Ο Άνθρωπος Αρπακτικό: το δίλημμα του φυλακισμένου

«Στο καφενείο τούτο δω εσέ καλωσορίζω
Τρατάρω σε μια και δυο χωρίς να σε γνωρίζω.»
Κρητική μαντινάδα

Ο Άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο (homo homini lupus)έλεγαν οι Ρωμαίοι. Η ανθρώπινη φύση για τον Θουκυδίδη, ακόμα και κάτω από τη δύναμη των νόμων, τείνει προς την αδικία, για τον Χομπς είναι ικανή μόνο για κακία, ενώ για τον Άνταμ Σμιθ λόγω της εγγενούς  ιδιοτέλειάς της είναι δημιουργική: ο εγωισμός και τα ελαττώματα είναι ο κινητήριος μοχλός του πολιτισμού. Η ανθρώπινη αρπακτικότητα, στην νεωτερική εκδοχή της παρουσιάζεται από το διάσημο παιχνίδι της θεωρίας παιγνίων, το δίλλημα του φυλακισμένου. Η αστυνομία συλλαμβάνει δυο άτομα που διέπραξαν ληστεία, με αποδεικτικό στοιχείο παράνομες τηλεφωνικές υποκλοπές και ανακρίνοντάς τους ξεχωριστά λέει στον καθένα: γνωρίζεις ότι δεν έχουμε στοιχεία για να σας κλείσουμε μέσα, αν όμως ομολογήσεις και ο φίλος σου αρνηθεί τότε θα μπεις σε σύστημα προστασίας  μαρτύρων και θα αφεθείς ελεύθερος. Αν ομολογήσετε και οι δυο θα μειωθούν οι ποινές σας, ενώ αν ομολογήσει ο φίλος σου κι εσύ αρνηθείς τις κατηγορίες αυτός θα τη γλιτώσει  κι εσύ θα μπεις πέντε χρόνια φυλακή. Η θεωρία παιγνίων προβλέπει ότι θα προδώσουν και οι δυο διότι κάθε παίκτης ορθολογικά σκεπτόμενος επιδιώκει την εξυπηρέτηση του δικού του συμφέροντος. Η ορθότερη κίνηση είναι η προδοσία διότι είναι λογικό να είσαι εγωιστής...

περισσότερα