Άνθρωπος: η φύση που αποκτά συνείδηση του εαυτού της

Μετά την «πρώτη φύση» των φυτών και των ζώων, από την οποία έχουν καταγωγή, τα ανθρώπινα όντα ξεκίνησαν τη διαδικασία κοινωνικοποίησής τους σε μικρές φυλετικές κοινότητες. Κάνοντας αυτό το βήμα, η ανθρωπότητα εισήλθε σταδιακά στη «δεύτερη φύση» της, δηλαδή στη φύση μιας συνειδητοποιημένης κοινωνικής οντότητας, που κατανοούσε τη φύση μέσα από μια πολύ κοντινή σχέση με αυτήν.

Η φύση θεωρούνταν –στο λυκαυγές της κοινωνικής ανθρωπότητας-ως κάτι ζωντανό και επικράτησε η ιδέα ότι κάθε φυσική οντότητα είχε ψυχή. Η ίδια η δύναμη της φύσης βιώθηκε σαν έκφραση φυσικών πνευμάτων, με τα οποία η ανθρωπότητα έπρεπε να συνυπάρξει. Τα ανθρώπινα όντα έπρεπε να ζουν σε αρμονία με τις φυσικές δυνάμεις, διότι αυτές καθόριζαν την ίδια τη ζωή και τους ρυθμούς της.

Οι άνθρωποι τότε δεν επιχειρούσαν να κατακτήσουν τη φύση, αλλά να την επηρεάσουν μέσω μαγικών ιεροτελεστιών, καλώντας τα πνεύματα της φύσης. Η μαγεία αυτή ήταν η αρχική μορφή της επιστήμης. Βασιζόταν στην παρατήρηση των διαδικασιών της ζωής και του θανάτου στην ίδια τη φύση, αλλά και των ανθρώπων. Η ζωή των ανθρώπων στις τότε φυλετικές κοινότητες- κυριαρχούμενη από την ιδέα μιας ζωντανής φύσης-καθοριζόταν στην πραγματικότητα από τις βασικές αρχές της σημερινής οικολογίας, δηλαδή από την αρμονία με τη φύση και τους άλλους ανθρώπους. Άρα θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε την τότε «φυσική κοινωνία» σαν μια αυθόρμητη μορφή οικολογικής κοινωνίας.

Στη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας, η φύση είναι η «πρώτη μάνα», αυτή που δίνει στους ανθρώπους τη ζωή και οτιδήποτε άλλο χρειάζονται για να υπάρχουν. Ο όρος «μητέρα φύση» έχει τις ρίζες του σε αυτή τη συλλογική εμπειρία, όπως επίσης και ο όρος «δεύτερη μάνα», που την αποδίδουμε στην Κοινότητα.

 Γι` αυτό σήμερα, όπου ο άνθρωπος ζει στα πλαίσια πολυσύνθετων-ταξικών κοινωνιών, απομακρυσμένων από τη φύση, με κυρίαρχο το καπιταλιστικό σύστημα που οδηγεί στα άκρα και την καταστροφή τις δυνατότητες αναπαραγωγής των διαδικασιών ζωής της «Μάνας Γαίας», υπάρχει "η ελπίδα ότι ο άνθρωπος θα επιλέξει πάλι- ή τελικά θα αναγκασθεί-να ξαναστραφεί προς τις δύο «μάνες» που τον έφεραν σαν είδος ως εδώ. Την πρωταρχική μάνα γαία που τον γέννησε και τον τρέφει, και τη δεύτερη μάνα του που είναι η ομάδα, η κοινότητα, η κοινωνία, στα πλαίσια των οποίων μπορεί να εξασφαλίσει όχι μόνο την επιβίωση, αλλά και το ευ ζειν που λέγανε οι αρχαίοι μας, το buen vivir που λένε σήμερα οι ιθαγενείς λαοί.

Η επιστροφή προς αυτές τις δύο μάνες δεν θα είναι προς τα πίσω, αλλά… προς τα εμπρός. Οι κόρες και οι γιοί, τα παιδιά και τα εγγόνια της σημερινής γενιάς των ανθρώπων, θα χρειασθεί, όχι μόνο να παίρνουν από αυτές τις μάνες και να τις εξαντλήσουν, όπως το κάνανε οι μέχρι τώρα γενιές. Θα χρειασθεί να τις φροντίσουν κιόλας, για να μπορούν να πορεύονται μαζί και στο μέλλον"( βλέπε βιβλίο μας: Επιστροφή προς τα...μπρος, σελ. 318-319)

Για αυτό και η επιστροφή σε αυτές θα γίνει όχι προς τα πίσω, αλλά βασικά προς τα εμπρός, εμπλουτισμένη με τη νέα «οικουμενική πλανητική συνείδηση»