Καμπάνια για τα κοινά αγαθά

 Η Πρωτοβουλία για τη διασφάλιση της δημόσιας διαχείρισης του νερού έχοντας συνειδητοποιήσει ότι είμαστε έρμαιο των μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών, που εισβάλλουν με κάθε τρόπο σε βασικές ανάγκες και υπηρεσίες της ζωής μας, αποφασίσαμε να υλοποιήσουμε μια καμπάνια ως αντίβαρο της κοινωνίας των πολιτών σε αυτή τη λαίλαπα των ιδιωτικοποιήσεων.

Καλούμε συλλογικότητες και φορείς να υπερασπίσουμε το δημόσιο χαρακτήρα των κοινών αγαθών.
Θεωρούμε ότι η διεκδίκηση της καθολικής πρόσβασης στα κοινά ζωτικά αγαθά όχι μόνο μέσα από χωριστές δράσεις για καθένα από αυτά, αλλά και με κοινές δράσεις που τα αναδεικνύουν ως μια ενιαία δέσμη - προϋπόθεση της ζωής, μπορεί να συμβάλλει στην αλληλοτροφοδότηση των κινημάτων, στην αλληλοκατανόηση, στη μεταξύ τους αλληλεγγύη, στην ενδυνάμωσή τους, και στη διεύρυνση της κοινωνικής και πολιτικής απεύθυνσης και απήχησης.
Σας καλούμε να διαβάσετε και να προσυπογράψετε το κείμενο για την υπεράσπιση της καθολικής πρόσβασης και του δημόσιου χαρακτήρα των κοινών αγαθών που θα βρείτε εδώ και συνημμένο.
Για περισσότερες παρατηρήσεις και πληροφορίες είμαστε στη διάθεσή σας
protovoulia.dimosio.nero@gmail.com

Σχόλιο: το ζήτημα των Κοινών Αγαθών συνδέεται και με τη γενικότερη επιστημονική συζήτηση για την διάκριση των αγαθών: Οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι έχουν υιοθετήσει κάποια κριτήρια για να χαρακτηρίζουν τα αγαθά: δυνατότητα αποκλεισμού χρήσης τους, αντιπαλότητα για την εξασφάλισή τους, κλπ., δίνοντάς τους κάποιες ιδιότητες, που δεν είναι φυσικές, αλλά πολιτικά, νομικά, πολιτιστικά και τεχνικά καθορισμένες από την κυρίαρχη κάθε φορά κοινωνικοπολιτική εξουσία, άρα μπορούν αντίστοιχα να αλλάζουν. Έτσι, η αντίληψη που έχουμε για το τι είναι φυσικό, ιδιωτικό, λεσχιακό(club), συλλογικό(σύλλογος), δημόσιο, κοινωνικό, κρατικό ή κοινοτικό αγαθό-πέρα από την σύγχυση που υπάρχει στον χαρακτηρισμό τους- μπορεί να αλλάζει επίσης, αν αλλάζουν οι κοινωνικές μας σχέσεις.

Καταρχήν εδώ μας ενδιαφέρει η διάκριση μεταξύ του δημόσιου και κρατικού:
Άλλο Δημόσιο και άλλο Κρατικό: τις λέξεις «κρατικό» και «δημόσιο», άλλοι πολύ συχνά από πρόθεση και άλλοι από λάθος, τις χρησιμοποιούν την μία στην θέση της άλλης. Δημόσιο είναι κάτι που ανήκει σε όλους, είναι ΚΟΙΝΟ και συλλογικό, ενώ κρατικό είναι κάτι που ανήκει στο κράτος, το οποίο έχει τους διαχειριστές της κρατικής εξουσίας και τους υπηκόους του. Το να θεωρείς ότι κάτι κρατικό είναι δημόσιο είναι σαν να θεωρείς ότι επειδή έχεις μία μετοχή μίας εισηγμένης στο χρηματιστήριο εταιρείας σου ανήκουν τα γραφεία της ή ότι μπορείς να καταναλώνεις τα προϊόντα της δωρεάν.

