών ζώων/ θηραμάτων, ανταγωνισμός και συμβίωση
Γιατί οι αγρότες χρησιμοποιούν αζωτούχα λιπάσματα;
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπό την ιστορία της χημείας: οι ενώσεις του αζώτου αρχικά ερευνήθηκαν με σκοπό τη παραγωγή εκρηκτικών υλών. Στη συνέχεια οι γνώσεις που αποκτήθηκαν από αυτή την έρευνα και με τη συμβολή του Justus von Liebig-επιστημονική καριέρα στο πανεπιστήμιο του Giesen, που παρασκεύασε χημικά λιπάσματα και ίδρυσε τη «Βαυαρική Ανώνυμη Εταιρεία» αγροχημικών προϊόντων- χρησιμοποιήθηκαν στη γεωργική εκπαίδευση και πράξη.
Στους γεωργούς πωλήθηκαν στην ουσία οι «πλεονάζουσες» ποσότητες, που ήταν άχρηστες στη πολεμική βιομηχανία. Αυτοί είδαν ότι με τη χρήση των αζωτούχων χημικών λιπασμάτων είχαν μια γρήγορη ανάπτυξη των φυτών και αυτή η εμπειρία μετατράπηκε σε «απόλυτη αλήθεια». Προτίμησαν την προσωρινή «επιτυχία» αντί της μακροχρόνιας, αλλά αειφόρου βελτίωσης του εδάφους μέσω της ανάπτυξης του χούμο.
Εξάλλου η εξασφάλιση αζώτου για τα φυτά και η βελτίωση του εδάφους μέσω του χούμο δεν επιφέρει κέρδη για τις εταιρείες αγροχημικών. Μπορεί όμως να βελτιώσει το εισόδημα-ιδίως των μικρών αγροτών, αφού λιγοστεύει τα έξοδα καλλιέργειας-επειδή στηρίζεται σε δωρεάν-πλην της εργασίας- εξασφάλιση των θρεπτικών συστατικών από την ανακύκλωσή τους μέσω της κομποστοποίησης των οργανικών απορριμμάτων. Αν οι γεωργοί αναγνωρίσουν τη συσχέτιση του χούμο με τη μείωση του κόστους καλλιέργειας και την αέναη αύξηση της παραγωγής, τότε δεν θα συμβάλουν μόνο στη βελτίωση του εισοδήματός τους, αλλά και στη βελτίωση του περιβάλλοντος και στην αποφυγή των κλιματικών αλλαγών.
Ο ρόλος του ασβεστίου
ΑπάντησηΔιαγραφήΌλοι οι συμβατικοί γεωπόνοι συμβουλεύουν τους γεωργούς να δημιουργούν-ανάλογα με τα φυτά της καλλιέργειας-μια συγκεκριμένη κατάλληλη οξύτητα(pH) στο έδαφος, μέσα από τη χρήση χημικών στοιχείων.
Το ασβέστιο είναι αλκαλικό και μπορεί να βοηθήσει για τον έλεγχο της οξύτητας των όξινων εδαφών. Από παλιά όμως οι γεωργοί ήξεραν ότι το ασβέστιο οδηγεί σε «πλούσιους πατεράδες και φτωχούς γιούς». Ότι δηλαδή επιφέρει μόνο προσωρινά αύξηση της σοδειάς. Πραγματικά έχει αποδειχθεί ότι η απότομη αλλαγή του pH μέσω του εμπλουτισμού του εδάφους με ασβέστιο, οδηγεί σε εκρηκτική απελευθέρωση των δεσμευμένων θρεπτικών ουσιών, πράγμα που με τη σειρά του οδηγεί σε προσωρινές αυξήσεις των σοδειών. Αν όμως ο εμπλουτισμός σε ασβέστιο συνεχίζεται για πολλά χρόνια, τότε μειώνονται πάλι οι σοδειές, εκτός αν αυξάνεται σημαντικά και συνέχεια η λίπανση με χημικά λιπάσματα που είναι γρήγορα διαλυτά.
Αυτό εξηγείται ως εξής: μέσω του ασβεστίου που είναι αλκαλικό, αποσυντίθενται πιο γρήγορα τα όξινα οργανικά συστατικά του εδάφους, τα οποία είναι στη διάθεση των φυτών και αναπτύσσονται εκρηκτικά στη συνέχεια. Όμως με αυτή τη διαδικασία εξαντλούνται γρήγορα και τα οργανικά αποθέματα του εδάφους και πρέπει να αντικαθιστούνται συνέχεια με πρόσθεση όλο και περισσότερων χημικών λιπασμάτων. Έτσι το πρακτικό αποτέλεσμα -μετά μακροχρόνιων τέτοιων εφαρμογών- είναι ότι τα εδάφη υποφέρουν και χάνουν την οργανική τους δομή και στο τέλος διαβρώνονται.