Από τον οικονομισμό στην αυτονομία: η ελληνική κρίση και το πρόταγμα της αποανάπτυξης

Πάνος Πετρίδης

Vienna Institute of Social Ecology, Alpen-Adria-Universitat Klagenfurt, Aus­tria.

Περίληψη

Η πυκνότητα των γεγονότων τα τελευταία χρόνια, μαζί με τη συνεχή κινδυ­νολογία από τους κυρίαρχους πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους, έχουν βάλει την ελληνική κοινωνία σε μια ανεπίσημη «οικονομική κατάστα­ση εξαίρεσης». Μέτρα λιτότητας και νεοφιλελεύθερες πολιτικές όπως οι μεγάλης κλίμακας ιδιωτικοποιήσεις, κάτω από τον ασαφή μανδύα των «με­ταρρυθμίσεων» και του «εκσυγχρονισμού» παρουσιάζονται ως ένα οδυνηρό αλλά αναγκαίο κακό και ως μια ιδεολογικά ουδέτερη λύση σε ένα πρόβλημα το οποίο είναι κυρίως αριθμητικό. Ωστόσο, ο περιορισμός του δημόσιου δια­λόγου σε μια οικονομικού τύπου διαλεκτική παραβλέπει μια σειρά από θε­μελιώδη ζητήματα τα οποία δεν χωρούν σε οικονομικά μοντέλα. Αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση την ίδια την ιδέα της δημοκρατίας και εύλογα οδηγεί σε γενικευμένη κοινωνική αναταραχή. Παγιδευμένη μέσα στην ίδια οικονομιστική λογική, η εναντίωση απέναντι στις πολιτικές λιτότητας και στις αυ­ταρχικές πρακτικές του κεντρικού κράτους παραμένει αμυντική και αντι­δραστική. Μια ριζικά διαφορετική, εποικοδομητική πρόταση θα ήταν το ξεκίνημα μιας συλλογικής διαδικασίας οραματισμού, προκειμένου να ανα­θεωρηθεί η θεσμική δομή της κοινωνίας. Αντλώντας από το έργο του Καστοριάδη σχετικά με την αυτονομία, το κείμενο αυτό επιχειρηματολογεί πάνω στη σημασία μιας πραγματικά δημοκρατικής διακυβέρνησης, καθώς επίσης και στην ανάγκη ύπαρξης ενός θετικού προτάγματος ως έναυσμα της διαδικασίας κοινωνικού μετασχηματισμού και υποστηρίζει ότι η αποανά­πτυξη, με την ευρύτερη έννοια της, αποτελεί ένα τέτοιου είδους πρόταγμα. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με αυτόν τον συλλογισμό η αποανάπτυξη θα πρέπει να παραμείνει ένα πεδίο στοχασμού, οραματισμού και πειραματισμού και, ταυτόχρονα, να διεκδικήσει ρητά την πολιτική της διάσταση.

...

περισσότερα