«Απεξάρτηση» από το χρήμα-εμπόρευμα.

Η αποαποικιοποίηση της ατομικής και κοινωνικής συνείδησης από την ιδεοληψία της ανάπτυξης, είναι ένα πρώτο βήμα για να υπάρξει "απαξάρτηση" των κοινωνικών πλειοψηφιών από το φετίχ του χρήματος. Χρειάζεται «απεξάρτηση» από την έννοια της ανάπτυξης, την οποία ασταμάτητα «χορηγούν»-σαν «ντόπα»- οι οικονομικοπολιτικές ελίτ, ιδίως στον αναπτυγμένο κόσμο, αλλά όχι μόνο.
Στην ανάρτηση "ο ρόλος του χρήματος σε μια οικονομία που κυριαρχεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα" ( http://topikopoiisi.blogspot.com/2011/10/blog-post_9658.html) αναλύουμε γιατί δεν θα μπορεί να συνεχισθεί το μοντέλο της ανάπτυξης από τη σκοπιά της μελλοντικής έλλειψης των απαραίτητων φυσικών πόρων. Εδώ να συμπληρώσουμε ότι αυτό το μοντέλο δεν θα είναι δυνατόν να συνεχισθεί γιατί ήδη έχει βάλει σε διαδικασία την κλιματικής αλλαγής σε πλανητικό επίπεδο.
Οι επιστήμονες της επιτροπής του ΟΗΕ για το κλίμα έχουν διατυπώσει το φόβο ότι μία αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από δύο βαθμούς θεωρείται σαν «επικίνδυνη διαταραχή» του κλιματικού συστήματος, η οποία πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθεί. Γιατί αυτό δεν θα έχει μόνο συνέπειες για τη ζωή στον πλανήτη, αλλά και γιατί δεν θα είναι δυνατές και πολλές οικονομικές δραστηριότητες των ανθρώπων στις διάφορες περιοχές του πλανήτη.
Για να μειώσουμε τον κίνδυνο απρόσμενων αλλαγών στο πλανητικό σύστημα και να συγκρατήσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας στο μάξιμουμ των δύο βαθμών, δεν θα πρέπει σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ 2010 και 2050 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να υπερβούν τους 750 γιγατόνους(Gt).
Οι βιομηχανικές χώρες, που έχουν ήδη εκπέμψει το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτό που τους αναλογεί, καλούνται να τις μειώσουν ριζικά στο άμεσο μέλλον.
Τα τελευταία χρόνια κάθε κάτοικος των ΗΠΑ εξέπεμπε 20 τόνους, της Γερμανίας 10 τόνους, της Κίνας 4,6 τόνους, του Μπαγκλαντές 0,3 τόνους και του Μαλί μόνο 50 κιλά. Εδώ έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα δικαιοσύνης. Κανένας δε μπορεί να απαιτήσει από τις υπανάπτυκτες χώρες να μειώσουν τις εκπομπές για να μπορούμε στον αναπτυγμένο δυτικό κόσμο να συνεχίζουμε(έστω και διαφοροποιημένα βέβαια μεταξύ φτωχών και πλούσιων), όπως μέχρι τώρα.
Για να μη υπερβούμε τους 750 γιγατόνους που αναφέρθηκαν πιό πάνω, θα πρέπει κάθε κάτοικος αυτού του πλανήτη να εκπέμψει κάθε χρόνο- το επόμενο διάστημα μέχρι το 2050- γύρω στους 2-3 τόνους. Για να φθάσουμε σε τέτοιες ετήσιες εκπομπές ανά κάτοικο στη δύση(πιο δίκαιο θα ήταν βέβαια να τις φθάσουμε ακόμα χαμηλότερα), θα πρέπει να υπάρξει μεγάλη «από-ανάπτυξη» σε όλους σχεδόν τους μέχρι τώρα τομείς, εκτός από κείνους όπου θα έχουμε μηδενικές εκπομπές - ή αντίθετα- αρνητικές εκπομπές, με την έννοια ότι αποθηκεύουν την περίσσεια του διοξειδίου του άνθρακα. Ανάπτυξη με την έννοια όχι της μεγέθυνσης, αλλά της ποιότητας και της επέκτασης θα μπορούμε να έχουμε σε τομείς, όπου αντί να έχουμε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, θα έχουμε ή μηδενικές ή απορρόφησή τους από την ατμόσφαιρα και «αποθήκευσή» τους σε αυτούς τους τομείς.
