Την προηγούμενη περίοδο, οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν από τα κόμματα εξουσίας για την ανάπτυξη στη χώρα, ιδίως πριν και μετά το 2004 και τους Ολυμπιακούς, προωθούσαν ένα υπερκαταναλωτικό μοντέλο, το οποίο απαιτούσε υπερκυκλοφορία χρήματος. Οι κυβερνήσεις , για να φέρουν σε πέρας τους προϋπολογισμούς τους, δανείζονταν από τις παγκόσμιες αγορές, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά από τις τράπεζες. Σε αυτό βοήθησε και το ευρώ, γιατί εξασφάλιζε την απαιτούμενη «πίστη» για δανεισμό από τα διεθνή κεφάλαια, και έτσι όλοι μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τις καταναλωτικές τους ανάγκες, παρόλο που δεν ανέβηκε η αγοραστική αξία των αδύνατων οικονομικά- ενώ οι τιμές έγιναν ευρωπαϊκές, οι μισθοί παρέμειναν σε επίπεδο δραχμής. Έτσι το κοινό νόμισμα βοήθησε στην ουσία και αυτό για να ανέβουν τα χρέη στο κράτος, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Τα προηγούμενα χρόνια οι περισσότεροι αισθάνονταν «νοικοκυραίοι με κάρτες και με χρέη»(σύνθημα του Δεκέμβρη 2008), ενώ η «δυνατή» Ελλάδα έφθασε να έχει χρέη πάνω από 360(; κανείς από μας δεν ξέρει στην ουσία, ενώ «αυτοί» που ξέρουν δεν μας το λένε) δις ευρώ.
Αυτή η εξέλιξη αφορούσε και τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης, ιδίως του ευρωπαϊκού νότου, και όλοι κάνανε τα στραβά μάτια, όσο αυτή μπορούσε να χρηματοδοτηθεί απρόσκοπτα από τα διεθνή κερδοσκοπικά κεφάλαια(σημειωτέον ότι υπάρχει πολύ χρήμα στα χέρια των «παγκόσμιων παικτών», κυκλοφορούν γύρω στα 600 τρις. δολ. τη στιγμή που το παγκόσμιο ΑΕΠ είναι στα 50-60 τρις). Αυτά προσδοκούσαν πολλά κέρδη δανείζοντας και σε κυβερνήσεις, αγοράζοντας και μεταπουλώντας κρατικά ομόλογα. Γιατί δεν επενδύονται σε πραγματικές παραγωγικές οικονομικές δραστηριότητες, αλλά σε χρηματηστηριακές, δημιουργώντας «φούσκες» και όχι πραγματικές αξίες.
Πως άλλωστε θα μπορούσαν! Η προσδοκία για αυξήσεις 2-3% το χρόνο δεν είναι πια δυνατή στα πλαίσια αυτού του πλανήτη. Η ήδη ανάπτυξη που έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα απαιτεί πλουτοπαραγωγικούς πόρους κατά 30% από ένα δεύτερο πλανήτη σαν τη γη. Έτσι προτιμούν να δημιουργούν κέρδη με προσδοκίες για «εικονική» ανάπτυξη της ίδιας τάξης του 2-3%, στηριζόμενοι σε δάνεια και επιτόκια από το μέλλον των νέων γενιών των δανειζόμενων. Οι συμφωνίες των δανειστών και των δανειζόμενων στα τρέχοντα επιτόκια βασίζονται στην κοινή τους προσδοκία για μελλοντική ανάπτυξη.