Από την άλλη: το τι είναι δημόσιο δεν το καθορίζει η αγορά ή οι καταναλωτές πολίτες, αλλά το κράτος. Μόνο για τα φυσικά αγαθά όπως ο αέρας ή ο ήλιος δεν χρειάζεται η παρέμβαση του κράτους για να θεωρηθούν δημόσια αγαθά.
Και ενώ εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τη διαφορά μεταξύ ιδιωτικών αγαθών-εμπορεύματα και υπηρεσίες που προσφέρονται από ιδιώτες και ιδιωτικές εταιρείες-και των δημοσίων –όπως εκπαίδευση, υγειονομικό σύστημα, δρόμοι, αποχετευτικά συστήματα, νομικό πλαίσιο ή θεσμοί ασφαλείας, άμυνας κ.λπ.- και επίσης τη διαφορά μεταξύ ιδιωτικής κτήσης και δημόσιας χρήσης, είναι αρκετά δύσκολο να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ ενός δημόσιου και ενός κοινοτικού αγαθού. Το βασικότερο είναι ότι Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση χωριστά να μπορούμε να τα διακρίνουμε, αφού έχουμε να κάνουμε με δυο μορφές της συλλογικής-κοινής ιδιοκτησίας στους τομείς του δημόσιου και αυτού των ΚΟΙΝΩΝ/Κοινωνικής οικονομίας, που οι διαφορές τους είναι αρκετά θολές και δεν έχουν συγκεκριμενοποιηθεί ακόμα. Για τον χαρακτηρισμό των κοινοτικών αγαθών, θα πρέπει να δοθεί μεγάλη σημασία στο ερώτημα: ποιος κάνει τι, με τι το κάνει και για ποιο σκοπό.
Κοινά -κοινοτικά αγαθά, κατά τη γνώμη μας, είναι εκείνα τα αγαθά ή πόροι που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν και διαχειρίζονται από κοινού, με την έννοια ότι –στηριζόμενοι σε παραδοσιακούς, εθιμοτυπικούς και κοινωνικούς κανόνες και πρακτικές-διαπραγματεύονται από κοινού τους δικούς τους κανόνες διαχείρισης και χρήσης τους. Να γιατί είναι απαραίτητο να διακρίνουμε τα ΚΟΙΝΑ από τα δημόσια αγαθά.
Αυτή η διαφορά έχει να κάνει και με τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και με την πραγματικότητα του διαχωρισμού μας ως πολίτες στις κατηγορίες των παραγωγών και των καταναλωτών. Ενώ είμαστε μια ενιαία φυσική οντότητα, εντούτοις υπάρχει και μέσα μας αυτός ο διαχωρισμός. Διαφορετικά συμπεριφερόμαστε σαν παραγωγοί και έχουμε διαφορετική συμπεριφορά σαν καταναλωτές, συχνά πολύ αντιφατική με την πρώτη.
Στο σημερινό καπιταλιστικό σύστημα ο διαχωρισμός που παράγει ο καταμερισμός της εργασίας σε παραγωγούς και καταναλωτές ιδιωτικών και δημόσιων αγαθών-προϊόντων, βασίζεται σε μια δομική ιεραρχική δομή «από τα πάνω προς τα κάτω». Αυτή η ιεραρχική δομή δεν ισχύει στα πλαίσια των δομών των ΚΟΙΝΩΝ. Τα περισσότερα κοινοτικά εγχειρήματα βασίζονται σε δικούς τους κανόνες και ρυθμίσεις, με την βοήθεια των οποίων μπορούν να κάνουν οριζόντια χρήση των πόρων με βιώσιμο και δίκαιο τρόπο, έξω από τις επιταγές των όρων κέρδους-ζημίας.
Είτε πρόκειται για παραδοσιακές και ιθαγενικές κοινότητες που διαχειρίζονται τα κοινά τους δάση, ποτάμια ή λίμνες, είτε πρόκειται για νέα δημιουργούμενα κοινοτικά εγχειρήματα όπως είναι οι ενεργειακές κοινότητες ή οι ψηφιακές κοινότητες ομότιμης καινοτόμας παραγωγής γνώσης και τεχνολογίας, ο διαχωρισμός σε παραγωγούς και καταναλωτές –χρήστες των πόρων και προϊόντων τους δεν ισχύει. Δεν ισχύει επίσης η αντίληψη που επικρατεί στο σώμα των πολιτών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, ότι δηλαδή η αλλαγή των νόμων, των δομών και των κοινωνικών σχέσεων μπορεί να γίνεται μόνο από τα πάνω προς τα κάτω, από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο προς την τοπική αυτοδιοίκηση και τους θεσμούς του περιφερειακού κράτους.
Όταν οι παθητικοί πολίτες της ανάθεσης των αποφάσεων στους ειδικούς και τους πολιτικούς εκπροσώπους τους όμως, από χρήστες πόρων και προϊόντων της εταιρικής παραγωγής και από καταναλωτές πολιτικών προγραμμάτων των κομμάτων εξουσίας, μετατρέπονται στα πλαίσια αυτών των κοινοτήτων σε παραγωγούς αξιών χρήσης και σε πολιτικά υποκείμενα που αποφασίζουν τα ίδια για τις συνθήκες ύπαρξής τους, τότε αποκομίζουν την αντίληψη, τη γνώση και την εμπειρία του πως τα δικά τους όνειρα, οι δικές τους ιδέες και  δεξιότητες, τα ταλέντα τους και οι ιδιαίτερες προσωπικές στάσεις καθώς και οι αυτοβελτιωμένες υπεύθυνες συμπεριφορές, μπορούν να ταιριάξουν άμεσα με το αποκαλούμενο «κοινό καλό», που υποτίθεται είναι και το κοινωνικό συμβόλαιο στο οποίο στήθηκαν οι «αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες».
Για όλα αυτά διαβάστε το κείμενό μας:

Τα «ΚΟΙΝΑ» και η «ευζωία»