Θα χρειασθεί λοιπόν ένα οικονομικό μοντέλο που θα στηρίζεται στο εξής σχήμα: «Απο-ανάπτυξη εδώ», «συντήρηση εκεί», «ανάπτυξη πιο πέρα», αλλά σε καμία περίπτωση «ανάπτυξη ή θάνατος», που είναι το μότο του Τουρμποκαπιταλισμού και το οποίο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην "κλιματική καταστροφή", όπως έχει εύστοχα διατυπωθεί.
Κανένας δε μπορεί να αποδεχθεί την "κλιματική καταστροφή", ούτε και οι πρωταγωνιστές αυτής της "ανάπτυξης". Έτσι η ιδεολογική "απεξάρτηση" από αυτήν έχοντας ένα γενικώς αποδεκτό επιχείρημα, θα είναι πιο εύκολη. Η "απεξάρτηση" από το χρήμα-εμπόρευμα, ενώ προϋποθέτει την "απεξάρτηση" από την "ανάπτυξη", είναι και πιό δύκολη.
Θα σήμαινε σε μεγάλο βαθμό «απεξάρτηση» από τις όλο και μεγαλύτερες «δόσεις» χρήματος, που απαιτούνται σήμερα από τις επιχειρήσεις-για οποιαδήποτε παραγωγή λόγω των μεγάλων επενδύσεων σε τεχνολογία- και τα νοικοκυριά- λόγω του μεγάλου όγκου κατανάλωσης που απαιτείται, για την πραγματοποίηση των κερδών των επιχειρήσεων.
Θα σήμαινε ότι από τη μια η παραγωγή δεν θα πρέπει πια να είναι εταιρική- γιατί εξορισμού η εταιρεία δημιουργείται για την εξασφάλιση κερδών των εταίρων μέσω παραγωγής εμπορευμάτων- από την άλλη ότι η κατανάλωση θα πρέπει να συρρικνωθεί και να περιορισθεί συνειδητά στην ικανοποίηση των βιοτικών και των ουσιαστικών-με νόημα- αναγκών.
Αυτό δε θα σήμαινε "φτώχεια". Αν η παραγωγή στρεφόταν στην ικανοποίηση αυτών των αναγκών των ανθρώπινων κοινοτήτων, στηριζόμενη στα κοινωνικά και συλλογικά αγαθά με το μικρότερο δυνατό κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα(χρήση τοπικών όσο γίνεται φυσικών και κοινωνικών πόρων), με τη λιγότερη εργασία κ.λπ. μπορεί και να σημαίνει "ευημερία". Εξάλλου η φτώχεια είναι έννοια σχετική: υπάρχει ο φτωχός επειδή ταυτόχρονα υπάρχει και ο πλούσιος. Για να εξαληφθεί πρέπει καταρχήν να εξαλειφθεί αυτή η ανισότητα. Να θεσμοθετηθεί επομένως η κοινωνική και οικολογική δικαιοσύνη, που σαν βάση της θα έχει όχι την ατομική, αλλά την συλλογική ιδιοκτησία των πόρων και των μέσων της παραγωγής.
Για να "απεξαρτηθεί" ο νεωτερικός άνθρωπος από το φετίχ του συμβατικού χρήματος δυστυχώς θα χρειασθεί και τη «μεθαδόνη» του. Το ρόλο της μεθαδόνης μπορεί να τον παίξουν από τη μια οι συνεργατικές-συνεταιριστικές μορφές παραγωγής και από την άλλη οι αχρήματες ανταλλαγές ή οι ανταλλαγές με τοπικά νομίσματα που δεν συσσωρεύονται. Σε αυτές τις πρακτικές θα πρέπει να ασκηθεί και να δει ότι είναι δυνατές στα πλαίσια κοινοτήτων αλληλεγγύης.