Μέχρι τώρα αυτό λειτουργούσε με το «μπουμ» της παγκοσμιοποίησης. Η παρούσα ακόμα παγκόσμια κρίση, που οφείλεται κατά κύριο λόγο στη διαπίστωση της παγκόσμιας οικονομικής ελίτ, ότι αυτή η προσδοκία για αέναη ανάπτυξη δεν έχει πια πραγματικές βάσεις σε ένα πλανήτη με πεπερασμένα όρια-και η επέκταση σε έναν άλλο πλανήτη δεν είναι δυνατή στο προσεχές μέλλον-οδήγησε σε πανικό τους globalplayers. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να σπάνε από τη μια οι «φούσκες» και από την άλλη να ανεβαίνει ο κίνδυνος οποιασδήποτε οικονομικής επένδυσης, ιδίως των επενδύσεων σε διάφορα «χαρτιά» και «τοξικά» ομόλογα. Κάποιοι επενδύουν λοιπόν στην «αύξηση του κινδύνου» και στοιχηματίζουν στην προσδοκία για στάση ή μη πληρωμών εξυπηρέτησης των χρεών, θέλοντας να αποκομίσουν έστω και τα τελευταία μεγάλα κέρδη τους από τις πτωχεύσεις «μεγάλων» και «μικρών» παικτών(όσο πιο «μεγάλος» είναι ο «πτωχεύσας»-σε αυτούς περιλαμβάνονται και ολόκληρα κράτη-τόσα μεγαλύτερα θα είναι και τα κέρδη από τα «ασφάλιστρα κινδύνου»). Έχουμε να κάνουμε λοιπόν –σε αυτή τη φάση- με έναν καπιταλισμό «καζίνο» και με μια οικονομία «τζάνκι», που χρειάζεται όλο και μεγαλύτερη «δόση» χρήματος και δανείων για να λειτουργήσει με βάση τις κυρίαρχες προσδοκίες.
Το παιγνίδι σε αυτό το καζίνο -με απλά λόγια για τον «κοινό νου»- γίνεται περίπου ως εξής: Όσοι αγοράζουν κρατικά ομόλογα-σε χαμηλότερη τιμή από την ονομαστική τους αξία-ελπίζουν σε μεγάλες αποδόσεις μετά τη λήξη τους. Μόνο που ο κίνδυνος πια για την αποπληρωμή τους έχει αυξηθεί, όπως είπαμε. Το πόσο μεγάλος είναι αυτός ο κίνδυνος αποφασίζεται από τους «οίκους αξιολόγησης», που κατατάσσουν τα κάθε είδους χρεόγραφα σε μια κλίμακα που είναι συνδυασμός γραμμάτων Α, Β, Γ και μερικών +, - . Αυτήν την κλίμακα την ξέρουν καλά όσοι διαβάζουν οικονομικές εφημερίδες και ασχολούνται με «επενδύσεις». Αυτή η κλίμακα καθορίζει στη συνέχεια και το ύψος των «ασφαλίστρων κινδύνου»(τα περίφημα spreads).
Αυτά τα ασφάλιστρα που προσφέρονται από «οίκους ασφαλειών» σε αντίστοιχα «χαρτιά» αγοράζονται όχι μόνο από τους αγοραστές ομολόγων-μετοχών, που θέλουν να εξασφαλισθούν από τυχόν στάση πληρωμών-χρεοκοπία, αλλά και από επενδυτές που ποντάρουν σε τέτοιες στάσεις πληρωμών. Τα ασφάλιστρα κινδύνου θα πληρωθούν από τους εκδότες τους, σε περίπτωση επίσημης χρεοκοπίας(χρηματοπιστωτικό γεγονός), πράγμα το οποίο αποφασίζεται και πάλι από τους προαναφερόμενους «οίκους αξιολόγησης»(Moodys, Fitsch, κ.λπ). Όταν γίνει κάτι τέτοιο οι επενδυτές των χρεογράφων και οι εκδότες των ασφαλίστρων θα είναι οι χαμένοι του παιγνιδιού, ενώ οι κερδισμένοι θα είναι όσοι επένδυσαν στα ασφάλιστρα.
Σε περιόδους οικονομικής κρίσης στα ομόλογα επενδύουν δύσκολα οι μικροί επενδυτές γιατί δεν μπορούν να σηκώσουν εύκολα τα βάρη των ασφαλίστρων. Σε αυτά επενδύουν οι «πολύ μεγάλοι παίκτες», οι οποίοι θα κερδίσουν και στις δύο περιπτώσεις. Σε περίπτωση στάσης πληρωμών θα κερδίσουν από τα ασφάλιστρα, σε περίπτωση μη στάσης θα κερδίσουν από τις αποδόσεις των χρεογράφων.
Στην περίπτωση της μη στάσης πληρωμών από τα κράτη οι μεγάλοι χαμένοι είναι οι λαοί-ή μάλλον τα στρώματα των «από κάτω» τους-γιατί αυτοί θα κληθούν να πληρώσουν τις μεγάλες αποδόσεις των κρατικών ομολόγων στους «μεγάλους παίκτες». Οι κυβερνήσεις θα παίρνουν τέτοια σκληρά μέτρα προσαρμογής εσωτερικά, ώστε να εξασφαλίζονται οι εξωτερικές πληρωμές προς τους πιστωτές-αγοραστές των κρατικών ομολόγων. Επειδή με την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού το κρατικό χρέος όλο και θα διογκώνεται, δεν υπάρχει και ελπίδα μελλοντικής μείωσης του χρέους με αυτή τη διαδικασία δανεισμού από τους διεθνείς επενδυτές-δανειστές.
Ενώ λοιπόν η ελίτ των «από πάνω» θα συνεχίζουν να κερδίζουν-είτε οι δανειζόμενοι χρεοκοπούν είτε όχι, τι πρέπει να κάνουν οι «από κάτω», για να μην είναι τα αιώνια θύματα;
Ποια είναι η λύση για τους δανειζόμενους και τις νέες γενιές που θα είναι υποχρεωμένες να πληρώνουν το όλο και υπερδιογκωμένο χρέος;
1. Πρώτα- πρώτα θα πρέπει να απαλλαγούν από αυτήν την σημερινή κυρίαρχη προσδοκία της αέναης ανάπτυξης. Αυτή η προσδοκία έχει πάρει τη μορφή εθισμού και εξάρτησης από τα χρήματα και την κατανάλωση και άρα και από τα δάνεια, από τα οποία θα πρέπει να αποεξαρτηθούν.
2. Μετά να επιδιώξουν την λεγόμενη «ευημερία της λιτότητας» με την έννοια ότι μπορούν να περνάνε καλύτερα καταναλώνοντας λιγότερα-τις περισσότερες φορές καταναλώνουν σκουπίδια-και επιδιώκοντας την ποιότητα στη ζωή τους.
3. Για να μπορέσουν όμως να επιδιώξουν τα παραπάνω από καλύτερη θέση θα πρέπει βασικά και κύρια να επιδιώξουν τη στάση πληρωμών προς τους παγκόσμιους παίκτες του καπιταλισμού-καζίνο. Να πουν ξεκάθαρα προς αυτούς και τους πολιτικούς που έχουν αναλάβει την εργολαβία των πληρωμών, ότι: «κύριοι δεν σας πληρώνουμε, παίξατε στο καζίνο και χάσατε! Στο παιγνίδι σας είναι αποδεκτές και οι ζημίες και θα πρέπει να αποδεχτείτε και τον ρόλο του χαμένου. Δεν θέλουμε να είμαστε πια τα κορόιδα!» «Δεν θέλουμε ούτε τα λεφτά σας, θα τα καταφέρουμε και μόνοι μας. Δεν γεννηθήκαμε για να ζήσουμε μια ζωή τρέχοντας να αποκτήσουμε ότι και ο διπλανός μας. Ο άνθρωπος δεν είναι τελικά ότι κατέχει, αλλά περισσότερο ότι μπορεί να δημιουργήσει και να το προσφέρει στον εαυτό του και στους άλλους, στην κοινότητά του, αποκομίζοντας την αναγνώρισή της. Μπορούμε να δημιουργήσουμε αξίες, τις οποίες στη συνέχεια να ανταλλάσσουμε μεταξύ μας -με αλληλεγγύη και όχι ανταγωνισμό -μέσα από εθνικό και τοπικά νομίσματα. Οι βιοτικές μας ανάγκες μπορούν να ικανοποιηθούν καλύτερα ποιοτικά, αν στηριχθούμε περισσότερο στα συλλογικά αγαθά, παρά στην απόκτηση ατομικών αγαθών.»
Άλλο να αποφασίζει ένας ολόκληρος λαός να κάνει στάση πληρωμών προς τους τοκογλύφους δανειστές του και να αρχίζει να στηρίζεται στα πόδια του, έστω και υποφέροντας λίγο στην αρχή, και άλλο να εξαναγκάζεται σε συνεχή εσωτερική χρεοκοπία(και όχι «επιλεκτική» ή όπως αλλιώς και αν θέλουν να την ονομάσουν) από τους δανειστές του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου